«Люби и знай родной язык»

Цель урока: 1. Цель: вызвать интерес учащихся к изучению и сохранению родного языка, воспитать уважение к культуре и традициям своего народа. 2.Уметь отличать звуки от букв, соблюдать нормы правильного произношения, расширить словарный запас у учащихся, научить правильно, определять значение слова, углубить знания о роли логического ударения. 3.Воспитывать любовь к родному языку, бережное отношение к родному слову, развивать интерес к глубокому изучению предмета. Самое близкое и родное человеку - это его семья и его Родина. Родина – маленький уголок Земли, где мы родились, росли. Карачаево-Черкесия - это уголок большой Великой России. Большая многонациональная республика, в которой проживают русские, карачаевцы, черкесы, абазины, ногайцы и представители других национальностей. Силу Родины, источник е... Живёт на земле человек. Он маленький, земля - огромная. Человек занимает на земле очень мало места. Но человек не один – на земле живёт много людей. Они занимают всю землю. Тех людей, что живут вместе, говорят на одном языке, делают общее дело, зовут одним словом – народ. Народов много на земле, все они живут в разных частях её. То место, где народ живет зовется родиной.

Раздел	Другое
Класс	-
Тип	Конспекты
Автор	Хосуева Н.М.
Дата	23.05.2014
Формат	doc
Изображения	Есть

Поделитесь с коллегами:

Учитель карачаевского языка и литературы

Хосуева Надежда Магометовна

Лицей№1г. Усть-Джегуты

4Г класс.

«Люби и знай родной язык»

Дерсни темасы: Халкъ аууз творчество- халкъны байлыгъы.

Джомакъла

Дерсни мураты: Литература бла халкъ аууз творчествосуну байлыгъы, халкъ аууз творчествосуну бюгюнгю болумун ачыкълау. Къарачай халкъ джомакъладан билимлерин терен этиу.

Дерсде окъуу керекле: Иллюстрацияла. Къарачай халкъ фольклорну юсюнден чыгъармала,китабла.сёзлюкле.

Дерсни барыуу- ушакъ халда.

1.Эски халкъ джыр «Гапалау»

2.Устазны ушагъы: Багъалы сабийле эмда къонакъла.!

Бизни бюгюнгю дерсибизни мураты Къарачай халкъ къурагъан аууз творчествону магъанасы эмда анны литература бла байламын тинтиб, аны тарихи бла миллетни тарихини байламына къарай, джомакъланы юсюнден ушакъ бардырлыкъбыз.

Халкъ аууз творчество-байлыгъы деб нек айтылады.

Бу соруугъа джууаб этеийк.

Сохта: Кёб ёмюрлени узагъына фахмулу Къарачай халкъ къурагъан аууз чыгъармалары къайда унутула, къайда да аууздан-ауузгъа кёче,тас болуб

къалмай.накъут налмаз бюртюклеча джылтырай бизни бюгюннгю кюнлерибизге джетгенди.

Къарачай фольклорну баш темасы зорлукъчулагъа, джаулагъа къаршчы кюрешиу.

Къарачайлыла бла малкъарлыланы джашау джоллары,тиллери культуралары бир болгъаны себебли,фольклорлары да бирчады. Къарачай -малкъар фольклорку биринчи кере Орусбийланы Сафар бла Алейников Маисей джыйыб тебрегендиле. Орусбийланы Сафар 1881 джыл басмалайды китабын.Алейников М.1883 джыл басмалайды « Къарачай таурухла» деген китабын.

Устаз: Олтур джууабынгы бек джаратдыкъ. Энди бизге фольклорну жанрларыны юсюнден ким хапар айтыр?

Сохта: Къарачай-малкъар фольклорну талай жанры барды.Ала быладыла:

1.Нарт таурухла.

2.Тюз таурухла.Алада юч къауумгъа юлешинедиле:

а) зибиль таурухла.

б) турмуш таурухла.

в) джаныуарланы юсюнден таурухла.

3.Джомакъла.

4.Эл берген джомакъла.

5.Джырла.

6.Нарт сёзле.

Устаз: Тюз айтаса. Китабла чыгъыб тебрегенли нарт таурухла,джомакъла джангы этилиб къошулмайдыла,джырла нарт сёзле эл берген джомакъла уа бизни заманда да халкъны ичинде этилгенлей турадыла. Биз бюгюн быладан къайсы жанргъа къарагъанбыз? Джомакъла.

Джомакъ деб неге айтабыз? Аланы тюрлюлерини юсюнден бизге хапар ким айтыр?

Сохта: Джомакъ халда кёб джюрюген джанырланы бириди. Ала халкъда бек эртеден бери айтыладыла. Джомакъланы бюгюнлюкде асламысына сабийле окъуйдула,алгъын заманда уа къарт да,джаш да сабийда, экисин да, тиширыу да айтханды. Джомакъ халкъны акъылыды эсиди,оюмуду сагъышыды,тил байлыгъыды. Орус тилде сказка деген магъананы тутады джомакъ. Эл берген джомакъла-загакаладыла. Джомакълада джаныуарла кёб айтыладыла.

Джомакълада сёз нении юсюнден барса да, барында да болгъан энчи ышанла бардыла.

1) Хаар джомакъ эртде-эртде деб башланады.

2) Хаар джомакъны ахырына «Анны кёрмегенибиз кибик,ауруу талай кёрмей къалайыкъ»деб айтылады.

3) Хаар джомакъда тюзлюк хорлайды.

4) Джомакълада кёбюсюне айтылгъан сан ючдю.

Сёз ючюн: Ханы юч къызы:акъылы тюз иннети бла гитчеси оннглуду.

1.Ма бу суратха бир къарагъыз кёргенигиз къайсы джомакъданды?

«Люби и знай родной язык»

Сохта: «Къызчыкъ бла къозучукъ» деген джомакъданды.Былайда джашчыкъ эгешчигини айтханын этмей , суудан ичиб къозучукъ болуб къалгъанды. Эгешчинги анга бек къыйналады.

2. Бу суратда уа? « Батыр джашчыкъ» деген джомакъданды. Джашчыкъ бышлакъны сууун чыгъарады. Эмеген а, ташны сыгъыб суу чыгъарады деб сейиирсиниб къараб турады.Эмеген а, ташны сыгъыб суу чыгъарады деб сейиирсиниб къараб турады.

3.Бу сурат а къайсы джомакъданды?

« Акъыллы устаз» деген джомакъданды.Былайда устаз гудучулагъа джомакъ айтхан сылтау бла « Болушлукъ! Болушлукъ!» деб къычырыб адамланы чакъырады.

4.Бу суратда уа?

« Къара къуш» деген джомакъданды.Былайда къарт киши къаласына келиб, къушдан тилек тилей турады.

Устаз: Бек аламат. Джомакъладан билимлеригиз джетишимли болгъанын кёргюздюгюз. Муну бла экинчи джумушубузну баджардыкъ. Биз кёб затланы эсге тюшюрдюк.Ол себебли ючюнчю ишибиз оюн халда барлыкъды. Бизни фольклорда эл берген джомакъла да бардыла.

Неледиле ала?

Эл берген джомакъла -Загадкала.

Класс эки къауумгъа бёлюнеди.Бир-бирине эл берген джомакъланы айтыб ойнайдыла.

Чыммакъ акъ терек

Адамгъа бек керек ( кюмюш сом)

Бети къар кибик,

Татыуу бал кибик (шекер)

Бир къызым бардыда

Тепсесе семиз болады ( урчукъ)

Дерсни тамамлау. Сабийле,бек иги джууабла бердигиз мени сорууларыма. Сиз фольклорну кючю бла къарачай миллетни къаллай таулу джерледе джашагъанын къалай тюзлюкню джакълагъанын не къыйын заманда да адамлыкъны тас этмегенин кёрдюгюз.

загрузить