Амет – Хан Султаннынъ 95 йыллыгъына багъышлангъан сыныфтан тыш тедбири «Къараманлар ольмейлер»

Судакъ шеэри больгеси МБУТ «Къырымтатар тилинде окъуткъан

3 номералы орта умумтасиль мектеби»

7 - 11 сыныфлары ичюн

Амет - Хан Султаннынъ

95 йыллыгъына багъышлангъан сыныфтан тыш тедбири

«Къараманлар ольмейлер»

Османова Эмине Энверовна

Аблаева Зубиде Сулаймановна

Амет-Хан Султаннынъ

95 йыллыгъына багъышлангъан сыныфтан тыш тедбири

«КЪАРАМАНЛАР ОЛЬМЕЙЛЕР»

Тедбирнинъ макъсады: талебелерде сейирджилер огюнде чыкъышта олмакъ алышкъанлыкъларны инкишаф этмек, къырымтатар халкъымызнынъ къараманнынъ омюр ве дженкявер ёлу саифелеринен таныштырмакъ, онынъ джесаретлиги, ираде ве ватанперверлик табиат чизгилерини айдынлатмакъ, Амет-Хан Султан къараманлыкълары мисалинде халкъымызнынъ кечмишине меракъ догъурмакъ.

Тедбирнинъ донатмасы: Интерактив тахта, фоторесимлер, «Йылдыз» меджмуасы, ноутбук, Амет-Хан Султанннынъ 95 йыллыгъына багъышлангъан серги.

…Омюр бою кокте учып сыналдын сен,

Тап сонъунда озюнъ де бир йылдыз олдынъ.

Алып барыджы: Бу йылы къырымтатар халкъы, эм тек о дегиль де, ярымаданынъ бутюн эалиси, авиация ве косманавтикагъа алякъасы олгъан бутюн инсанлар Советлер Бирлигининъ Эки дефа къараманы учуджы-сынавджы Амет-Хан Султан догъгъанынъ 95 йыллыгъыны тантаналы суретте къайд этелер.

Тедбирнинъ башында кинофильм сейир этиле.

(Кинофильм нумайыш этиле)

1. Бугуньки бизим тедбиримизде 10 - 11 сыныфлар арасында брейн-ринг кечириледжек ве 7 - 9 сыныфлар азырлагъан презентацияларыны сейир этеджемиз.

Февзи Алиевнинъ «Амет-Хан» йыры иджра этиле. (талебелер иджрасында)

(Февзи Алиевнинъ «Амет-хан» йыры)

Амет-хан Султангъа багъышлангъан шиирлер окъула.

Керим Джаманакълы «Амет-Хан Султан», Решид Мурад «Амет-Ханнынъ хатрасына»

Алып барыджынынъ сёзлери:

(Сейтумер Эмин «Алупка баласы» парча)

…Сени унутмаз ташлы-къаялы

мавы ялы.

Балалыкъ сокъакъларынъ,

Шырылдап акъкъан дагъ чокъракъларынъ,

Къанатлы Ялта.

Анда,

гузель Алупкада,

ананъ-бабанъ ята,

Тувгъан топракъта.

Сен эбедий яшарсын

халкъымнынъ къальбинде

Сербест ве бирден

Эдждатлар Илинде.

Коклер алласы,

Алупка баласы

Сюкюнет дакъикъасы. (Фонограмма)

II. Тедбирнинъ невбеттеки къысымына кечиле.

Биринджиден, сизлерни бизим энъ урьметли, сайгъылы жюри азаларынен таныш этемиз:

1. Аметова Сусанна Мухаммедовна - башлангъыч сыныфлары оджасы;

2. Сулейманов Нариман Диляверович - окъув ишлери боюнджа мудир муавини;

3. Аблялимова Фериде Аблялимовна - къырымтатар тили ве эдебияты оджасы.

10 - 11 сыныфлары арасында брейн - ринг кечирюви. Брейн-рингни башламаздан эки группагъа болюнелер. Оларгъа учькошеликлер ве дёрткошеликлер бериле.

Олар эки командагъа болюндилер. Эр бир команда озь командасыны адландыралар.(10 сание берилле).

1 команда - «Джесаретлилер»;

2 команда - «Учуджылар».

Командалар азырлар.

I вазифе. Оларгъа суаллер бериле ве джевапларнынъ догъру вариантлары. Олар догъру джевапны сечип алмалылар.

1. Амет-хан Султан халкъымызгъа ким оларакъ белли эди?

а) снайпер; б) учуджы; в) гемиджи

2. Амет - хан Султан къайсы шеэрде догъды?

а) Алушта; б) Алупка; в) Джанкой

3. Къачынджы сенеси дюньягъа кельди?

а) 1932 с. б) 1920 с. в) 1982 с.

4. Амет-хан Султаннынъ ана-бабасы ким эди?

а) къырымтатар, дагъыстан;

б) рус, къырымтатар;

в) дагъыстан, рус;

5. Къайсы мектепте окъуды ве къач сыныфны битирди?

а) къырымтатар мектеби, 7 сыныф;

б) рус мектебини 7 сыныф;

6. Амет - хан Султан мектепте насыл окъуй эди?

а) яхшы б) орта в) аля

7. Амет-хан Султан насыл окъув юртларында окъуды?

а) Къача авиация мектебинде;

б) Москвадаки авиация институты;

в) Акъмесджиттеки пединститут.

8. Къачынджы сенеси Советлер Бирлигининъ эки дефа Къараманы унваныны къазанды?

а) 1945 б) 1946 в) 1947

9. Къачынджы сенеси Амет - Хан Султан эляк олды?

а) 1961 б) 1978 в) 1981

10. Къачынджы сенеси Киев шеэринде онынъ хатырасына абиде къоюлгъан?

а) 2011 б) 2012 в) 2013

11. Къырымнынъ къайсы шеэринде Амет -Хан Султангъа багъышлангъан музей ачылды?

а) Акъмесджит б) Кезлев в) Алупка

12. Амет-ханнынъ хатырасына Судакъ шеэринде не бар?

а) Ленина сокъагъында абиде;

б) Алчакъ мааллесинде сокъакъ;

в) Янъы-Маалледе музей.

13. Къайсы шеэрде Амет-Ханнынъ адынен багълы абиделер я да сокъакълар бар?

Джевап: Акъмесджитте мейдан; Алупкада музей; Судакъта сокъакъ; Сакъ шеэринде микрорайон; Акъмесджитте аэроклуб; аэропорт Махачкалада; Алупка шеэринде мектеп.

14. Къачынджы сенеси авада сонъки урушыны кечирди?

а) 29.04. 1945 с. б) 29.04.1946 с. в) 29.04.1947

15. Къач кере авада урушларда иштирак этти?

а) 150 б) 100 в) 151

16. Къайсы учакъта Амет-хан Султан къазаланды ве вефат этти?

а) ТУ-16 ЛМ б) ТУ-22МЗ в) ТУ-53

17. Ава урушында къач кере иштирак этти?

а) 230 б) 130 в) 240

18. 200 учушта къач кере енъишнен къайтты?

а) 128 кере б) 130 кере в) 131 кере

19. Къараман Амет-Хан Султан къачынджы сенеси эляк олды?

а) 1971сенеси февраль 1-де

б) 1973сенеси февраль 1-де

в) 1981сенеси февраль 1-де

20. Амет-хан Султан вефат эткенде къач яшында эди?

а) 70 б) 50 в) 49

2 вазифе. Амет-Хан Султангъа багъышлангъан абиделернинъ фотолары бериле. Догъру джевабыны тапынъыз.

3 вазифе. Шаирлеримиз - Амет - Хан Султангъа.

Къараманымызгъа багъышлангъан эсерлерининъ муэллифлерининъ адларыны айтмакъ.

Жюри азалары гъалиплерни сечип ала ве илян этиле.

Денъиз санъа кучь берди,
Кок тёпеге чагъырды.
Учагъынъ къанат керди,
Явгъа отлар ягъдырды.