Полныйурок по казахской литературе. Фото и видеоматериалы. Ільяс Жансүгіров Домбыра

Сабақтыңтақырыбы: ІлиясЖансүгіров "Домбыра" өлеңі.

Сабақтыңмақсаты

1. Білімділік

2. Дамытушылық

3.Тәрбиелік

Оқушылардың поэзияны сүюге, ақынның ішкі дүниесінің есігін өз кілті мен ашуға, өлеңнің құпиясырларын ұғуға үйрету.

Өз ұлтының мәдениеті мен өнерін сүюге, қадірлеуге баулу, музыканы тыңдауға, жүрегімен түсініп, оған құштарлығын арттыру.

Өз ұлтының мәдениеті мен өнерін сүюге, қадірлеуге баулу, музыканы тыңдауға, жүрегімен түсініп, оған құштарлығын арттыру.

Сабақтың түрі:

• Жаңа оқу материалын беру сабағы +

• Білім, білік, дағдыны қалыптастыру сабағы +

• Білімдерін жалпылау және жүйелеу, қайталау сабағы

• Білімдерін бағалау, тексеру және бағыттау сабағы

• Білім, білік, дағдыны қолдану, аралас сабақ

Сабақтың әдіс-тәсілдері: Сұрақ-жауап, пікір алмасу. Шолу лекция, түсіндіру,әңгімелеу, баяндау
Жаңа технология элементтері: Деңгейлік тапсырмалар орындау.
Сабақтың жабдығы: Кестелер, портреттер, үлестірме қағаздар, видео, слайд+ интерактив. тақта + , электрондық оқулық
Сыныппен жұмыстүрі: даралап, жұппен+, топпен, ұжымдық+
Сабақта қолданылатын әдіс-тәсілдер:
1.Оқушылардың танымдық деңгейін тану мақсатында сұрақтар қою;
2. Проблемалық сұрақтар қою арқылы, ой дамыту стратегиясы.
I. Сабақтың барысы:

1. Мақсатымен таныстыру.

Оқушылар бүгін біз Ілияс Жансүгіровағамыздың творчествосымен кеңірек таныс боламыз. Бүгінгі сабақтың қысқа құрылымын айтып өтейік.

1. Үйге тапсырма сұрап өтемін «Туғанжер» өлеңі.

2. Жаңа сабақ Ілияс Жансүгіров «Домбыра» өлеңін өтеміз.

3. Сабағымызды бөлімге бөліп аламыз.

1. Байланыс

2. Ізденген жетер мұратқа

3. Шеберлік

4. Ой толғау

Сабақ барысында көптеген жұмыс жасаймыз. Еркін отырайық.
Оқушылар ,өткен сабақты еске түсірейік. Қасым Аманжоловтың «Туғанжер» өлеңі жаттауға берілген және қысқа шығарма жазып келгенсіздер. Ең бірінші жұмысымыз : қысқаша Қ.Аманжоловтың өмірі мен творчествосы жайлы айтып өтейік. Қасымның өзі жазған толық өмірбаяны жоқ. Тек естеліктерде қысқаша берілген. Өзі туралы өлеңін еске түсірейік (цитатаға тоқталып өтемін).

1. Творчествосынқысқаша «жылдарсөйлейді» шолуыменбастаймын.

2. Бейнетаспадантуғанжерсуреті. Біроқушыөлеңдіжатқаайтады. ---

кіріспесөз.
Оқушыларәрөзелінесүйіспеншілігінөлеңгеқосады.Қандайақынныңтуғанжергеарнағанөлеңіноқығаныңдаөзеліңдікөзіңеелестетесің. Енді «Туғанжер» өлеңінжатқаайтамыз. Ал бейнетаспаданөзсүйгенжерімізБурабайдыкөреміз. Әдіс:(байланыстыру).

3. Ал, ендіоқушыларҚасымАманжоловшабытынантуған «Туғанжер» өлеңімізбүгінгіөтілетін «Домбыра» өлеңінің басы. «Туғанжер» мен «Домбыра» өлеңдеріндебайланыс бар ма? Біздіңтуғанжерімізкеңқазақтыңдаласы. Домбыракүмбірідаламыздағы сан тарихтыжырлайды. (қысқашакітаптанүзіндіоқимын - Қаз.әдебиетітарихы 540 бет).

Өлеңкөркемшығармаол да жандыжаратылыс , оныңдаусын, үнінестіп, сезініпдәмінтатыпбүкілсезімбірлігіменқабылдаптанукерек. Мінебүгінгіөтетін «Домбыра» өлеңінбізосылайұғуымызкерек. Көзіміздіжұмамыз, көңілімізбенұғамыз.

4. Оқыпшығамын(кітаптыжапқызамын, үзілісжасау).

Өлеңдітыңдапотырып ,неніелестеттіңдер, не көрдіңдер? Осы сұраққажауапбермесбұрынөлеңніңбөлімдерінетақырыпқойсақболареді.

1. Қасиеттідомбыра - мұғалімніңойы, мұғалім-оқушы

2. Сезімпернелері - әроқушыашыпбереді (ауызшажұмыс)

Кейбіроқушылартолықтырады (әдебиеттеориясы-теңеу,эпитет)

5. Бүгінгісабағымызғатірекболсын, көркейтсіндегенмақсатпенжәнетанымдықкөзқарасымызкеңейсіндегенмақсатпенізденугетапсырмабергенмін. Киелідомбыражайлыән,жыр, аңызжинапкелу. Кәнекімізденді?Қызықты?

1. «Домбыраныңшанағы» жайлыаңыз

ә)Құрманғазы «Қайраншешем» күйініңшығутарихы
б)Домбыражайлыайтылғанөлең, сөздерайтыпөту.(эпиграф, нақылсөздер).
Мінекибалалар , «ізденгенжетермұратқа» дегендейсахнадашеберліктеріңдікөрдік. Домбыраныңқасиетінбілдікенді. Мынадайтоптықжұмысберемін.
6. 1-топ Көнетозаспап - Домбыра
2-топ Тілжеткізбегенді - үнжеткізеді
3-топ Күйқұдіреті
4-топ Өнердісүйген бала қатігезболмайды
(Осы төрттақырыпбойыншасөйлеп, әртоптыңоқушысыбірін - бірітолықтырады)
Жақсы, рахметкөпбілітіндерің, ізденгендеріңкөрінді.
Өсіргенөнерімдіқызыр бабам,
Үніңненайналайынбұзылмаған.
Киеліпернеңебірқолсоқпасам,
Ішегіңжетімсірепызыңдаған.
Екіішектібірінқатты,
Бірінсәл-сәл кем бұра
Нағызқазақ, қазақемес
Нағызқазақдомбыра.
Балалар, мынаекідомбырағаназараударыңдар: бірі - Жамбылдыкі
екіншісі -Абай атамыздікі (газеттендерек).
Осы жердеайтылыпөтеді: АбайдыңдомбырасынкезіндесақтапбаласыАқылбай ,оданкейіннемересіИсрайлдыңорталықмұражайынатабыстады. Біржан сал Қожағұлұлыдомбырасын 1943 ж. әнші-ақынныңтуыстарынаналғанӘ.Бектасовкөзініңқарашығындайсақтапмұражайғасыйлаған.

7. Ал, ендіоқушылардомбыражайлы , күйжайлыойымыздытереңдеттік , соғанбайланыстыойымыздынақтылауүшінмынасөздергемәнінашатынтірексөздертабыңдар.

ДОМБЫРА КҮЙ
Сырлыәуен сыр сандыққарияжүректіңдүрсілісезімпернесікүмбірлеген
Алтын қазынакиелішежірекөңілдіңүнібабамыздыңзары
Жақсы, өтедұрыс ,
Құлақтанкіріпбойдыалар
Тәттіән мен тәттікүй
Көңілгетүрлі ой салар
Әндісүйсең, меншесүй, - демекші
әнді, күйдісүймейтінқазақжоқ, солінжумаржандыбүгінгедейінсақтапкелді. Асанқайғыныңсөзі бар
Су түбіндежатқантас
Желтолқытсашығады,
Ой түбіндежатқансөз
Шер толқытсашығады. - демекші
8.Ал күй не толқытсашығады? (проблемалықсұрақ)
Өзжауабым (жүреккеқозғаусалатынқуаныш, қайғы, ыза, ашу, қиял, армансезімдерікүйдіалыпкеледі).
Күй - жүректіңүні, сезімі. Оқушыжауабынанкейінендібалаларбойымыздыеркінұстапкөңіліміздімынакүйгебұрайық.

9. Тапсырма: Күйдітыңдапотырыпой-толғаужазу, шағынмәтінжазу. Көңілменұғып, қағазғатүсіру. Құрманғазыкүйі «Адай».

Ал ,енді, кімсөйлейді?
Енді, балалар, сабағымыздықорытындылайкелекөпнәрсеұғып, көпнәрсеніаштықдепойлаймын. Мағансұрақтарың бар ма?
Меніңсіздергесұрақтарым бар. (рефлекцияәдісі).

1. Бүгінгісабақтанненібілдіңдер? Неніүйрендіңдер?

2. Сабақұнадыма? Несімен?

3. Болашақта не қосаредіңдер?

II.Оқушылардыбағалау.

III.Үйгетапсырма.