«Саусақ театры арқылыбалалардыңтілін, қызығушылығынарттыру»

«Саусақ театры арқылыбалалардыңтілін, қызығушылығынарттыру»

Мақсаты: Көркем әдебиет арқылы балаларға саусақ театры арқылы балалардың тілін, қызығушылығын арттыру және эстетикалық тәрбие берудің әдістерін анықтау және оларды үрдісті ұйымдастыру әрекетіне енгізу.

Міндеттері:

· Балалардыңтіліндамыту, сөйлеу мәдениеті мен ой - өрісін, дүниетанымынжетілдіру.

· Балаларды адамгершілікке баулу, ойын нақты тапқыр сөйлеуге, ақылды, салмақты ой айтуға баулу.

· Баланың қиялын есте сақтауын шығармашылық қабілетін дамыту,ойдан әңгіме, ертегі шығарып айтуға дағдыландыру.

· Баланың әлеуметтік және эмоционалдық дамуына жағдай жасап, әр баланың жеке дара әртістік, шығармашылық қасиеттерін ес - кере отырып, өзін қоршаған ортаға, адамдарға, құрбыларына, өзіне деген қарым-қатынас мәдениетін қалыптастыру.

«Ойын баланың алдынан өмір есігін ашып, оның шығармашылық қабілетін дамытады ойынсыз ақыл- ойдың қалыптасуы мүмкін емес».

В.А. Сухомлинский

Баланың көркем әдебиетпен таныстығы халық шығармашылығының ең кішкене түрлері -тақпақ, өлең, халық ертегілерінен басталады. Асқан адамгершілік, барынша дәл рухани бағыттылық, өткір, мысқыл, тілінің көркемдігі шағын көлемдегі фольклорлық шығарманың ерекшеліктері. Бұдан кейін сәбиге авторы бар ертегілер, өлеңдер, әңгімелер оқылады.Ертегілер дүниесіне сапар шегу балалардың қиялдау, елестету, тіпті өздері ойдан шығару қабілетін дамытады. әдебиеттің ең озық үлгілерінің адамгершілік рухында тәрбие алған балалар өздері шығарған ертегілер мен әңгімелерінде өздерін әділетті көрсетіп, әлсіздер мен жәбірлегендерді қорғап жауыздарды жазалауға тырысады.Барлық балалар театрды тамашалағанды жақсы көреді.

Бүгінгі таңда театр тақырыбы өзекті тақырыптардың бірі. Себебі қазір адамдар театрға барғаннан гөрі ,үйде отырып, уақыттарын теледидар мен интернетке арнайды. Мектепке дейінгі бала тәрбиесінде,саусақ театрының алатын орны ерекше.Ежелгі мәдени-етті сақтап қалудың бір жолы,балабақшадағы саусақ театры.

Мысалы: Балабақшаға театр келеді немесе балалар қазір театрға барамыз дегенді естісе, балалар қуыршақ театрын көргенше тағатсыздана күтеді. Қуыршақтардың қолынан келмейтін нәрсе жоқ.. Олар таңғажайыптардың бәрін жасайды,балалардың көңілдерін көтереді, оқытады, тәрбиелейді.

Қуыршақ театры баланың дүние танымын қалыптасты- руда, үлкен роль атқарады. Балалар әртістермен бірге күліп, біресе жылап отырып, өздерін мазалап жүрген көптеген мәселелердің шешімін табады. Бүгінде бөбектердің дамуына үлкен ықпал ететін қуыршақ театрының құпияларын айтатын болсақ ;

-Тілін дамытады. Себебі балалардың қолдарының, саусақтарының жетілуі мен орталық мидың тілдің дамыуына жауапты бөлігіне әсер етеді.

Саусақ қуыршақтары, театр қуыршақтарының ішіндегі ең жеңілі, қол жетімдісі. Онымен бір жастағы баланы да ойнатуға болады, саусақ қуыршағымен ойнатудың өзі баланы сөйлеуге итермелемейме?!

-Есте сақтау қабілетін дамытады. Бала өз бетімен кейіпкердің рөлінде ойнауға тырысады.

-Эмоционалдық дамуына әсер етеді.

Саусақ қуыршағы бөбекті мәдениетке сүйсінуге үйретеді. Кейіпкерлерге еліктеп, өзін-өзі дұрыс ұстай білуге, өз ойын ашық айтуға үйренеді.

-Кішкентай балалар (2-4 жастағы) үшін ертегі кейіпкерлері,өмірдегі достарындай болып кетеді.

Тәрбиешіге ыңғайлысы көп актердің керегі жоқ ,екі қолдағы он саусақ он актердің жұмысын орындайды.

Саусақ қуыршақтары туралы сөз болса еріксіз сезімге бой алдырасың, өмірге жаңа келген сәбидің де алақанын ең алғаш қысатыны,ананың саусағы емеспе?! Бұл тек шартты рефлекс емес, баланың анасына деген сенімі болса керек.

Қуыршақ театры - бір жастан асқан бөбектердің дамуына қажетті ойыншық .

Басқа театрдан ерекшелігі, мұнда шүберекпен жасалған қуыршақты саусағына кигізіп,сөйлету арқылы, баланы спектаклге тартуға болады.

Қуыршақ театры бөбекті тыңдай білуіне, қимыл қозғалысын жетілдіруіне,ашылуына септігін тигізеді.

Саусақ жаттығуымен айналысқан балаға қандай пайдасы бар?

Ойын барысында бала өзін қоршаған үлкендер сияқты, өзінің сүйікті әңгімелері мен кейіпкерлері сияқты өмір сүреді, әрекет жасайды. Ойынды қолданумен бірге ойлауға, тілді дамытуға, шығармашылық әрекетін байытуға бағыт алады. Баланың ойын кезіндегі қимыл- қозғалысы дене бітімін жетілдірсе, ал қарым- қатынастағы пайымдаулары өзіндік таным- түсінік, мінез- құлық әдептерін бекітуіне әсер етеді. Бала ойын арқылы бір әрекеттен екінші әрекетке ауыса отырып, өзіне түрлі ақпараттар алады, дүние сырын ашады. Мектепке дейінгі тәрбиеленушілерде педагогикалық процестер барысында баланың көңіл-күйін анықтап, психологиялық мотивтерді туындатып, жағымды мінез- құлық дағдыларын қалыптастыру көзделеді. Психологиялық жаттығулар баланы үлкендермен және достарымен қарым- қатынас мәдениетіне тәрбиелеп, өз пікірлерін айтып жеткізе білуге көмектеседі. Ойын жаттығулар арқылы баланың білімділік дағдыларын күнделікті іс-әрекетте қолдана білу мүмкіндіктері қарастырылады. Психологиялық ойын- жаттығулар баланың жан дүниесінің, рухани жай-күйінің үйлесімді дамуына ықпал етеді. Баланың сезім әрекетін, әсерленушілік деңгейін анықтау үшін қолданылады. Ойындардың негізгі мақсаты балалардың ықылас зейінін, сөздік қорын, байқампаздығын, есте сақтау, қабылдауын дамытуғы, икемділікті арттыруға, өзінің жеке құрбыларының іс- әрекетін бағалай, құрметтей, өз ісінің дұрыстығын дәлелдей білуін анықтау, қалыптастыру. Ойынға зер салып, ой жүгіртіп қарар болсақ, сол ойындардан үлкен де мәнді, мағыналы істер туындап өрбитінін байқаймыз. Өйткені ең алдымен не нәрсенің болсын жөн бастар қайнар көзі болатыны белгілі. Сондықтан да ойын бала бойындағы қандай да бір өнердің бастауы деп білеміз. Сонымен балалардың сөздік қорларын дамытуда ойындарды, тапсырма- жаттығуларды қолдану үлкен нәтиже береді. Ойын арқылы балалардың сөздік қоры дамып, ауызша сөйлеу машығын игереді., таным белсенділіктері қалыптаса түсіп, ақыл- ойы өсіп жетіледі, әрі адамгершілік қасиеттер бойына сіңіреді. Ұрпақтан ұрпаққа жалғасын тауып келе жатқан, әрі үлкен мәні бар мәдени шығармашылық- саусақ ойыны. Саусақ ойынын ойнай отырып, балалар қоршаған ортадағы заттар мен құбылыстарды, жан- жануарларды, құстарды, ағаштарды т.б көптеген бейнелерді бейнелей алады. Ал тіл кемістігі кездесетін балалардың жалпы қимылдары, соның ішінде бұлшық етінің қимылдары жеткілікті деңгейде дамымайды. Сөйлеу тілі мүшелері әрекетінің қозғалуларының дамуы қол саусақтарының нәзік қимылдарының дамуымен тығыз байланыста болғандықтан, бала қолының ептілігін толық жетілдіру, түзеті- тәрбие жұмысын жүйелі жүргізуді қалайды.

Сонымен, баланың сөйлеу қабілеті қол арқылы яғни саусақ арқылы жүзеге асады. Қол жаттығуымен айналысқан балалардың логикалық ойлау қабілетімен психологиялық қабілеті жақсы дамиды.

Жобаға қатысушылар:

v Тәрбиешілер

v

v Балалар

v

v Ата - аналар

Саусақ театыры сабағының тақырыптары

Тақырыбы

Мақсаты

Қолданылатын әдіс-тәсілдер

Қолданылатын көрнекілік- құралдар

« Бауырсақ» ертегісі

« Бұл бауырсақ-кішкентай қу аң»

«Бауырсақ, бауырсақ мен сені жеймін...»

«Бауырсақ» ертегісінің қойылымы

Ертегіні еске түсіру арқылы балалардың тілдерін дамыту

Ойын арқылы кейіпкерлердің рөлін таңдай отырып, балалардың қызығушылықтарын арттыру

Тілдерін жаттықтыру

Балалардың ойын тиянақтау және өнерлерін іске асыру

Әңгімелеу, сұрақ- жауап, театр, ойын

Фланелеграф, қуыршақ театры, орамал, тақия, кейіпкерлердің атрибуттары

«Шалқан» ертегісі

Ата мен әжемде қонақта болғанда

«Осындай үлкен шалқан...»

«Шалқан» ертегісін сахналау

Ертегіні еске түсіру арқылы балалардың тілдерін дамыту

Шалқанды отырғызу кезінде айтылатын өлең шумағы арқылы балалардың тілдерін байыту және білімдерін кеңейту

Белсенді балаларды кейіпкерлердің рөлдерін эмоция арқылы көрсете білуге үйрету

Кейіпкерлердің рөлін атқара білуге дағдыландыру

Әңгімелеу, сұрақ-жауап, театр, ойын

Фланелеграф, қуыршақ театры, орамал, тақия, кейіпкерлердің атрибуттары

«Үш аю» ертегісі

«Қане досым, сөзге қосыл»

«Үш аюға қонаққа барайық»

«Үш аю» ертегісін сахналау

Ертегіні еске түсіру арқылы балалардың тілдерін дамыту

Ойын арқылы кейіпкерлердің рөлін таңдай отырып, балалардың қызығушылықтарын арттыру

Тілдерін жаттықтыру

Балалардың ойын тиянақтау және өнерлерін іске асыру

Әңгімелеу, сұрақ- жауап, театр, ойын

Фланелеграф, қуыршақ театры, кейіпкерлердің атрибуттары

«Қасқыр мен қоян» ертегісі

«Қасқыр мен қоян» ертегісі

«Қәне досым, сөзге қосыл»

«Көз көруге тоймайды, құлақ естуге жалықпайды» ертегісін сахналау

Ертегіні еске түсіру арқылы балалардың тілдерін дамыту

Балалардың тілдерін байыту және білімдерін кеңейту

Белсенді балаларды кейіпкерлердің рөлдерін эмоция арқылы көрсете білуге үйрету

Кейіпкерлердің рөлін атқара білуге дағдыландыру

Әңгімелеу, сұрақ-жауап, театр, ойын

Фланелеграф, қуыршақ театры, кейіпкерлердің атрибуттары

«Түлкі мен қояндар» ертегісі.

«Түлкі, түлкі, түлкішек»

Қу түлкі мен қорқақ қояндар

«Түлкі мен қояндар» ертегісін сахналау

Балаларды ертегінің мазмұнымен таныстыру.

Қимылды ойындар арқылы кейіпкерлердің рөлін айтып, белсенді балаларды таңдай отырып, қызығушылығын арттыру. Ертегідегі қоян мен түлкінің сөздерін балаларға үйрету. Түлкі мен қояндар арасындағы диалог.

Балалардың рөлді дұрыс ойнай білуін және сөздердегі әр дыбыстарды анық айтуларын қадағалау.

Әңгімелеу, сұрақ - жауап, театр ойын

Конус театры, қуыршақ театры, кейіпкерлердің атрибуттары.

«Қоян мен түлкінің үйшігі» ертегісі.

Оқы да біл, ойна да күл

Досы көпті жау алмайды, ақылы көпті дау алмайды.

«Көз көруге тоймайды, құлақ естуге жалықпайды» ертегісін сахналау

Ертегі мазмұнымен таныстырып, ертегіге деген қызығушылығын арттыру.

Ойын арқылы балаларды рөлдерге бөлу, кейіпкерлердің сөздерін дұрыс айтуға үйрету.

Кейікерлердің сөздерін дұрыс айтуларын қадағалау және рөлдерін ретімен орындауға үйрету.

Ертегінің мазмұны бойынша кейіпкерлердің іс - әрекетіне қарап, әсерлі көңіл- күйін білдіре отырып сезіне білуге үйрету.

Әңгімелеу, сұрақ - жауап, театр ойын

Фланелеграф, қуыршық театры, кейіпкерлердің атрибуттары

Ертегінің мазмұнын еске түсіре отырып тілдік қорларын байыту.

Ойын арқылы балаларды рөлдерге бөлу, кейіпкерлердің сөздерін дұрыс айтуға үйрету

Ертегіге деген қызылушылықтарын арттыру

Әр баланың өз рөлін дұрыс орындауын қадағалау

Әңгімелеу, сұрақ - жауап, театр ойын

Фланелеграф, кейіпкерлердің атрибуттары

«Алтын айдарлы әтеш» ертегісі.

Жібек шашақты, сақалы бар, майға батырып алған тәрізді басы бар.

«Сымбатты әтеш»

«Алтын айдарлы әтеш» ертегісін сахналау

Ертегінің мазмұнымен таныстыру.

Кейіпкерлердің рөлдерін бере отырып, балаларға сөздері мен қимыл - қозғалыстарын үйрету.

Балаларды ертегіні диалог бойынша орындауға үйрету.

Ертегідегі кейіпкерлердің рөлін дұрыс орындауларын қадағалау.

Әңгімелеу, сұрақ - жауап, театр ойын

кейіпкерлердің атрибуттары

Ертегі әлеміне саяхат

Ертегі елі жермен келе, жатыр!

Өткен ертегілерді еске түсіріп, мазмұны бойынша сұрақтарға жауап беру арқылы білімдерін тиянақтау.

Ертегі кейіпкерлерінің жағымды - жағымсыз жақтарын таба білуге үйрету.

Әңгімелеу, сұрақ - жауап, театр ойын

Ертегі суреттері, кейіпкерлердің атрибуттары

Күтілетін нәтиже: Саусақ ойыны арқылы баланың сөйлеуге деген талпынысы, қабілеті дамып, ынтасы артады және шығармашылық әрекетіне жол ашады.

В мире сказок

Пояснительная записка.

Настоящая программа разработана для обеспечения развития познавательных и творческих способностей младших школьников, познакомить с особенностями сказок о животных и волшебных сказок.

Актуальность программы: необходимость развития способностей детей с учётом их индивидуальных психологических особенностей и склонностей.

Сказка по своей специфике и социальной значимости - явление уникальное: она является средством общения и воздействия, средством хранения и усвоения знаний, средоточием духовной культуры народа, основной формой проявления национального и личностного самосознания и, наконец, элементом художественной литературы как словесного искусства. В силу этого обстоятельства язык имеет только ему присущий статус среди других школьных предметов. Однако познание языка через сказку в период младшего школьного детства нераздельно связан с развитием речи детей.

Цель данной программы создание условий для развития речи и творческих способностей младших школьников через сказку.

В соответствии с целью были определены и конкретные задачи:

Теоретические показать что русские сказки о животных и волшебные, с одной стороны, сходны со сказками о животных других народов, отличаются от них, авторские сказки о животных часто опираются на народную сказку;

Дать представление о том, что такое герой сказки не обязательно защитник слабых; часто это хитрец, проказник, выдумщик.

формирование у детей чувства языка;

неповторимая красота авторского языка;

нравственные задачи:

формировать представление о том, что быть наблюдательным, уметь фантазировать, иметь возможность общаться с друзьями, любить и быть любимым - это богатство и ценность.

Эстетические задачи:

формировать представление о том, что красота - это то, что вокруг, необходимо лишь ее обнаруживать.

Способствовать развитию творческой личности.

Задачи развития речи:

Формировать умение ориентироваться в тексте: выделять части, определять содержание выраженной эмоции;

Формировать постепенное понимание того, что «твоя» точка зрения на предмет, его оценка - это и есть понимание его идеи.

Реализация программы осуществляется при соблюдении следующих условий:

организация процесса усвоения в форме теоретического анализа изучаемой сказки;

использование исследовательских методов обучения и методик активизации творческого мышления

формирование самостоятельного творческого мышления, развитие способности учащихся к саморегуляции своих учебно-познавательных действий по выделению гипотез, планирования учебно-познавательных задач, выбора способов решения;

формирование грамматических навыков при работе с текстами различной жанровой специфики;

обеспечение четкости усвоения основных понятий, идей, оптимальности объема знаний, навыков, умений; устранение учебных перегрузок.

Основные характеристики и критерии подбора методического материала программы:

Знакомство со сказками, которые обычно не включается в стандартный учебный план.

Осуществление познавательного процесса в соответствии с познавательными потребностями детей, а не по заранее установленной жесткой последовательности.

Предоставление широких возможностей для развития и демонстрации индивидуальных творческих способностей.

В начальных классах учащиеся еще не расстались с миром сказки, часто их фантазии приобретают сказочную форму. Сказочный мир дарит радость, будит воображение, дети представляют себя его героями, примеряя на себя поведение и качество личности героев. Определяют для себя: на кого они хотели бы быть похожими или наоборот не похожими. Превращая реальный мир в сказки, мы дарим возможность глубже проникнуть в тайны волшебства и чудес. Используя накопленный опыт, мы пришли к выводу, что необходимо включить элемент личного участия учеников в сказочной реальности. Именно разыгрывание сценок и больших театральных сказок объединенных идеей раскрытия человеческих возможностей, помогает маленьким актерам и зрителям на равных воспринимать их, наделяя мыслями, чувствами, чудесами.

Одним из немаловажных условий предлагаемой нами работой является возможность включить в активную работу слабоуспевающих и не уверенных в себе учеников. Тем самым поднять их личностную самооценку, утвердить в глазах одноклассников, глубже понять изучаемый материал.

Еще один положительный аспект проводимый нами работы - это участие родителей учеников в проводимой работе. Они с интересом готовят костюмы, изучают с детьми дополнительную литературу.

Программа предназначена для работы с мотивированными учащимися 1-4 классов.

Для привития интереса к культуре, искусству, а также развития фантазии, воображению, остроты ума, сообразительности, догадливости на занятиях детского объединения предлагается использовать загадки, разыгрывание сценок, разных ситуаций.

Курс ориентирован на развитие творческого потенциала личности ученика, на развитие его мышления, и поиска выхода из различных нестандартных ситуаций и положений.

Программа рассчитана на 102 часа ( по 34 часа на каждый год). Занятия проводятся 1 раз в неделю.

Предполагаемые результаты:

повышение уровня развитие речи и коммуникативной компетентности детей;

формирование умений работать с текстами разной специфики;

формировать интерес к чтению

интерес к сказкам

Формы проверки результативности занятий:

Выступление на классных часах, родительских собраниях, праздниках проводимых в школе

подготовка и проведение детьми в своём классе.

Календарно - тематическое планирование занятий

кружка «В мире сказок».

1 КЛАСС

ТЕМА

Формы совместной деятельности

Формы самостоятельной деятельности учащихся

Кол-во часов

Русская народная сказка «Заюшкина избушка».

работа со сказкой

Пересказывать

3

2.Сказка Кот , петух и лиса».

Чтение по ролям,

Читать ,пересказывать

2

3.Сказка «Маша и медведь».

Работа с текстом, чтение по ролям

Читать, пересказывать

4

4.Сказка «Бобовое зернышко».

Чтение по ролям, работа со сказкой.

Читать, пересазывать

4

5.Сказка «Лиса и волк».

Чтение сказки, читаем по ролям

Читать , пересказывать, учить слова

3

6.Братья Грим «Заяц и еж».

Изучаем сказку, читаем по ролям

Читать , пересказывать,

3

7.Русская нар.сказка «Бычок смоляной бочок»

Знакомимся со сказкой, читаем по ролям.

Читать, пересказывать

4

8. Е, Пермяк «Две пословицы», «Толковая муха»

Знакомство со сказками, чтение по ролям

Пересказывать,

4

9.Рус.нар.сказ «Три медведя»

Изучаем сказку, читаем по ролям

пересказывать

4

10.Дж.Харрис «Смоляное чучело»

Знакомимся со сказкой, читаем по ролям

пересказывать

3

Итого: 34 часа.

2 КЛАСС

ТЕМА

Формы совместной деятельности

Формы самостоятельной деятельности учащихся

Кол-во часов

1.Рус.нар.сказка «Три медведя».

Знакомимся со сказкой, читаем по ролям

Пересказ

4

2.Рус.нар.сказ. «Сестрица Аленушка и братец Иванушка»

Работа с текстом, чтение по ролям

пересказ

4

3.Е.Пермяк «Березовая роща»

Изучаем сказку, работаем с текстом

пересказ

3

4.С Воронин «Лесик - разноголосик»

Чтение сказки по ролям

Чтение, пересказ

4

5.К.Чуковский «Айболит»,»Телефон», «Тараканище»

Работа с текстами, чтение по ролям

Отрывок наизусть

4

6.Е.Пермяк «Самоходные лапотки»,»Волшебные краски»

Изучение текстов, чтение по ролям.

пересказ

4

7.В.Берестов «Как найти дорожку»

Изучаем сказку, работа с текстом по ролям

пересказ

3

8.А.Линдгрен «Малыш и Карлсон» (отрывки из произведения)

Работа с текстом по ролям

пересказ

4

9.Рус.нар.сказка «Царевна - лягушка»

Изучаем текст сказки, читаем по ролям

пересказ

4

Итого: 34 часа.

3 КЛАСС

ТЕМА

Формы совместной деятельности

Формы самостоятельной деятельности учащихся

Кол-во часов

1.Рус.нар. сказка Гуси - лебеди»

Чтение сказки по ролям.

пересказ

2

2.Е.Пермяк «Некрасивая елка»

Чтение текста по ролям

пересказ

3

3.Е.Пермяк «Быль - небыль про железную гору»

Работа с текстом, чтение по ролям

пересказ

3

4.Ш.Перро «Золушка»

Чтение сказки по ролям

пересказ

4

5.Бирмская сказка «Отчего Цикада потеряла свои рожки»

Чтение сказки по ролям

пересказ

4

6.Братья Гримм «Храбрый портной»

Чтение сказки по ролям

пересказ

3

7. В.Одоевский «Мороз Иванович»

Чтение сказки по ролям

пересказ

4

8. Л.Муур «Крошка енот и тот, кто сидит в пруду»

Чтение сказки по ролям

пересказ

3

9. Г.Андерсен «Дюймовочка»

Чтение сказки по ролям

пересказ

4

10.Э.Фарджон «Седьмая принцесса»

Чтение сказки по ролям

пересказ

4

Итого: 34 часа.

4 класс

ТЕМА

Формы совместной деятельности

Формы самостоятельной деятельности учащихся

Кол-во часов

1.Е. Пермяк «Белая бабочка»

Чтение по ролям

пересказ

2

2.Л. Кэрролл «Алиса в стране чудес»

Чтение по ролям

пересказ

4

3.В.Котаев «Цветик- семицветик»

Чтение по ролям

пер