Интегрированный урок по родному языку и литературе посвященный ко Дню Олонхо

Олоцхо кунугэр ыытыллар алтыьыннарыылаах уруок барыла

Ыытыллар кунэ - сэтинньи 25 кунэ

Ыытыллар кылааьа- 6-7 кылаас

Уруок тэрилэ: медиапроект, фишкалар, С.С.Васильев «Эрчимэн Бэргэн» олоцхото, «Чуораанчык» сурунаал олоцхо5о анаммыт уруьуйдара, хомус тыаьа

(Беле5унэн олорон улэлээьин)

Уруок хаамыыта:

1. Киириитэ.

Утуе кунунэн!

Бугун биьиэхэ ураты кун. Бугун биьиги республикабытыгар Олоцхо кунэ. Бу куну биьиги 2005 сылтан бэлиэтиибит.

- О5олоор, урут билбиппитигэр оло5уран олоцхо диэн тугун быьаарсыа5ыц эрэ. Олоцхо диэн тугуй? Манна туох туьунан кэпсэнэрий? То5о саха норуота олоцхону ере тутарый?

-(О5олор эпппиэттэрэ)

- Саха народнай суруйааччыта, общественнай деятель, бары билэр ытык кырдьа5аспыт Д.К.Сивцев-Суорун Омоллоон «Олоцхо-саха норуотун энциклопедията, бары кундутэ мустубут музейа» диэн олус бэргэнник эппит этиитэ, о5олоор, оччо5о оруннаах эбит дии санаатыгыт дуо?

-

- Бугун биьиги уруокпутугар саха тылын уонна литературатын алтыьыннаран уерэтиэхпит. Эьиги иннигитигэр биьиги биир дойдулаахпыт С.С.Васильев - Борогонскай «Эрчимэн Бэргэн» олоцхотуттан быьа тардыы сытар. Биьиги бу кэрчигинэн бугуццу уруокка улэлиэхпит. Олоцхо этиилэрин грамматическай олохторун булуохпут, синтаксическай ырытыы оцоруохпут, этии арааьын ыйыахпыт, тыл кеспут суолта5а хайдах туттуллубутун быьаарыахпыт, сынньана таарыйа литературнай оонньуулары оонньуохпут.

2. 1. Хатылааьын туьумэ5э

- О5олоор, мацнай «Эрчимэн Бэргэн» олоцхобутун санаан ааьыа5ыц эрэ.

А) Эрчимэн Бэргэн о5о эрдэ5инээ5и дьарыктара тугуй?

Б) Кини ийэлээх а5атын аата ким диэн этилэрий?

В) Эрчимэн Бэргэни ким бухатыыр буоларга бэлэмниирий?

Г) Эрчимэн Бэргэни уонна Араат Мохсо5олу киксиьиннэртээбит бухатыыр кимий?

Д) То5о кини бу бухатыырдары утары туруордай?

Е) Ким икки бухатыыр охсуьуутун тохтоттой?

Ж) О5олоор, Эрчимэн Бэргэн то5о елбетуй? То5о куруук кыайыылаах тахсарый? Ол кистэлэцэ туох буолуой?

З) То5о айыы, абааьы бухатыырдара бу Орто дойдуну былдьаьаллара буолуой?

2. 2.Олоцхоттон быьа тардыыны биир о5о дор5оонноохтук аа5ар.

- «Эрчимэн Бэргэн» олоцхо хайа кэрчигэй?

-(О5олор эппиэттэрэ)

3. «Олоцхону грамматика5а». Сорудахтаах улэ:

- Бу кэрчиктэн аат, да5ааьын, ахсаан, солбуйар ааттары булуц, 4 белеххе наардаац, суруйуц.

- Терут, уескээбит олохторунан наардаац.

- Ордук хайа саца чааьа элбэхтик туттулларын быьаарыц. То5о?

- Ырытыы арааьын оцоруу (морфологическай, синтаксическай, тылы састаабынан ырытыы)

1. Литературнай оонньуу «Олоцхо тула - сулустаах чаас».

А) Эрчимэн Бэргэн

Б) Чуцкунуур Чуура бухатыыр

В) Элэс Боотур

Г) Уруц Уолан

1. Бу 4 бухатыыртан ханнык бухатыырдар биир олоцхо геройдара буолалларый? ( б, г)

2. Петр Оготоев олоцхотун бухатыыра кимий? (в)

3. Урумэччи мацан аттаах хайа бухатыырый? (а)

4. Хайа бухатыыр Орто дойдуга олохтоох кырдьа5ас о5онньордоох эмээхсинтэн тереебутэй? (а)

А) Уеьээ дойду

Б) Орто дойду

В) Аллараа дойду

1. Аан дойдуну арацаччылыырга,

Кун дьонун кемускуургэ

Айыы бухатыыра

Ананан тереебут…(а)

2. Олоцхо ханнык дойдутай?

Ойон тахсар куннээх,

Охтон баранар мастаах,

Уолан бутэр уулаах… (б)

3. Арсан Дуолай хайа дойду тойоной? (в)

А) С.Васильев

Б) Ойуунускай

В) Эрилик Эристиин

Г) Семен Данилов

Д) Куннук Уурастыырап

1. Мантан хайа суруйааччы олоцхоьут суруйааччы буолбата5ый? (г)

2. Хайа суруйааччы о5олорго анаан олоцхолору суруйбутай? (а)

3. Бу суруйааччылартан хайаларын ецетунэн «Дьулуруйар Ньургун Боотур» олоцхо нууччалыы тылбаастаммытай? (г)

4. Бу суруйааччылартан кэлин хайалара хара5а суох буолбутай уонна саха литературатыгар бедец айымньыны суруйбутай? (в)

А) Н.Бурнашев-Боодьо5ос

Б) Куех Буетукэ

В)Петр Оготоев

Г) Ядрихинскай- Бэдьээлэ

1. Мантан хайа олоцхоьут Легей олоцхоьута буолбата5ый? (г)

2.Хайа олоцхоьуттар олоцхолоругар сурун герой бухатыыр кыыьый? (а, г)

3. Ким олоцхото нууччалыы, туроктыы, английскайдыы тылбаастаммытай? в)

4. Ким олоцхотунан саха театра спектакллар керуулэригэр кыттан, «Кыьыл кемус мааска» урдук бириэмийэни ылбытай? (а)

3. Тумук. Рефлексия.

4. Сыана туруоруу.