Преподавателю
Другое
Рабочая программа по балкарской литературе

Рабочая программа по балкарской литературе

Раздел	Другое
Класс	-
Тип	Рабочие программы
Автор	Жанатаева Л.А.
Дата	20.01.2016
Формат	doc
Изображения	Нет

Поделитесь с коллегами:

Муниципальное казенное общеобразовательное учреждение

«Средняя общеобразовательная школа» с.п. Кичмалка

Рассмотрено на заседании МО

Учителей гуманитарного цикла

Протокол №1 от 30.08.2015г.

Руководитель МО_________

Боташева Р.Р.

Согласовано

зам.директора по УВР

__________Л.И. Дзамихова

«__30__»___08___2015 г.

Утверждена

Приказом №___97___

От«_01_»___09____2015г.

Директор МКОУ «СОШ»

А.С. Текеева

РАБОЧАЯ ПРОГРАММА ПО БАЛКАРСКОЙ ЛИТЕРАТУРЕ ДЛЯ 5-го КЛАССА

Учитель: Жанатаева Л.А.

Категория: первая

2015-2016 учебный год.

Малкъар литературадан программа

Арт онжыллыкъда къырал къурулушну ниет саясаты тюрленнгени бла байламлы, Россей Федерацияны литературасына да кёз къарам тюрленнгенди: 1980 жыллада сёз искусствону программаларына ары дери окъуу-чулагъа жол тапмагъан, А. Ахматова, М. Булгаков, А. Платонов, М. Цветаева дегенча, жазыучуланы китапларына эс бурулады. Литератураны тарыхын, тынгылы да, толу да билип, ангылар ючюн а, бир чыгъарманы махтап, къарыусузурагъын бырнак этерге керек тюйюлдю. Бютюнда бизни ана литературабызны эсге алсакъ. Кертиди, сёз искусствобузда саясатха табыннган, чола чыгъармала да бола келгендиле. Къарыусузгъа къарыу-сузду деп чекленмей, аиы сылтауларын философиягъа, жамауат жашаугъа кёре ангылатыргъа, тинтирге устазны ал борчуду. Ол жумушну тынгылы тамамлар ючюн а, миллет сёз искусствобуз орус халкъны литера-турасы бла байламлы айныгъанын, бири сынагъан жашау, саясат тыйгъычланы экинчиси да сынагъанын би-лирге керекди.

Малкъар халкъны жазыучуларыны асламы (Къулийланы Къ., Отарланы Къ, Кациланы X.. Залийханланы Ж, Хочуланы С, Этезланы О.) литературагъа 30-чу жыллада келгенлер!ин унутургъа керек тюйюлдю. Алай малкъар адабиятны от жагъасы Октябрь революциядан сора тиргизилгенди демеклик да кёзбау сёз эди. Нек дегенде малкъар халкъны жазма литературасы бек аздан XIX ёмюрню 70-чи жылларында къурала башла-гъанды. Аны кёзюн жарытхан а Мёчюланы Кязимни бийик поэзиясы эди. Биринчиси, XIX ёмюрде Кязим да жангыз тюйюл эди: Абайланы Мусос бла Солтанбек, Орусбийланы Исмайыл, Науруз, Шаханланы Басият бу акъылман, билимли адамла къайсы миллетни да бетин чыгъарырча инсанла эдиле.

Литературадан дере бериу чыгъармачылыкъ ишге тенгди, ол да излеудю, илму, теория, тарых, философия, эстетика жаны бла тинтиудю. Дерсни бек баш борчу - сабийлени сабыр акъыллылыкъны жолуна тюшюрюргеди. Устаз сабийлени, сагъыш, оюм этерле юйрете, адамлыкъ, инсанлыкъ, миллет сезимлерин ёсдюрюрге итинеди. Литературадан дере бардыра, устаз сабийлеге дуния культураны эшиклерин ачады

5 класс (70 с.)

ХАЛКЪНЫ КЕЛДЕН ЧЫГЪАРМАЧЫЛЫГЪЫ(1с).

Халкъны кёлден чыгъармачылыгъыны юсю нден анъылатыу

МАЛКЪАР ХАЛКЪ ЖОМАКЪЛА(15с).

Жомакъны юсюнден ангылатыу

«Къызчыкъ бла къозучукъ»

Жомакъда шуёхлукъну, кертичиликни, тюзлюкню терсликге бла зорчулукъгъа къажаулукълары. Жомакъны магъанасы, тили.

«Батыр жашчыкъ»

Жомакъда тюзлюкню, терсликни белгилеген сыфатла. Таза ниетли жигит жашчыкъны сыфаты.

«Тели батыр», «Акъыллы устаз»

Жомакъланы тил байлыкълары, къуралыу энчиликлери. Аланы суратлау амаллары. Жомакъланы сюжетлери литературада, суратда, музыкада жюрютюлгенлеринден юлгюле.

Окъуучула, к е с л ери окъуп, классда сюзерге тийишли чыгъармала(8с).

«Къара къуш», «Жашчыкъ бла Кёсе», «Къоркъакъ кёсе»

«Быжмапапах»,»Зынгырдауукъ» деген малкъар жомакъла.

Элберле (1 с.)

«Элбер» деген сёзню магъанасы. Элберде халкъыбызны эслилиги, жютюлюгю, ётгюрлюгю, огъурлулугъу, дагъыда ала кибик башха шартларыны ачыкъланыуу. Элберлени къуралыуу эм суратлау энчиликлери. Адамны, жерни, сууну, мюлкню, къанатлыланы, жаныуарланы зм башха затланы юсюнден элберле.

Адабият элберле(2с).

Занкишланы Жагъа. «Кюле-кюле келеди…», «Сагъыш келмей эсине…», «Кёзню жумуп ачхынчы…»

Бегийланы Абдуллах «Жаз келди да тас болду»

Мамеланы Ибрахим «Эл бер!»

Гуртуланы Элдар «Элбер хапар»

Нарт сёзле (4с).

«Нарт сёз» деген сёз тутушну магъанасы. Нарт сёзледе малкъар миллетни огъурлулугъуну, намыслылыгъыны, адет-къылыгъыны ачыкъланыуу. Аланы аманлыкъгъа бла терсбоюнлукъгъа къажаулукълары. Халкъны Ата журтуна кертичилиги, жигитликге, чёрчекликге багъа бийче билгени, урунуугъа магъана бериую.

Аз сёз бла уллу магъананы ачыкълау- нарт сёзлени энчиликлери.

Гуртуланы Б «Жангы нарт сёзле -мардакемеле»

Маммеланы Ибрахим Акъыллыла айтхандыла» (нарт сёзле-мардакемеле) «Мардакемеледе» магъаналары нарт сёзлеге келишген сёз тутушла

Л итерат у р а н ы теориясы. Кёлден халкъ чыгъармачылыкъны (фольклорну) юсюнден ангылам. Халкъны кёлден чыгъармачылыгъыны жанрлары: жомакъла, таурухла, жырла, элберле, нарт сёзле.

Халкъ жомакъ бла литература жомакъны башхалыкълары.

Адабият жомакъла (5с).

Гуртуланы Б. Мардакемеле. Литература жомакъла. Гипербола.

Отарланы Саид. «Къайсы къарыулуду?»

Жомакъда айтылгъан затланы бир бирлери бла байламлыкълары. Жомакъны ниет, юйретиу магъанасы. Аны суратлау энчилиги. Сыфат къурауда семиртиуню магъанасы.

Шауаланы Миналдан «Пелиуан жашчыкъла»

Жомакъны юйретиу ниети, аны магъанасы. Пелиуан жашчыкъланы сыфатларыначыкълагъан суратлау амалла.

Ёлмезланы Мурадин. «Окъа бёрк».

Жомакъда адам бла табийгъатны байламлыгъын кёргюзтген суратлау мадарла. Ханны терс къылыкълыгъы.

О къ у у чу л а, кеслери о къ у п, к л а с с д а с ю з е р г е т и й и ш л и чыгъармала (3с).

Къулийланы Хажи-Муса. «Жалгъан шуёхла», Байзуллаланы Алий. «Насып».

Мусукаланы С. «Кючлю бла аны нёгерлери"

МАЛКЪАР АДАБИЯТДАН(38с).

Мёчюланы Кязим. «Иги сёз», «Суу бойнунда ёсген жангыз талчыкъгъа айтылгъан назму» (2с).

«Иги сёз». Назмуда миллетни жашау сынауун ачыкълагъан суратлау мадарла. Назмуну адамлыкъгъа бла тюз ниетге итиндириую.

«Суу бойюнунда ёсген жангыз талчыкъгъа айтылгъан назму». Назмуну жашырын магъанасы, жаз тиллиги. Аны суратлау-ачыкълау къолайы.

Литератураны теориясы. Назмуну гыллыуу бла рифмасыны юсюнден ангылам.

Къулийланы Къайсын «Жорт, жорт, гылыуум!» (2с).

Повестьни жанр энчилиги. Сыфатла къурауда поэтни усталыгъы, тил байлыгъы

Адабият теорисы. Къара сёз бла назмуну тилни башхалыгъы

Гуртуланы Берт «Алтын Кюз арты»(1с).

Назмуда кюз артыны ариулугъун ачыкълаудав автор хайырланнган суратлау амалла»

Адабиятны теориясы. Назмуну гыллыуу бла рифмасыны юсюнден ангылатыу

Отарланы К. «Кюн», «Жылы желчик» (1с).

Назмуланы энчиликлери. Лирика жигитни жашау бла байламлыгъы, аны бетинде заманны къалай кёрюннгени

Адабиятны теориясындан. Тенглешдириу

Мокъаланы Магомет. «Зурнукла» (1с)

Назмуланы юйретиу магъаналары. Адамны бла туугъан жерни байламлыгъын ачыкълауда поэтни усталыгъы.

Токъумаланы Жагъафар. «Курнаятчы Алдарбекни хапарлары», «Темир къазыкъ»(2с).

Хапарда авторну чамгъа усталыгъы. Жигитнисыфатын ачыкълауда чамны магъанасы.

Гуртуланы Салих «Жашчыкъ бла суучукъ»(1с).

Назмуда табийгъатны суратланыуу. Назмуну тил, суратлау амаллары.

Тёппеланы Алим. «Кёз тутхан жер» (1с).

Хапарда Ата Журт урушну суратланыуу. Жашчыкъ бла аппаны сыфатлары. Инсанланы къылыкъларын къурауда авторну усталыгъы. Хапарны тил байлыгъы.

Литератураны теорияс ы. Хапарны юсюнден ангылам. Сюжетни юсюнден ал билдириуле.

Зумакъулланы Танзиля. «Пелиуан Жанболат», «Асиятны жырчыгъы» (1с).

Назмулада сабийлени бла таматаланы шуёхлукълары. Лирика жигитни сабийлеге тутхан ариу ниети.

Толгъурланы Зейтун «Тюлкюню кюйю» (2 с).

«Тюлкюню кюйю» деген хапарда адам бла табийгъатны байламлыкълары. Тюлкю бла балаларыны бушуулу къадарлары. Тюлкю балаланы сыфатларын къурауда авторну мадарлылыгъы. Чыгъармада табигъатха жан салып сёлешдириуню магъанасы.

Литератураны теориясы. Литературада жигитни юсюнден ангылам.

Адабиятны теориясындан. Адабият жигитни юсюнден ангылатыу

Мотталаны С. «Сен жеримсе мени» (1с.)

Жазыучуну туугъан жерине сюймеклиги. Ата журтну энчи белгилеген затла.

Бабаланы Ибрахим. «Шаудан» (1с).

Ариулукъ бюла чексизлик

Ахматланы Сафарият «Тал чыбыкъла» (1с).

Табигъатны сураты. Жайгъа аталгъан той-оюн бла жайны ушашлыкълары.

Гуртуланы Элдар. «Къыркъарда» (1с).

Хапарны сюжети, малкъар халкъны тарыхы бла байламлыгъы.

Маммеланы И. «Кишиучукъ нек кюледи?» (1с).

Назмуну ниет эм юйретиу магъанасы. Тил энчилиги

Литератураны теориясы. Эпитет бла жан салыуну юсюнден ангылам.

Жулабланы Юзеийр «Жугъутур ашыкъ» (1с).

Хапарны сюжети, ниет магъанасы. Суратлау амаллары, авторну тили.

Литератураны теориясы. Суратлау чыгъарманы темасы, ниетини юсюнден ал билдириуле (1 с.)

Созайланы Ахмат «Жолчукъ» (1с).

Назмуну ниет магъанасы. Авторну назмугъа жан салыу амалны хайырланыуу.

Гюлюйланы Мажит «Чум бюртюк» (1с).

Адам бла жерни байламлыкълары. Урунууну зауукълугъу.

Къудайланы Маштай «Жамычы», «Мен таулума» (2с).

Лирика назмуну жигити. Аны суратлауда авторну усталыгъы.

Бегийланы Абдуллах «Тау суучукъ кесин бузады» (1с).

Назмуну ниет магъанасы. Авторну назмуда хайырланган суратлау амаллары.

Ёлмезланы Мурадин «Эрттен назмучукъ» (1с).

Назмуну-суратлау энчиликлери. Жашауну жюрюшюн, къыстаулугъун ачыкълауда поэтни кёз къарамы, ангылауу.

Чыгъармаланы барысына да окъургъа -70 сагъат

Классдан тышында окъулгъанны сюзерге -8 сагъат

Байламлы тилни ёсдюрюрге -7 сагъат.

Кёлден билирге т и й и ш л и чыгъарм а л а

Мёчюланы К «Иги сёз», элберле бла нарт сёзле (устазны сайлаууна кёре), Отарланы К. «Чыпчыкъ жырлайды», Зумакъулланы Т «Аппасыны ийнагъы», Мокъаланы М. «Зурнукла», Ёлмезланы М. «Къыш ингир», Созайланы А. «Къарт жер сюреди».

КЛАССДАН ТЫШЫНДА ОКЪУРГЪА ТИЙИШЛИ ЧЫГЪАРМАЛА

V класс

Малкъар халкъ жомакъла (устаз сайлагъан 5 - 6 жомакъ)

Малкъар нарт сёзле, элберле (сабийле кеслери сайларгъа)

Отарланы С. «Тюлкю бла бёрю» Хожаны хапарлары

5-чи классха литературадан тематикалы планла.

Программа расчитана на 70 часов, 2 часа внеделю. Вн. чтение- 4часа, развитие речи-6 часов.

№п/п

Темаурока

Колво часов

Тип урока

Элементы содержания

Элементы дополнительного содержания

Требования к уровню подготовки

Вид контроля, вид самостоятельной работы

Домашнее задание

Дата проведения

знать

уметь

По плану

По факту

Кириш (1 с.)

Кириш. Халкъны чыгъармачылыгъыны юсюнден.

Жангы материал

ны ангылатыу

Къарачай - малкъар фольклорну бсюнден билдириу. Жомакъла нарт сёзле, таурухла, жырла

Адабият сёз усталыкъды, жашауну кюзгюсюдю деген ангыламны тохташдырыу

Адабият сёз усталыкъ болгъанын, жомакъла, таурухла, нартсёзле, жырла-халкъны кёлден чыгъармачылыгъы болгъанын билирге.

Соруулагъа жууап этерге, шатык окъургъа.

3-7 бетле окъургъа, айта билирге

03.09

Малкъар халкъ жомакъла (12с.)

«Къызчыкъ бла къозучукъ»

Жангы материал

ны ангылатыу

Жомакъны сюжети

Тюзлюкню терсликге бла зорчулукъгъа къажаулукълары

Жомакъда шуёхлукъну, кертичиликни юсюнден айта билирге

Соруулагъа жууап этерге, шатык окъургъа.

9-17бетле окъургъа, айта билирге

08.09

«Батыр жашчыкъ»

Жангы материал

ны ангылатыу

Жомакъны сюжети

Жомакъда тюзлюкню, терсликни белгилеген сыфатла

Жомакъны сюжет ызын билирге, тюзлюкню, терсликни айыра билирге

Соруулагъа жууап этерге, шатык окъургъа.

17-27 бетле окъургъа, айта билирге

10.09

«Батыр жашчыкъ»

Жангы материал

ны ангылатыу

Таза ниетли жашчыкъны сыфаты

Таза ниетли жашчыкъны ниетин ачыкъларгъа

Жомакъны шатык окъургъа, кеси сёзле бла айта билирге

Чыгъарманы планын жарашдырыу, кеси сезлери бла планнга кере айта билирге

Кеси сезлери бла айта билирге

15.09

«Тели батыр»

Жангы материал

ны ангылатыу

Жомакъны тил байлыгъыры

Жомакъны тил байлыгъы, къуралыу энчилиги, суратлау амаллары.

Жомакъны къуралыу энчилигин, сюжетин кеси сёзле бла айта билирге

Шатык окъургъа, кеси сезле бла айта билирге

27-32 бетле окъургъа, айта билирге

17.09

«Акъыллы устаз»

Жангы материал

ны ангылатыу

Жомакъны магъанасы, тили.

Жомакъны тил байлыгъы, къуралыу энчилиги, суратлау амаллары.

Жомакъны къуралыу энчилигин билирге, Кеси сёзлери бла айтыргъа.

Шатык окъургъа, кеси сезле бла айта билирге, соруулагъа жууап эте билирге

32-37бетле окъургъа, айта билирге

22.09

Кл.тыш.

«Къара къуш»

Жангы материал

ны ангылатыу

Жомакъны тил байлыгъы, къуралыу энчилиги

Жомакъны тил байлыгъын, къуралыу энчилиги, суратлау амаллары

Жомакъны ниет магъанасын, къуралыу энчилигин, суратлау амалларын айта билирге айта билирге

Шатык окъургъа, кеси сезле бла айта билирге, соруулагъа жууап эте билирге

37-51бетле окъургъа, айта билирге

29.09

Кл.тыш. «Жашчыкъ бла Кёсе»

Кеслери алларына окъуу

Жомакъны тил байлыгъы, къуралыу энчилиги.

Тюз ниетли жашчыкъны ниетин, сыфатын ачыкъларгъа

Тюз ниетли жашчыкъны сыфатын ачыкълай билирге, сурат ишлерге

Шатык окъургъа, кеси сезле бла айта билирге, соруулагъа жууап эте билирге

51-56 бетле окъургъа, айта билирге

1.10

«Къоркъакъ Кёсе»

Жангы материал

ны ангылатыу

Жомакъны тил байлыгъы, ниети

Къоркъакъ

лыгъын ташлар ючюн этилген мадарланы ачыкълау

Къоркъакъ

лыкъдан азат болур ючюн керекли мадарланы айта билирге

Шатык окъургъа, кеси сезле бла айта билирге, соруулагъа жууап эте билирге

56-59 бетле окъургъа, айта билирге

6.10

«Зынгырдауукъ»

Жангы материал

ны ангылатыу

Жомакъны тил байлыгъы, къуралыу энчилиги

Жомакъны кесеклеге юлеширге юйрениу, алагъа ат атау

Терсликни бла тюзлюкню айыра билирге

Шатык окъургъа, кеси сезле бла айта билирге, соруулагъа жууап эте билирге

59-70 бетле окъургъа, айта билирге

8.10

«Быжма

папах»

Жангы материал

ны ангылатыу

Жомакъны къуралыуу, суратлау амаллары, тили, жомакъда тюбеген нарт сёзле

Тюзлюк бла терсликни арасын ачыкълау; адам бла табийгъатны бирлиги

Терслик бла тюзлюкню айыра билирге, юлгюле келтириге

Шатык окъургъа, кеси сезле бла айта билирге, соруулагъа жууап эте билирге

70-80 бетле окъургъа, айта билир

ге е

13.10

Б.т.Жомакъ

ны юсюнден окъулгъанны бирикдириу,кёлден

жазма жазаргъа хазырланыу.

Кёлденжазма жазаргъа хазырлан

ыу.

Кёлденжазма жазаргъа хазырланыу; плпн жарашдыр

ыргъа юйрениу

Материал жыяргъа, план жарашдырыр

гъа

Келденжазмагъа хазырланыу

Айта билирге, келденжазмагъа материал жыяргъа

15.10

Кёлден

жазма «Мен жаратхан жомакъ»

Сынау дерс

Кеси сайлагъан жомакъ

Кёлденжазмагъа план жарашдырыу

Планнга кёре жаза билирге

Келденжазма

Халатла бла иш этерге

20.10

Адетле (1 с.)

Журтубайланы Махти «Ёзден адет»

Жангы материал

ны ангылатыу

Адетлени тюрлю

лери, Журтубайланы М. «Езден адет»

Адетлени тюрлюлери, Журтубайланы М. «Езден адет»

Адетлени магъаналары, жашауда жюрютюлюу халилери

Адетлени жашауда жюрюте билирге

Адетлени магъаналары, жашауда жюрютюлюу халилери

Эки-юч адетни билип келирге

22.10

Элберле (1 с.)

Элберле

Жангы материал

ны ангылатыу

«Элбер» деген сёзню магъанасы; элберлени суратлау эм къуралыу энчиликлери

Элберледе халкъыбызны энчилиги, жютюлюгю,ётгюрлюгю, огъурлулугъу

Элберлени окъуй эм айта билирге

Элбер оюн

80-82бетле, 8-9 элбер билип келирге

27.10

Адабият элберле (2 с.)

Адабият элберле. Занкиши-

ланы Жагъа.

Жангы материал

ны ангылатыу

Адабият элберлени энчиликлери.

Кеслери сайлагъан элберле бла элбер ойнаргъа.

Элбер оюн ойнай билирге.

Элбер оюн

83-84 бетле, элберлени билирге

29.10

Адабият элберле. Бегиланы А.,

Маммеланы И.,

Гуртуланы Э.

Жангы материал

ны ангылатыу

Адабият элберлени энчиликлери, тили, суратлау энчиликлери

Элбер оюн ойнай билирге; таматалагъа соруп, элберле жыяргъа

Шатык окъургъа, суратлау амалларын айта билирге, элбер оюн ойнай билирге; тёгерекде кёрюннген затлагъа элберле къурай билирге

Элбер оюн

85-86 бетле

86-89 бетле, элберлени билирге

10.11

Нарт сезле (3 с.)

Нарт сёзле.

Жангы материал

ны ангылатыу

Нарт сёзню къуралыу энчилиги, магъанасы.

Нарт сёзледе малкъар миллетни огъурлулугъуну,намыслылы

гъыны,адет- къылыгъыны ачыкъланыуу

Нарт сёзлени магъаналарын ачыкълай, ала бла хайырлана билирге

Нарт сезлени билирге

90-95бетле, 8-9 нарт сез билип келирге

12.11

Гуртуланы Б. «Мардакемле»

Жангы материал

ны ангылатыу

Нарт сёзлени къуралыулары, энчиликлери, магъаналары. «Мардакемледе» магъаналары нарт сёзлеге келишген сёз тутушла.

Нарт сёзлени къуралыулары, энчиликлери, магъаналары. «Мардакемледе»магъаналары нарт сёзлеге келишген сёз тутушла.

Нарт сёзлени аманлыкъгъа бла терсбоюн

лукъгъа къажаулукъларын ачыкълау.

Нарт сёзлени билирге, ала бла хайырлана юйренирге

Мардакемле айтыргъа, окъургъа

95-100 бетле, мардакемле

ни билирге

17.11

Маммеланы И. «Акъыллыла айтхандыла».

Жангы материал

ны ангылатыу

Нарт сёзлени къуралыулары, энчиликлери, суратлау амаллары. Аз сёз бла кёп магъананы ачыкъланыуу.

Назмуда тёзюмлюкге чакъырыуну ачыкъланыуу,адамлыкъ деген сёзню магъанасын ачыкълау

Соруулагъа жууап эте билирге, адамлыкъ бла харамлыкъны арасын айыра билирге.

Шатык окъургъа, айтыргъа, хайырланыр

гъа

100-101 бетле, мардакемле

ни айта билирге

19.11

Адабият жомакъла (8 с.)

Адабият жомакъла. Гипербола.

Жангы

Материал

ны ангылатыу

Адабият жомакъны юсюнден ангылатыу. Халкъ жомакъ бла адабият жомакъны башхалыкълары. Гипербола суратлау чыгъарманы къолайлы этген.

Адабият жомакъ бла халкъ жомакъны башхалыкъла

рын ангылатыу. Гиперболаны юсюнден билдириу.

Адабият жомакъ бла халкъ жомакъны башхалыгъын айыра билирге, жомакъда гиперболаны таба билирге.

Соруула бла ишлеу, шатык окъуу.

102-103 бетле, айта билирге

24.11

Отарланы Саид «Къайсы къарыу

луду?»

Жангы материал

ны ангылатыу

Жомакъда айтылгъан затланы бир бирлери бла байламлыкълары.

Жомакъны ниет юйретиу магъанасын ачыкълау. Аны суратлау энчилиги, семиртиуню магъанасы

Жомакъны кеси сёзлери бла айта билирге; кесегин кёлден билирге

Шатык окъуу, соруула бла ишлеу

103-109 бетле, айта билирге

26.11

Шауаланы Миналдан «Пелиуан жашчыкъ»

Жангы материал

ны ангылатыу

Жомакъны юйретиу ниети, аны магъанасы.

Пелиуан жашчыкъланы сыфатларын ачыкълагъан суратлау амалланы кёргюзтюу.

Жомакъны кеси сёзле бла айта билирге

Шатык окъуу, соруула бла ишлеу

110-112 бетле, айта билирге

8.12

Ёлмезланы Мурадин «Окъа бёрк»

Жангы материал

ны ангылатыу

Жомакъны юйретиу ниети, магъанасы.

Жомакъда азатлыкъны сыйлылыгъын, зорлукъну сыйсызлыгъын ачыкълау.

Чыпчыкъны кеслери жаратхан ышанларын айта билирге; хан бла жашларыны осал халлары уа неде кёрюнедиле?

Рольла бла окъуу, соруула бла ишлеу

113-117 бетле, айта билирге

1.12

Кёлденжазма «Мени юйюрюм»

Сынау дерс

Келденжазма

3.12

Кл.т. Къулийланы Хажимуса «Жалгъан шуёхла»

Кл.т. Къулийла

ны Хажимуса «Жалгъан шуёхла»

Жомакъны юйретиу ниети, магъанасы.

Жомакъда хыйлалыкъ бла кёзбаулукъну ачыкъланыуу.

Шуёхлукъну, тенгликни, негерликни юсюнден айта билирге.

Шатык окъуу, соруула бла ишлеу

117-120 бетле, айта билирге

8.12

Кл.т. Мусукала

ны Сакинат «Кючлю бла аны нёгерлери»

Кл.т. Мусукала

ны Сакинат «Кючлю бла аны нёгер

лери»

Жомакъны юйретиу магъанасы, ниети.

Жомакъда зорлукъ бла терсликни, залимликни хорлар ючюн этилген мадарланы ачыкъланыуу.

Жомакъда ахшылыкъ бла аманлыкъны айыра билирге, юлгюле келтириге.

Шатык окъуу, соруула бла ишлеу

121-125 бетле, айта билирге

10.12

Байзуллала

ны Алий «Насып»

Жангы материал

ны ангылатыу

Чыгъарманы жанры- назму; назмучуну масхарасы, чамы.

Адамлыкъ бла ахшылыкъны халкъда биринчиге айтылыулары.

Назмучуну насййхатын билирге; насыпны кёп тюрлюлюгюне юлгюле келтириге.

Шатык окъуу, соруула бла ишлеу

125-133 бетле, айта билирге

15.12

Малкъар адабиятдан(38с.)

Мёчюланы Кязим

«Иги сёз»

Жангы материалны ангылатыу

Назмуда миллетни жашау сынауун ачыкълагъан суратлау мадарла. Назмуну адамлыкъ

гъа бла

тюз ниетге итиндириу кючю.

Назмуда миллетни жашау сынауун ачыкълагъан суратлау мадарла. Назмуну адамлыкъгъа блат юз ниетге итиндириу кючю.

Назму иги сёз инсанны халларын кёргюзтюуню ачыкъланыуу.

Назмугъа кёре иги сёзге кертичи болур ючюн не этерге кереклисин билирге.

Шатык окъуу, соруула бла ишлеу

Назмуну кёлден билирге.

17.12

Мёчюланы Кязим «Суу боюнунда жангыз талчыкъгъа айтылгъан назму»

Жангы материал

ны ангылатыу

Назмуну жашырын магъанасы. Жаз тиллиги.

Адамны табийгъатха жюрек халаллыгъын ачыкълау, табийгъатха сакъ болургъа чакъырыу.

Табийгъатха адамдан не болушлукъ кереклигин билирге; табийгъатха сакъ болууда Кязим бизни не этерге чакъыргъанын ангыларгъа.

Шатык окъуу, соруула бла ишлеу

136-137 бетле, айта билирге

22.12

Къулийланы Къайсын «Жорт, жорт, гылыуум »

(1 кесеги.)

Жангы материал

ны ангылатыу

Повестьни жанр энчилиги

Чыгъарманы ниети

Сорууалагъа жууап этиу, шатык окъуу

Шатык окъургъа, соруулагъа жууап эте билирге

Шатык окъуу, соруула бла ишлеу

138-140 бетлени окъургъа, айта билирге

24.12

Къулийланы Къайсын «Жорт, жорт, гылыуум »

(2 кесеги.)

Жангы материал

ны ангылатыу

Сыфатла къурауда поэтни усталыгъы, тил байлыгъы

Чыгъарманы ниети, тили

Сорууалагъа жууап этиу, шатык окъуу

Шатык окъургъа, соруулагъа жууап эте билирге

Шатык окъуу, соруула бла ишлеу

140-143 бетлени окъургъа, айта билирге

12.01

Къулийланы Къайсын «Жорт, жорт, гылыуум»

(3 кесеги)

Жангы материалны ангылатыу

Къара сёзню бла назму тилни башхалыгъы.

Сорууалагъа жууап этиу, шатык окъуу

Шатык окъургъа, соруулагъа жууап эте билирге

Шатык окъуу, план жарашдырыу, соруулагъа жууап этиу

143-150 бетлени окъургъа, айта билирге, соруула бла ишлерге

14.01

Кёлденжазма «Мени сюйген нёгерим»

Сынау дерс

Келденжазма

19.01

Гуртуланы Берт «Алтын кюз арты»

Жангы материалны ангылатыу

Назмуда кюз артны ариулугъун ачыкълауда автор хайырланнган суратлау амалла

Назмуну гыллыуу бла рифмасыны юсюнден ангылатыу

Назмуну анализ эте билирге.

Шатык окъуу, план жарашдырыу, соруулагъа жууап этиу

150-153 бетлени окъургъа.

21.01

Отарланы Керим «Кюн», «Жылы желчик»

Жангы материалны ангылатыу

Назмуну энчилиги. Лирика жигитни жашау бла байламлыгъы, аны бетинде заманны къалай керюннгени

Тенглешдириу

Назмуну шатык окъуй билирге

Шатык окъуу, соруула бла ишлеу

Кёлден билирге

26.01

Мокъаланы Магомет «Зурнукла». Тенглешдириу

Жангы материал

ны ангылатыу

Назмуланы юйретиу магъаналары. Адамны бла аны туугъан жерини байламлыгъын ачыкълауда поэтни усталыгъы

Назмуну шатык окъуй билирге

Шатык окъуу, соруула бла ишлеу

Кёлден билирге

28.01

Токумаланы Жагъафар «Уллу хорлам»

Жангы материал

ны ангылатыу

Авторны чамгъа усталыгъы, жигитни сыфатын ачыкълауда чамны магъанасы

Шатык окъуу, соруулагъа жууап этиу

Шатык окъуй билирге, соруулагъа жууап этерге

Шатык окъуу, соруула бла ишлеу

159-165 бетлени окъургъа, айта билирге

2.02

Токъумала

ны Ж. «Темир къазыкъ»

Жангы материал

ны ангылатыу

Авторны чамгъа усталыгъы, жигитни сыфатын ачыкълауда чамны магъанасы

Шатык окъуу, соруулагъа жууап этиу

Шатык окъуй билирге, соруулагъа жууап этерге

Шатык окъуу, соруула бла ишлеу

165-168 бетлени окъургъа, айта билирге

4.02

Гуртуланы Салих «Жашчыкъ бла суучукъ»

Жангы материалны ангылатыу

Назмуда табийгъатны суратланыуу.

Назмуну тили, суратлау амаллары

Назмуну шатык окъуй билирге

Шатык окъуу, соруула бла ишлеу

168-174 бетлени окъургъа, соруула бла ишлерге.

9.02

Теппеланы Алим

«Кёз тутхан жер»

(1 кесеги.)

Жангы материал

ны ангылатыу

«Кёз тутхан жер» деген хапарда Ата Журт урушну суратланыуу. Жашчыкъ бла аппаны сыфатлары

Инсанланы къылыкъларын къурауда авторны усталыгъы. Хапарны тил байлыгъы

Сорууалагъа жууап этиу, шатык окъуу

Шатык окъургъа, соруулагъа жууап эте билирге

174-177 бетлени окъургъа, айта билирге

11.02

Хапарда Ата журт урушну суратланыуу

Жангы материал

ны ангылатыу

Хапарда Уллу Ата журт урушну суратланыу

Сорууалагъа жууап этиу, шатык окъуу

Шатык окъургъа, соруулагъа жууап эте билирге

178-180 бетлени окъургъа, айта билирге

16.02

Хапарда инсанланы къылыкъ

лары.

Хапарны тил байлыгъы. Сюжет

Жангы материал

ны ангылатыу

Хапарда инсанланы къылыкълары, хапарны тил байлыгъы.

Адабият тил. Хапарны юсюнден ангылам

Хапарда инсанланы къылыкълары, хапарны тил байлыгъы.

Адабият тил. Хапарны юсюнден ангылам

Сорууалагъа жууап этиу, шатык окъуу

Шатык окъургъа, соруулагъа жууап эте билирге

180-182 бетлени окъургъа, айта билирге

18.02

Кёлденжазма. Суратха къарап

Сынау дерс

Келденжазма

25.02

Зумакъулланы Танзиля «Пелиуан Жанболат», Асиятны жырчыгъы»

Жангы материал

ны ангылатыу

Назмулада сабийлени бла таматаланы шуехлукълары

Лирика жигитни «сабий тили»

Назмуну шатык окъуй билирге

Шатык окъуу, соруула бла ишлеу

Юйде бир хапарчыкъ къурап, аны дефтерге жазаргъа

1.03

Толгъурла

ны Зейтун «Тюлкюню кюйю»

Жангы материал

ны ангылатыу

Тюлкю балаланы сыфатларын къурауда авторну мадарлылыгъы

Чыгъармада табийгъатха жан салып селешдириуню магъанасы

Шатык окъуу, соруулагъа жууап этиу

Шатык окъургъа, соруулагъа жууап эте билирге

187-199 бетлени окъургъа, айта билирге

3.03

Тюлкю бла балаларыны бушуулу къадарларыХапарда адам бла табигъатны байламлыкълары

Жангы материал

ны ангылатыу

Тюлкю балаланы бушуулу къадарлары.

Шатык окъуу, соруулагъа жууап этиу

Шатык окъургъа, соруулагъа жууап эте билирге

200-199 бетлени окъургъа, соруулагъа жууап эте билирге

10.03

Кёлден

жазма жазаргъа хазырланыу.

Кёлденжазма жазаргъа хазырла

ныу

Адабият тил. Адабият жигитни юсюнден ангылатыу

Келденжазма жазаргъа юйренирге

Планны жаршдыра билирге

Келденжазма

15.03

Кёлденжазма «Тюлкю балаланы къадар

лары»

Сынау дерс

Келденжазма

17.03

Моттайланы Светлана «Сен жеримсе мени»

Жангы материал

ны ангылатыу

Жазыучуну туугъан жерине сюймеклиги

Ата журтну энчи белгилеген затла

Шатык окъуу, соруулагъа жууап этиу

Шатык окъургъа, соруулагъа жууап эте билирге

Кёлден билирге

22.03

Бабаланы Ибрагим «Шаудан»

Жангы материал

ны ангылатыу

Ариулукъ бла чексизлик

Шатык окъуу, соруулагъа жууап этиу

Шатык окъургъа, соруулагъа жууап эте билирге

200-201 бетлени окъургъа, назмуну анализ этерге

5.04

Ахматланы Сафарият «Тал чыбыкъла»

Жангы материал

ны ангылатыу

Табийгъатны сураты

Жайгъа аталгъан той-оюн бла жайны ушашлыкълары

Назмуну шатык окъуй билирге

Шатык окъургъа, соруулагъа жууап эте билирге

202-203 бетлени окъургъа, назмуну анализ этерге

7.04

Гуртуланы Элдар «Къыркъар

да»

Жангы

Материал

ны ангылатыу

Хапарны сюжети, малкъар халъны тарыхы бла байламлыгъы

Шатык окъуу, соруулагъа жууап этиу

Шатык окъургъа, соруулагъа жууап эте билирге

204-206 бетлени окъургъа, айта билирге

12.04

Маммеланы И. «Кишиучукъ нек кюлгенди?». Эпитет. Жан салыу

Жангы материал

ны ангылатыу

Ад абият тил. Эпитет. Жан салыу.

Адабият тил. Эпитет. Жан салыу.

Назмуну шатык окъуй билирге

Шатык окъургъа, соруулагъа жууап эте билирге

209-211 бетлени окъургъа, назмуну анализ этерге

15.04

Жулабланы Юзеир «Жугъутур ашыкъ».

Жангы материал

ны ангылатыу

Хапарны сюжети, ниет магъанасы, тили, суратлау амаллары.

Шатык окъуу, соруулагъа жууап этиу

Шатык окъуу, соруулагъа жууап эте билирге

Шатык окъургъа, соруулагъа жууап эте билирге

213-218 бетлени окъургъа, айта билирге

19.04

Хапарны ниет магъанасы,

тили.Къарт аппаны сыфаты

Жангы материал

ны ангылатыу

Адабият тил. Суратлау чыгъарманы темасы, ниети. Ал билдириуле.

Шатык окъуу, соруулагъа жууап этиу, план жарашдырыу

Шатык окъргъа, соруулагъа жууап эте билирге

Шатык окъургъа, ашыкъ ойнай билирге

Соруулагъа жууап эте билирге

22.04

Кёлденжазма «Мен адабиятны нек сюеме?»

Сынау дерс

Тилни стилльлери

Тема.Баш оюм.Тилни стильлери, айтымны тюрлюлери

Тюрлю- тюрлю айтымланы хайырлана, кёлденжазма жазыу

Тюрлю- тюрлю айтымланы хайырлана, кёлденжазма жаза билирге

Кёлденжазма

26.04

Созайланы Ахмат «Жолчукъ»

Жангы материал

ны ангылатыу

Назмуну ниети, магъанасы.

Нахмуну ниети, магъанасы.авторну назмугъа жан салыу амалны хайырланыуу

Шатык окъургъа, сорулагъа жууап этерге

Шатык окъургъа, сорулагъа жууап этерге, хапарчыкъ жарашдыра билирге

Соруулагъа фронтально жууап этиу, шатык окъутуу, темагъа кере хапарчыкъ жарашды

Кёлден билирге.

3.05

Гюлюйланы Мажит « Чум бюртюк»

Жангы материал

ны ангылатыу

Назмуну ниети, магъанасы

Назмуну ниети, магъанасы, урунууну зауукълугъу

Назмуну ниет магъаасын тохташдыра билирге

«Сёз сынжыр» эте билирге, назмуну шатык окъургъа

Соруулагъа фронтально жууап этиу, шатык окъутуу, темагъа кере хапарчыкъ жарашдырыу рыу

5.05

Къудайланы Маштай «Жамычы»

Жангы материал

ны ангылатыу

Назмуну ниети, магъанасы

Назмуну ниети, магъанасы.

авторну усталыгъы

Лирика назмуну жигитин ачыкълау

Лирика назмуну жигитин ачыкълай билирге

Соруулагъа жууапэтиу, жамычыны суратын ишлеу

223-224 бетлени окъургъа, соруулагъа жууап этерге

10.05

Къудайланы М. «Мен таулума»

Жангы материал

ны ангылатыу

Назмуну ниети, магъанасы

Лирика назмуну жигити

Шатык окъуй,

соруулагъа жууап эте билирге

Назмуда семиртиулени, тенглешдириу

лени таба билирге

Шатык окъуу, соруулагъа жууап этиу

Кёлден билирге

12.05

Бегийланы Абдуллах

«Тау сучукъ кесин бузады»

Жангы материал

ны ангылатыу

Назмуну ниети, магъанасы

Назмуну ниети, магъанасы.

Авторну назмуда хайырланнган суратлау амаллары

Шатык окъуй, соруулагъа жууап эте билирге

Назмуну ниетин, суратлау амалларын тохташдыра билирге

Шатык окъутуу, соруулагъа жууап этдириу, суратлау амалларын

225-226 бетле, окъургъа, соруулагъа жууап эте билирге

17.05

Ёлмезланы Мурадин «Эрттен назмучукъ»

Жангы материал

ны ангылатыу

Назмуну суратлау- ачыкълау энчиликлери

Жашауну жюрюшюн, къыстаулугъун ачыкълауда поэтни кёз къарамы, ангылауу

Шатык окъуй, соруулагъа жууап эте билирге

Назмуну ниетин, суратлау амалларын тохташдыра билирге тохташдырыу

Шатык окъутуу, соруулагъа жууап этдириу, суратлау амалларын

226-227 бетлени окъургъа, соруулагъа жууап эте билирге

19.05

Халатла бла иш. Къайтарыу ишле.

Къайтарыу

Жылны ичинде окъулгъанны къайтарыу

Халкъны кёлден чыгъармачы

лыгъы, литерату

раны теориясы, литература чыгъармала

Халатла бла иш эте билирге, фронтально соруу

Халатла бла иш эту

фронтально соруулагъка жууап этиу

24.05

Тестле бла ишлеу

26.05

Окъулгъан

ны къайтарыу. Классдан тышында окъуллукъ чыгъармаланы тизмеси.

Окъулгъанны бирикдир

иу

Тестле бла ишлеу

31.05

РАБОЧАЯ ПРОГРАММА ПО БАЛКАРСКОЙ ЛИТЕРАТУРЕ ДЛЯ 6-го КЛАССА

Учитель: Жанатаева Л.А.

Категория: первая

2015-2016 учебный год.

6 класс (70с.)

КЁЛДЕН ХАЛКЪ ЧЫГЪАРМАЧЫЛЫКЪ (12 с.)

Нарт таурухланы миллет жашауу бла байламлыкълары. Аланы халкъыбызны маданиятында жерлери.

Нарт таурухла

«Нарт темирчи Дебет»

Аны башха миллет таурухла бла байламлыгъы. Дебетни сыфаты. Таурухну тили, ниет магъанасы, суратлау энчиликлери. Семиртиуню энчилиги.

Литератураны т е о р и я с ы. Нарт таурухну юоюнден ангылам.

«Сосурукъ бла эмеген»

Таурухну чюйрелиги. Сосурукъну жигитлиги, аны халкъына кертичилиги. Таурухну къуралыу, суратлау энчилиги.

«Пелиуан Къарашауай»

Къарашауайны къылыгъы. Тюзлюкню ёкюлюча суратланыуу. Къарашауайны башха нартладан энчилиги. Таурухну тили, суратлау къолайы.

Литератураны теориясы. Гиперболаны (семиртиуню) эм эпитетни юсюнден ангыламны теренлеу. «Сосурукъ бла эмеген» деген таурухда семиртиуню магъанасы эм знчилиги.

Окъуучула, кеслери окъуп, классда сюзерге тийишли чыгъармала

Нарт таурухла: «Сосурукъ бла Сатанай», «Сосурукъ бла Акъбилек», «Батыр Къарашауай бла Гемуда», «Нарт Рачыкъау», «Ёрюзмек бла Ногъайчыкъ»

Малкъар халкъ жырла (8с).

Миллетибизни тарыхын ачыкълауда халкъ жырла-ны магъаналары.

«Апсаты»

Халкъ жырланы къауумлары, аланы тарых магъаналары. Жырда мажюеюлкжню илишанлары. Апсатыгъа табыныу. Апсатыны кёлюн алыр муратда айтылгъан эпитетле. Тюзлюк бла терсликни кюрешлери. суратлау кючю, даражасы.

«Эрирей»

Жырны урунуугъа жораланнганын ангылатыуу. Уру-нууну миллетни энчилигича ачыкъланыуу. Аны магъа-насы.

«Доллай»

Жырны энчилиги эм мажюсюлюк бла байламлыгъы. Адамлыкъны, урунууну юсюнден айтылгъан сёзле, тснг-лешдириуле. «Долай» жырланыучу кезиу.

«Ийнай»

Жырда малкъар халкъны урунуугъа сюймеклигини ачыкъланыуу. «Ийнай» жырланыучу заман. Малкъар тиширыуланы ёмюрледен келген къол усталыкъларын ачыкълау.

«Бёлляу»

Бешик жырда адамланы насыплы жашаугъа термил-генлерин, или къууум этгенлерини, М1иллетн»и къылы-гъынча ангылатыу. Жаш тёлюню адепли, тизгинли ёсе-ригине излемлерини суратланыуу. Жырны тили, суратлау энчилиги.

Мажюсю тейрилени буруннгу заманда малкъар халкъны жашауунда, маданиятыны айныуунда жерлери (жырла, тепсеуле, тилекле, антла, алгъышла).

Малкъар литературадан

Мёчюланы Кязим «Суу боюнунда айтылгъан назму». (1с).

Чыпчыкъны къадарын халкъны къадары бла тенглешдириу. Поэтни усталыкъ энчиликлери.

Къулийланы Къайсын. «Балам, бу жерге...», «Эшек-ге минип баргъан жашчыкъны жырчыгъы» (2с).

Биринчи назмуда тёлюлени байламлыкъларыны ачыкъланыуу. Жашауну чексизлигини юсюнден поэтни оюму. Назмуланы юйретиу магъаналары. Туугъан жерибизни ариулугъун кёргюзтген суратлау-ачыкълау мадарла. Авторну тил байлыгъы.

Отарланы Керим. «Булутчукъ», «Таула» (2с).

Назмуда булутчукъну сыфатын поэтни жюрек белги-сича ангылау. Булутчукъну сыфатын къурауда Керимни энчилиги.

Зумакъулланы Танзиля. «Ана тил» (1с).

Назмуда ана тилни магъанасын ачыкълауда Танзиляны мадарлыгъы.

Метафораны юсюнден (1с).

Жулабланы Юзейир. «Жети кешене» (1с).

Хапарны суратлау, ниет магъанасы, тил усталыгъы. Ата журтун сюерге, тиширыуну намысын къорууларгъа юйретиу, бирликге чакъырыу.

Гуртуланы Элдар. «Къарт эшекни къадары» (4 с).

Жашауну техника бла байламлыгъы, аны махтау эм осал илишанлары. Инсанланы жюрек жумушакълыкъгъа чакъырыууну ачыкъланыуу. Литератураны теориясы. Суратлау проза чыгъарманы юсюнден ангылам. Хапар. Повесть.

Шахмырзаланы Сайд. «Малкъар таула» (1с).

Назмуда малкъар тауланы суратланыуу, адамны жюреги бла туугъан жерини байламлыкълары.

Литератураны теориясы. Суратлау сыфатны юсюнден ангылам.

Бабаланы Ибрахим. «Жай агъачда» (1с).

Табийгъатны энчилигин суратлауда поэтни усталыгъы. Суратлау-ачьгкълау мадарларыны къаууму.

Мокъаланы Магомет. «Мени «юйюм», «Жарыкъ чыпчыкъ» (2 с).

Адамны инсанлыгъын, табийгъатны айбатлыгъын ачыкълауда авторну энчилиги. Лирика жигитни кёз къарамы, фикири. Назмуланы суратлау амаллары.

Суратлау сыфатны юсюнден (1с.)

Толгъурланы Зейтун. «Айыуташ» (3с).

Ата журт урушну заманында таулу сабийлени туугъан журтларына сюймекликлерини ачыкъланыуу. Тюз къылыкълы жигитлени бла терсбоюн адамланы къаууму. Мустафирни бла Мусосну сыфатлары. Хапарны тили, суратлау амаллары.

Ёлмезланы Мурадин. «Ётмекни багъасы» (1с).

Назмуну юсюнден оюмугъузну айтыгъыз.

Созайланы Ахмат. «Бойнакъ бла сабан чыпчыкъ» (1с).

Сиз а назмудача ишлеге тюбегенмисиз?

Шауаланы Хасан. «Тузакъ» (2с).

Миллет бушууну суратланыуу. Сыфатла къурау бла байламлы жазыучуну мадарлылыгъы.

Тёппеланы Алим. «Артиш» (3с).

Хапарны жаз тиллилиги.

Гулаланы Башир. «Къуш уя» (1 с).

Хапарда халкъыбызны кёрген къыйынлыкъларыны суратланыуу. Сюжетини энчилиги, жашырын тилни хайырланыуда усталыгъы.

Кёлден билирге тийишли чыгъармала

Эски малкъар халкъ жыр (устаз сайлагъан жырны), Къулийланы Къ. «Ана тил», Зумакъулланы Т. «Ана тил», Мокъаланы М. «Жарыкъ чыпчыкъ», Гулаланы Б. «Къуш уя» (устаз сайлагъан кесегин).

Чыгъармаланы барысын да окъургъа - 70 сагъат.

Классдан тышында окъулгъанны сюзерге - 3 сагъат.

Байламлы тилни ёсдюрюуге-8 сагъат.

VI классда литература чыгъармала бла байламлы жазыу ишлени тюрлюлери

Суратлау эм публицистика текстлени терк окъуу. Кёлден билиннген чыгъармаланы кесгин окъуу. Эпикалы чыгъармадан сайланнган кесегин кёлден айта билип, анга кёре чыгъарма иш жазаргъа юйрениу.

Эпикалы чыгъармадан сайланнган кесегине кёре план жарашдырыу. Окъулгъан чыгъарманы жигитини сыфатын тохташдырыу.

Кеси аллына окъугъан суратлау чыгъарманы юсюнден кесини оюмун айта билирге.

КЛАССДАН ТЫШЫНДА ОКЪУРГЪА ТИИИШЛИ ЧЫГЪАРМАЛА

VI класс

Къарачай - Малкъар халкъ жырла (устаз сайлагъан 4-5 жыр).

Малкъар халкъ таурухла (устаз сайлагъан 3-4 таурух).

Къудайланы М. Назмула (устаз сайлагъан 2-3 назмусун).

Малкъар литература

6 класс

№

Темала

Сагъатла

Юйге иш

Датала

КЁЛДЕН ХАЛКЪ ЧЫГЪАРМАЧЫЛЫКЪ(1с).

Кёлден халкъ чыгъармачылыкъ.

3-4 бет, окъургъа

4.09

НАРТ ТАУРУХЛА(12с).

Нарт таурухланы ангылатыу

4-6 бетле, окъургъа

5.09

Нарт темирчи Дебет

6-9 бетле, окъургъа

11.09

Сосурукъ бла эмеген

10-14бетле, окъургъа, сурат ишлерге

12.09

Гипербола бла эпитет

14-15 бетле, текстде гиперболаланы табаргъа

18.09

Пелиуан Къарашауай.

15-23 бетле, соруулагъа жууап этерге

19.09

Ариу Сатанай.

24-26 бетле, окъургъа

25.09

Кёлденжаздырма «Мени жаратхан нарт таурухум»

Къайт. 4-5 бетле

26.09

Ёрюзмек бла Ногъайчыкъ.

27-32 бетле, окъургъа

2.10

Сибилчи.

33-35 бетле, окъургъа

3.10

Батыр Къарашауай бла Гемуда.

35-37 бетле, соруулагъа жууап этерге, сурат ишлерге

9.10

Нарт Рачыкъау.

37-39 бетле, окъургъа

10.10

Кёлденжазма «Мен Сосурукъну жратама…»

Къайтарыу 14-15

бетле

16.10

МАЛКЪАР ХАЛКЪ ЖЫРЛА

Малкъар халкъ жырланы ангылатыу

39-40 бетле, билдириу жазаргъа

17.10

«Апсаты»

41-43 бетле, окъургъа

23.10

«Эрирей»

44-45 бетле, окъургъа

24.10

«Долай» (кёлден)

45-46 бет, окъургъа

30.10

Ийнай. (кёлден)

47-48 бетле, окъургъа

31.10

Бёлляу.

48-49 бетле, жырла жыйаргъа

13.11

Мажюсю тейрилеге табыныу эм маданият.

50-51 бетле, билдириу жазаргъа

14.11

Кёлденжазма «Малкъар халкъ жырла»

Къайт. 39-40 бет

20.11

МАЛКЪАР АДАБИЯТДАН

Мёчюланы Кязим чыгъармачылыкъ жолу

52- бетле, билдириу жазаргъа

21.11

Мёчюланы Кязим «Суу бонунда жангыз талчыкъгъа айтылгъавн назму»

53 бетле,кёлден

билирге

27.11

Къулийланы Къайсын «Балам, бу жерге, бу кёкге»

55-56 бетле, кёлден билирге

28.11

Къулийланы Къайсын «Эшекге минип баргъан жашчыкъны жыры»

56-57 бетле,окъургъа

4.12

Отарланы Керим «Булутчукъ»

58-60 бетле, эпитетлени табаргъа

5.12

Отарланы К «Таула»

61-62 бетле, окъургъа

11.12

Юй кёлденжазма «Къулийланы Къ. чыгъармачылыкъ жолу»

Къайт.58 б.

12.12

Зумакъулланы Танзиля «Ана тил»

63-64 бетле кёлден билирге

18.12

Эпитет кючю бла авторну къарыуун ачыкълау

65-66 бетле, эпитетле къураргъа

19.12

Классдан тышында окуу Къарачай - Малкъар халкъ жырла (устаз сайлагъан 4-5 жыр).

Кеслери окъургъа

25.12

Метафораны юсюнден ал ангылам

66-чы бетле, текстде метафораланы табаргъа

26.12

Жулабланы Юзейр «Жети кешене»

68-75 бетле,окъуп хапарларгъа

15.01

Гуртуланы Э «Карт эшекни къадары» ниет магъанасы

77-78 бетле, эшекни къадарын ачыкълау

16.01

Гуртуланы Элдар «Къарт эшекни къадары» Жашауну техника бла байламлыгъы, аны махтау эм осал илишанлары

77-81 бетле, терс жигитни сыфаты

22.01

Гуртуланы Э « Къарт эшекни къадары» Инсанланы жюрек жумушакълыкъгъа чакъырыуну ачыкъланыуу

82-85 бетле, соруулагъа жууап этиу

23.01

Гуртуланы Э «Къарт эшекни къадары» Ниет магъанасы

86-90 бетле, ниет магъанасы

29.01

Юй келденжазма «Кязимни чыгъармачылыкъ жолу»

Къайтарыргъа 77-90 бетле

30.01

Шахмырзаланы Саид «Малкъар таула»

92-94 бетле, табийгъатны ариулугъун ачыкълау

5.02

Суратлау проза. Хапар. Повесть.

95-96 бетле, окъургъа

6.02

Бабаланы Ибрахим «Жай агъачда»

97-98 бетле, окъургъа

12.02

Мокъаланы Магомет «Мени юйюм»

100-101 бетле, окъургъа

13.02

Мокъаланы М «Жарыкъ чыпчыкъ»

101-102 бетле, кёлден билирге

19.02

Суратлау сыфатны юсюнден.

102-чи бетле, окъургъа

20.02

Кёлденжазма «Эшекни бушулу къадары»

Кайт.77бетле

26.02

Толгъурланы Зейтун «Айыташ». Ата журт урушну заманында таулу сабийлени туугъан журтларына сюймекликлерини ачыкълау

104-111бетле, Ата Журтха сюймекликни ачыкъларгъа

27.02

Толгъурланы З. «Айыташ». Тюз къылыкълы жигитле бла сатхыч адамла.

112-118 бетле, тюз эм терс къылыкъла

4.03

Толгъурланы З. «Айыташ». Мустафирни бла Мусосну сыфатлары. Хапарны тили. Суратлау амаллары

118-125 бетле Мустафир бла Мусосну сыфатлары

5.03

Юй кёлденжазма «Мени элимде жаз башы»

Къайт.101 бетле

11.03

Классдан тышында окъургъа Малкъар халкъ таурухла (устаз сайлагъан 3-4 таурух).

Кеслери окъургъа

12.03

Тест заданияла

Къайтарыу

18.03

Ёлмезланы Мурадин «Ётмекни багъасы»

127-128 бетле, жашауда ётмекни сыйлы кёрюуню юлгюсю

19.03

Созайланы Ахмат «Бойнакъ бла сабан чыпчыкъ»

130-131 бетле, окъургъа

1.04

Шауаланы Хасан «Тузакъ» Миллет бушууну суратланыуу

132-138 бетле билдириу жазаргъа

2.04

Шауаланы Хасан «Тузакъ »Сыфатла къурау бла байламлы жазыучуну мадарлары

139-146 бетле, окъургъа

8.04

Кёлденжазма суратха къарап

Къайт.132-146 б

9.04

Тёппеланы Алим. «Артишни балладасы» ниет магъанасы

148 бет билдириу жазаргъа

10.04

Тёппеланы Алим «Артишни балладасы»

148-153 бетле, окъургъа

15.04

Тёппеланы Алим «Артишни балладасы»

154-157 бетле, окъургъа

22.04

Гулаланы Башир «Къуш уя»

159-163 бетле, къушну сыфатын ачыкълау

23.04

Юй кёлденжазма «Ана »

Къайт.

159-163 бет

29.04

Тест заданияла

154 бет

30.04

Окъулгъанны къайтарыу

52-чи бет

6.05

Нарт таурухла

Устаз сайлагъанны окъургъа

7.05

Окъулгъанны къайтарыу. Малкъар халкъ жырла

Устаз сайлагъанны окъургъа

13.05

Шауаланы Х. «Тузакъ»

132-146 бетле

14.05

Классдан тышында окъуу Къудайланы М. Назмула(устаз сайлагъан 2-3 назмусун).

Кеслери сайлагъан

20.05

Тест заданияла

Къайтарыу

148б.

21.05

Мёчюланы К. Къулийланы Къ

Назмуларын окъургъа

27.05

Муниципальное казенное общеобразовательное учреждение

«Средняя общеобразовательная школа» с.п. Кичмалка

Рассмотрено на заседании МО

Учителей гуманитарного цикла

Протокол №1 от 30.08.2014г.

Руководитель МО_________

Боташева Р.Р.

Согласовано

зам.директора по УВР

__________Л.И. Дзамихова

«__30__»___08___2014 г.

Утверждена

Приказом №___97___

От«_01_»___09____2014г.

Директор МКОУ «СОШ»

А.С. Текеева

РАБОЧАЯ ПРОГРАММА ПО БАЛКАРСКОЙ ЛИТЕРАТУРЕ ДЛЯ 7-го КЛАССА

Учитель: Жанатаева Л.А.

Категория: первая

2015-2016 учебный год.

7 класс (70 с.)

ХАЛКЪ ЧЫГЪАРМАЧЫЛЫКЪДАН (14 с.)

Ёрюзмекни туугъаны. Ёрюзмек нартлагъа келеди. Ёрюзмек бла къына сакъаллы Фук. Сатанай Ёрюзмекни ёлюмден къутхарды. Нарт Къарашауай бла Гемуда. Ачей улу Ачемез. Нартла жерден къалай кетдиле. Татаркъан. Сарыбий бла Къарабий. Бызынгы жыр. Толгъурланы Къазакъны жыры.

Халкъ жырланы социально кюреш магъаналары. Тенгликге бла тюзлюкге термилиу.

Литератураны теориясы. Сёз искусствода эпитет, гипербола деген суратлау амалла. Малкъар халкъ чыгъармачылыкъда гиперболаны (семиртиуню) ж ери.

Литератураны теориясы. Малкъар халкъ поэзияда строфа деген ангылам.

ЖАЗМА ЛИТЕРАТУРА(50с).

Мёчюланы Кязим. «Жауур эшекге» (1 с).

Поэтни эстетика сезимини, суратлау сёз къарамыны кенглиги. Юйюр жашау шартланы юсю бла философия фикирни ачыкълауда поэтни усталыгъы.

Къулийланы Къайсын. «Тукъузгю», «Тау суучукъну жырчыгъы» (3с).

Поэтни туугъан жерине сюймеклиги. Аны ачыкълагъан лирикалы амалла. Назмуланы жаз тиллиликлери.

Литератураны теориясы. Метафораны юсюнден ангылам.(1с).

Отарланы Керим. «Тау ёзенде», «Чыпчыкъ жырлайды» (2 с).

Назмуда табийгъатны сыфатыны болушлугъу бла лирика жигитни сезим байлыгъы, заманны илишанларыны ачыкъланыуу.

Гуртуланы Берт. «Тристле»(2с).

Адабиятны теориясындан. Чыгъарманы компазициясыны (къуралыуу) бла сюжетини юсюнден ангылам(1с).

Тугъан жерини тамашалыгъыны суратланыуу. Хапарда эл жашау; тау адетлени, тёрелени тамырлары

Зумакъулланы Танзиля. «Кюн ахшы болсун, адамла!», «Таулу адетле», «Ана тил бла орус тил» (3с).

Назмуну суратлау, ачыкълау бояулары. Лирика жигитни жюрек халаллыгъы бла сезим теренлиги.

Тёппеланы Алим. «Пиринчни сютлей акълыгъы» (3 с).

Байзуллаланы Алий. «Тилемедимми къаядан», «Кертиликни жолу» (2 с).

Литератураны теориясы. Суратлау жазыу литератураны халкъ чыгъармачылыкъдан башхалыгъы.

Толгьурланы Зейтун. «Атасыны атына миннген жашчыкъ» (2 с).

Бабаланы Ибрахим. «Жауун», «Къысхач», «Гёбелек» (2 с).

Авторну урунуугъа, хунерге кёз къарамы. Адамны жашауунда аны магъанасы. «Къысхач» деген назмуну жаз тиллилиги.

Мокъаланы М. «Хар ким ушайды жерине»,»Кечеги жырчыкъ», «Эски сурат»(2с).

Гуртуланы Элдар. «Ёр жол» (3 с).

Хапарны жаз тиллилиги. Аны баш жигитини къадарыны бушуулулугъу.

Гуртуланы Салих. «Жортады желчик», «Махтауну аты» (2 с).

Назмуланы баш магъаналары, гыллыулары, рифма энчиликлери. Сабийлени къылыкълары бла оюмларына келишген эстетика-суратлау мадарлары.

Гулаланы Б. «Сын таш»(2с).

Беппайланы Муталип. «Кьарт бёрю» (1 с).

Поэтни заманны юсюнден жарсыулу оюму эм табийгъат, жашау болумлагъа диалектика кёз къарамы.

Беппайланы М. «Къарт бёрю»(1с).

Къудайланы М. «Жолда» (1 с).

Ёлмезланы Мурадин «Малкъар поэма» (1 с).

Бегийланы Абдуллах «Сабийлигими акъ сураты» (1с).

Додуланы Аскер. «Алгъыш» (1 с.

Назмуну бусагъатдагъы заман бла, жашау болумла бла байламлыгъы. Шуёхлукъну ачыкълауда авторну жютюлюгю, фахму теренлиги.

Ахматланы Сафарият «Анама» (1 с).

Мусукаланы Сакийнат «Барадыла жолда адамла», «Ата юйюм»(2 с).

Табакъсойланы Мухтар «Атам», «Таукелме, ышанама…» (1 с).

Ахматланы Люба «Жол жанында ёсген жёге», «Жашил толкъун…» (1 с).

Батчаланы Муса. «Кюмюш Акка» (1 с).

Повестьни баш жигити, аны къыйын «къадары. Инсан къылыкъланы ачыкълауда авторну жазыучулукъ хунери.

Лиуан Губжоков «Мени сорууум», «Сакъ турадыла таула» (1 с).

Кёлден б ил ирге т и й и ш л и чыгъармала

«Ачей улу Ачемез» (устаз сайлагъан кесегин), Мёчюланы К. «Жауур эшекге», Къулийланы Къ. «Тукъузгю», Зумакъулланы Т. «Кюн ахшы болсун, адамла!», Бабаланы И. «Къысхач», Додуланы А. «Алгъыш».

Классдан тышында окъургъа тийишли чыгъармала

Созайланы А. «Акъ сыртдан манга дери- сени ауазынг»

Шауаланы М. «Атасыны башлыгъы»

Гуртуланы Э. «Узакъдан келген жолоучукъ»

Гулаланы Б «Таба»

Малкъар нарт эпосдан устаз сайлагъан 2-3 таурух

VII классда адабиятдан дерс ишлени баш тюрлюлери

Суратлау чыгъарманы неда аланы юзюклерин кесгин окъуу.

Программагъа кёре берилген чыгъармаланы юзюклери толу, къысха эм сайланнган кесегин къайтарып аууздан айтыу эм жазып бериу.

Аууздан сёз бла суратлау.

Окъулгъан чыгъарманы планын жарашдыра били рге.

Окъулгъан литература чыгъарманы, суратлау искусствону чыгъармасыны, кинофильмни юсюнден кесамат сёз айта билирге.

Малкъар литература.

7 -чи класс.

№

Темала

Сагъ-атла

Юйге иш

Датала

ХАЛКЪНЫ КЁЛДЕН ЧЫГЪАРМАЧЫЛЫГЪЫ (14с).

Халкъ чыгъармачылыкъдан.

3 бет, шатык окъургъа

2.09

Ёрюзмекни туугъаны.

3-4 бетле, шатык окъургъа

5.09

Ёрюзмек нартлагъа келеди.

5-6 бетле, шатык окъургъа етле,

9.09

Ёрюзмек бла къына сакъаллы къызыл Фук.

7-12 бетле, окъургъа, сурат ишлерге

12.09

Сатанай Ёрюзмекни ёлюмден къутхарды.

12-14 бетле, окъургъа

16.09

Сёз искусствода эпитет, гипербола деген сурат амалла.

15-16 бетле, таурухлада гиперболаны табаргъа

19.09

Нарт Къарашауай бла Гемуда.

16-22 бетле, Къарашауайны сыфаты, сурат ишлерге

23.09

Кёлденжаздырма «Нарт таурухланы юсюнден»

Къайт. 16-22-чи бетле

26.09

Ачей улу Ачемез.

23-29 бетле, шатык окъургъа

30.09

Нартла жерден къалай кетдиле . Строфа

29-36 бетле, хапарларгъа

3.10

Татаркъан.

37-40 бетле, шатык окъургъа

7.10

Сарыбий бла Къарабий.

41-45бетле, шатык окъургъа

10.10

Бызынгы жыр.

45-50 бетле, соруулагъа жууап этерге

14.10

Толгъурланы Къазакъны жыры.

50-51 бетле, сёзлюк иш

17.10

Мёчюланы Кязим «Жауур эшекге»

53 бет, билдириу жазаргъа

21.10

Юй кёлденжазма «Халкъ жырланы юсюнден»

Къайт. 15-16б.

24.10

ЖАЗМА ЛИТЕРАТУРА(50с).

Мёчюланы К «Эски юйюм»

55-56 бетле, кёлден билирге

28.10

Классдан тышында окъулгъанны юсюнден ушакъ. Созайланы А. «Акъ сыртдан манга дери- сени ауазынг»

56-57 бетле

31.10

Къулийланы Къайсын «Тукъузгю».

57-58 бетле, билдириу жазаргъа

11.11

Къулийланы Къ «Тау суучукъну жырчыгъы».

58-59 бетле, поэтни туугъан жерине сюймеклигин ачыкълау

14.11

Къулийланы Къ. «Жерибизни хар ташы»

59-60 бетле, метафораланы табаргъа

18.11

Метафораны юсюнден ангылам.

60-61 бетле, соруула бла ишлерге

21.11

Отарланы Керим «Жайлыкъда», «Кимни сакълай болур?»

61-64 бетле, окъургъа

25.11

Отарланы К «Чыпчыкъ жырлайды».

Реферат жазаргъа

65-чи бетле

28.11

Юй кёлденжаздырма «Къулийланы Къ чыгъармачылыкъ жолу»

Къайт. 60-61 бетле.

2.12

Гуртуланы Берт «Туристле» Туугъан жерини тамашалыгъын суратлау

66-72бетле, окъургъа

5.12

Гуртуланы Берт «Туристле» Хапарда эл жашау; тау адетлени, тёрелени тамырлары

73-77 бетле, окъургъ, тау адетлени, тёрелени тамырлары

9.12

Чыгъарманы композициясыны (къуралыуу) бла сюжетни юсюнден ангылам

78-чи бетле, окъургъа

12.12

Зумакъулланы Танзиля «Кюн ахшы болсун адамла!»

79-80 бетле, соруулагъа жууап этерге

16.12

Зумакъулланы «Тау адетле»

81-82 бетле, материал жыйаргъа

19.12

Кёлденжазма «Тау адетле»

Къайтарыргъа78-чи бет

23.12

Классдан тышында окъулгъанны юсюнден ушакъ

«Шауаланы М. «Атасыны башлыгъы»

Кеслери окъургъа

26.12

Зумакъулланы Т. «Ана тил бла орус тил»

82-84 бетле, тилни байлыгъын ачыкълау

15.01

Тёппеланы Алим «Пиринчни сютлей акълыгъы» Хапарны къуралыу эм сюжет ызы

84-90 бетле, Сафарны сыфатын ачыкъларгъа

16.01

Тёппеланы Алим «Пиринчни сютлей акълыгъы» Жашчыкъны сыфаты. Жашчыкъны ата къарындашы ач сабийге нартюхню нек бералмады

91-96 бетле, кёчгюнчюлюкню юсюнден хапар жазаргъа

22.01

Кёлденжазма шартлы болгъан эсденжазма «Жашчыкъны сыфаты»

Къайт.84-чю бет

23.01

Байзуллаланы Алий «Тилемедимми къаяладан», «Кертиликни жолу»

96-98 бетле, назмуда табигъатны суратланыуун ачыкълау

29.01

Байзуллаланы Али «Алгъыш», «Къыш назмула»

98-100 бетле, алгъышла жыйаргъа

30.01

Суратлау жазыу литератураны халкъ чыгъармачылыкъдан башхалыгъы.

100-101 бетле, окъургъа

5.02

Толгъурланы Зейтун «Атасыны атына миннген жашчыкъ» Атасыны атына миниуню символика магъанасы

102-105 бетле, намысны- адетни юсюнден хапар жазаргъа

6.02

Толгъурланы Зейтун «Атасыны атына миннген жашчыкъ» жазыучуну тил энчилиги

106-110 бетле, окъургъа, хапарларгъа

12.02

Кёлденжаздырма «Мени юйюрюм»

Къайт.100-101бетле.

13.02

Бабаланы Ибрахим «Къысхач»,

110-112 бетле, кёлден билирге

19.02

Бабаланы И «Жауун»,«Гёбелек»

112-113 бетле, лирика амалланы табаргъа

20.02

Мокъаланы Магомет «Хар ким ушайды жерине»,

114-116бетле, окъургъа

4.03

« Мокъаланы Магомет Кечеги жырчыкъ», «Эски сурат»

116-117бетле, окъургъа

5.03

Юй кёлденжаздырма «Татлы тенгим»

Къайт.118-123 бетле.

11.03

Гуртуланы Элдар «Ёр жол» Хапарны жаз тиллиги

118-123 бетле, окъургъа, хапарларгъа

12.03

Гуртуланы Элдар «Ёр жол» Аны баш жигитини къадарны бушуулугъу

124-126 б окъургъа, хапарларгъа етле,

18.03

Гуртуланы Элдар «Ёр жол» соруула бла иш

127-131 бетле, окъургъа, хапарларгъа

19.03

Гуртуланы С. «Жортады желчик»

132-133 бетле, окъургъа

1.04

Классдан тышында окъулгъанны юсюнден ушакъ Гуртуланы Э «Узакъдан келген жолоуукъ»

Кеслери окъургъа

2.04

Гуртуланы С. «Махтауну аты»

133-134 бетле, соруулагъа жууап этерге

8.04

Гулаланы Б. «Сын таш» Жазыучу табигъатны кючюню уллулугъун бла аны къыйынлыгъындан къутхарыргъа керти тенглик ёкюл болмай къалгъанын суратлауда мадарлары

134-140бетле, окъургъа

9.04

Гулаланы Б. «Сын таш» соруула бла иш

140-чы бет, соруула бла иш

15.04

Беппайланы Муталип «Къарт бёрю».

141-142бетле, сурат ишлерге

16.04

Къудайланы М. «Жолда»

143-145бетле, сурат ишлерге

22.04

Ёлмезланы Мурадин «Малкъар поэма»

146-149 бетле шатык окъургъа

23.04

Бегийланы Абдуллах «Сабийлигими акъ

сураты»

150-151 бетле окъургъа

29.04

Додуланы А. «Алгъыш»

152-154 бетле, алгъышла къураргъа

30.04

Ахматланы С. «Анама»

154-155 бетле, ананы юсюнден хапар жазаргъа

6.05

Кёлденжазма «Жаз башында» суратха къарап

Къайт. 146-чы бет

7.05

Мусукаланы С. «Барадыла жолда адамла». «Ата юйюм»

155-158бетле, окъургъа

13.05

Табакъсойданы М. «Атам», «Таукелме, ышанама…»

158-160 бетле, окъургъа

14.05

Ахматланы Л. «Жол жанында ёсген жёге», «Жашил толкъун…»

160-161 бетле, окъургъа

20.05

КЪАРАЧАЙ АДАБИЯТ(2с).

Батчаланы М. «Кюмюш Акка»

164-181бетле, окъургъа

21.05

КЪАБАРТЫ АДАБИЯТ(1с).

Лиуан Губжоков «Мени сорууум», «Сакъ турадыла таула»

183-184 бетле, окъупгъа

27.05

28.05

РАБОЧАЯ ПРОГРАММА ПО БАЛКАРСКОЙ ЛИТЕРАТУРЕ ДЛЯ 8-го КЛАССА

Учитель: Жанатаева Л.А.

Категория: первая

2015-2016 учебный

Малкъар литература

8 класс (70 с.), ыйыкъгъа -2сагъат

КИРИШ (2с).

Суратлау литература бла илму. Суратлау литератураны белгилери бла илму белгиле (символла). Суратлау литератураны башха искусстводан энчилик. Суратлау сыфатны юсюнден ангылам.

Халкъ чыгъармачылыкъ (3с).

Халкъ чыгъармачылыкъны юсюнден ангыламны айнытыу. Халкъ чыгъармачылыкъда миллетни эсини ёсюу жолларыны ачыкъланыуу. Дуния, табийгъат болумланы ангылауда фольклор чыгъармаланы энчиликлери.

Литератураны теориясы. Жанрны юсюнден ангыламны жангыртыу эм ёсдюрюу. Фольклорну (таурухла, жомакъла, нарт сёзле, элберле, тарых жырла).

Малкъар халкъны фольклорунда нарт таурухланы жери. Малкъар нарт таурухла бла башха миллет таурухланы бир бирге ушагъанлары. Ол ушашлыкъны сылтаулары.

Мёчюланы Кязим. «Адамды бизни атыбыз» (2с).

Поэтни чыгъармачылыкъ жолуну юсюнден къысха очерк. Назмуда малкъар халкъны къылыкъ, тарых илишанларын ачыкълагъан суратлау мадарла. Къатланып айтылгъан (рефрен) суратлау шартланы магъаналары.

Отарланы Керим. «Жолла» (2с).

Поэтни чыгъармачылыкъ жолуну юсюнден къысха хапар. «Жолла» деген поэманы жанр къуралыу энчилили. Малкъар халкъны Ата журт урушда жигитлигини бла къыралына кертичилигини суратланыуу.

Гуртуланы Берт. «Жашауну къыланчлары» ( 3с).

Жазыучуну чыгъармачылыкъ жолуну юсюнден къысха очерк. Хапарны чюйрелигини 30-чу жылла бла байламлыгъы. Ол чюйреликни тамырландырып, айнытхан социально - саясат болумланы энчиликлери. «Жашауну къыланчлары» деген хапарны 1930 жылла бла байламлыгъы. Сыфат къурауну бла инсан къылыкъны ачыкълауда суратлау мадарла.

Литератураны теориясы. Суратлау кертиликни юсюнден ангылам. Суратлау кертилик бла жашау кертиликни энчиликлери.

Къулийланы Къайсын. «Жаралы таш», «Туугъан жериме айтама» (2 с.)

1956 жылдан сора тохташхан саясат жумушакълыкъ (XX съезд). Малкъар халкъны туугъан жерине къайтыуу бла байламлы поэтни поэзиясында тюрлениуле. Анга кёре, «Туугъан жерим бла сёлешиу» деген поэманы суратлау къолайы. Поэманы лирикалыгъын шартлагъан тил энчилиги. Къулийланы Къайсынны 1956-1962 жыллада жазылгъан назмуларыны ниет магъаналары, битеу да совет адабият бла байламлыкълары.

Литератураны теориясы. Назмуда гыллыу бла рифманы юслеринден ангылам. Малкъар иоэзияда рифма къурауну амаллары эм аны айныу жоллары. Рифма къурауда ачыкъ тауушла бла къысыкъ тауушланы магъаналары.

Бабаланы Ибрахим. «Бийик сын» (2с).

Поэманы къуралыу энчилиги. Ата журт урушну къыйынлыкъларын ачыкълауда жазыучуну усталыгъын кёргюзтген суратлау шартла. Поэмада суратлау шартла. Поэманы магъанасын, ниетин шартлагъан белгиле. Бабаланы Ибрахимни суратлау оюмуну энчилиги.

Мокъаланы Магомет. «Жарыкъ чыпчыкъ», «Биз да халкъбыз» (2с).

Назмуда малкъар тилни ариулугъун, байлыгъын ачыкълагъан сёз тутушланы къаууму. Сабийни юйретиуде ана тилни энчи жери. Поэтни рифма къурауда энчилиги эм излем мадарлары.

Литератураны теориясы. Жанрны юоюнден ангыламны жангыртыу эм ёсдюрюу. Фольклорну (таурухла, жомакъла, нарт сёзле, элберле, тарых жырла).

Тёппеланы Алим. «Азап жолу» (5 с).

Жазыучуну чыгъармачылыкъ жолу. «Азап жолу» деген пьесасыны жангычылыгъы. Пьесаны трагедийны даражасына жетдирген шартлары. Аны чюйрелигини жашырын эм кенг социально-политика магъанасы. Пьесада беллилени (символланы) кючю бла ачыкъланнган жашау эм тарых болумла. Малкъар халкъны бла Кязимни къадарларыны бирлиги.

Литератураны т е о р и я с ы. Драма - литера-тураны жанрларындан бириди. Аны ангылатыргъа. Драма жанрланы энчиликлери (трегедия, комедия, фарс д. а. л.) Малкъар литературада драманы айныуу, аны келечилери.

Зумакъулланы Танзиля. «Урушха къажау поэма (2с).

Поэтни чыгъармачылыкъ жолу. «Урушха къажау поэманы» жанр энчилиги, къуралыуу, уруш келтирген къыйынлыкъланы кёргюзтюуде суратлау даражасы.

Литератураны теориясы. Поэманы жанр энчиликлери. Малкъар поэзияда поэманы айныу жол-лары. Лирика поэма, лиро-эпикалы поэма, эпикалы поэма. Аланы жанр шартлары.

Гуртуланы Салих. «Агъач къалауур» (2с).

Поэтни чыгъармачылыкъ жолуну юсюнден къысха хапар. Салихни «Агъач къалауур» деген поэмасында тюз къылыкълы жигитни ачыкъланыуу. Поэманы лиро-эпикалы илишанлары.

Боташланы Исса «Туугъан жериме» (1с).

Жазыучуну чыгъармачылыкъ жолу (къ\ысха баян). Назмужда авторну туугъан жерине сюймеклигини ачыкъланыуу, суратлау энчилиги.

Токъумаланы Жагъафар. «Дертли къама» (3с).

Жазыучуну чыгъармачылыкъ жолу. Дертли къама деген романы тарых магъанасы. Баш жигитлерини сыфатларын ачыкълауда суратлау эстетика мадарла.

Литератураны теориясы. Антитеза деген суратлау амалны юсюнден аигылам. 30-40-чы жыллада антитеза суратлау мадар сайланып жазылгъан поэзияны юсюнден къысха хапар.

Ёлмезланы Мурадин «Ётмекни багъасы» (1с).

Чыгъарманы ниет эм юйретиу магъанасы, суратлау энчилиги.

Литератураны теориясы. Литературада трилогияны юсюнден ангылам. Малкъар литературада трилогияны тохташыуу. Этезланы Омарны, Тёппеланы Алимни, Токъумаланы Жагъафарны трилогияларын эсгере, аланы тинтген ыз бла бара, трилогияны илишанларын ачыкъларгъа.

Малкъар литературада 70-80-чи жыллада повесть жанрны жангырыуу эм аны чюйрелигини политика-жамауат магъанасы.

Бегийланы Абдуллах «Сёз» (2с).

Назмуну суратлау энчилиги, тил байлыгъы. Авторну жашаууну кезиулюгюнекёз къарамны ачыкъланыуу.

Толгъурланы Зейтун. «Къызгъыл кырдыкла» (4 с).

Жазыучуну чыгъармачылыкъ жолу. Къызгъыл кырдыкла» деген повестьде сыфатланы къаууму эм аланы мифология бла байламлыкълары. Акъ маралны бла таланы жашырын магъаналары. Къаспотну сыфаты эм аны къурауда жазыучуну усталыгъы.

Моттайланы Светлана (2с).

«Къара чаукалы сабийлигим», «Къарылгъач»

Назмуланы лирика жигитлерини ич дуниялары, жашаугъа кёз кърамлары, аланы ачыкъланыу амаллары.

Додуланы Аскер. «Арба» (2 с).

Назмуну (къуралыуу эм жашырын тиллилиги.

Гуртуланы Элдар. «Къобузчу Марзият» (3с).

Хапарда жашауда тюбеген къыйынлыкъланы сабийни кёз къарамы бла суратланыуу. Авторну эстетика-суратлау излемлери.

Назмуланы лирика жигитлерини ич дуниялары, жашаугъа кёз къарамлары эм ачыкълау амаллары.

Созайланы Ахмат. «Жер» (2 с).

Поэманы къуралыуу, тил байлыгъы, жанр энчилиги. Жер бла инсанлыкъны, байламлыкълары.

Мусукаланы Сакинат (1с).

«Кюн батып барады»

Табигъат бла лирика жигитни сезим бирлиги.

КЪАРАЧАЙ АДАБИЯТДАН

Кечерукъланы Байдымат (1с).

«Кёккёз жерим», «Жулдуз эгизиме» Поэтни назмуларыны суратлау энчилиги, тил байлыгъы. Туугъан жерине терен сюймеклиги.

Къабарты адабиятдан. Алим Кешоков (1с).

«Къулийланы Къайсыннга», «Атлыны жолу»

Жазыучуну чыгъ\армачылыкъ жолуну юсюнден къысха баян. «Къулийланы Къайсыннга», деген назмуда миллетле арасында керти шуёхлукъну ачыкъланыуу, ниет магъанасы. «Атлыны жолу» деген назмуда жазыучуну суратлау энчилиги, тил байлыгъы.

К ё л д е н бил ирге т и й и ш л и чыгъармала

Мёчюланы К. «Адамды бизни атыбыз», Къулийланы Къ. «Туугъан жерим бла сёлешиу» (устаз сайлагъан

кесегин), Отарланы К. «Жолла» (устаз сайлагъан кесегин), Толгъурланы 3. «Ашыкъ оюн» (устаз сайлагъан кесегин).

Чыгъармаланы барысын да окъургъа- 70 сагъат.

Классдан тышында окъулгъанны сюзерге - 2 сагъат

Байламлы тил - 8 сагъат

Малкъар литература

8-чи класс.

№

Темала

Сагъатла

Юйге иш

Датала

КИРИШ(2с).

Адабиятны ниет ырысхыладан энчилиги

3-10 бетле, окъургъа

Суратлау сыфатны юсюнден ангылам

11-17 бетле, окъургъа

ХАЛКЪНЫ КЁЛДЕН ЧЫГЪАРМАЧЫЛЫГЪЫ(3с).

Тарых-жигитлик жырла. Аланы магъаналарына кёре къауумлары

18-31 бетле, тарых жырла жыйаргъа

«Жанхотланы Азнауур»

32-42 бетле, окъургъа

«Таппасхан улу Акъболат»

43-44 бетле, соруулагъа жууап этерге

ЖАЗМА АДАБИЯТ

Мёчюланы Кязимни чыгъармачылыкъ жолу

44-51 бетле, билдириу жазаргъа

Мёчюланы Кязим «Адамды бизни атыбыз», «Аллай бийиле керек бизге»

52-54 бетле, кёлден билирге

Отарланы Керимни чыгъармачылыкъ жолу

54-62 бетле, окъургъа

Отарланы Керим «Таулу жашчыкъ»

63-78 бетле, Ата журт урушну юсюнден билдириу

Юй кёлденжаздырма «Халкъны кёлден чыгъармачылыгъы»

Къайтарыу 63-78 бетле,

Гуртуланы Бертни чыгъармачылыкъ жолу

78-84 бетле, окъургъа

Гуртуланы Берт «Жашауну къыланчлары» Ол китапда басмаланган хапарланы юлгюсюнде керти хапар бла къурашдырылгъан (суратлау) хапарны айырмасын ангылатыу.

84- 95 бетле, хапарларгъа

Гуртуланы Берт «Жашауну къыланчлары» Жигитни инсан къылыкъны ачыкълауда суратлау мадарла

95-102 бетле, жигитни сыфаты

Суратлау кертилик эм аны энчилиги

102-108 бетле, окъургъа

Кёлдензазма «Жашауну къыланчлары» деген хапаргъа кёре

Къайтарыу 102-108 бетле

Къулийланы Къайсынны чыгъармачылыкъ жолу

108-117 бетле,билдириу жазаргъа

Къулийланы Къайсын «Жаралы таш», «Туугъан жериме айтама»

118-123 бетле, соруула бла ишлерге

Малкъар поэзияда рифма бла гыллыуну юслеринден ангылам. Рифманы къуралыу жорукълары.

123-134 бетле, окъургъа

Бабаланы Ибрахим чыгъармачылыкъ жолу

135-140 бетле, окъургъа

Бабаланы Ибрагим «Бийик сын»

141-148 бетле, окъургъа

Мокъаланы Магомедни чыгъармачылыкъ жолу

149-151 бетле, окъургъа

Мокъаланы Магомед «Жарыкъ чыпчыкъ», «Биз да халкъбыз»

155-156 бетле, кёлден билирге

Тёппелени Алимни чыгъармачылыкъ жолу

157-164 бетле, окъургъа, билдириу жазаргъа

Тёппеланы Алим. «Азап жолу» Пьесаны трагедия даражагъа жетдирген шартла

164-172 бетле, окъургъа

Тёппеланы Алим. «Азап жолу» Белгилени (символланы) кючлери бла ачыкъланнган жашау эм тарых болумла

173-180 бетле, окъургъа

Тёппеланы Алим. Малкъар халкъны бла Кязимни къадарларыны бирлиги

181-186 бетле, окъургъа, желни сыфатын ачыкъларгъа

Тёппеланы Алим. «Азап жолу Драманы юсюнден ушакъ

187-195 бетле, Кязимни сыфатын ачыкъларгъа

Кёлденжазма шартлы болгъан эсденжазма «Туугъан жерим» Кязимни къадары

Къайтарыу157-195 бетле

Сахна чыгъармачылыкъны жанрлары

195-200 бетле, окъургъа

Зумакъууланы Танзиляны чыгъармачылыкъ жолу

201-210 бетле, билдириу жазаргъ

Зумакъулланы Танзиля. «Урушха къажау поэма». Таулу тиширыуну сыфаты-Аслижанны юлгюсюнде

210-220 бетле, поэмада тиширыуну сыфатын ачыкъларгъа

25.12

Литератураны теориясындан. Поэманы жанр энчиликлери. Малкъар поэзияда поэманы айныу жоллары. Лирика поэма, лиро-эпикалы поэма, эпикалы поэма. Аланы жаныр шартлары

220-236 бетле, окъургъа

26.12

Гурттуланы Салих «Агъач къалауур» Поэтни чыгъармачылыкъ жолуну юсюнден къысха хапар

236-239 бетле, окъургъа

15.01

Гурттуланы Салих «Агъач къалауур» поэмада тюз къылыкълы жигитни ачыкъланыуу.

240-249 бетле, окъургъа

16.01

Боташланы Иссаны чыгъармачылыкъ жолу

249-252 бетле, окъургъа

22.01

Боташланы Исса «Туугъан жериме»

253-254 бетле, кёлден билирге

23.01

Токъумаланы Жагъафарны чыгъармачылыкъ жолу

254-260 бетле, окъургъа

29.01

Токумаланы Жагъафар. «Дерлти къама». Баш жигитлерини сыфатларын ачыкълауда суратлау эстетика мардалары

260-272 бетле, окъургъа

30.01

Токумаланы Жагъафар. «Дерлти къама». Ниет магъанасы. Пэманы юсюнден ушакъ

272-280 бетле, соруулагъа жууап этерге

5.02

Кёлденжазма Дертли къама деген романнга кёре

Къайтарыу 260-280 бетле

6.02

Триология бла повестьни юслеринден ангылам

Къайт.

281-286 бетле, окъургъа

12.02

Ёлмезланы Мурадинни чыгъармачылыкъ жолу «Ётмекни багъасы»

287-288 бетле,окъургъа

13.02

Бегийланы Абдуллахны чыгъармачылыкъ жолу

289-290 бетле, шатык окъургъа

19.02

Бегийланы Абдуллах «Сёз»

290-294 бетле, кёлден билирге

20.02

Толгъурланы Зейтунну чыгъармачылыкъ жолу

295-298 бетле, окъургъа

26.02

Толгъурланы Зейтун «Къызгъыл кырдыкла» сыфатланы къаууму эм аланы мифалогия бла байламлыкълары

299-306 бетле, окъургъа

27.02

Толгъурланы Зейтун «Къызгъыл кырдыкла» Акъ маралны бла таланы жашырын магъаналары

307-312 бетле, окъургъа

4.03

Толгъурланы Зейтун «Къызгъыл кырдыкла» Къаспотну сыфаты эм аны къурауда жазыучуну усталыгъы

313-320 бетле, соруулагъа жууап этерге

5.03

Кёлденжазма «Къаспотну сыфаты»

Къайтарыу, 281-286 бетле

11.03

Классдан тышында окъургъа «Ахыр тидек»

Кеслери окъургъа

12.03

Моттайланы Светлананы чыгъармачылыкъ жолу

321-324 бетле, окъургъа

18.03

Моттайланы Светлана «Къара чаукалы сабийлигим», «Къарылгъач»

325-326 бетле, окъургъа

19.03

Додуланы Аскер. Чыгъармачылыкъ жолу

327-330 бетле, окъургъа

1.04

Додуланы Аскер. «Арба»

331-333 бетле, окъургъа

2.04

Гуртуланы Элдар. Чыгъармачылыкъ жолу

333-338 бетле, окъургъа

8.04

Гуртуланы Элдар «Къобузчу Марзият». Хапарда жашау къыйынлыкъны суратланыуу

339-343 бетле, окъургъа

9.04

Гуртуланы Элдар «Къобузчу Марзият». Авторну эстетика суратлау излемлери

344-348 бетле, соруулагъа жууап этерге

15.04

Кёлденжазма шартлы эсденжазма

«Мёчюланы Кязимни лирикасы»

Къайтарыу 333-338 бетле

16.04

Созайланы Ахмат чыгъармачылыкъ жолу

349-356 бетле, окъургъа

22.04

Созайланы Ахмат «Жер»

357-361 бетле, шатык окъургъа

23.04

Мусукаланы Сакинатны чыгъармачылыкъ жолу «Кюн батып барады»

362-363 бетле, окъургъа

29.04

КЪАРЫНДАШ АДАБИЯТДАН

Кечерукъланы Байдымат чыгъармачылыкъ жолу. «Кёккёз жерим»,

«Жулдуз эгизиме»

365-368 бетле, окъургъа

30.04

6.05

КЪАБАРТЫ АДАБИЯТДАН

Кешоков Алим чыгъармачылыкъ жолу «Атлыны жолу»,

«Къулийланы Къайсыннга»

368-371 бетле, окъургъа

13.05

14.05

Тест заданияла

20.05

Классдан тышында окъуу «Унутулгъан сюйюнчюлюк»

Кеслери окъургъа

21.05

27.05

28.05

РАБОЧАЯ ПРОГРАММА ПО БАЛКАРСКОЙ ЛИТЕРАТУРЕ ДЛЯ 9-го КЛАССА

Учитель: Жанатаева Л.А.

Категория: первая

2015-2016 учебный год.

Малкъар литература

9 класс.

70 сагъат, ыйыкъгъа -2с.

Малкъар литератураны тарыхын окъутуу (8с).

Бурун заманладан башлап, бюпонлеге дери халкъланы жашаулары литературада ачыкълана келгени. Ол ачыкъланыуну жолларын тюрлендирген политика, мюлк-ырысхы сылтаула. Литератураны айныуунда халкъ, миллет сезимни айныууну магъанасы.

XVIII ёмюрде жазма литератураны белгилери. Къара-Муса. Къара-Мусаны чыгъармаларында буруннгу малкъарлыланы жашау жетишимлерини суратланыуу. XIX ёмюрню экинчи жарымында Малкъарда жамауат-политика эм жарыкъландырыу ишлени айныулары. Малкъар халкъны жарыкъландырыучуларыны жашаугъа кёз къарамлары, француз эм Россияны жарыкъландырыучу философлары бла байламлыкълары. Жашауну тюрлендирир муратда айнытхан программаларыны энчилиги.

Орусбийланы Исмайылны, Орусбийланы Наурузну, Орусбийланы Сафар-Алийни, Абайланы Мусосну, Абай-ланы Солтанбекни, Абайланы Ханифаны, Шаханланы Басиятны, Шакъманланы Фатиматны миллет культура-ны айнытыуда ишлери.

Абайланы Мусосну бла Шаханланы Баоиятны публицистика статьялары бла очерклери.

Малкъарлыланы жарыкълыкъгъа тартыуда, аланы культураларын сакълауда орус халкъны алчы адамлары С. Т. Танеевни, А. Балакиревни, М. Ковалевскийни, Н. Ярошевкону, И. Ивантоковну, П. Остряковну, Тульчинскийни, Барановну ишлери.

Малкъар суратлау литератураны башланыуу. Мёчюланы Кязимни чыгъармачылыкъ иши.

Литератураны теориясы. Суратлау сыфатны юсюнден ангыламны теренлеу.

Мёчюланы Кязим (17с).

«Жаралы жугъутур», «Бузжигит», «Сары къошда», «Сагъыш», «Мен - Беккини жашы Кязим», «Ахырзаман дуния», «Къар жауады», «Атанг кел-ди...», «Аллах бизге...», «Бели иничке...», «Салам жаздым санга...», «Парийим», «Уучуну ёлюмю», «Жашны айыбын ата алыр», «Таукел этейик биз бюгюн», «Осуят (10 с.)

Поэтни жашау эм чыгъармачылыкъ жолу. Араб къыраллагъа жолоучулугъу. Ал чыгъармалары: «Сагъыш», «Мен - Беккини жашы Кязим», «Ахырзаман дуния», «Къар жауады». Жарлыланы эркинликлерин бла тенг-ликлерин къоруулагъан лирикасы. Назмуларыны насий-хат магъаналары.

Мёчюланы Кязим - сюймеклик лириканы бийик ус-тасы («Атанг келди...», «Аллах -бизге...», «Тели болуп...», «Бели иничке...», «Салам жаздым санга...»). Тиширыуну сыфатын ариулукъну белгисича ачыкълау. Кязимни сюймеклик лирикасыны шаркъ халкъланы лирикалары, философиялары бла байламлыгъы. Поэтни сюймеклик лирикасында тиширыуну сыфаты, аны тазалыкъны белгисича суратланыуу. Ол жаны бла поэтни дагъыстанлы поэтле Махмут, Къазакъ, Батырай бла байламлыгъы. Кязимни философия соруулагъа жууап излеп жазгъан, аланы магъаналарын ачыкълагъан назмулары: «Парийим», «Суу бойнунда ёсген тал терекчик», «Уучуну ёлюмю»). Поэтни диалектика байламлы кёз къарамыны теренлиги эм усталыкъны бийик шартлары.

Кязимни чыгъармачылыкъ ишинде поэма жанрны оруну. «Сары къошда», «Бузжигит». Поэмаланы къуралыулары эм жанр энчиликлери. «Жаралы жугъутур». Поэманы сюжет ызы, къуралыуу, чюйреликни теренлили. Поэманы жаз тиллилиги, жашау чюйреликлерин кёргюзтюрге болушхан белгилени шартлыкълары эм уста къу-ралыулары.

Кязимни 1920-1930 жыллада чыгъармачылыгъы. Аны битеу да миллет 1930 жыллада тохташхан мардалагъа табыныуу эм энчилиги. «Жашны айыбын ата алыр», «Таукел этейик биз бюгюн», «Осуят».

Литератураны теориясы. Чыгъармачылыкъ амал (метод) деген ангыламны баш илишанлары.

1920-1930 жыллада малкъар литература (3с).

Октябрь революциядан сора малкъар литератураны ал атламлары (Шахмырзаланы С, Мёчюланы К., Отарланы С). Революцияны ниетине табыныулукъ эм чыгъармачылыкъ иш. Малкъарда жарыкъландырыу ишни аякъланыуу. Анга Энейланы М.., Шахмырзаланы С, Уллубашланы А, Хочуланы С, Этезланы О, Отарланы К. тири къатышыулары.

1930 жыллада индустриализация бла колхоз къурулушланы къыстаулукълары. 1934 жылда Жазыучуланы союзларыны къуралыуу. Жазыучуланы биринчи съездлери. Коммунист партияны ниетлери бла жазыучуланы байламлыкълары. Ол байламлыкъда коммунист партияны башчылыкъ этип, саясат сапариш бла эстетика марданы тохташыуу. Малкъар жазыучуланы битеу совет жазыучула бла бирге эстетика мардагъа бойсунуулары эм аны зараны. Заманнга кёре Къулийланы Къайсын бла Отарланы Керимни, Будайланы Азретни чыгъармачылыкъ жетишимлери.

Шахмырзаланы Саид(1с)

«Къая къызы - къарылгьач», «Таулуну календары»

Поэтни жашау эм чыгьармачылыкъ жолу. Революциягъа, совет властьха, колхоз къурулушха табынып жазгъан назмулары. Бусагъатда алагъа кёз къарам.

Саидни 1957-1970 жыллада чыгъармачылыгъы. «Къая къызы - къарылгьач» деген назмуда малкъар халкъ сынагъан къыйынлыкъланы суратланыуу.

«Таулуну календары» делен назму къауумда халкъыбызны буруннгу заманда жашау болумларын ачыкълау. Назмуланы энчиликлери, этнография жаны бла малкъар культураны байыкъландырыуу.

Литератураны теориясы. Суратлау тил. Аны энчилиги, шартлары.

КЪАРАЧАЙ АДАБИЯТНЫ ТАРЫХ БЕТЛЕРИ(2с).

Семенланы Сымайыл.(1с).

«Минги тау»

Жашау эм чыгъармачылыкъ жолу. Сымайылны лирикасыны философия даражалыгъы, халкъ бла байламлыгъы. «Минги тау» деген назмусу.

Къаракетланы Исмайл (1с).

«Кавказ». Назмуну суратлау-тенглешдириу къудиретни уллулугъу. Жазыучуну Кавказ таулагъа сюймеклиги

Гуртуланы Берт. (5с).

«Чалгьычыла», «Жангы талисман

Бертни жашау эм чыгъармачылыкъ жолу. 1920-1930 жыллада лирикасыны баш темалары. Аланы заман бла байламлыгъы. «Жангы талисман» романы.Чюйрелигини энчилиги. Романны сыфатла къаууму. Иб-рахимни сыфаты. Аны къадары. Заманны илишанларына кёре Бертни жазыучулукъ кишилиги.

Гуртуланы Бертни 1957-1980 жыллада чыгъармачылыгъы. Лирикасыны жумушакълыгъы эм насийхатлыгъы. «Чалгъычыла» деген поэма. Урунууну адамына махтау сёзю. Аны эпика кенглиги, тил байлыгъы.

Хочуланы Салих.(3с).

Мудах жаш», «Бу эки къабыр кимнидиле?», «Сафар бла революция»

Жашау эм чыгьармачылыкъ жолу. Салих малкъар литератураны мурдорун салгъанладан бириди деп айтдыргъан хапарлары. «Сафар бла революция» хапарда ачыкъланнган сыфатланы къауумлары бла тарых кертилик. Салихни дуниягъа къарамы эм бусагъат заман.

Литератураны теориясы.Жазыучуну чыгъармачылыкъ ишинде алчы ниетли магъаналары

Этезланы Омар(5с).

«Къаяла унутмагъандыла», «Нарт къала»

Жазыучуну жашау эм чыгъармачылыкъ жолу. Этезланы Омар - поэт, драматург, прозаик. Авторну колхоз, къурулушха, инсан урушха жораланнган чыгъармалары. «Къаяла унутмагъандыла». 1930 жыллада адабият болумла бла Омарны повести. Къара сёз бла жазылгъан чыгъармаланы ичинде аны оруну. Повестьни жигитлерини къаууму. Аланы къылыкъ даражалары. Ахматны бушуулу къадары, ниет тазалыгъы. Этезланы Омарны «Нарт къала» поэмасыны къадары. Поэманы тарых мурдору, ниет-суратлау магъанасы.

Литератураны теориясы. Роман, аны жанр энчилиги.

Будайланы Азрет(2с).

«Алгъын», «Телефон», «Мараучуну хапары»

Жашау эм эм чыгъармачылыкъ жолу,1930 жылланы политика къатылыгъы. Анга кёре поэтни суратлау эстетика излемлеринде жетишимлери бла кемчиликлери. «Алгъын» деген поэмасыны саясат сапариш бла чюйрелиги, суратлау бояулары. «Телефон» деген назмуну жангычылыгъы. «Мараучуну хапары». Поэманы фольклор бла байламлыгъы, тил шатыклыгъы эм байлыгъы

Кациланы Хабу(4с).

«Жер жулдузлары», «Бек ахшы, этербиз…», «Къонакълыкъ», «Тынчлыкъ эсенлик»

«Жер жулдузлары» повестьни тарых магъанасы. Жангы жашауну къалай ачыкъланнгны. Хабу- чам хапарланы устасы «Аланла, сизде уа не хапар?» деген жыйымдыкъдан.»Бек ахшы, этербиз…», «Тынчлыкъ, эсенлик» деген хапарлары

Залийханланы Жанакъайыт. (4с).

Жазыучуну чыгъармачылыкъ жолу. «Бахсан жулдузу» деген романы. Шуёхлукъ, биригиулюк теманы ачыкъланыуу. Жазыучуну суратлау энчилиги, тил байлыгъы. Тюз боюнлу жигитлени суратлау. Ол суратлауну эстетика мардалыкъ илишанлары. Бусагъат заман бла «Бахсан жулдузу».

Шауаланы Миналдан(2с).

«Сокъурну кёз жашы» Урушда тургъан къарындашлыкъ. Малкъар халкъны дуния бла байламлыгъы

Кёлден билирге т и й и ш л и чыгъармала

Мёчюланы К. «Жаралы жугъутур» (поэманы устаз сайлагъан юзюгюн), «Салам жаздым санга», Шахмырзаланы С. «Къая къызы - къарылгъач» (юзюгюн), Гур-туланы Б. «Чалгъычыла» (устаз сайлагъан юзюгюн), Будайланы А. «Телефон», Къаракетланы И. «Кавказ» (юзюгюн), Семенланы С. «Минги тау», Этезланы О. «Къаяла унутмагъандыла» (устаз сайлагъан юзюгюн).

Чыгъармаланы барысын да окъургъа - 70 сагъат.

Классдан тышында окъулгъанны сюзерге - 4 сагъат.

Байламлы тилни ёсдюрюуге- 6 сагъат.

IX классда литературадан ишлени баш тюрлюлери

Суратлау чыгъарманы кесгин окъуу.

Аууздан айтырыгъыны эм жазып берлигини планын къурай билирге.

Эпикалы чыгъарманы юзюклерин тинтип айта эм чыгъарма жаза билирге.

Кеси аллына окъугъан китабына, къарагъан кинофильмине, спектакльге, телебериуге кесамат сёз айта билирге

Малкъар адабият

9 класс

70 сагъат, ыйыкъгъа 2с.

№

Дерслени темалары

Сагъатла

Хрестоматияны бетлери

Адабиятны бетлери

Юйге иш

ЖАЗМА АДАБИЯТНЫ АЛЛЫ(5с).

Халкъны жашауу бла суратлау адабият

5-8 бетле, окъургъа

4.09

Къара-Муса «Учуп баргъан зурнукла».

3-4 бетле, кёлден билирге

5.09

«Артутай ёлгенде этилген кюй».

5-6 бетле, окъургъа

11.09

Миллет айнымакълыкъ, эркинлик, тенглик сезимлери.

8-11 бетле, окъургъа

12.09

Суратлау адабиятны тили, усталыгъы, ниети.

11-13 бетле, окъургъа

18.09

ХАЛКЪНЫ ЖАРЫКЪЛАНДЫРЫРГЪА ЖОЛ САЛГЪАНЛА(3).

Халкъныжарыкъландырыргъа

жол салгъанла. Орусбийлары.

16-21 бетле, билдириу жазаргъа

19.09

Абайланы Мисост

7 бет, окъургъа

25.09

Шаханланы Басият.

Абайланы Солтан-Бек

Абайланы Ханифа-Ханум

21-28 бетле, билдириу жазаргъа

26.09

КЯЗИМ(17с).

Мёчюланы К. жашау эм чыгъармачылыкъ жолу. «Мен-Беккини жашы Кязим».

7-8 бетле, окъургъа

36-44 бетле, кёлден билирге

2.10

Хаж къылыргъа биринчи жолоучулукъ. «Сагъыш». «Бирликни атасы ёлдю»

8-9 бетле, окъургъа, сёзлюк иш

44-50 бетле

3.10

Дин къарындашлыкъны кючюне базыныу. «Дин къарындашлабыз биз».

10-12бетле

50-59 бетле, соруулагъа жууап этерге

9.10

Эки ёмюрню арасында.

60-81 бетле, соруулагъа жууап этерге

10.10

«Атанг келди да гюрбежиге».

«Аллах бизге сюймеклик жазды».

9-10 бетле, окъургъа, сёзлюк иш

16.10

Кёлденжаздырма «Кязимни лирика чыгъармачылыгъы»

Къайт.7-8 бетле

17.10

Совет властьны жыллары. «Бызынгы къабырлары», «Къарындашлыкъ»

82-87 бетле, соруулагъа жууап этерге

23.10

Мёчюланы К. «Ичги сёз». «Ачыкъ сёз».

13-14 бетле, окъургъа

24.10

Малкъар бла ынгкъылап

77-82 бетле, окъургъа

30.10

Биз бу дунияны къонакълары

15-16 бетле, соруулагъа жууап этерге

31.10

Дуниялыкъны сагъышлары. «Биз бу дунияны къонакълары». «Меккада эшитдим ууаз». «Жашыма».«Бызынгы къабырлары». «Къарындашлыкъ».

14-21 бетле, окъургъа

13.11

Уллу Ата журт уруш, кёчгюнчюлюк «Таукел этеийк биз бюгюн», «Жаралы халкъым», «Осуят»

87 бет кёлден билирге (кесегин)

25-28 бетле, окъургъа

14.11

Малкъар бла ынгкъылап «Ишчи, элли уланлары». «Къашха ийнегиме».

23-24 бетле окъургъа

77-82 бетле, окъургъа

20.11

Мёчюланы К.поэмалары. «Бузжигит». «Сары къошда», «Жаралы жугъутур»

29-50 бетле, Бузжигитни сыфаты

Реферат жазаргъ

21.11

Классдан тышында окъуу. «Тахир бла Зухра».

91-94 бетле, кеслери окъургъа

27.11

Кёлденжазма. «Жаралы жугъутур» деген поэмада Хашимни сыфаты.

Къайт.91-94 бетле

28.11

Адабиятны теориясы. Чыгъармачылыкъ амал деген ангыламны баш илишанлары.

4.12

Къайсын бла Кязим

СУРАТЛАУ АДАБИЯТНЫ ЖАНГЫ ЗАМАНЫ(40с).

Жангы жазманы башланыуу.

20- чы жылла.

121-131бетле, окъургъа

5.12

Жангы жашауну адабияты.

30-чу жылла.

131-145 бетле, окъургъа

11.12

Шахмырзаланы С. «Таулуну календары»

89-99 бетле, окъургъа

Тотурну сыфатын ачыкълау

12.12

КЪАРАЧАЙ АДАБИЯТНЫ ТАРЫХ БЕТЛЕРИ (2с).

Семенланы И.»Анам». «Акътамакъ».

99-102 бетле,

кёлден билирге

18.12

Къаракетланы И. «Кавказ».

117 -120 бетле, кёлден билирге

19.12

Классдан тышында окъуу. Эбзеланы Ш. «Огъурлу».

Кеслери окъургъа, нарт сёзлени айырып жазаргъа, магъаналарын ачыкъларгъа

25.12

Гуртуланы Бертни чыгъармачылыкъ жолу

120 -155 бетле, окъургъа

26.12

Жазыучуну 1920-1930-чу жыллада иши. «Бекир».

190-195 бетле, Бекини сыфатын ачыкъларгъа

15.01

Суратлау чыгъармалары «Акъжелин».

155-164 бетле, окъургъа

16.01

«Асиятны некяхы».

164-183 бетле, окъургъа

22.01

«Чалгъычыла».

183-212 бетле, кёлден билирге

23.01

Кёлденжаздырма «Чалгъычыла»

Къайт.

120-125

29.01

Адабиятны теориясы. Адабият тил.

204-206 бетле, окъургъа

30.01

Классдан тышында окъуу. Гуртуланы Б. «Жангы талисман».

Кеслери окъургъа

5.02

Хочуланы Салихни жашау эм чыгъармачылыкъ жолу.

212-222 бетле, окъургъа

6.02

«Сафар бла революция». Жазыучуну дуниягъа къарамы эм бусагъат заман (ушакъ)

222-236 бетле

12.02

«Бу эки къабыр кимнидиле?».

237-238 бетле, окъургъа

13.02

Адабиятны теориясы. Жазыучуну чыгъармачылыкъ ишинде алчы ниетлени магъаналары.

227-230 бетле, окъургъа

19.02

Этезланы Омарны жашау эм чыгъармачылыкъ жолу.

«Къаяла унутмагъандыла».

258-274 бетле, окъургъа

20.02

«Къаяла унутмагъандыла».

274-286 бетле, окъургъа

26.02

«Къаяла унутмагъандыла».

286-294 бетле, окъургъа

27.02

«Къаяла унутмагъандыла».

294-304 бетле, баш жигитни сыфатын ачыкъларгъа

4.03

Кёлденжазма шартлары болгъан эсденжазма «Къаяла унутмагъандыла».

Къайт.222 бет

5.03

Этезланы О. «Нарт къала» поэмасыны къадары.

305-312 бетле, окъургъа

11.03

Будайланы Азретни жашау эм чыгъармачылыкъ жолу. «Телефон».

313-314 бетле, окъургъа

12.03

«Мараучуну хапары» Поэманы фольклор бла байламлыгъы.

314-326 бетле, окъургъа

18.03

Кациланы Хабуну жашау эм чыгъармачылыкъ жолу.

327-338 бетле, окъургъа

19.03

«Жер жулдузлары».

338-346 бетле, окъургъа

1.04

«Бек ахшы, этербиз». «Къонакълыкъ». «Тынчлыкъ, эсенлик».

346-354 бетле, окъургъа

2.04

Кациланы Хабу-чам хапарланы устасы. «Аланла-сизде уа не хапар?»

Кеслери окъургъа

8.04

Кёлденжазма шартлары

болгъан эсденжазма. «Къонакълыкъ».

Къайт.

338-346 бетле

9.04

Классдан тышында окъуу. Гулийланы М. «Акъ атлы».

Кеслери окъургъа

15.04

Залийханланы Жанакъайытны жашау эм чыгъармачылыкъ жолу. «Басхан жулдузу»

354-366 бетле, окъургъа

16.04

«Басхан жулдузу» деген романы . суратлау энчилиги, тил байлыгъы.

366-376 бетле, окъургъа

22.04

«Басхан жулдузу» деген романы деген романда тюз боюнлу жигитлени суратлау

376-386 бетле, окъургъа

23.04

«Басхан жулдузу» деген романы романы насият магъанасы

386-399 бетле, окъургъа

29.04

Шауаланы Миналдан. Жазыучуну жашау эм чыгъармачылыкъ жолу.

401-406 бетле, окъургъа

30.04

Шауаланы М. «Сокъурну кёз жашы».

406-114 бетле, окъургъа

6.05

Кёлденжазма шартлары

болгъан эсденжазма. «Сокъурну кёз жашлары».

Къайт.

454б.

7.05

Жылны ичинде окъулгъан чыгъармаланы къайтарыу.

13.05

загрузить