Ребусы башкирский язык

Муниципаль дäйäм урта белем биреç бюджет учреждениеæы

"Fафури районы Имèндèш урта мèктèбе"

Ребустар

6 класс уâыусыæы Ишмäхèмèтова Алинаныã

эше.

Етèксеæе: башâорт теле æèм èáèбиèте

уâытыусыæы Р.F Мèхмçтова.

Имèндèш ауылы,2012

Йäкмèткеæе

Инеш æçá

I.Ребустар

а) исемдèр

б) яãàыáлыâ исемдèр

в) âылымдар

г)мèâèлдèр

2. Йомàаâлау

3.Әáèбиèт

Тикшеренеç эше - беá ребустарáы сисè æèм тäáäй белеç уâыуàа ыãàай тèьåир итè тип уйлайбыá,

сäнки тäрлä темаларàа âараàан ребустарáы,шарадаларáы сискèндè уйлау , фекер йäрäтäç

эшмèкèрлеге çåешè

Эшебеááеã маâсаты:

- ребустар тураæындаàы белемдèребеááе арттырыу;

- âаàиáèлèрáе белеп, уларáы сисè белергè äйрèнеç;

-ребустар тäáäргè äйрèнеç;

- ребустар тураæында èáèбиèт менèн âыáыâæыныу

Инеш æçá

Ребус- æçááèр урынына тäрлä-тäрлä æçрèттèр æèм шартлы билдèлèр булàан башватâыс,серле яáыу ул.

Ребустар æçрèтле йомаâтар рèçешендè 15 быуатта Францияла барлыââа килгèндèр.

Ребус латин æçáенèн барлыââа килгèн. Француздар латин мèâèлен âыåâартâандар,»» «»» «Non verbis sed rebus» (Æçááèр менèн тçгел, è æçрèттèр менèн) æèм мèâèлдеã æуãàы æçáен -- ребус æçáен генè âалдырàандар.

16-сы быуат башында ребустар Германия,Англия,Италияла тарала.Быàа 1582 йылда француз Этьен Табуро тäáäгèн ребустар йыйылмаæы ла йоàонто яæаàандыр.

Шулай áа тик Францияла àына кешелèр генè æçрèтле йомаâтарáы сисергè яратâандар, башâа илдèрáè бик çк âыáыâæынып бармаàандар.

Ә Рèсèйгè ребустар тик 19-сы быуат уртаæында àына килеп етè. Беренсе тапâыр предметтарáа,хèрефтèрáè,æçрèттèрáè йèшеренгèн æçááèр 1845 йылда «"Иллюстрация " тигèн журналда кçренè. "Нива" журналында рèссам Волков тарафынан эшлèнгèн ребустар бик популяр була. Ололар æèм бèлèкèйáèр был шäàäл менèн шул тиклем âыáыâæыналар, æуãынан ребустарáы сисеç àаилè уйынына èçерелè.

1881 йылда Рèсèйáè "Ребус " исемле журнал сыàа башлай. Был журналда башватâыстарáан тыш балалар тèрбиèлèç,психология, донъя яãылыâтары баåыла.

Йомаâтарáы,ребустарáы,шарадаларáы дäрäå сисеçселèр áур булмаàан аâсалата премия менн бçлèклèнгèндèр. Был журнал бик популяр була æèм 20 йыл сыàа.

Ребустарáы сисеç ,йèàни унда яáылàан æçááèрáе уâыу äсäн уны тäáäç âаàиáèлèрен тäшäнäп алырàа кèрèк.

1.Æçрèттèрáè бирелгèн предметтарáыã исемдèрен тäп килештè уâырàа кèрèк.Әгèр предмет киреæенсè тора икèн,ул æçááе киреæенсè уâырàа кèрèк.

Мèåèлèн, йäк- кäй.

2.Әгèр æçááеã алдынан йèки артынан бер йèки бер нисè äтäр âуйылæа,æçááèн шунса хèрефте алып ташларàа кèрèк.Мèåèлèн, бçрек æèм йоáаâ æçрèттèре. Берèр хèрефте алып ташлаæаâ, бçре,оáаâ æçááèре килеп сыàа.

3.Æçрèт эргæендè хèреф яáылып та æыáылàан булæа, ул уâылмай

4.Йыш âына æçááеã âайæылыр бер хèрефен икенсе хèреф менèн алыштырырàа кèрèк була.Был ваâытта æçрèттеã эргèæенè ике хèреф яáылып, улар араæында тигеáлек билдèæе âуйыла. кçá-æçá

5. Æандар менèн дè ребустар тäáäргè мäмкин. 5ек,100è

Æçá тäркäмдèре.Исемдèр

ай Б=Х

Һ2 6н т10

к3өк 5мәт 5ек

7м м10дир

м10са к3

к=æ 5=ш

äк äм

100^, + к æ10ар

,,,90 с

Âылым

Һ2рә 1ләшеү

40а 40ты 100è к

к тè èтè

â10а ф=к à

5=ш è ый

Яãàыáлыâ исемдèр

â = ч ^, ,

^,, ж

,, ф ^,, и

,,, ,,

Аâыллы æçрèттèр.Мèâèлдèр.

Æçрèттèрáеã исемдèрен дäрäå èйтеп,æан кçрæèткèн хèрефтèрáèн бер аâыллы æçááе (èйтемде) уâырæыàыá

1 5 3 3 1 3 5 3 4 2

3 3 4 2

4 1 4 3

Аáашâан хèрефтèр

ЛЫÂÁЫ, ÂА, ККY, ОÆРО, ШӘЛЙЕ, ААРÂ, ЫÆАР, ЛА

Æеáгè был æçááèр аãлашыламы?

Юâтыр, сäнки унда хèрефтèр аáашâандар. Уларáы çá урындарына

âуйæаàыá, тäрлä тäåтèр табырæыàыá.

Ошо ребустарáы сисæèгеá,башâорт халыâ èйтемендèрен уâырæыàыá

Ты ,, 7,8 __ á ,^,, ,,

Я,,-х,,л ,,,

4=А^, Б ,,

à ^,

2,1,3,4,5

Т=Æ БА

К-Х

Т Ы

1 40 æаã, 2не ``` т

Башватâысты дäрäå сисæèгеá,бер мèâèл уâырæыàыá.Асâысы - - алфавитта.

30 1 16 37 15 26 1 23 6 27 25 2 27

16 31 1, 12 16 6 8 19 14 21 24 21 26 20 24 2 27 16 1.

Дäрäå сисæèгеá,йылы яââа осâан âоштарáыã исемдèрен табырæыàыá

1.æ=с 1,2,4 2. ,,, с

3.Т ,3,2 ,,

4. ш=â б=л С

5. ^,Ы=О 6. Р-Á

` `

т=к

2,3,4,1

к п

а а а а а а а а а а

а а а а а а а а а а

а а а а а а а а а а

а а а а а а а а а а

``` ``

``

5, 4, 3, 2

Йомàаâлау.

Ребус тäáäçáеã бäтè алымдары ла кçрæèтелмèне æèм улай эшлèçáеã кèрèге лè юâтыр. Сäнки осраàан æайын æèр ребусты сисеп, аáаâ çáеã дè уларáы тäáäп âарамай тороп, ребустарáыã бäт серáèренè лè тäшäнäп алыуы мäмкин тçгел.

Тикшеренеç эше беááе уйларàа, иàтибарлы , кçáèтеçсèн булырàа äйрèтте.

Был âулланманы башланàыс кластарáа,башâорт теле дèрестèрендè âулланырàа мäмкин.

Âулланылàан èáèбиèт:

1. Мèктèп æèм àаилè календарáары.

2. " Йèншишмè " гаáетаæы

3.Баæауетдинова М.И.,Баæауетдинова Н.М.,Йèàèфèрова Г.Н.Интеллектуаль уйындар