Сабақтың тақырыбы: Дастарқан – отбасының дархандығы

2сабак

Сабақтың тақырыбы: Қазақ - қонақжай халық. Дастарқан - отбасының дархандығы.

Сабақтың мақсаты:

Білімділігі: Оқушылардың қазақ халқының салт-дәстүрлері жайлы

түсініктерін жетілдіре отырып, қазақ ұлтының,тұрмыстық

мәдениетінің ізгілікті рухын сезіндіру.

Дамытушылық: Сөйлеуін, тілін дамыту,өзіндік пікірлерін ашық айтуға,

қалыптастыруға баулу, ойлау қабілеттерін арттыру.

Тәрбиелік: Жас ұрпақты адамгершілікке,ұлтжандылыққа,қонақжайлылыққа

тәрбиелеу, сыйластық пен татулыққа, кішіпейілдікке баулу,

Сабақтың түрі: Аралас,топтық

Сабақтың әдісі:Түсіндіру,ой қозғау бейнелеу,әңгімелесу,аударма, сұрақ- жауап,

топпен, ұжымдық жұмыс,топтастыру,сәйкестендіру,рөлдік

шеберлік,деңгейлік тапсырмалар, шығармашылық жұмыстар.

Сабақтың көрнекілігі: Мақал-мәтелдер,дәстүрді бейнелейтін суреттер.

Интерактивті тақта,сызбалар,слайдтар

Сабақтың барысы: І Ұйымдастыру кезеңі

Ең алдымен ағаш ыдысқа 3түрлі конфет әкеліп,шашу шашам немесе таратамын.

-Оқушылар,

1)Топқа бөлу

ІІ. Үй тапсырмасын тексеру

1) Киелі сандардың құпиясы

Үй тапсырмасы: 3топтан киелі сандар туралы сұрау,ерекшелігін айту.

ІІІ.Жаңа сабақты түсіндіру.Слайдты басшылыққа алу

Қазақ халқының қонақжайлылығын,көңілінің дархандығын,дастарханның молшылығын,ерекшелігін түсіндіру.

ІV.Сөздікпен жұмыс

Қағида-принцип

Мырзалық-щедрость

Жөн - жосық-порядок,правила,касающиеся обычаев,традиций

Құдірет - мощь

Кие-святость

Туыстық-қатынас- родственные отношения

Өсиет-наставление

V. Жаттығу жұмыстары

3-жаттығу

І ІІ ІІІ

Мәтінмен жұмыс Диалог 3-жаттығу

Түсінік айту Сұхбат Нақыл сөздерді жаттау

4-жаттығу. Мақалдың мағынасын аш.

3топ мақалдың мағынасын ашуы керек.

6-тапсырма Қонақ күтудің жазылмаған заңы «Қонақкәде»

VI.Сергіту сәті.

7-жаттығу

М.Шахановтың «Туған күн кешінде» әнін тыңдап,қонақкәде беру.

VII.Дастарқан - отбасының дархандығы.

1-жаттығу

3топ қазақтың ұлттық тағамдарын табу, маркер мен плакат тарату.

І топ.Шұбат пен қуырдақ (сөйлем ойлау,синтаксистік талдау жасау)

ІІ топ.Қымыз бен бауырсақ (фонетикалық талдау)

ІІІ топ.Уыз бен бесбармақ (сөйлем ойлау,морфологиялық талдау жасау)

VIII. Сәйкестендіру сауалнамасы

3-тапсырма

Сыбаға Жас босанған әйелге арналып сойылған малдың жас еті.

Қонақасы Бұл-әр жыл сайын қайталанып отыратын қыстық,азық-түліктің мол қоры. Оған түйе,жылқы,сиыр сияқты ірі мал сойылады.

Қалжа Сыйлы қонақтарға,алыстан келген құрметті кісілерге,сойылған малдың басы малға бата жасаған жасы үлкен кісінің алдына қойылады.

Бас тарту Қадірменді,сыйлы адамға арнайы сақталған соғым еті.

Соғым Қонаққа арнап әзірленген тағам,ас.

ІХ. Деңгейлік тапсырма

Әр оқушы өзінің шама-шарқы бойынша деңгейлік тапсырмаларды орындайды.

ІІІ деңгей Тақырыпқа байланысты шағын эссе жазады.

ІІ деңгей Тақырыпқа сай мақал жазып,мағынасын ашу

І деңгей Өлең шығару

Қ.Мырзалиевтің «Қазақтарды шетелдік қонақтарға таныстыру»өлеңін жаттау.

Тақырыпқа сай мақалдар жазып келу. XІІ.Бағалау

Шаңырағым - шаттығым

«№16 Д.Жазықбаев атындағы жалпы орта білім беретін мектеп»

мемлекеттік мекемесі

мемлекеттік тіл пәні мұғалімі

Сланова Фарида Қойшыбайқызы

Құлсары қаласы

9-10-11 сынып,ұстаздар ата-аналар

Ашық шара: Шаңырағым - шаттығым

Шараның мақсаты: Отбасылық сайысқа, ізеттілік құндылықтары туралы

түсініктерін кеңейту. Ата-ана мен бала арасындағы өзара

қатынастарын дамыту. Инабаттылыққа, достыққа,сыйлыққа,

қамқорлыққа тәрбиелеу.

Шараның міндеттері: Ой-өрісін кеңейту,тілін байыту,өз ойларын ашық

жеткізіп,пікірлерін ортаға салу,ой бөлісу.

Көрнекілігі: Интерактивті тақта,слайдтар,плакат,маркер,киіз үй макеті

Шараның түрі: тренинг

Шараның әдісі: ой бөлісу,сұрақ-жауап,бақылау,бағалау,ой өрбіту,іздену.

І.Психологиялық ақуал

Жүректен-жүрекке ыстық лебіз тілеу.

ІІ.Топқа бөлу.

І.Оқушылар

ІІ.Ата-аналар

ІІІ.Ұстаздар

а)топ ережесін шығару

б)қорғау

ІІІ.Ұяшық арқылы қызық сұрақтар

1.Қар жана ма?

2.Әппақ қарға бола ма?

3.Қой мен қасқыр ойлана ма?

4.Инемен құдық қазуға бола ма?

5.Адамның қай мүшесі қорқақ?

(топ бірін-бірі бағалайды)

IV.Кім шапшаң?Кім тапқыр?

(Сурет артында мақал-мәтел бар,сонын жалғасын табу).Бұл жерден бақылаушы сайланады.Ол 3 топты бағалайды,баға береді.Жасыл қағазды көтерсе - толық жауап берді деген сөз,сары қағазды көтерсе- жауап толық емес болғаны.Әр жауаптан соң,формативті қол соғып,команда қолпаштап қояды.

V.Видеороликті талқылау. «Рахмет, саған Анашым!»

І топ.Келеңді жағын айтады.

ІІ топ.Келеңсіз жағын айтады.

ІІІ топ.Өте жоғары деңгейде айтады.

VI.Сергіту сәті

VII.Постер қорғау - қағазға гипотеза құру.

1.Бақытты жанұя

2.Жанұядағы жан-жал

3.Отбасы мейрамдары

Осы жерде,3плакат пен маркерлер таратылады.

а)сурет арқылы

б)сызба арқылы

в)жазба арқылы

г)әр түрлі фантазияда бейнелейді.

(Бұл жерде кошбасшы тақтаға шығып,плакаттарын қорғайды.

Екі жұлдыз,бір тілек арқылы бағалау беріледі.

VIII.Шеберлік,рөлдік іскерлік ойын.

3топ отбасы туралы сюжетті бейнелеуі керек немесе отбасы туралы мақалды басшылыққа алуға болады.

Топ бір -біріне баға береді.

IX.Отбасы туралы әсерлі әңгіме.

Әңгімені ортасынан үзіп,сұрақ қойып жалғасын сұраймын,қатысушылардың ойларын бақылаймын.

X. Қорыту. Ұстаз сөзі

Көңілді видеоролик көрсетіледі.Осындай әдемі әсермен «Шаңырақ шаттығының»жылуын тілей отырып,барлығына киіз үйді сыйлыққа таратамын.

Асқар тауы- сүйеніші әкесі,

Мөлдір бұлақ - тіреуіші анасы.

Жасыл құрақ - келешегі баласы,

Біріге олар болады мықты отбасы.

Шаңырағының ордасын,

Періштелер қорғасын.

Тіккен әрбір отауға,

Тәңірім жақсылық жолдасын!

XІ.Кері байланыс.

Қатысушылар өз тілек - ойларын,жүрек стикерлер арқылы ашық жазып,үлкен киіз үйге әкеп жапсырады.

ХІІ. Алған менің әсерім...

«Ашығын айтсам ...»

1. Әке тұрып ұл сөйлемейді, шеше тұрып қыз сөйлемейді кімдерге арналады? (отбасындағы ұл мен қызға)

2. Отбасының берекесін сақтайтын кім? (әйел, ана)

3. Ағайын деген кімдер? (ең жақын бауырлас адамдар)

4. Жеті атаға кімдер жатады? (Өзің, әкең, атаң, үлкен атаң, бабаң, түп атаң, тек атаң)

5. Жасау дегеніміз не? (қыз бала күйеуге шыққанда берілетін дүние мүлік)

6. Үш байлыққа не жатады? (денсаулық, ақ жаулық, он саулық)

7. М.Мақатаевтың үш бақытын ата? (бірінші-халқым, екінші-тілім, үшінші-Отаным)

8. Жеті қазынаға нелер жатады? (жүйрік ат, құмай тазы, майланғыш ау, өткір кездік, сұлу әйел, ер жігіт, қыран бүркіт)

9. Тәуелсіздік күні қай күн? (16-желтоқсан)

10. Әке көрген оқ жанар (шеше көрген тон пішер)

Әр топқа осындай сұрақтардан кейін «Жеті жетім» , «Үш бақытым» өлеңдерін жатқа сұрау. Тақтадағы білімпаздық парағына бағалап отырады.

Сабаққа ендіру: Ал енді балалар тақтадағы мына суретке қарайық (Ой қозғау) қазақ халқының қонақ күтуі туралы сурет. Ал енді бұдан не түсіндіңдер, яғни бүгінгі тақырыбымыз «Қазақ-қонақжай халық». Мәтінді оқушыларға оқып беремін. Оқушылармен бірлесіп отырып мазмұнын айтамыз. Қазақта «Басшысы жоқ ел-жетім»-деп айтады. Біздің еліміздің ел басы кім? Ол екі ел арасындағы қарым-қатынасты нығайтушы , достық көпірін жасаушы, қонақжай адам. Мына суреттерге қарайық. «Елбасының кездесулері» суреттер. Балалар осы мәтінге байланысты екі тақрып бойынша кластер қорғайық.

Оқушылардың жұмыстарын бағалау. Дәптерлеріне оқулықтардың мына тапсырманы орындайды.

5-тапсырма. Жақшаның ішіндегі сөздерді пайдалана отырып, сұрақтарға жауап беріңдер.

1. Сен қонаққа жиі барасың ба? (мереке күндері, демалыс күндері, туған күніне, жылына, аптасына бір рет, екі рет…)

2. Кімге қонаққа барасың? (достарыма, ағама, әжеме, сыныптастарыма)

3. Не сыйлайсың? (гүл, кітап, сағат, көйлек, орамал…)

4. Отбасың қонақты жиі шақыра ма? (мереке күндері, демалыс күндері, туған күніне, жылына, аптасына бір рет, екі рет…)

5. Қонақтарды кім қарсы алады? (өзім , ағам, әкем, әжем…)

6. Қандай сусындар бересің ? (қымыз, шұбат, шырын)

7. Қонақтарға қандай ыстық тамақ бересің? (ет, палау, мәнті, бесбармақ, бауырсақ….)

8. Үй иелері қандай болу керек? (қонақжай, көңілді, ашық - жарқын)

Балалардың тапсырмаларын тексеру. Қара, жап, айт, жаз, тексер тәсілін көрсету. Сабақты қорытындылау . Оқушыларға сабақты түсіндік, түсінбеген жеріміз бар, мүлде түсінбегенін саусақтар арқылы көрсетеді.