1. Кичәлин тɵр: Заһсн. Заһсна эдл-аху

1. Кичәлин тɵр: Заһсн. Заһсна эдл-аху.

Кʏцл: заһсна нердʏдлә таньлдулх болн заһсна олз- тусинь медʏлх.

Дɵнцл: заһсдын зургуд, нур һол зурата ʏзмҗтә зургуд,»Инҗрин Җооку» гидг хальмг дун олзлх.

Кичәлин йовуд:

1. Кичәлдән белдлһн.

- Эндр лу сарин зурһан… Пʏрвә ɵдр

- Теңгрин бәәдл. Һаза зɵвәр шʏрʏтә, киитн, салькта, бʏркг ɵдр…

Чииглх бәәдлтә.

Келлһнә дамшлт: тʏргәр келлһн,дарҗңгуд.

Җирмәхәг Җимбә җаҗлҗана,

Җаалыг Җамбл җаҗлҗана (3дәкҗ)

1.Шин тɵр: багшин ʏг.

Эндр мадн заһсна тускар келхʏвидн. Иҗл һолын кɵвәд ирҗ бʏʏрлснәсн авн мана ɵвкнр дɵрвн зʏсн малан хәрʏлн йовҗ усн -әмтә заһснд аңндг бәәҗ.

Ямаран заһсн манна нуурт, һолд, боодгт,теңгст бәәдгинь ода бидн медҗ авх зɵвтәвидн.

Мана селән ямаран нуурин ɵɵр бәәнә. Кен келнә?

- Шорв һолын кɵвән ɵɵр.

- Эндр бидн «Иҗл һолын кɵвәд» гидг келвр умшхмн.

- Келвр умшхин ɵмн ʏгин кɵдлмш кехмн:

- йиртмҗ - природа

- сойлын - культурный

- Иҗл һол - Волга

-Әрәсә - Россия

- Боодг - пруд

- ʏндсни йиртмҗин парк - национальный парк природы

- тɵсв - программа

- тʏрснәс - из икринок

- харлһн - защита, охрана

3. Багшин умшлһн.

- Эн келвр юуна тускар келдҗәнә?

-Неҗәһәд зәнгәр умшлһн.

Айслулҗ умшлһн, сурврмудын хәрʏһинь текстәс олҗ авх. ( сурврмуд умшхмн)

1. Yндсни йирмҗин парк аль бәәнә?

2. Кедʏ җилдән эн парк бәәршлҗәнә?

3. Әмтн нааран яахар ирнә?

4. Ямаран шишлң тɵсв кʏцәгдҗәнә энд?

5. Юунас заһс ɵскхәр бәәнә?

6. Эн заһсан альд орулҗ хулдхар бәәнә?

1. Заһсна нердлә таньлдлһн. ( самбрт мана Таңгчин нуурт,һолд,теңгст яамаран заһсдуд бәәдгинь самбрт бичх орс келнд орчулх).

1. Башаңһ - вобла

2. Ботаха - судак

3. Җаал - сом

4. Цуув - лещ

5. Балг, Кет - карась

6. Җирмәхә - малек

7. Хɵɵндә - жерех

8. Цурх - щука

9. Уланҗа - красноперка

10. Сазн - сазан

11. Yкр заһсн- линь

12. Бɵрк - карп

13. Бекр - осетр

4. Сурврмудар кʏʏндвр кех.

-Заһс юуһар бәрнә?

(һахуляр, гɵлмәр, шʏʏгʏләр)

- Кʏʏкд эн ʏгмʏд орчулад девтртән буулһҗ бичх.

Нер һарсн шимтә заһсд бәәнә. Эннь: Хорв,Бекр,Цуув.

- Заһсар ю кенә?

-Хот- хол кенә.

- Яһҗ кенә?

- Чанна, шарна,давслна,кɵргәнә,уттна.

5. Заһсна туск ʏлгʏрмʏд. туульс бәәнә. Кен келнә?

Yлгурлхд: «Заһсч тууль», б.н.ч

1. «Заһсн кирәрн туулдг»

2. «Заһсн теңгстән ʏн уга»

3. «Замг сәәнд заһсн хурдг, Заң сәәнд кʏн хурдг».

4. «Заһсн усна гʏнинь хәәдг, кʏн юмна сәәнинь хәәдг»

5. «Заһсн толһаһасн эклҗ ʏмкәрдг»

6. «Заһсн усар бәәдг, кʏн кɵлсәрн бәәдг».

7. «Заһснд утх һарһдго, залуд му кедго»

8. «Заһсн уснань кирцәһәр һәрәдг»

9. «Заһсн ʏкхлә- яснь ʏлддг, залу ʏкхлә нернь ʏлддг».

- Эн ʏлгʏрмʏдин утхинь цәәлһхмн.

6. Ашлвр һарһлһн.

-Темдг тәвлһн.

- Герин даалһвр.

Заһсна туск ʏлгʏрмʏд, тәәлвртә туульс дасҗ ирх.

Кɵтчнрә района Дорҗин Басңгин нертә Тугтна дундын школ

Серятыров Г.Б. хальмг келнә багш.