Химия пәненен Майлар тақырыбына сабақ

Бекітемін Ә/Б отырысында

Әдіскер қаралды

«___»______2015ж «____» _______2015ж

__________________ ____________________

Альчембаева У.С. Қарқымбаева Г.Б.

Ашық сабақ

Тақырыбы «Майлар»

Топ ПУ -23

Химия пәні

Мұғалім Сулейменова Б.Қ.

Күні - 19.02.2015ж

Тақырып: Майлар

Сабақтың мақсаты:

Білімділік:

• Биология курсынан алған білімдерін нығайту, кенейту.

• Майлардың химиялық қасиеттері мен құрамын зерттеу арқылы - органикалық заттар ретінде оқушылардың білімдерін қалыптастыру.

• Майлардың адам өміріндегі маңызың көрсету.

Дамытушылық:

• Қорытынды жасауға, салыстыруға, логикалық ойлау қаблеттерін дамыту.

Тәрбиелік:

• Химия пәніне қызығушылық арттыру.

• Cалауатты өмір сүруге тәрбиелеу

Сабақтың турі: Дәстүрлі емес сабағы

Сабақтың әдісі: сөздік, проблемалық, демонстрациялық

Көрнекіліктер: майлар, жеміс - көкіністер (муляж), органикалық еріткіштер

Пән аралық байланыс: биология, медицина

Сабақтың барысы

I.Ұйымастыру кезеңі

Сабақ «Здоровье» телебағдарлама түрінде өткізіледі. Шақырылған мамандармен таныстырып кету. Видеосюжет көрсету.

II. Негізгі кезең.

1.Сабақтың тақырыбың проблемалық ситуация арқылы анықтау

2. Сабақтың мақсатымен таныстыру

Мұғалімнің керіспе сөзі.

Стол үстенде күпия қорапта бүгінгі зерттеу нысаны бар. Ал оны анықтау үшін мынадай сүрақтарға жауап беру керек:

• Ағза тіршілігінде негізгі энергия қоры

• Ағзада метобализмдік қызметін атқарады

• Қасиеттері бойынша Ол: қатты, сұйық, жұмсақ болады

Оқушылардың жауаптары - МАЙЛАР ( стол үстіндегі майларды көрсету).

Дұрыс, бүгін біз МАЙЛАР туралы әнгіме қозғаймыз. Тақырыпты бастамас бұрын, сұраққа жауап береніздер

МАЙЛАР туралы не білесіздер? Ассоциация. Сабақ аяғында толықтырып жазамыз.

Тарихи анықтама: Адамдар ерте кезден майларды өз өмірінде пайдалана білді. Ежелгі замандағы адамдар үнгірлерін қарапайым шамдарда жаққан майлар арқылы жарықтандырған. Екінші дүниежүзілік соғыста Ленинград қаласы (Санкт - Петербург) 2,5 жыл немес блокадасында болған. Сол жылдары Ленинградта аштық болған. Дәрі - дәрмек жетімпеген, бірәк соған қарамастан инфекциялық аурулар болмаған, үйткені олар ит, мысық, егеуқұйрық майларынан дезинфекциялық ретінде сабың пісірген.

Мешел немесе ит ауру деген дерт бар екендігін білесіздер. Ал оның емдеу мен профилактикасына май қажет - балық майы, үткені оның құрамында Д дәрумені бар (кальциферолл). Сонымен, МАЙЛАР -деген қандай заттар және олардың адам өмірінді қандай маңызы бар екендігі туралы бүгінгі сабақта айтылады.

Сонымен, сабақ тақырыбы - МАЙЛАР.

Бүгінгі біздің сабаққа келіп отырған биология ғылымының докторы Түйебай Көркем, майлар туралы биология тұрғыдан баяндап береді.

(Биолог баяндайды).

Сұрақ - жауап.

Химия ғылымының кандидаты Қарсақбаева Айым химиялық қасиеттері туралы баяндап береді.

Эксперементтік бөлімі.

Опыт 1. Екі сынауққа су құямыз, содан кейін біреуне қатты май, екіншісіне сұйық май құямыз. Нені байқамыз?

Қорытынды: Май судан жеңіл, суда ерімейді.

Опыт 2. 4 сынауқта су, этанол, ацетон, бензин. Бір тамшы май қосамыз. Нені байқаймыз?

Қорытынды: Бензин мен ацетонда май жақсы ериді, ал этанолда нашар ериді, суда мүлдем еримейді.

Майларға тағы не жатады? ( сабың, синтетиқалық жүгыш заттар)

Сөз кезегі эндокринолог маманы Жағыпар Н беріледі. Майдың мөлшері тыс болған жағдайда қандай салдарға әкеп соқтыратыны туралы айтып кетеді.

Семiздік немесе артық салмақ деп ағзада майдың мөлшерден тыс көп болуын айтады. Және май барлық жерде жиналады: терi асты жасұнықта, бүйрек айналасында, жүректiң бетiнде, қабырғаларда, мойында.

Семiздік денсаулыққа үлкен қауіп төндіреді. Оған қоса, артық салмағы бар адамдар ауыр психологиялық қиындықтарға душар болады.Өйткенi бiздiң қоғам сымбаттылық пен арықтықты бағалайды. Бұл әсiресе әйелдер мен жасөспiрiмдерге қиынға соғады.

Дәрiгерлер семiрудiң келесi себептерiн анықтаған:

1. Тұқым қуалаушылық;

2. Эндокринды аурулар;

3. Аз қимылдау және тамақ құрамындағы майдың шамадан тыс көп болуы;

4. Мидың нақты бөлшегінiң жарақаттануы;

5. Кейбiр психикалық ауытқулар.

Семiрудiң 4 дәрежесі және 2 кезеңі болады: дене салмағы үнемі өсіп тұратын үдемелі, және артық салмақ болса да, ары қарай үлкеймейтін тұрақты кезең.

I дәрежелі семіздік: дененiң нақты салмағы идеал массадан 29%-ға дейін асады.

II дәреже: дененің нақты салмағы идеал массадан 30-40%-ға дейін асады.

III дәрежелі семіздік: 50-99% пайызға дейін асуы.

IV дәреже: айырмашылық 100%-дан жоғары.

Семіздік әрқашан ағзаның жұмысын тежейді: жүрек жұмысы ауырлайды, қан айналымы бұзылады, демікпе пайда болып, адам тез шаршайды, инфекциялардан қорғанысы әлсірейді.

Семіздікті емдеу

Артық салмақты өз бетіңізбен толық емдей алмайсыз, алдын ала дәрігермен кеңескен дұрыс. Мүмкін семіздік белгілі бір аурудың салдары шығар. Бұл жағдайда сол ауруды емдеу керек.

Семіздікті емдеу тәсілдері:

1. Дәрі-дәрмексіз тәсілдер. Калориясы төмен азыққа негізделген емдәм мен жүйелі дене жаттығулары.

Барлық диеталар келесі талаптарға сай болу қажет: калорияның айқын тапшылығын қалыптастыра отырып, денсаулыққа зиянын тигізбеу үшін тиімді және үйлестірілген тағам пайдалану. Бірде-бір дәрігер өте аз уақыт ішінде салмақ тастауға көмектесетін диетаны құптамайды. Семіздіктен біртіндеп арылу қажет.

2. Дәрі-дәрмекті тәсіл. Дәрігер тәбет қашыратын және құнарлы заттардың сіңірілуін азайтатын немесе гормоналды жағдайыңызды қалыпқа келтіретін препараттарды жазып беруі мүмкін.

3. Хирургиялық тәсілдер:

- Липосакция, яғни тері астынан артық майды алу;

- асқазан көлемін кішірейту үшін кигізілетін арнайы сақиналарды асқазанға орнату операциясы;

- Абдоминопластика - салбырап қалған немесе тым үлкен қарынды жоятын ота.

ЕСІҢІЗДЕ БОЛСЫН!

Дәрігерлер аяғы ауыр әйелдер мен кішкентай балаларға арықтауға рұқсат бермейді. Әдетте балалар дене қимылының аздығынан семіреді. Дұрысы, томпақ балақайдың бойы салмағын «қуып жеткенше» бір қалыпта ұстауға тырысу керек.

Семіздік - медициналық мәселе. Сондықтан, толық адамды оның дене бітімі үшін кемсітуге болмайды.

Семіздіктің алдын алу:

1. Салауатты өмір салтын ұстану;

2 Спортпен шұғылдану;

3. Көкөніс пен жемістерді көбірек жеу;

4. Артық салмақ қосқаныңызды байқаған сәттен бастап, спорт және қауіпсіз диетаның көмегімен арықтауға тырысу керек. Егер әсері болмаса, дәрігерге қаралаңыз.

Мүғалім.

Дәл осындай мәселемен бізге келіп отырған қонақтар бар. Сөз кезегін өздеріне берейік.

Сіздерді кеңес беретін маман бар - диетолог Есболатова Мадина.

Диета

Таңғы ас

1.150 г ірімшік, бал, 1 піскен жұмыртқа, шай

Түскі ас

1.Балық, сәбізбен орамжапырақтан жасалған салат, шай

Полдник

1.Диеталық нан, сыр, 1 стакан шырын

Кешкі ас

1. Жасыл салат, балық, қантсыз шай

Сіз дұрыс тамақтанасыз ба?

1. Күніне неше рет тамақтанасыз?

а) 3 рет

б) 2 рет

В) 1 рет

2. Танғы ас ішесізбе?

а) Күнде

б) Аптасына 1-2 рет

в) Ешкашан

3.Әдеттей таңғы аста не ішесіз?

а) Ботқа және шай (кофе).

б) Құырылған жұмыртқа

в) Шай (кофе).

4.Қосымша ас ішісіз бе?

а) жоқ, маған таңғы ас, түскі ас, кешкі ас жеткілікті

б) 2-ден көп емес

в) 3 рет ешімін

5. қаншалықты жие жеміс - көкінестер жисіз?

а) тәулігіне 3 рет.

б) аптасына 3 рет.

в) аптасына 1 реттен аспайды

6.Қаншалықты жие сіз торт, шоколад жисіз?

а) аптасына 1 рет.

б) аптасына 3-4 рет.

в) күнде

7.Бутербродқа май жағып жейсіз бе?

а) жоқ, әдеттегіде шұжық немесе ірімшік қоса жеймін

б) андасанда.

в) үнемі.

8.Қаншалықты теңіз тағамдар мен балық жейсіз?

а) аптасына 3 рет.

б) аптасына 1 немесе одан көп.

в) аптасына 1 рет.

9.Қүніне неше рет нан жейсіз?

а) 1 рет

б) 2 рет

в) 3 рет

10.Ет пісірер кезде майын кесіп алып тастайсыз ба??

а) Ия. Барлық майды алып тастаймын

б) Бүкіл майды кесіп алмаймын

в) Жоқ

11.Бір тәулікте неше шыныаяк кофе ішесіз?

а) 1-2 .

б) 2-5 .

в) 6 кем емес.

12.Қүн ұзағында алькогольды ішімдіктерді ішесіз бе?

а) 1 стакан кызыл шырын

б) 1-2 стакан арақ.

в) 4 стаканнан асады.

Қорытынды.

«а» жауабы үшін - 2 балл, «б» - 1 балл, под буквой «в» - 0 балл.

22 - 24 балл.

Сіздін тамақтануыныз дұрыс. Сіздің тамақтану тәртібіне ешқандай өзгерістер еңгізу қажет емес.

17 - 21 балл.

Сіздін тамақтану тәртәбі өте жақсы.Сіз тағамдардың мөлшерін, сан -алуандығын, құрамын және жиелігін пайдалануынын жақсы білесіз.Бірак, кейде тәтті тағамдарды артық мөлшерде жейсіз. Соның салдары артық 2-3 килограмм салмақ.

13 - 16 балл

Сіз дүрыс тамақтану тәртібін білесіз, бірақ тамақ рационың қайта қарастыру қажет. Егер оны жасамасаныз, артық салмақтан арылуға қыиндыққа соғады.

0 -12 балл.

Сіз мүлдем дұрыс тамақтанбайсыз! Егер сіз дұрыс тамақтануды қолға алмасаныз, сіздін денсаулығынызға үлкен қаүіп төніп тұр және семіздікке ұшрауға барлық жағдай бар.

III. Қорытындылау.

Кестені толтыру.

Білем

Білгім келді

Білдім

Ассоциация. Майлар туралы не білесіздер?

Үй тапсырмасы; §21, кітаптің 115 беттіндегі №12 есеп

Білем

Білгім келеді

Білдім

Білем

Білгім келеді

Білдім