Татар әдәбиятыннан календарь-тематик план (8 класс)

Атнага 2 сәгать исәбеннән (35 атна - 70 сәгать)

Әсәр өйрәнү - 53 сәгать

Бәйләнешле сөйләм үстерү - 10сәгать

Класстан тыш уку - 7 сәгать

Программа: Татар урта мәктәпләре өчен әдәбият программалары. 5-11 нче сыйныфлар/ Ф.Хатипов, А.Әхмәдуллин. К., "Мәгариф", 2005.

Дәреслек: А.Г.Әхмәдуллин, Ф.Ә.Ганиева. Әдәбият. Татар урта гомуми белем бирү мәктәбенең 8 нче сыйныфы өчен дәреслек-хрестоматия. - Казан: Мәгариф, 2006.

Контроль төре: сорауларга җавап, сәнгатьле сөйләм, сочинение, тест.

Календарь-тематик план

№

Дәреснең темасы, эчтәлеге

Сәгать саны

Эшчәнлек төре

Дәрес тибы

Контроль төре

Искәрмәләр

Үткәрү

вакыты

план

факт

1

Дастан турында төшенчә. "Идегәй" дастаны. Дастан героеның тарихи җирлеге.

1

1.Актуальләштерү. Халык авыз иҗаты. Төрләре.

Яңа материал өйрәтү дәресе

"Сарман төбәге фольклоры" тупланмасына материаллар җыюны дәвам итәргә.

2

"Идегәй" дастаны. Ватан һәм милли азатлык мәсьәлә-ләренең чишелеше, сәнгать-чә эшләнеше, тел байлыгы.

1

Сәнгатьле уку күнекмәләре бирү.

Әсәрне уку һәм анализлау дәресе

Бирелгән өзекне ятларга яки җырын өйрәнергә.

3

"Идегәй" дастаныннан өзекне яттан сөйләү.

1

1. Сәнгатьле сөйләү конкурсы.

2. "Идегәй яшәгән чордагы вакыйгалар, гореф-гадәтләр белән бүгенге көн арасында бәйләнеш, охшашлык, уртаклыклар бармы?" - әңгәмә.

Тикшерү дәресе

"Идегәй" дастаныннан өзекне яттан сөйләү.

" Идегәй" дастаны буенча кроссворд төзергә

4

Ф.Кәриминең тормышы һәм иҗаты. "Салих бабайның өйләнүе" хикәясе. Әсәрнең эчтәлеге белән таныша башлау.

1

1. Мәгърифәтчелек әдәбияты һәм мәгърифәтче язучылар турында мәгълүмат бирү .

Язучының тормышы һәм иҗаты турында белешмә бирү дәресе

Мәгърифәтчелек әдәбиятының төп үзенчәлекләре

5

Ф.Кәрими "Салих бабайның өйләнүе". Хикәядә шул чордагы гореф-гадәтләрнең, кешеләр арасындагы мөнәсәбәтләрнең төгәл ча-гылдырылуы. Салих карт холкындагы уңай сыйфат-лар, кайбер ярамаган шөгыльләре.

1

Аңлатмалы уку

Әсәрне уку һәм анализлау дәресе

Иҗади эш

Үзәк геройның телдән портретын тасвирлау, аңа бәя бирү

6

Бәйләнешле сөйләм үстерү. Хикәя буенча катлаулы план төзү.

1

Монологик сөйләм күнекмәләрен үстерү.

Бәйләнешле сөйләм үстерү дәресе

Катлаулы план төзү.

Катлаулы план төзергә

7-10

М.Фәйзи. Драматург турында белешмә. "Галиябану". Олы, саф мәхәббәтнең иҗтимагый тигезсезлек белән бәрелешүе.

4

1. Әдәбият теориясе.

Музыкаль драма. Аның тууы турында мәгълүмат.

1. Рольләргә бүлеп уку. Театр атналыгына спектакль әзерләү.

2. Өлешчә анализ.

Драматург турында белешмә бирү дәресе. Әсәрне уку һәм анализлау дәресе

Сорауларга җавап

Драманы укып килергә

Конфликт төшенчәсен искә төшерергә

Геройларга характеристика

11-12

Бәйләнешле сөйләм үстерү. Сочинение. "Галиябану һәм Хәлил - иске гадәт-йола корбаннары".

2

Бәйләнешле сөйләм күнекмәләрен үстерү

Бәйләнешле сөйләм үстерү дәресе

Сочинение

Гади план төзеп, сочинение язарга

13

Ш.Камалның тормышы һәм иҗаты турында кыскача белешмә. "Акчарлаклар" повесте.

1

Ш.Камалның тормышы һәм иҗаты турында кыскача белешмә бирү. "Акчарлаклар" повестен укый башлау.

Язучының тормышы һәм иҗаты турында кыскача белешмә бирү дәресе

Диңгез күренешен сурәтләргә (телдән яки рәсемен ясарга).

14

Ш.Камал "Акчарлаклар" повесте. Сезонлы эшчеләр тормышының яктырты-лышы. Аларның өметләре акланмавы, канатсыз акчарлаклар хәлендә калулары.

1

Шәрехләп уку

Әсәрне уку һәм анализлау дәресе

Иҗади эш

Әсәрдәге эшчеләрнең эш, тормыш шартлары белән хәзерге көн эш шартларын чагыштырырга

15

Ш.Камал "Акчарлаклар" повесте. Гариф, Газизә, Шәрәфи карт образлары. Үзара мөнәсәбәтләрдәге җылылык, эчкерсезлек, самимилек.

1

Сораулар буенча җаваплар әзерләү.

Әсәрне уку һәм анализлау дәресе

Сорауларга җавап

Сочинениегә әзерләнергә.

16

Бәйләнешле сөйләм үстерү. Конроль сочинение. "Егет кешене кыюлык бизи" яки "Гариф образы".

1

Бәйләнешле сөйләм күнекмәләрен үстерү

Бәйләнешле сөйләм үстерү дәресе

Контроль сочинение.

Ш.Бабич шигырьләрен укырга. Биографиясе һәм иҗаты буенча индивидуаль биремнәр.

17

Класстан тыш уку. Ш.Бабич "Халкым өчен" һ.б. шигырьләре.

1

Сәнгатьле уку күнекмәләрен камилләштерү.

Класстан тыш уку дәресе

"Халкым өчен" шигырен ятларга

18

Һ.Такташ иҗаты турында тулырак мәгълүмат бирү. "Алсу"поэмасы. Әсәрдә яшәү шатлыгы, оптимизм, үзеңне бәхетле тою хисләренең чагылышы.

1

Сәнгатьле уку күнекмәләрен камилләштерү

Сөйләм телен үстерү дәресе

Яттан сөйләү

"Алсу"поэмасын ятларга.

19-20

Һ.Такташ "Киләчәккә хатлар" поэмасы. 30 нчы еллар башындагы иҗтимагый тормышның, социаль-психологик каршылыкларның киң күренешен сурәтләү, киләчәккә ышаныч белдерү.

2

Поэма жанры турында искә төшерү. Поэмадагы хатлар формасы хакындафикер алышу .

Әсәрне уку һәм анализлау дәресе

Яттан сөйләү

"Мәхәббәт тәүбәсе"н укырга.

21

Һ.Такташ "Мәхәббәт тәүбәсе".

1

Поэма турындагы белемнәрне искәртү

Әсәрне уку һәм анализлау дәресе

Бирелгән өзекне ятларга.

22

Бәйләнешле сөйләм үстерү. "Алсу" һәм "Мәхәббәт тәүбәсе" поэмаларыннан өзекләрне яттан сөйләү.

1

Сәнгатьле уку күнекмәләрен камилләштерү.

Бәйләнешле сөйләм үстерү дәресе

Яттан сөйләү.

Иҗади эш "Алсу образына минем мөнәсәбәтем"

23

Г.Бәширов. Язучы турында биографик белешмә.

1

Хронологик таблица төзү күнекмәләрен ныгыту

Язучының тормышы һәм иҗаты турында белешмә бирү дәресе

"Туган ягым - яшел бишек"әсәренең 1нче бүлеген укып килергә

24-26

Г.Бәширов "Туган ягым - яшел бишек". Халыкның ерак тарихтан килә торган яшәү рәвеше, рухи байлыгы, әхлак кагыйдәләре. Гореф-гадәтләрне чагылдыру.

3

Автобиографик әсәрләрне искә төшерү.

Викторина.

Әсәрне уку һәм анализлау дәресе

Сорауларга җавап

Укыган бүлекләрне сөйләргә, план төзергә

27-28

Бәйләнешле сөйләм үстерү. Сочинение. "Халкымның күңел байлыгы", "Туган ягым - яшел бишек".

2

Иҗади фикерләү сәләтен үстерү

Бәйләнешле сөйләм үстерү дәресе

Сочинение

Сочинениене язып килергә

29

Класстан тыш уку. Р.Фәйзуллин "Якты моң", "Үлем белән үлемсезлек", "И кардәшем, бер хаҗәтсез кайчак...", "Бишбармак", "Гәмбәзләре - кояшмыни..." шигырьләре.

1

Сәнгатьле уку күнекмәләрен камилләштерү

Бәйләнешле сөйләм үстерү дәресе

М.Җәлил биографиясен искә төшерергә.

30

М.Җәлилнең биографиясе. "Тик булса иде ирек" шигыре. Шагыйрьнең гражданлык һәм поэтик батырлыгы турында белешмә бирү. Шигырьләрнең язылу шартлары.

1

1. М.Җәлилнең героик тормышы турында әңгәмә.

Шагыйрьнең гражданлык һәм поэтик батырлыгы турында белешмә бирү. Шигырьләрнең язылу шартлары.

Тест

Биографиясен хронологик тәртиптә өйрәнергә.

"Кичер, илем", "Соңгы җыр" шигырьләрен ятларга.

31

М.Җәлилнең "Соңгы җыр", "Серле йомгак" шигырьләре. Лирик геройның көрәшкә, иреккә омтылышы, интернационалист булуы, немец халкының бөек улларына хөрмәте. Яу кырында сугыша алмау үкенече, моңсу хисләр.

1

Лирик герой һәм шагыйрь хисләренең бердәмлеге хакында фикер алышу.

Әсәрләрне уку һәм анализлау дәресе

"Серле йомгак" - ятларга.

32

М.Җәлилнең "Сандугач һәм чишмә" балладасы. Поэтик предмет һәм җан ияләрен кешечә хис итәргә сәләтле итеп сурәтләү. Кош һәм Чишмә образлары ярдәмендә Туган ил азатлыгы өчен фидакарь көрәшнең изгелеген раслау.

1

Баллада турындагы белемнәрне кабатлау

Әсәрләрне уку һәм анализлау дәресе

Баллада буенча фикер алышуга әзерләнергә, шигырьләрен ятларга

33

Бәйләнешле сөйләм үстерү. М.Җәлил шигырьләрен яттан сөйләү.

1

Сәнгатьле укучыга конкурс.

Бәйләнешле сөйләм үстерү дәресе

Яттан сөйләү

34

Н.Фәттах "Ител суы ака торур" романы.

1

1. Укытучы лекциясе.

2. Әсәр белән таныша башлау.

Әсәрне уку һәм анализлау дәресе

Романнан өзекләрнең 1нче бүлеген сөйләргә

35-37

Н.Фәттах "Ител суы ака торур" романы. Болгар дәүләте тормышын, кабиләләр тартышын, гореф-гадәтләрен, йолаларын, сәүдә, мәдәният, дин мөнәсәбәтләрен, геройларның хисләрен тасвирлау. Сюжетка киеренкелек, җанлылык бирүдә Тотыш холкының роле.

1

Шәрехләп уку.

Тарихи чорга бәя бирү.

Бәйләнешле сөйләм телен үстерү.

Әсәрне уку һәм анализлау дәресе

Соруларга җавап

Сорауларга җавап бирергә

Тотыш холкындагы үзенчәлекләрне билгеләргә

Болгар чорының гореф-гадәтләре

38

Тарихи роман турында төшенчә. Сочинение язуга әзерлек. "Үз халкыңны үз итсәң, ят халыкка кол булмассың".

1

Тарихи роман турында мәгълүмат бирү.

Әдәбият теориясен үзләштерү дәресе

Сочинение буенча план-конспект төзеп килергә

39-40

Бәйләнешле сөйләм үстерү. Контроль сочинение. "Тарихлардан килгән хакыйкать".

2

Иҗади фикер йөртү сәләтен үстерү

Бәйләнешле сөйләм үстерү дәресе

Сочинение

Класстан тыш уку дәресенә әзерләнергә

41

Класстан тыш уку. Рабит Батулла "Сөембикә" романы.

Бәйләнешле сөйләм телен үстерү.

Бәйләнешле сөйләм үстерү дәресе

Иҗади эш

Иҗади эш "Тарихи романнрның үзенчәлекләре, әһәмияте"

42

Т.Миңнуллинның биографиясе, иҗаты.

1

Т.Миңнуллиның биографиясе, иҗаты буенча фикер алышу

Драматургның тормышы һәм иҗаты турында белешмә бирү дәресе

"Бәхетле кияү" комедиясен укып килергә

43

Т.Миңнуллин "Бәхетле кияү". Авыл кешеләре арасындагы эчкерсез, саф мөнәсәбәт һәм мөгамәлә-ләрнең кызыклы ситуациядә ачылуы һәм сурәтләнүе.

1

Рольләргә бүлеп уку.

Театр атналыгында күрсәтергә әзерләү.

Әсәрне уку һәм анализлау дәресе

Тест

Әсәр буенча сораулык-план төзергә

44

Т.Миңнуллин "Бәхетле кияү". Әсәр үзенчәлекләре. Мөлаем, яратып көлү өчен кулланылган чаралар.

1

Бәйләнешле сөйләм телен үстерү

Бәйләнешле сөйләм үстерү дәресе

Иҗади эш

Иҗади эш "Бәхетле кияү" әсәренең үзенчәлекләре

45-47

Аяз Гыйләҗев. Биографик белешмә. "Язгы кәрваннар". Авылда сугыш чоры яшьләренә килгән тормыш һәм хезмәт авырлыклары-ның чагылышы. Күңел төшенкелегенә бирелмәү, яшьлек хисләренең юл яруы.

3

Бәйләнешле сөйләм телен үстерү.

Фикерләү сәләтен үстерү.

Язучы турында биографик белешмә бирү дәресе. Әсәрне уку һәм анализлау дәресе

Милли төбәк компоненты.

48

Класстан тыш уку. Аяз Гыйләҗев "Яра" повесте

1

Бәйләнешле сөйләм телен үстерү

Бәйләнешле сөйләм үстерү дәресе

Иҗади эш

Милли төбәк компоненты

49-52

С.Сөләйманова "Туган җирем, эчкән суым...", "Кеше барыбер кошлар нәселеннән...", "Кеше", "Этюд", "Сулар ага, күлләр күккә бага...", "Тагын узды кыңгыраулы язлар" шигырь-ләре. Аларда хисләр байлы-гы, күңел тирбәнешләренең табигыйлеге, поэтик бизәкләргә муллык. Сүз белән сурәт ясау осталыгы.

4

Сурәтләү чаралары (кабатлау).

Сәнгатьле уку күнекмәләрен камилләштерү

1.Шагыйрә турында биографик белешмә бирү.

2.Шигырьләрне уку, анализлау дәресе.

3.Әдәбият теориясен кабатлау дәресе.

Иҗади эш

Иҗади эш "Сүзләрдән сурәт ясыйм"

53

Класстан тыш уку. Ш.Галиев шигырьләре. "Камырша", "Утсыз төтен булмый", "Үзең нинди", Тимерче Гомәр һәм гомер".

1

Сәнгатьле уку күнекмәләрен камилләштерү

Бәйләнешле сөйләм үстерү дәресе

Мөстәкыйль эш

М.Юныс турында мәгълүмат тупларга

54-57

М.Юныс. Язучы турында кыскача белешмә. "Шәмдәлләрдә генә утлар яна" повесте. Әсәрнең, тормыш материалыннан чыгып, икегә бүленүе. Бу өлешләрдә хикәяләү үзен-чәлекләре. Образлар систе-масы. Повестьта уздырылган фәлсәфи фикерләр, хикәяләүдә табигыйлек.

4

Бәйләнешле сөйләм телен үстерү.

Иҗади фикерләү сәләтен үстерү

1.Язучы турында биографик белешмә бирү дәресе.

2. Әсәрне уку һәм анализлау дәресе

Повестьтан өзекләрне сөйләргә

Сорауларга җавап

Фәлсәфи фикерләрне билгеләү, аңлатма бирү

58-59

Бәйләнешле сөйләм үстерү. Образларга характеристика бирү. Бергәләп тикшерү, тулыландыру, редакцияләү.

2

Бәйләнешле сөйләм телен үстерү.

Иҗади фикерләү сәләтен үстерү

Бәйләнешле сөйләм үстерү дәресе

Образларга характеристика

Образларга характеристика бирү

60

Г.Афзал иҗатына гомуми бәяләмә. Биографиясе. "Дөнья матур, дөнья киң" һ.б. шигырьләрендә Туган ил, туган җир, халкыбыз турындагы шигьри сурәтләр.

1

Сурәтләү чараларын билгеләү

Шигырьләрнең үлчәмен билгеләү

1.Шагыйрә турында биографик белешмә бирү.

2.Шигырьләрне уку, анализлау дәресе.

3.Әдәбият теориясен кабатлау дәресе.

Г.Афзал иҗаты буенча материал тупларга

61

Г.Афзал "Мыштыбый". Юмор аша кеше батырлыгының чагылышы.

1

Бәйләнешле сөйләм үстерү. Батырлык турында әңгәмә.

Бәйләнешле сөйләм үстерү дәресе

Г.Афзалның "Мыштыбый" шигырендә юмор

62-63

Г.Афзал "Тәнкыйть сүзе", "Ялкау кызлар", "Өф-өф итеп". Көлү объектлары һәм предметлары. Аларның халыкчан җирлекләре һәм халыкчан чаралар куллану.

2

1. Сурәтләү чараларына анализ.

2. Сатира турында төшенчә.

Әдәбият теориясен кабатлау дәресе

Иҗади эш

Г.Афзал шигырьләрендә юмор, сатира

64

Класстан тыш уку. Р.Харис. "Ант суы", "Борылышта".

1

Сәнгатьле уку

Бәйләнешле сөйләм үстерү дәресе

Сораулар төзү

65

Харрас Әюп шигырьләре.

1

Яраткан шигырьләрен яттан сөйләү.

Бәйләнешле сөйләм үстерү дәресе

Сорауларга җавап

Шигырьләрдәге үлчәмне билгеләү

66-67

Р.Төхфәтуллин "Йолдызым"

2

Бәйләнешле сөйләм үстерү

Бәйләнешле сөйләм үстерү дәресе

Тест

Тест-сораулык төзергә

68-70

Ф.Садриев хикәяләре.

2

Бәйләнешле сөйләм телен үстерү.

Бәйләнешле сөйләм үстерү дәресе