Алишер Навоий таваллудига 575 йил

1-бошловчи: Азизлар, бугунги кечамизни якунлар эканмиз хулоса сузи мактабимиз директорига берилади.

Мавзу: «Бўлмаса ишқ бўлмасин икки жахон бўлмасин»…

А. Навоийнингтаваллудининг 575йиллигига багишланганадабиймусикали кеча.

Мақсад: 1) Алишер Навоий таваллудининг 575 йиллик таваллуд айёмига бағишлабадабий-мусиқали кеча ўтказиш

2) болаларда боболар ва тарихга бўлган эътиқодни мустаҳкамлаш, Навоий шахсига улуғ эхтиром сингдириш, Қозоғистон патриотизми руҳида тарбиялаш.

3) Навоий бобомиз ижодини пухта билиб бориш, ўқувчиларнинг ижодий тафаккур, шеърият илмини англаши, санъаткорлик маҳоратларини юксалтириш

1- бошловчи: Ха бу улмас сохир мисралар буюк узбек шоири ва мутафаккири А. Навоий хазратларининг калами инжусидир. Бобомизасарларинингулмаслиги хам мажозий ва хакикий ишкнингуйгунлиги, чин инсонпарварлик гояларининг тараннумэтилишидадир. Унинг ижоди самимийликнинг,доноликвафакирликнинг,закийликвасаховатликнинголийнамунасибулибкелаетир. Азизлар,бобомизнинг 575 йилликтаваллудайемишарофатибиланйигилибутирарэканмиз,сизга хам шарконафазилатлар,турконасифатлар ер булишиниОллохдантилаймиз.

2-бошловчи: Туркназмида чу тортиб мен алам,

Айладимулмамлакатнияккалам.

Дарвоке, Навоийижодитуркийадабиетнингэнгчуккисибулибколди. Унданкейингичораккам 600 йиличидахеч ким у каби куп вахупезолганийук. У барчатуркийхалкларнингбуюкшоиридир. Навоийузини «Хитодан то Хуросон» гачаейилгантуркийкавмларнингшоиридеббилди, уларнибирадабийтилостидабирлаштирди, «яккалам» килди.

1-бошловчи: БашариятмаънавиятиосмонинингеркинюлдузиМиралишерНавоийзотиолийларибундан 515 йилмукаддам хает уфкига бош куйганэди. Куешботди, дилларнингзумрадосмонларидаунингалвоншафагиколди. Бобомизбитганшеъринжулари то ханузгачашеъриятмухибларинингкалбларинигузалзиебиланмунавварэтибтурибди. Бузиемангуликкадаручмасвахайратбахшдир. (Алишербек кичик ешидан узининг илохий истеъдодга эгалигини устозларига курсата олган.) Лутфий ва Алишер сухбати. Ирисметов ва Ташходжаевлар ижросида.

2-бошловчи: Бўлмаса ишқ икки жаҳон бўлмасун,

Икки жаҳон демаки, жон бўлмасун.

Навоий шеъриятидаги бош мавзу ҳам ишқ. Шоир дунё қарашини севги эҳтироси нурлантиргандур. Навоий таърифида "башарият кўзининг нуру зиёси" ишқдан. Ишқ-"толеъ қуёшидир,қайғули диллар тиканзори ундан гулшан". Юрагига севги ташриф буюрган одамнинг сийрати пок. Руҳи мунаввар. Ҳолатлари дардчил. Унинг хаёт насибаси ҳам ўзгача. У "Сут ичса дур бўлур, қон ичса ёқут". Ишқ инсонни ошиқлик мартабасига кўтаради. Ошиқлик эса комиллик. Уни дард маърифати,азоб зиёси комиллаштиради. Унда шоҳлик даъвоси йўқ. Лекин у ҳар қандай шоҳдан ҳам устун. Ҳа, Навоий ишқнинг сирларини қалб қўри билан туя олган. Навоий ҳам бу туйғунинг асиридир.

Алишер ва Гули монологи ни 11-синф укувчилари Каримбеков ва Абдужаббаровалар ижросида томоша килинг.

1-бошловчи: -Эх,мумтозкуйлар,макомчиликсаньатиузбегимнингкунгликадарсокинвамахзун,поквасамимийнолалари. Навоийнингкалбигаилхом солган сен эмасмучолгучи?!

2-бошловчи: -Эшилиб ,тулгонибингранади куй,

Кайларданкелмокдабуохуфаред…

Ким у йиглаетган Навоиймикан?

Ва е май куйчиси Хайеммикан, дод?!

Ушбу мисраларнибитгандашоир Абдулла Орипов накадар хакдир. Муножотнинг махзун оханги гуе асрлар гамини суйлаетгандек, бобомизМиралишерНавоийхазратларнингкунгилдафтариникуйлаетгандек…

(Кушик: Муножот, Каланбекова Ойдин ижросида )

1-бошловчи:Менга Пушкин бир жаҳону,

Менга Байрон бир жахон

Лек Навоийдек бобом бор

Кўкси қалқон ўзбегим.

1-бошловчи. Беш асрки , назмий саройини.,

Титратади занжирбанд бир шеър

Темур тиғи етмаган жойни

Қалам билан олди Алишер.

Навоий кайси тур ёки жанрда қалам тебратмасин , барча асарларида инсоннинг бахт саодати учун кураш ғоясини куйлади. Унинг асарларидаги пок мухаббат,вафо, дўстлик, саҳоват, шафқат, адолат, инсоф, қаҳрамонлик, ватанпарварлик, меҳнат севарлик- ҳамма ҳаммаси шу бош ғояга -инсонпарварлик ғоясига келиб туташади. Алишер Навоий ўз ота тили-туркийда "Хамса"яратди ва у жаҳон адабиётининг чўққиси бўлиб қолди.

2 -бошловчи: Истамадим сайр айламоқ ни мен ғазал бўстонида

Кулмангиз не бор деб Миралишер ёнида

Ғазал мулкининг султони бўлган бобомизни шеърият инжуларидан баҳраманд бўлинг

(10-синф укувчилари Саттаркулова, Кадиркулова, Азаткулова, Ахматалиева)

Рақс: 8-Б синф уқувчиси Юлдашева Сарвина

2-бошловчи:Барчасинигарчилатифайладинг,

Барчадининсоннишарифайладииг.

Мутафаккиршоиртангри «инсоннисоирмаҳлуқотдиннутқшарафибиланмумтозқилди» дер экан, инсонгаинъомэтилгантилуниўзгажонзотларданюқориэъзозгасазоворэтганигашукуроналикизҳоридир. Инсонгатуҳфаэтилгантил (нутқ) васўз (лафз) Аллоҳмўъжизалариданинсонсўзтуфайли, сўзвоситасидасирлихазинасоҳибигаайланади:

(Ғазаллар: Баймуратова, Каримкулова, Алимходжаева, Ташалиева)

1-бошловчи: Алишер Навоий - ўзбектимсоли, халқимизучунўзликнианглаштимсоли! Унингуммонқадарбепоёнижодиданеттияшарданетмишяшаргача - ҳаммаўздиди, қизиқишлари, интеллектуал даражаси, қўйингки, ўзистеъдодигаярашабаҳрамандбўлишимумкин. Биз А. Навоийнибируммондеббилиб, бууммонданнаинкийилдабир бора ёкикеракбўлганвақтдабаҳрамандбўламиз, балким, ҳаркунибусиймоданнур, зиё, маънавийқудратоламиз.

(А. Навоий туюқ ва қитъалари ва рубойилари)10-синф уқувчилари, Шамуратов, Абдипаттаев, Ниязтаев, Розакулов; 7-синф уқувчилари Иристаев, Ташалиева, Мирзантаева

1-бошловчи: Йўлмаса бу йўлда Низомий йўлум.

Қўлласа Хисрав билан Жомий қўлум.

Ҳазрат Навоий 1485 йилда Ҳамсани тугаллаб, Ҳусайн Байқарога тақдим этганида, у қаттиқ хаяжонга тушади.

-Эмас осон бу майдон ичра турмоқ.

Низомий панжасига панжа урмоқ.

Султон ўзини оқ отини олиб келишларини буюради ва Навоийни унга миндирадилар. Султон Ҳусайн эса отнинг жиловидан ушлаб етаклай бошлайди. Тарихда бундай ҳол кўрилмаган, ҳеч бир замонда шоҳ шоирга жиловдорлик қилмаганди.

2-бошловчи: - Мен туркча бошлабон ривоят,

Қилдим бу фасонани ҳикоят.

Асар тасвири ҳайбатли тун тасвири билан бошланади. Тасвирларнинг борисида рамзий маъно бўлиб, "Лайли" деган арабча "тунги" деганидир. Қайснинг туғилиши, ўсиши, йиғисидаёқ ишқдан нола бор эди. У Лайли билан бирга ўқийди. Иккаласи ўртасида пайдо бўлган ишқ зўридан Қайс беҳуш йиқилади. Мажнун Каъба атроини айланиб, муқаддас тошга халқа-халқа кўзларини оқизади.

Кўнглим ғам ила тўқ ўйла, ё раб!

Ишқ ичра мени йўқ айла, ё раб!

Дерлар менга: "Ишқни унутгил,

Лайли ғамидин канора тутгил"

Аллоҳ, аллоҳ, бу не сўз ўлғай,

Ул қавмга тенгри узр қўлғай.

1-бошловчи: Эй ишқ, ғариб кимёсен,

Бал ойинаи жаҳоннамосен.

Бир-бирларинг васлига етолмаган йигит-қизнинг муҳаббати мажораларини кўрсатиши воситасида Аллоҳга бўлган буюк ва тамасиз бўлген севги мадҳ этилган достон жаҳон адабиёттда ишқ мавзусида битилган энг таъсирчан ҳамда бадиий юксак асарлардандур. (Достондан парча томоша қилинг) Лайли ва Мажнун. 10ва 11 синф ижросида томоша қилинг.

2-бошловчи: "Сабъаи сайер" Хамсанинг туртинчи достони булиб, ишқий саргузашт характеридадир. Асарнинг бош қахрамони Бахром. У Эрон шохи Яздижуртнинг уғли. Бахром овга, маиишатга уч, урушларда хамиша ғолиб келадиган шох сифатида талқин қилинган. (Сабъаи сайер достонидан сахна томоша қилинг) ижро этадилар: Темирбекова, Казакбаева, Абдипаттаев, Жамшид

1-бошловчи:Барча туркий халқларнинг ифтихори бўлган буюк шоир Алишер Навоий жуда бой, ранг-баранг адабий мерос қолдирди. Навоий яратган шеър ажойиботларини Илоҳнинг инсониятига бир туҳфаси ва иноят десак хато қилмаймиз. Шу зарранинг жилвалари эса биз бугун маъноларига етишга қиналаётган нозик еа нафис шеърият-Навоий шеъриятидир. (энди Навоий шеърияти асосида яралган мақом қушиғини Акрамов Ғайрат ижросида тингланг )

2-бошловчи: Алишер Навоий ҳазратлари ҳақида қанча эзгу сўзлар айтсак оз. Бобокалонимизнинг ёди ҳамиша диллар саждагоҳида қойим бўлиб қолаверади. Кун келиб, йиллар ўтиб, келажакда кимдир "зоти шарифнинг авлодлари ҳам муравват ва футавватда беназир эдилар" деб шоир ёдини тилга олса, шунинг ўзи ҳам биз учун яхши баҳодир.

1-бошловчи: Ҳа, Навоий ижодиёти умумтурк маданиятининг жаҳоний шуҳратини таъмин этиб келди. Унинг купгина асарлари достон ва рисолаларидуниенинг жуда куп тилларига таржима қилинган. Шоирнинг Хамсаси жахон адабиети шохсупасидан урин олган. Жахон халқлари бобокалонимизнинг нодир инжуларидан бахраманд булип келаетир. биргина ўзбекнинг эмас, бутун туркий оламнинг бошидаги тождир. Шундай экан, азизлар Навоий бобонгиз билан фахрланинг. ( Хайдаркулова Нафиса ижросида миллий рақс)

1-бошловчи:

Ҳарбирота,

Ҳарбирмўйсафид

Умрҳикматларинкўрсатиб,

Нафсарқонларинқирқишикерак,

Фарзандлари, набирасига

Навоийниўқишикерак.

Бирболага - бутунмамлакат,

Баъзанэсақирқ киши керак.

Бешиклардантушибболалар

Навоийниўқишикерак.

Сиз дейсиз: Йўлтопишикерак,

Уйқуриб, пул топишикерак,

Йўқ-йўқ, у ор қилишикерак,

Навоийниўқишикерак!

2-бошловчи:

СамарқандуБухоро, Термиз

Тўйларидабарчамизжаммиз.

Бизларахиркимларданкаммиз?!

Элгаоламолқишикерак,

Оламга тик боқишикерак,

Навоийниўқишикерак!

Берунийлар, ибн Синолар,

Улуғбеклар, БобурМирзолар

Қурибкетмишқандайбинолар!

Ёшкўнгилларқалқишикерак,

Навоийниўқишикерак!