Эгээл туруушын багша тухай рассказ

Эгээл түрүүшын багшамнай…

Эгээл түрүүшын багшын энхэргэн һайхан шарай хүн бүхэнэй сэдьхэлдэ үлэнхэй, хододоо зөөлэхэнөөр һанагдадаг гээшэ. Багша бүхэн үхибүүдэй сэдьхэл зүрхэндэ һайхан үрэ тарижа, ургажа байгаа улаан бургааһад арад зондоо туһатай, ажалша бэрхэ зон болоһой гэжэ һанадаг. Тиихэдэ түрүүшын багша байха гээшэ аргагүй хүндэшье, хүндэтэйшье ажал. «Түрүүшын хонхо, түрүүшын багша, иигээд лэ һургуулиин жэлнүүд эхилбэл даа» - гэһэн дуун эжэлүүдгүй һанагдашана. Түрүүшын багша… Энэл хүн үхибүүдые эгээн түрүүн эгээл түрүүшын үзэгүүдтэй танилсуулна, уншуулжа, бэшүүлжэ һургана.

Манай Хэжэнгын түхэреэн соо бэлиг шадабаряараа бэрхэ эхин классай багшанар олон. Тэдэнэй нэгэн Мэдэгма Цыренжаповна Цыдендоржиевна болоно. Олон жэлдэ Ородой-Адагай дунда һургуулида эхин классай багшаар хүдэлһэн, нютагайнгаа XX-хи зуун жэлэй олон хүүгэдэй түрүүшын багша болоно.

Мэдэгма Цыренжаповна 1930 оной хабарай һайхан сагта Цыдендоржо Цыренжапович, Долгор Жамсарановна хоёрой ажалша малша бүлэдэ алтан дэлхэй дээрэ мүндэлһэн түүхэтэй. Хүйһэеэ хүндэһэн тоонтонь Худанай Yртөөһөө зүүн хойшоо оршодог Хабсагай һуурин болоно. Эхэ эсэгэнь хадаа үри хүүгэдээ һургуули һударта һургаха дуратай, эрдэм бэлиг шудалхыень дэмжэдэг байһан гээшэ. Тиимэл хадань, Мэдэгма Цыренжаповна, эртэ эхэ эсэгэһээ гээгдэжэ,үншэрөөшье һаа, һургуулияа хаяагүй, эсэгынгээ захяа мартаагүй. Хэжэнгын дунда һургуулиин долоон класс дүүргээд лэ, Улаан-Yдын багшанарай училищиин студент болоо. 1953 ондо энэ һургуулияа эрхим һайнаар дүүргэжэ, багшын диплом абаа. Хэжэнгын аймагай Эдэрмэгэй эхин һургуулида багшынгаа ажалай намтар эхилһэн түүхэтэй. Тиигээд лэ 1955 онһоо 1972 он болотор Доодо-Худанай долоон жэлэй һургуулида эхин классай багшаар, 1972 онһоо наһанайнгаа амаралтада гаратараа Ородой-Адагай дунда һургуулида эдэбхитэйгээр хүдэлжэ, «Эрдэм гэгээрэлэй отличник» гэһэн нэрэ зэргэдэ хүртөө, олон тоото грамотануудаар шагнагдаа.

Мэдэгма Цыренжаповна Гончик Бадмаевич нүхэртэеэ табан үхибүүдые үдхэжэ, гарынь ганзагада, хүлынь дүрөөдэ хүргэжэ, ажабайдалай үргэн харгыда гаргаа. Басагадынь, зээнэрынь эжынгээ хэжэ ябаһан ажал шэлэжэ, багшын ажалтай: ехэ басаган Галина Гончиковна Могсохоной һургуулиин тоо бодолгын багшаар олон жэлдэ хүдэлжэ, «Почетный работник общего образования» гэһэн нэрэ зэргэдэ хүртэнхэй, мүнөө наhанайнгаа амаралтада, бага басаган Маргарита Гончиковна, Хэжэнгын лицей һургуулиин эхин классай багша, дунда басаган Валентина Гончиковна хүмүүжүүлэгшэ, зээ басаган Эржэн Цыдендамбаевна Улаан-Yдэ хотын 8-хи һургуулида эхин классай багша, зээ хүбүүн Эрдэм Цыдендамбаевич тамирай багшын hургуули дүүргэнхэй. Хүбүүниинь Гунга Гончикович Хэжэнгын сомоной захиргаанда ажаллана. Ашанар, зээнэрынь дээдэ һургуулинуудые дүүргэжэ, мэргэжэл олонхой, Улаан-Yдэ, Томск хотонуудаар амжалтатайгаар ажаллана.

Хүн алтан дэлхэй дээрэ мүнхэ бэшэ. Мэдэгма Цыренжаповна бурханай үршөөһэн наһаяа ялас гэмэ одон шэнги абьяастайгаар үнгэргөө. Ажалдаа шуналтай, хэшээлээ тон һайнаар үнгэргэдэг байһыень мүнөөшье болотор нютагай зон мартадаггүй. «Уран хурса үгэнүүдһээнь, урин налгай харасаһаань сэдьхэлээ хайлан һуугша һэмди. Багшамнай урагшаа һанаатай, хүн зондо туһалха нигүүлэсхы һайхан сэдьхэлтэй байгаа» гэжэ Даба-Самбуу Соктоевич, Цыден Жамсаранович шабинарынь багша тухайгаа һанан хөөрэдэг.

Багшын хүнгэн бэшэ ажалда өөрыгөө зорюулжа, эдир жаахан үхибүүдые эрдэмэй орьёл өөдэ залаһан алдарта багшын нэрэ хододоо мүнхэ байг лэ!

Багшадаа

Эгээл түрүүшын багша

Энхэргэн хайрата эжымнай,

Сэдьхэл зүрхэнэймнай оёорто

Сэнтэйхэн мэдэрэл үлөөгөөлта.

Найдал зориг түрүүлһэн

Налгай зохидхон багшамнай,

Нангин һургаалай удхые

Мандаа заажа үгөөлта.

Бэшэг үзэг зааһан

Бардам зантай багшамнай

Буряад хэлэнэй баялигые

Багашуул бидэндэ ойлгуулаалта.

Буряад арадайнгаа заншалые

Будаадын шажанай суртаалые

Дагажа ябаһан хүмүүн

Далитай жэгүүртэй байхал даа!

Бурханай орондо мордоһон

Бэлиг ехэтэ багшадаа

Баяр хүргэн һүгэдэнэб!

Автор: Гомбоева Д.Д., эхин класссай багша

Аннотация

Название работы №1 «Эгээл түрүүшын багшамнай…»

Рассказ о выпускнице (1953г) Улан-Удэнского педагогического училища Цыдендоржиевой М.Ц., работавшей долгие годы учителем начальных классов в Кижингинском районе. Все доброе на Земле - от Солнца, все хорошее - от человека. Мэдэгма Цыренжаповна всю свою жизнь посвятила воспитанию и обучению детей Нижнее-Кодунской долины, внося достойный вклад в развитие образования района, республики. Среди ее учеников есть учителя, врачи, инженеры-строители, фермеры, хорошие люди. Они помнят её, боготворят.

Номинация Рассказ

Название работы №2 «Багшадаа»

Номинация Стихотворение

Автор: Гомбоева Дарима Дамбаевна

Образование высшее, Улан-Удэнское педагогическое училище №1,

школьное отделение (очное), 1980 г.,141 группа

Бурятский государственный педагогический институт

им. Д.Банзарова, ПМНО (заочное), 1992г.

Место работы ГБОУ «Кижингинская школа-интернат среднего (полного)

общего образования»

Должность учитель начальных классов

Звание Почетный работник общего образования РФ

Автор учебника «Буряад хэлэн» для 2 класса русских школ