Научно-исследовательская работа Из прошлого в настоящее

Раздел Другое
Класс -
Тип Другие методич. материалы
Автор
Дата
Формат docx
Изображения Есть
For-Teacher.ru - все для учителя
Поделитесь с коллегами:

Тезисы

Название работы: «Из прошлого в настоящее»

Ф.И.участника, класс: Кутлугильдин Азат Хабирович, 5 класс

Название образовательного учреждения: Муниципальное бюджетное общеобразовательное учреждение средняя общеобразовательная школа х.Новохвалынский муниципального района Кугарчинский район Республики Башкортостан

Руководитель: Абдуллина Гузель Салаватовна, учитель истории и культуры Башкортостана

Актуальность В настоящее время можно отметить возросший интерес к изучению истории родного края. Малая родина дает человеку гораздо больше, чем он в состоянии осознать. Вы, наверное, согласитесь с тем, что дети мало знают о родном крае, не знакомы в достаточной степени с его прошлым и настоящим. Знание своей истории всегда было потребностью общества. Ведь, как известно, без знания прошлого не будущего. Каждый человек любит то место, где он родился. Моя малая Родина - это Мурадымово особа дорога мне. Казалось бы, обычная деревня, со своими проблемами, но оно у нас уникальное. Спросите, чем? "Сибирская Швейцария",- так отзываются о нем высокие гости из-за ее природной красоты. Родной край становится еще более близкой и родной, когда знаешь ее историю. Знакомство с историей, культурой, природой и бытом людей живущих рядом, позволяет лучше почувствовать родной край, а значит, стать созидателем своей малой Родины

Целью нашей работы Изучить историю развития деревни в прошлом и настоящем.

Задачи работы: 1.Проследить историю образования и развития села.

2.Развить интерес и уважительное отношение к истории и культуры своей местности.

3.Воспитание любви к родному краю

Гипотеза: Название темы говорит само за себя. Мы предлагаем окунуться в прошлое и взглянуть на настоящее. Материалы моего исследования можно использовать на уроках истории и культуры Башкортостана, для проведения внеклассных мероприятий, в краеведческой работе.

Выводы: Проведенная мною исследовательская работа показала, что историю своего края нам обязательно надо знать и помнить, для того чтобы не исчезло бесследно прошлое, чтобы наше подрастающее поколение знала свою культуру, традиции, обычаи, свой родной язык. Плох тот народ, который не помнит, не ценит и не любит своей истории. И буду надеяться на светлое и прогрессивное будущее моей малой Родины - Мурадымово. Географические названия отражают историю страны, мудрость народа, его поэтическое мышление. Совокупность географических названий , или топонимия, - народное творчество, создаваемое веками или тысячелетиями.

Литература

1.Асфандияров А.З. История сел и деревень Башкортостана (книга седьмая. 1997 г.

2.Асфандияров А.З. История сел и деревень Башкортостана и сопредельных территорий. 2009 г

3.Камалов А.А., Шакуров Р.З. Словарь топонимов Республики Башкортостан. 2002 г.

4.Хисамитдинова Ф.Г., Сиразетдинов З.А. Русско-Башкирский словарь-справочник названий населенных пунктов республики Башкортостан. 2001 г.

Башҡортостан Республикаһы

Күгәрсен районы муниципаль районының Яңы Хвалын утарының урта дөйөм белем биреү мәктәбе муниципаль мәғариф учреждениеһы









Борон7онан - киләсәккә

5 класс у6ыусы3ы

:отлогилдин Азат Х1бир улыны5

ф1нни-э8л1не9 эше



Етәксе:Абдуллина Г9з1л Салауат 6ы8ы










Й2км1тке3е

Бит

Инеш.........................................................................................................................3

Төп өлөш. Ауыл тарихы........................................................................................4

1 бүлек. Ауыл тарихында7ы төп осор8ар.........................................................5-8

2 бүлек.Тәби7әт һәм ауыл атамалары ним1 3өйләй?........................................9

2.1.Тау, йыл7а. ..................................................................................10

2.2. Халы6 тормошо.........................................................................................11

2.3. Бөгөнгө ауыл..............................................................................................12

2.4. Белем уса7ы............................................................................................... 12

2.5. Мора8ымда байрам шатлы7ы...............................................................13

Йом7а6лау........................................................................................................... 14

Кулланыл7ан ә8әбиәт исемлеге..........................................................................14

Инеш

Был фәнни эшем тыу7ан я7ыбы88а7ы Мора8ым ауылы тарихы, уның борон7онан б2г2нг2 к2нг1 6181р үткән юлы тура3ында. Ауыл тарихы 7ына түгел, уның кешел1ре тура3ында ла я8ыу8ы к1р1к 3ананык. Сөнки тарихты кешеләр тыу8ыра. Ауыл тарихы географик урындар һәм атамалар ниге8енд1 л1 я6тыртылды.

Фәнни эш "Борон7онан - кил1с1кк1" тип атала.

Максатыбы8: Мора8ым ауылының килеп сы7ыу тарихын, кешел1рен, географик атамаларын өйр1неү һәм тикшереү.

Түбәндәге бурыстар8ы 6уй8ы6

  1. Ауылдың килеп сы7ыу тарихын өйрәнеү.

  2. Ауыл тарихында кешеләр я8мышының са7ылышы.

  3. Тарих һәм географик атамалар берлеге.

Фәнни тикшеренеү эшенең төп объекты - К9г1рсен районы Мора8ым ауылы, предметы -1леге ауылдың тарихы, кешел1ре 31м географик атамалары.

Түбәндәге метод - алымдар 6улланылды6: тикшеренеү, э8ләнеү, кү81теү, дөйөмл1штереү, анализлау, 3ы7ымта я3ау.

Фәнни эштең структура3ы. Фәнни эш инештән, т2п 2л2штән, йом7а6лау һәм 6улланыл7ан 181би1т исемлегенән тора.

Ф1нни эште баш6ар7анда Ә.З.!сф1нди1ров,М.?афуров хе8мәттәре һәм ерле материалдар фай8аланылды.

Төп өлөш

1 бүлек. Ауыл тарихында7ы төп осор8ар

Х1тер 3у6ма7ынан йөрөй тор7ас,

Кү8 алдыма кил1 үтк1нд1р.

Ә уй8арым мине у8а-у8а.

Т19к1йг1 менеп еткәндәр.

Ауыл7а ниге8 3алыныу

Һ1р бер кеше ү8енең тыу7ан ерен, 79мер иткән ауылын хәтеренд1 3а6лар7а тейеш. Ауыл, тыу7ан ер я8мышына бер ген1 кеше л1 битараф була алмай. Ул 7алиммы, артистмы, эшсе й1ки ет1ксеме, өлк1нме, сабыймы - ту7ан ерен бер вакытта ла и4тән сы7армай8ыр.

Тыу7ан ер, ауылдың үтк1нен, тарихын да белеү к1р1ктер. Был я8мала мин Эйек йыл7а3ы буйында ултыр7ан, К9г1рсен районында бай тарихлы ауылдар8ан 3анал7ан, бөгөнгө көндә 50-гә я6ын 7ына хуҗалы6 и4әпләнгән Мора8ым ауылы тура3ында я8а3ым кил1.

Научно- исследовательская работа Из прошлого в настоящее

Научно- исследовательская работа Из прошлого в настоящее

:1бер таштарындагы я8ыу8ар7а, өлк1н быуын и4т1лектәрен1 31м архив материалдарына таянып, ауыл тура3ында түб1нд1геләр8е 3өйл1п була.

Ауылдың тарихы 18 быуаттар8а у6 башлана. Башта был тир1гә баш6орттар килеп төпләнә. 1795 йылда ул 7 2й81н тор7ан, б2т13е 27 кеше й1ш1г1н. 64 йылдан 3у5 2й81р8е5 3аны 17-г1 етк1н, кешел1р 3аны-108.Ауыл7а ниге8 3алыусы билд13е8,VII ревизияла 40 й1шлек Ишнияз Мора8ымов 31м уны5 улы Х1с1н терк1лг1н. Был уны5 улы мен1н ей1не.

"Мора8ым" 398е русса7а т1ржем1 ит315 "мине5 ма6сатым" й1ки "мине5 хыялым" тиг1нде а5лата.Мора8ым7а я6ын иген 94терерлек ки5 ба4ыу8ар 8а, сабынлы6тар 8а ю6.Билд13е8 кешене5 хыялы бик 71ж1п тойолор.Тик ауылды5 тир1 я7ы ул ва6ытта й1нлект1р8е5, 6оштар8ы5, йыл7а-балы6ты5, урман- 6ыра7ай 6орттар8ы5 к9плеге мен1н 98ен1 й1леп итк1н. Шулай бул7ас,был кешене5 хыялы тормош6а аш6ан. (тк1н быуатты5 беренсе ярты3ында № 20 тирм1 ауыл составына,1 1864 йылдан С1йет6ол ауыл й1м7и1тен1 6ара7ан.

№у5ыра6 Казан я7ынан да татар8ар күсеп киләләр. Улар арыра6 Ыуары йыл7а3ы буйында т2пл1н1л1р. Кешеләр тирә-я6та7ы урмандар8ы ки4еп, тормош итеү 2с2н ерлек ә8ерләй8әр.

Мора8ым ауылының тирә-я7ын 6уйы урмандар, к9кк1 ол7аш6ан 6аялар,ташты тишеп 94к1н а7астар уратып ал7ан.Ауыл7а терәлеп тейерлек бор7аланып-3ыр7аланып Оло Эйек йыл7а3ы а7а.Т1би71т 6омарт6ы3ы бул7ан Мора8ым тарлауы7ы бик матур урындар8ы5 бере3е." Мора8ым" м1мерй13е ауылдан 2 км алы4лы6та урынлаш6ан.Ул урындар8а КПСС 2лк1 комитетыны5 6ушыуы буйынса 1997 йыл7а тиклем 31р йыл 3айын т2рл2 райондар8ы5 колхоз, совхоздарынан 3имерте9 2с2н малдарын к2тт2л1р.! 1998 йылды5 башында Баш6ортостанды5 Министр8ар Кабинеты 6арары мен1н 23586 га май8анды алып тор7ан "Мора8ым тарлауы7ы" т1би71т паркы итеп 6урсыу7а алына.Бында "Мора8ым" балалар лагеры,"Урман 1ки1те" ял ите9 комплексы бар.Йыл 3айын "Байы6" балалар бейе9 конкурсы 9т1.

Научно- исследовательская работа Из прошлого в настоящее

Научно- исследовательская работа Из прошлого в настоящее

Киңлеге 8-10 км булған парк көньяҡтан төньяҡҡа 28 километрға һуҙылған. Төп ҡомартҡылары - м1мерй1л1р, улар бында 40-тан ашыу. Хайуандар һәм үҫемлектәр донъяһы иҫ киткес бай.

Парк территорияһында 46 мәмерйә, шул иҫ1пт1н иң ҙурҙарҙың береһе - Яңы Мораҙым мәмерйәһе бар. Мораҙым тарлауығында 36 мәмерйә. (Күгәрсен районы Мораҙым ауылы эргәһендә Оло Эйек йыл7а3ы

981ненең бер өлөшөнд1) урынлашҡан.

Колхозлашыу йылдары.

И5 беренсе 1930 йылда ":ы8ыл Урал" колхозы ойошторола.Б2т13е 8 ауылды берл1штерг1н 8ур колхоз була. Председателе Жданов ?1йфулла була.Унан 3у5 Гибадатов Йы3ангир.Б2й2к Ватан 3у7ышы башланып китк1с, ул 3у7ыш6а кит1.Уны5 урынында председатель булып :отлогилдин В17из эшл1й башлай.№у7ыш ва6ытында 31р бер ауыл айырым колхоз була.

2 бүлек. Тәби7әт һәм ауыл атамалары ни 3өйләй?

2.1.Тау, йыл7а.

Ауыл тарихы тура3ында я87анда уның т1би71тен тасуирламай китеп булмай. Сөнки кешенең т1би71тк1 тәь4ире көнд1н көн арта, шуның ар6а3ында ул таныма4лык булып ү8г1р1.

Элек электән кешеләр ба4ыу8ар8ы, урман-6ыр8ар8ы, күлд1р8е, ту7ай, тау8ар8ы исемләгәндәр. Был исемд1р хә8ерге көнг1с1 шул атамалар8ы йөрөт1л1р. Ауыл тир13е элект1н урман, йыл7а мен1н уратып алын7анлыктан, халы6 ел1к йыйыр7а, бес1н сабыр7а, мунса 3епертке3е 18ерләрг1 т1би71тк1 й9н1лг1н.

Научно- исследовательская работа Из прошлого в настоящее

Тау8ар.Т19к1й тауы. Ялан я7ынан ошо тау7а Т19к1й исемле егет б2рк2т тотор7а килг1н. Ул т19ге бала бул7ан7а, исеме Т19к1й бул7ан.Ул б2рк2т тота алма7ан тау башынан осоп т2ш2п 9лг1н №1м тау8ы Т19к1й тауы тип й2р2т1 башла7андар.

№аба7ос6ан. №аба-6ымы8 й2р2т1 тор7ан 3ауыт. Атты5 арт6ы ботоно5 тире3ен1н эшл1й81р.Атты 3уй7ас, арт6ы ботоно5 тире3ен ярмай8ар,3ы8ырып алалар. Тирене5 ки5 я7ыны5 т2б2н к9н мен1н ны7ытып тег1л1р 31м 6ымы8 3алып й2р2т1 тор7ан 3ауыт (3аба) килеп сы7а.Баш6орттар эй1рг1 тартып,эй1р а4тында 6ымы8 3алып 3аба й2р2т1л1р.Бер м1л к2т29сел1р тау8ы5 и5 башында ял итерг1 ултыралар.:ымы8 эсеп ултыр7анда,ел-дауыл сы7ып 3абалары осоп кит1.Тау8ы №аба7ос6ан тип й2р2т1 башла7андар,тим1к "3аба ос6ан"

(рге бей1, :ара7ай тауы, Ялпы тауы.Был тау8ар8а халы6 79мер-79мерг1 ел1к-емеш йый7ан, х18ер ауыл көт2үе й2р2й.

Научно- исследовательская работа Из прошлого в настоящее

Йыл7а. Оло Эйек ауыл7а терәлеп тейерлек үтә.Тирә-я7ы матур таллы6, тир1к а7астары,муйыллы6, тәрән яр буй8арында яр 6арлу7астары оя 6ора.

Научно- исследовательская работа Из прошлого в настоящее

Научно- исследовательская работа Из прошлого в настоящее



2.2. Халы6 тормошо

Мора8ым ауылы бер нис1 урам булып урынлаш6ан. Үткән йылдар8а йорттар дүрт мөйөшлө, кескенә дүрт тә8рәле бул7ан. Хатта 6ай3ы бер кешеләр мунса 8урлы7ындагы өй8әр8ә йәшәгән, ихата3ы булма7ан өй8әр 8ә була. Ихаталар күпселек кәртә, ултыртма ситәндән тора. Мунса бик 3ирәк кешелә була, мунса7а күршегә йөрөй тор7ан булалар. Халы6 мөмкинлегенән сы7ып мал тот6ан, а8бар8ар ситәндән үрелгән, 3алам менән 3ылан7ан була.

Эш 6оралдары.

Халы6 ү8енә кәрәкле эш 6оралдарын ү8енә булдыр7ан. Сабата я3ау, киндер 3у7ыу өсен, йөн тетеү, итек ба4ыу, орло6 төйө9, сүс ту6ыу өсөн яйланмалар8ы һәр кем ү8енә булдырыр7а тырыш6ан. Был кешеләр8ең тырышлы7ы менән бәйләнгән була.Ул вакытта киң тарал7ан ризы6тар8ы ла әйтеп китеү кәрәктер. Аштар8ан ыумас, борса6 ашы, төрлө бут6алар, таба аштары ә8ерләнгән. Аш6а 6аты6 бол7ап аша7андар. Үлән сәйе эскәндәр.

1967 йылда ауыл электрлаштырыла. 1980-1981 йылда ауыл7а радио индерел1.

Ауыл тарихында Бөйөк Ватан 3у7ышы.

Мора8ымдан 30 кеше 3у7ыш6а китә, Бөйөк Ватан 3у7ышынан 15 кеше тыу7ан ауылдарына 6айта ,15 кеше әйләнеп 6айтмай. Б2г2нг2 к2нд1 бер ветеран, :отлогилдин ?1лл1м !хм1т71зиз улы, и41н.Ул 1924 йылда тыу7ан.1943 йылда 3у7ыш6а са6ырыла,2с йыл 3у7ышта була.?1лл1м !хм1т71зиз улы беренсе д1р1ж1 Б2й2к ватан 3у7ышы,:ы8ыл Йондо8,икенсе д1р1ж1 Дан, Пруссия 2с2н,2с2нс2 д1р1ж1 ордендары мен1н б9л1кл1нг1н.№у7ыштан 6айт6ас та 3ынатмай ул,е5 3ы87анып тыныс тормош т2829 эшен1 тотона.

2.3. Бөгөнгө ауыл.

Хә8ерге ауыл7а кү8 3ал3аң, тө8өк һәм матур йорттар, 6алай түбә, я6шы ихата. Ауылды иңләп асфальт юл үтә, магазин, клуб, мәктәп, медпункт, м1сет. Бөгөн Мора8ым хал6ы ауылдың йө8өк 6ашы итеп күренекле исемдәр8е 3а6лай. Аслаева Рәхимә ?илметдин 6ы8ы психология фәндәре докторы, профессор, М. А6мулла исеменд1ге БДПУ-ны5 педагогика һәм психология кафедра3ы м2дире, Баш6ортостандың м17ариф алдын7ы3ы.

Хо8ай7олова Разия ?илметдин 6ы8ы- Баш6ортостан Республика3ыны5 Д19л1т Йыйылышы :оролтайыны5 архив б9легенд1 т2п белгес.Ва3апова !6лим1 Х1с1н 6ы8ы М1л19ез 6ала поликлиника3ында врач-педиатр.

2.4. Белем уса7ы

Ауылдың у6ытыусы3ы, ү8енең 37 йыллык педагогик эшен балалар7а белем биреүгә ба7ышла7ан Хо8ай7олова К2н3ылыу Х1мит 6ы8ы ихтирам7а лайык. Ул Баш6ортостандың м17ариф алдын7ы3ы. Тарих биттәренә кү8 3ал3аң, үрнәк алыр8ай өлгөләр табыла. Бөгөнгө быуын ниндәй ген1 шарттар8а йәшәмә3ен, тормошто ал7а этәреүсе көс. Улар менән 7орурланып та, 3о6ланып та була.

2.5. Мора8ымда байрам шатлы7ы

2013 йылда Мора8ымда мәсет асыла. Ул элекке урынына, ауыл урта3ына халы6 тырышлы7ы мен1н 3алына. И4ке мәсеттең манара3ын ки4еп мәктәп итк1ндәр, клуб итеп фай8алан7андар. Юл башлап :оланбаев Рим Насрулла улы й2р2н2.Ул м1сетте5 мулла3ы булып тора.

Күптән түгел Мора8ымда ла

Бик м2һабәт мәсет 6ор8олар.

Мәсет ас6ан көндө ауылдаштар,

Йыйылышып до7а 6ылдылар.

2.6.Ауылды5 кил1с1ге.

Бөгөн ауыл киләсәккә 6арап йө8 тота.К9гәрсен районында беренселәр8ән булып фермер хуҗалы6тары ойошто, ауыл проблемаларын б2г2н улар хәл итә.2011 йылда ш1хси ыш6ыуар булара6 эш башла7ан !хт1м 31м Ильвира :а8б1ковтар ха6ында ла 32йл1п 9т1йек.Ильвира апай -6ымы8 о4та3ы. Башта биш-алты 7ына йыл6ы малынан, х18ер 80-г1 еткерг1нд1р.

-Был ш272л мине5 2с2н ят т9гел, с2нки 1с1йем д1, 2л1с1йем д1

о4та 6ымы8 беше9се ине.Т2рл2 алым 6улланып 6арайбы8.Элек халы6 бигер1к о4та бул7ан бит, 1лл1 к9пме ысул мен1н я3а7андар.К9пт1н т9гел Байма6 районыны5 :уянтау ауылына барып та т1жриб1 туплап 6айттым.:ымы88ан килг1н килем 31йб1т,шу7а тырышабы8,камиллашабы8,-ти Ильвира апай. !йтк1нд1й, улар8ы5 2й2- Мора8ымда и5 матур заманса т282лг1н 31м йы3азландырыл7ан йорттар8ы5 бере3е.

Мора8ым тарлауы7ында урынлаш6ан ял йортона киле9сел1р й1йге3ен берм1-бер арта.Х18ер туристар Ильвира апай8ы5 6ымы8лы7ына туп-тура юл тота.А8а6 та7ы килерг1 в17181 биреп,р1хм1т 1йтеп кит1л1р. С2нки улар8ы5 6ымы8ы 6уйылы7ы, хуш е4е мен1н айырылып тора.

Кескен1 төбәктә 8ур тормош юлы у87ан, хезмәттәре менән ауыл тормошона 7ына түгел, ил я8мышына ла өлөш индерг1н оло й1нле шәхестәр йәшәгәндә, улар8ың тормош тәҗрибәләре киләсәк быуын7а бирелгәндә, Мора8ым ауылы ү8 йө8өн бер 6асан да ю7алтма4.

Йом7а6лау

Фәнни хе8мәт буйынса түбәндәге 3ы7ымталар я3ар7а мөмкин.

1) Мора8ым ауылы тарихы һәм килеп сы7ыуы тура3ында күп кенә 6ы8ыклы легендалар йөрөй. Был эште я87анда һәм өйрәнгәндә, фәнни хе8м1ттәргә таянып, архив һәм музей материалдары менән са7ыштырып эшл1рг1 к1р1к.

2) Ауылдың географик атамалары, исемд1ре ауыл тарихы мен1н б1йле рә9ештә килеп сы66андар.

Кил1с1кт1 л1 ауыл тарихына 6ара7ан материалдар мен1н 6ы8ы63ынып, улар8ы барлап, өйр1неп, башла7ан был 6ы8ы6лы эште дауам ит1рбе8 тип ышанып 6алам.

:улланылган ә8әбиәт исемлеге.

1.Камалов А.А., Шакуров Р.З. Башкортостан Республика3ыны5 топонимдар 398леге. 2002 й.

2.Хисамитдинова Ф.Г., Сиразетдинов З.А. Русса-Баш6ортса 398лек-белешм1.2001й.

3.!сф1ндий1ров А.З. История сел и деревень Башкортостана (китап 7. 1997 й.)

4. !сф1ндий1ров А.З. История сел и деревень Башкортостана и сопредельных территорий. 2009 й

5. Мора8ым ауылында й1ш19се Котлогилдин ?1лл1м !хм1тг1зиз улыны5 32йл19е буйынса.

5. Рассказ коренного жителя деревни Мурадымово Кутлугильдина Галляма Ахметгазизовича.

© 2010-2022