Разработка урока Развитие речи Ватан неден башлана

«Ватан неден башлана?»

Нутукъ инкишафы дерси (9-сыныф)

Макъсат:

1. Талебелерге Ватангъа cевги ве садыкълыкъ ашлав; озь халкъына, медениетине, урф-адетлерине урьмет дуйгъусыны ашламакъ ве синъдирмек;бирлик ,достлукъ киби чизгилерни тербиелемек;талебелернинъ

нутукъ инкишафыны осьтюрмек.

Дерснинъ кетишаты :

(Музыка янъгъырай)

Оджа:

Хаялымны балалыкътан

Эсир этип алдынъ,Къырым

Омюримде ёл косьтерген

Йылдыз олып къалдынъ,Къырым

Юрегиме сёнмез арзу

Халкътан алып къалдынъ,Къырым.

Ешиль Къырым,мавы Къырым,

Эльмаз Къырым,алтын Къырым!

Оджа:

Ватан дегенде, сиз не анълайсынъыз ве козь огюнде не тутасынъыз?

Талебелернинъ джеваплары :

Оджа:

Бизим халкъымызнынъ темсиллери акъкъында не билесинъиз?

Талебе:

Бизим халкъымызнынъ озь темсиллери : миллий байрагъы, миллий тамгъасы ве метхиеси бар.Байрагъымыз мавы тюсте.Онынъ тюсю темиз кокни,мавы денъизни анъдыра.Байрагъымыздаки тпмгъа теразе шеклинде.Теразе - адалет темсили,онынъ алтын тюсю темизликни ифаделей.Белли эрбабымыз Номан Челебиджиханнынъ «Ант эткенмен» шири халкъымызнынъ медхиесине чевирильди.

Талебе:Н.Челебиджиханнынъ «Ант эткенмен» шиирини эзберден окъуй.

Оджа: Номан Челебиджихан,даа яш олгъанда,озь халкъыны къорчалаяракъ,онынъ сербестлиги ичюн курешмеге ант эте,

Оджа: Шимди исе назм дакъкъасыны кечиреджемиз,

Экранда къырымнынъ табиаты акъкъында слайдлар косьтериле.

Талебелер эзберден Ватан акъкъында шиирлер окъуйлар (эки тильде)

Оджа: Халкъымыз Ватан акъкъында чокъ аталар сёзлери яраткъан.Ватан акъкъында насыл аталар сёзлерини билесинъиз?Айтып беринъиз!

Талебелер:

-Ватансыз адам - йырсыз бульбуль.

-Ватан - экинджи ананъ.

-Ана юртынъ - алтын бешик.

-Ватангъа хиянет эткен - озь анасына хиянет этер.

-Эр гуль озь пытагъында ачар.

Оджа: Ватан сёзюне сенкан:

2 сыфат тапмакъ

3 фииль тапмакъ

Ватан сёзюнен джумле тизмек

Ватан сёзюне синоним тапмакъ.

Ватан

дюльбер, аджайип

севемиз,гъурурланамыз, къорчалаймыз

Ватанымызны джан-юректен севемиз.

Ватан - юрт.

Оджа:Сайгъылы талебелер, бизим эпимизнинъ къоранталарымыз бар.Биз эпимиз къоранталарымызда яшаймыз.Къана,айтынъыз манъа, «къоранта» дегенде,акъылынъызгъа насыл сёзлер келе.(фикир уджюми)

сыджакъ ана

баба севги

бирлик урьмет

муаббет

Оджа: Балалар озь ана-бабаларына тек тышкъы къыяфетлеринен дегиль де,ички дюньяларынен де ошайлар.Шимди биз «Халкънынъ икмети» ярышыны кечиреджемиз.Тюшип къалгъан сёзлерни тапып айтув.

«Халкънынъ икмети»

Рус тилинде :

1.Какой дуб,такой тын,

Какой отец, такой и … .

2.Яблоко от яблони … .

Украин тилинде :

«Як під сонцем квітам,

Так з матір'ю …

Къырымтатар тилинде:

1.Аджджы алма тюбюнде

… алма тюшмез.

2.Къуш ювасында корьгенини … .

Оджа: Балалар,айтынъыз ,Ватан неден башлангъаныны анъладынъызмы?

Эр бир адамнынъ озь Ватаны бар. Бу ерде о догъа, осе, яшай. Инсан тек Ватанында озюни тынч ве сербест дуя биле.Балыкъкъа сувсуз, къушкъа авасыз,инсангъа исе Ватансыз яшамакъ пек агъыр.