Жаңа әдістер Интерактивті әдістер

Солтүстiк Қазақстан облысының

БІЛІМ БАСҚАРМАСЫ

«Білім саласындағы әдістемелік жұмыс және ақпараттық технологиялар орталығы» КММ

УПРАВЛЕНИЕ ОБРАЗОВАНИЯ

Северо-Казахстанской области

КГУ «Центр методической работы и информационных технологий в сфере образования»

Петропавл

2015

Қытайша десерт

Сыныптағы барлық оқушылар бір уақытта бірдей тапсырмаларды орындайды (есеп шығарады; сұрақтар, тест тапсырмаларын, жадынама, ұсыныстар, ереже, мәтін құрастырады; кесте, диаграмма толтырады т.с.с.). Тапсырманың күрделілігіне байланысты орындауға 15 минуттан 40 минутқа дейін уақыт беріледі. Тапсырманы орындағаннан кейін әрбір оқушы тізбекпен өз жұмысын келесі оқушыға береді. Көршісінің жұмысын алған оқушы алдымен оны тексереді: тапсырма толық орындалған ба, қате жоқ па, нені орындай алмаған немесе қате орындаған. Осыдан кейін қателерді түзетеді және түсініктеме жазады (неге осылай болуы керек). Сонымен қатар жұмысты толықтырады: шығарылмаған есептерді шығарады, аяқталмаған тапсырманы орындайды (сұрақтарға жауап береді, тест тапсырмасын орындайды, сөзді, сөйлемді, абзацты толықтырады т.с.с.). Тағы да жұмысты тізбек бойынша ары қарай келесі оқушыға жібереді.

Бірақ осындай жұмысты тек алдында осы тапсырмаларды өзі орындай алған оқушылар ғана, яғни оқу материалын жақсы меңгерген оқушылар атқара алады. Ал тапсырманы дұрыс орындағанына сенімсіз, немесе қате орындаған, жартылай ғана орындаған немесе мүлде орындай алмаған оқушылар не істейді? Олар да жұмысты қарап шығады және тым боды 1-2 тапсырманың орындалу тәртібін есте сақтап қалуға тырысады: осы есепті қалай шығаруға болады екен, қандай сұрақ қоюға болады екен, берілген мәселеге қатысты қандай идеялар айтуға болады екен т.с.с.

Осы интерактивті жұмыс әрбір оқушы өз жұмысын қайтадан қолына алғанша жалғаса береді. Әрбір оқушы өз жұмысын қолына алған бетте ондағы басқа оқушылар жасаған жазбаларды талдайды: жасаған ескертулер, түзетулер, түсініктемелер, толықтырулар әділ ме әлде жоқ па. Осыларға қатысты қорытындылар жасайды да, жалпысыныптық талқылауда өз пікірін айтады.

1. Әрбір кезеңге уақытты қалай тиімді бөлуге болады?

2. «Қытайша десерт» әдісінің тиімділігі неде?

3. Сіздің пәніңізді оқытуда осы әдісті қалай тиімді қолдануға болады? Шағын топта барлық мүмкіндіктерді мұқият талқылап, идеялар ұсыныңыздар.

«Қытайша ет»

Идеясы, принципі және әрекет ету сызбасы «Қытайша десерт» әдісіне ұқсас. Айырмашылығы мынада: Әрбір оқушы орындап болғаннан кейін өз жұмысын орнында қалдырады да өзі келесі партаға көшеді. Барлығы жоғарыда сипатталған сызба бойынша жұмыс істей бастайды.

Сұрақ: «Қытайша десерт» әдісін осылай түрлендіру не үшін керек? «Қытайша ет» стратегиясының артықшылығы неде? Оны қашан, қалай және не үшін пайдалануға болады?

Галереяға саяхат

Идеясы, принципі және әрекет ету сызбасы «Қытайша десерт» әдісіне ұқсас. Айырмашылығы мынада: Әрбір оқушы орындап болғаннан кейін өз жұмысын сыныптағы өзіне ұнаған бір жерге іліп қояды. Осыдан кейін барлық оқушылар сыныпта еркін қозғала отырып, барлық жұмыстарды қарап шығады. Стикерлерге өздерінің ұсыныстарын, ескертулерін, түзетулерін, толықтыруларын жазып қалдырады

Сұрақ: Сіздің пәніңізді оқыту барысында осы стратегияны қалай тиімді пайдалануға болады ?

«Домино» ойыны шағын топтарда ойналады. 25-30 сұрақ(тақырып бойынша оқу материалының көлеміне қарай одан аз да, көп те болуы мүмкін). Әр сұрақ жеке парақшаларға жазылады және олардың жауаптары да жеке парақшаларға жазылады. Жауаптар топтағы барлық оқушыларға бірдей жақсы көрінетіндей столдың орта тұсына орналастырылады. Осыдан кейін оқушылар кезекпен сұрақтарды тартып ашады. Кім бірінші үлгереді, столдың ортасында жатқан жауаптардың ішінен дұрыс жауапты тауып алып, сұрақты жабады. Осылай сұрақтар біткенше жалғаса береді.

«Домино» ойынын ары қарай қалай түрлендіруге болады ?

«Отыз үш» ойыны.

«Отыз үш» ойынын 5 сыныпта «3 және 9 сандарына бөлінудің белгілері» тақырыбын өткенде қолдануға болады. Сыныпта зейінді жинақтайды және дене жаттығуы ретінде қызмет етеді. Ойын тәртібі: оқушылар кезекпен санай бастайды: бірінші оқушы - бір, екінші оқушы - 2, ары қарай құрамында үш саны бар немесе үшке еселенген санды айтуға тиіс оқушы санды дауыстап айтпайды, оның орнына қолын шапалақтап, бір секіріп түседі. Қателескен оқушы, яғни секірудің орнына дауыстап айтып қойған оқушы, ойыннан шығады. Қалған оқушылар санауды ары қарай жалғастыра береді.

Мозаика әдісі.

Бұл әдіс аз уақыттың ішінде көп ақпаратты меңгеруге мүмкіндік береді. Ол нақты білімдерді қажет ететін күрделі мәселелерді шешудің тәсілі ретінде де қызмет ете алады.

1. Сыныпта белгілі бір мәселені шешу үшін қандай міндеттерді орындау керектігін анықтап аламыз. Мысалы белгілі бір оқу материалын меңгеру керек немесе білімді қолдана алу дағдысын дамыту керек.

2. Әрбір эксперт тобына қажетті ақпаратты дайындаймыз: өтілетін параграфтың бөлімдері, есептер жиынтығы т.с.с. Ақпаратты пайдалануға ыңғайлы болатындай етіп ұсыну керек: нақты беттерді көрсету керек, үлестірме материалдар дайындау керек т.с.с.

3. Оқушыларды топтарға бөлу үшін оқушылардың аты немесе сандар жазылған әр түсті табақшалар дайындаймыз. Әрбір оқушы екі түрлі топтың құрамына енуге тиіс болады: негізгі топ және эксперттер тобы. Негізгі топтарды нөмірлермен белгілеуге болады, мысалы 1 топ, 2 топ т.с.с.Әрбір топта 5 оқушыдан болады және олардың әрқайсысы белгілі бір тақырып бойынша (тақырыптың бөлігі, есептің тегі, түрі т.б.) эксперттер болып табылады. Әрбір тақырыптың эксперттерін түстермен белгілейміз: қызыл, көк, сары т.с.с. Сонымен, бір топта талқыланатын барлық мәселелер бойынша, яғни барлық түстегі эксперттер отыр.

4. Негізгі топта тапсырмаларды алып, жұмыс тәртібін талқылағаннан кейін әрбір түстегі оқушылар (эксперттер) өздерінің тобына тарап кетеді, яғни енді эксперттер тобы құралады. Бұл жерде олар берілген уақыт аралығында өз тақырыптарын талқылайды, бір-біріне түсіндіреді, әрқайсысы өздерінің негізгі тобына барғанда нені және қалай түсіндіріп беру керек екенін анықтайды.

5. Эксперттер өздерінің негізгі тобына оралады да эксперттер тобында дайындаған ақпаратты түсіндіріп береді. Осылай негізгі топтағы әрбір оқушы барлық эксперттер тобында талқыланған материалды меңгереді.

Сұрақ: Мұғалімнің рөлі қандай болуы керек?

Математикалық «карусель».

Бұл - есеп шығару бойынша командалық ойын. Ең көп ұпай алған команда жеңеді. Есептер екі кезеңде шығарылады: бастапқы және сынақ кезеңі. Команданың барлық мүшелеріне реттік сандар беріледі. Мысалы 1-ден 6-ға дейінгі сандар. Бастапқы кезеңде белгі берілген сәтте командалар берілген есептерді шығара бастайды. Шығарған есептерін әділ қазыға береді. Егер есеп дұрыс шығарылған болса, 1-ші нөмірлі ойыншы сынақ кезеңіне өтеді де, сонда тапсырма алып, орындай бастайды. Ал бастапқы топтағы қалған оқушылар жаңа тапсырма алып орындай бастайды. Тағы да шығарған есептерін әділ қазыға береді, егер есеп дұрыс шығарылған болса, 2-ші нөмірлі оқушы сынақтық кезеңге өтіп, ондағы өз тобының 1-ші нөмірлі оқушысына барып қосылады. Жаңадан берілген тапсырманы орындай бастайды. Осылай жалғаса береді. Бірақ егерде сынақ кезеңіндегі оқушылар есепті дұрыс шығармаса, алдыңғы тәртіппен команда мүшелері қайтадан бастапқы топқа оралады. Яғни бірінші есепті қате шығарса 1-ші нөмірлі, екінші есепті шығара алмаса, 2-ші нөмірлі оқушы оралады. Бастапқы және сынақ тобында оқушы берілген есептен бас тартуына болады, бұл жағдайда есеп шығарылмады деп есептеледі, бірақ орнына басқа есеп беріледі. Бастапқы топта әрбір дұрыс шығарылған есепке 1 ұпай беріледі. Сынақ тобында әрбір дұрыс шығарылған есепке 3 ұпай беріледі. Келесі дұрыс есепке 4 ұпай беріледі. Егер бір есеп қате шығарылған болса, одан кейінгі дұрыс есептің бағасы осы қате шығарылған есептің бағасына байланысты болады. Егер оның бағасы 6 ұпай болса, келесі дұрыс шығарылған есепке 5 ұпай беріледі, егер 5 ұпай болса, келесі дұрыс есепке 4 ұпай беріледі т.с.с. Команда үшін ойын келесі жағдайларда аяқталады:

а) ойын уақыты біткен кезде;
б) сынақ кезеңінде берілген есептер шығарылып болған кезде;
в) бастапқы кезеңдегі есептер біткен кезде сынақ тобында ешқандай оқушы болмағанда.

«Математикалық банкир» ойыны.

Сынып 2 оқушыдан тұратын командаларға бөлінеді. Әрбір команда бір банк болып есептеледі (банктің төрағасы және оның орынбасары). Столда төңкерулі күйде тапсырмалар жазылған кішкене парақшалар жайылып жатады. Жазылған тапсырманың қиындық деңгейіне байланысты парақшалардың құны 50-ден 300 шартты бірлікке дейін бағаланады. Бұл мүмкін болатын салымдар, инвестициялар болып есептеледі. Әр банктың бастапқы капиталы - 500 шартты бірлік. Команда столда жатқан тапсырмаларды таңдап алып орындайды. Егер тапсырма дұрыс орындалса, банк өз капиталын онда көрсетілген шартты бірлікке толықтырады, егер қате орындаса, сонша бірлікке бар капиталы кемиді. Ойын бір немесе екі сабақ бойына жүреді. Соңында банктердің капиталдары бойынша қорытынды жасалады.

Сұрақ: Бұл ойынды қандай мақсаттарда пайдалануға болады?

«Үйрете отырып үйренемін».

Оқушылар мұғалім берген үлгі бойынша сыныптастарына тапсырмалар дайындайды. Жауабын өз дәптеріне жазады. Осыдан кейін бір-бірімен тапсырмаларды алмасып, тексереді. Әрбір оқушы 2 ұпай алады: 1 ұпай тапсырма үшін, 1 ұпай басқа тапсырманы орындағаны үшін.

«Қатені жіберме».

Мұғалім тақырыпты түсіндіріп тұрып әдейі қателер жібереді. Ол туралы оқушыларға алдын ала ескертіледі. Оқушылар қате жіберліген сәтте белгі беріп, мұғалімді тоқтатады, түзетеді.

«Қатені түзет».

Оқушыларға өткен материал бойынша қателері бар тест немесе теориялық материал беріледі. Олар берілген уақыттың ішінде қатені тауып, келесі оқушыға береді. Ары қарай осылай жалғаса береді. Кім көп қате тапса, сол жеңімпаз болады.

«Шешімдер ағашы»

Сынып құрамындағы оқушылардың саны бірдей 3 немесе 4 топқа бөлінеді. Әр топ берілген мәселені талқылайды және шешімдерін өз ағаштарына жазады. Осыдан кейін топтар орындарымен алмасады. Енді олар өз шешімдерін басқа топтың ағашына жазады. Кейін бірін-бірі тексереді. Бұл жерде «Галереяға саяхат» стратегиясын қолдануға болады.

«Аквариум».

Сынып 5-6 оқушыдан тұратын топтарға бөлінеді. Бір топ сыныптың ортасына орналасады. Тапсырманы алып, дауыстап оқиды және дауыстап өара талқылайды. Оларды айнала орналасқан басқа топтар талқылауға араласпайды, үнсіз тыңдап отырып, дәптерлеріне жазба жүргізеді. Ортадағы топ талқылауын аяқтағаннан кейін өз орындарына барып отырады. Қалған оқушылар олардың талқылаулары туралы пікірлерін айтады. Қандай негіздемелер жасағандарына көңіл бөледі. Осыдан кейін «Аквариумға» басқа топ орналасады.

«Карусель».

Оқушылар бір-бірінің ішінде орналасқан екі шеңбер құрады. Ішкі және сыртқы шеңбердегі әр оқушы бір-бірімен бетпе-бет тұрып жұп құрайды. Берілген уақыт ішінде (30 секунд) бір-бірімен ақпарат алмасады. Уақыт өткен кезде жүргізушінің белгісімен ішкі топ бір қадам сағат тілі бағытымен жылжып, келесі оқушымен жұп құрайды. Тағы да бір-біріне түсіндіре бастайды. Оқушылар тақырып бойынша алдын ала сұрақтар құрастырып, интервью алуға да болады.

«Микрофон».

Ұсынылған мәселе бойынша оқушыларға өз пікірлерін айтуға мүмкіндік беріледі. Сыныпқа микрофон немесе соған ұқсас бір зат жіберіледі. Қолына микрофонды алған оқушы талқылауға ұсынылған мәселе бойынша нақты және қысқаша түрде өз ойын айтады, қорытынды жасайды

«Ой шақыру».

Түйінді мәселені шешу үшін мұғалім оқушылардан барынша көп шешу жолдарын, ұсыныстар айтуды сұрайды. Оқушылар жарыса айта бастайды, мұғалім барлық идеяларды жазып отырады. Идеялар «қорын» жинақтағаннан кейін олар талқыланады, ең ұтымдылары таңдалады.

«Өз ұстанымыңды таңда».

Түйінді мәселе және соған қатысты бір-біріне қарама-қарсы екі пікір ұсынылады: «ИӘ» деген ұстанымды алған оқушылар бірінші пікірді қолдайды, «ЖОҚ» деген ұстанымды алған оқушы екінші пікірді қолдайды, шешім қабылдай алмаған оқушы «БІЛМЕЙМІН, ӨЗ ҰСТАНЫМЫМДЫ АНЫҚТАҒАН ЖОҚПЫН» деген ұстанымды таңдайды. Осыдан кейін ұстанымдары бойынша топтарға бөлініп, талқылайды, өздері қолдаған көзқарасты дәлелдеуге дайындалады. Уақыт өткен соң әр топтан спикерлер сөйлейді. «БІЛМЕЙМІН, ӨЗ ҰСТАНЫМЫМДЫ АНЫҚТАҒАН ЖОҚПЫН» деген ұстанымды таңдаған оқушылар спикерлерді тыңдай отырып, өз ұстанымдарын өзгерте алады.

«Кейс әдісі».

Кейс амал-тәсілінде басты назар оқушылардың ұсынылған реальды немесе қиялдық (алдын-ала құрастырылған) жағдаяттарды талдауы және осы жағдаятқа өзіндік баға беруі, өзінің ой-пікірін нақты әрі толық айтып беруі т. б. оқушының жекетұлғалық қабілеттерін жетілдіруге аударылады. Демек, мектеп оқушыларының ауызша сөйлеу дағдыларын қалыптастыруда кейс-стади амал-тәсілін қолдану - қазіргі білім беру талабына оқушының сабаққа деген қызығушылығын туғызатын жеке педагогиканың жаңа инновациялық жүйесі.

Кейс әдісін қолдану барысында оқытушының іс - әрекеті екі кезеңнен тұрады. Бірінші кезең - кейс (жағдай) таңдап алу және сұрақтар құрауға арналған шығармашылық жұмыс. - жағдайларды тақырыпқа сәйкес таңдап алу; - мақсат пен міндетті анықтау; - жағдайды құрастыру және суреттеу. Екінші кезең - оқытушының аудиториядағы іс - әрекеті. Аудиториядағы кейс әдісін қолдану кезеңі. - кейске кіріспе; - жағдайдың талдануы (шағын топтарда); - пікірталас; - қортынды шығару.

«Мәселелер мен жағдайлар иірімі» әдісі

Әдістің мәні: оқушылар 4- 6 адамнан топқа бөлінеді. әр топта өз түсі болатындай етіп, әр топқа бір түсті маркерлер және А1 форматты парақ таратылады. әр топ талқылауға(1-10) берілген тақырыпты 10 минут бойы идеяларын түрлендіреді. Келесі кезеңде оқушылар параққа түсірілген идеяларын бір-бірімен (сағат тілінің айналуымен немесе айыналуына қарсы) алмасады.Басқа топтың идеясын алған топ, әр пунктке қарама-қарсы белгілейді +(берілген пайыммен келісемін), - ( берілген пайыммен келіспейміз),?(берілген пікір авторды анықтауды талап етеді) Сонымен қатар, топқа идеяны толықтыру қажет. Осылайша, идеялар парағы сыныптағы әр топтың идеясымен,ойымен толықтырылады. Басқа топтың парағымен жұмыс істеу үшін әр топқа 5 минут уақыт беріледі. Парақ толық айналым жасап, командаға қайта оралады. Командаға әр топтың ұсыныстары және толықтыруларымен танысуға 5 минут уақыт беріледі. Келесіде иірім әдісінің қатысушыларына өз ұстанымдарын таныстыру үшін 10 минуттан әр командаға уақыт беріледі.

«Броуын қозғалысы» әдісі

Броуын қозғалыс әдісі оқушылардың берілген тақырып бойынша мәлімет жинау үшін бөлме ішіндегі қозғалысы

«Дау-жанжалды шешу» (Пресс) әдісі

Даулы сұрақтарды талқылауда және мәселер бойынша нақты дәлелдеуді талап ететін жаттығуларды орындауда қолданылады. Бұл әдіс оқушыларға дәлелдер құрастырып жасауға және дискуссияға ұсынылған сұрақ бойынша басқалардың көзін жеткізуге өз ойларын нақты тартымды жеткізуге үйретеді.

Әрекет алгоритмі:

ПРЕСС әдісінің 4 кезеңі көрсетілген материалдарды тарату

• Менің ойымша... сөзінен бастау...

• Өйткені.... сөзінен бастау ...

• Мысалы ...

• Демек, ... мынадай бейнелерге

«Ашық кеңістік» әдісі

«Ашық кеңістік» технологиясы (Open Space) - бұл индивидқа және топтарға тиімді әрекет жасауға және ұжымдық шешім қабылдауға мүмкіндік беретін конференциялар мен кездесулер өткізу әдісі. Ол өте қарапайым және сонымен бірге дана, адамдар арасындағы өз ара әрекет табиғи заңдылықтармен негізделген. Ашық үдерістерде көруге қиынға соғатын ұжымның тәжірибесі мен инновациясын және білімін ашуға бұл технология ыңғайлы. Технологияны ойлап шығарған - Харрисон Оуэн. Бұл технологияның негізін жақсы түсіну үшін, оның ұстанымдарымен танысу қажет. Төрт ұстанымы:

1. Барлығы, кім келді - олар дұрыс адамдар (Бірден-бір, кім келе алды).

2. Не болса да - бұл бірден-бір, не жағдай болсада

3. Қашан бұл басталса да - бұл дұрыс уақыт (шығармашылықытың үдерісі басқаруға келмейтіні адамдарға ескеріледі).

4. Ол қашан аяқталса - сонда аяқталады (арадағы энергияның талабы бойынша қатысушыларды сөздерін ұзақ уақыт жалғастыру үшін қолпаштау,Сабақ болжамдалған уақыттан ұзаққа созылуы мүмкін немесе тез аяқталуы мүмкін)

«Ашық сұрақтар» әдісі

Сыныптағы барлық оқушылар бір мезгілде тест тапсырмасының бір нұсқасын дайындап орындайды. Төмендегідей нұсқау беріліді: егер оқушы сұрақтың дұрыс жауабын білмесе, сұрақты ашық қалдырады, ешқандай сұрақ нұсқасын білгілемейді.

Тест нұсқасын орындауға 30 минут (егер сұрақтар жеңіл болса, одан да аз) уақыт беріледі. Уақыт аяқталған соң барлығы жауаптарды тексереді, немесе белгілеген сұрақтардың жауабын оқулықтан табады да, басқаларға оқулықтың бетін, абзацты көрсетіп айтады. Қалғандары сол бетті ашып, міндетті түрде көруі керек: білімді меңгеруде көру есі арқылы қабылдау қашан да маңызды. Әр оқушы 1-2 (сыныптағы оқушылардың санына қарай одан да көп) сұрақтың жауабын табады.

Десерт по-китайски.

Все учащиеся в классе одновременно выполняют одинаковое задание (решают задачи; составляют вопросы, тесты, памятки, рекомендации, правила, тексты; заполняют таблицы, диаграммы и т.д.). Время на выполнение задания дается в зависимости от степени сложности 15-40 минут. Затем каждый ученик по цепочке передает свою работу следующему ученику. Ученик, получивший работу своего соседа, сначала изучает ее: выполнено ли задание полностью, какие пункты не смог выполнить или выполнил неправильно, какую ошибку допустил. После этого исправляет ошибки и пишет коментарий (почему должно быть так). В конце дополняет работу: дорешивает задачи, дописывает недостающие, на его взгляд, пункты (вопросы, тестовые задания, предложения, абзацы и т.д.). И опять по цепочке передает работу следующему ученику. Но исправления и дополнения могут внести только те ученики, которые уверенно, правильно и полностью выполнили данное задание на предыдущем этапе, то есть те ученики, которые хорошо знают учебный материал по данной теме. Что делают ученики, которые не уверены, что правильно выполнили задание, выполнили только часть или вообще не выполнили? Они тоже изучают и стараются запомнить хотя бы 1-2 пункта: как решается данная задача; как пишется то или другое предложение, слово; какие можно задать вопросы; какие могут быть идеи по данной проблеме и т.д.

Данная интерактивная работа продолжается до тех пор, пока каждый ученик не получит свою работу обратно. Каждый ученик, как получит свою работу, анализирует все записи, которые внесли остальные участники в ходе интерактивной работы: справедливы ли замечания, исправления, коментарий, дополнения. Делает выводы и высказывается во время итогового общекласного обсуждения.

1. Как можно рационально распределить время на каждый этап?

2.В чем преимущество стратегии «Десерт по-китайски»?

3. Как можно использовать данную стратегию при изучении Вашего предмета? Обсудите в микрогруппе все детали и предложите идеи.

Мясо по-китайски.

Идея, принцип и схема работы такие же как в «Десерт по-китайски». Отличие в следующем. После выполнения своей работы ученик оставляет свою работу на месте, а сам переходит на место следуюшего ученика,и все работают по уже описанной схеме.

Вопрос: Для чего нужно такое разнообразие? В чем преимущество стратегии «Мясо по-китайски». Когда, для чего и как ее можно использовать?

Тур по галерее

Идея, принцип и схема работы такие же как в «Десерт по-китайски». Отличие в следующем. После выполнения своей работы ученики вывешивают свою работу на любом понравившемся ему месте в классе. Затем каждый ученик, свободно перемещаясь в классе, изучает все работы и на стикере записывает свои предложения, исправления, дополнения, рекомендации и т.д.

Как можно эффективно использовать данную стратегию в изучении Вашего предмета?

«Домино»

В «Домино» играют в микрогруппах. Необходимо будет 25-30 вопросов (можно больше или меньше в зависимости от объема материала по теме). Каждый вопрос записывается на отдельных листочках (билеты). Ответы на вопросы тоже записываются на отдельных листочках и размещается на столе так, чтобы они находились в поле зрения каждого участника. Затем участники по очереди вытаскивают билеты, озвучивают вопрос и располагают билет в центре. Задача каждого участника: быстро найти правильный ответ и закрыть билет.

Как можно дальше разнообразить метод «Домино» ?

Интерактивная игра "Тридцать три",которую можно провести во время изучения темы "Признаки делимости на 3 и 9" в 5-м классе активизирует внимание, а также позволяет физически размяться. Правила просты. Мы начинаем считать по рядам; один ученик говорит - "один", второй-"два" и так далее по очереди. Те участники, которым предстоит сказать число, содержащее 3 (на пример 3, 13, 23 и т.д.) а также число, кратное трём, должны вместо того подпрыгнуть и хлопнуть в ладони. Тот, кто ошибся и произнёс в слух число, выбывает из игры. При этом счёт продолжается со следующего за выбывшим участником или начинается снова.

Метод «Мозаика (ажурная пила)» позволяет учащимся получить большое количество информации в течение короткого промежутка времени, он служит способом решения сложной проблемы, требующей определённых знаний.

1. Определяем, на какие задачи раскладывается проблема, которую предстоит решить в классе.
К примеру: изучить определённый учебный материал или отработать навык применения учебных знаний.

2. Подготавливаем необходимую информацию для каждой экспертной группы: разделы изучаемого параграфа, набор задач и т.п. Желательно, чтобы учащиеся смогли ими легко воспользоваться (указать конкретные страницы, подобрать задания по учебнику или другим источникам, сделать копии и др.)

3. Изготавливаем таблички разного цвета с именами (или цифрами) для распределения учащихся по группам. Каждый ученик будет входить в две группы - "основную" и группу "экспертов". Основные группы можно обозначить номерами, например, от 1 до 5.Каждая группа состоит из 5 человек, которые будут являться экспертами по определённой теме. Экспертов каждой темы (раздела темы, типов задач, уравнений и т.п.) обозначаем цветами: красный, синий, жёлтый, зелёный, белый. Таким образом, в каждой основной группе присутствуют эксперты разных цветов (по разным темам).После того как члены "основной" группы ознакомились с заданием, обсудили и распределили его между собой, «эксперты" расходятся по "экспертным" группам, в каждой из которых собираются эксперты по одной теме (с одним цветом) и обсуждают эту тему, решают свои задачи и т.д. Группа экспертов определяет чему каждый из "экспертов" научит свою "основную" группу. Затем "эксперты" возвращаются в свои "основные группы" и докладывают группам о проделанной работе, обучая своих товарищей. Таким образом происходит обмен информацией между детьми, а учитель выступает в качестве консультанта, помощника "экспертным" группам, наблюдателем за процессом взаимного обучения. Итоги урока подводит "основная" группа, которая может оценить вклад разных "экспертов" в общее решение. В конце преподаватель проверяет уровень освоение материала учащимися и подводит итоги занятия.

Математическая «карусель» - это командное соревнование по решению задач. Побеждает команда, набравшая наибольшее число очков. Задачи решаются на двух рубежах - исходном и зачётном. Всем членам команды присваиваются порядковые номера (на пример от 1 до 6). По сигналу команды на исходном рубеже начинают решать задачи и предъявляют решение (или ответ) судье. Если оно верное, игрок №1 переходит на зачётный рубеж и получает задачу там, а члены команды, оставшиеся на исходном рубеже, получают новую задачу, если опять верный ответ, то игрок №2 переходит на зачётный рубеж и присоединяется к игроку № 1 и т.д. В дальнейшем члены команды, находящиеся на "исходном" и "зачётном" рубежах, решают новые задачи независимого друг от друга. Все игроки в команде как бы выстроены в очередь. Если на исходной позиции задача решена правильно, игроки в порядке очереди переходят на зачётный рубеж, но если на зачётном рубеже задача решена неправильно, то опять в порядке очереди игроки возвращаются на исходную позицию. И на исходном и на зачётном рубежах команда может в любой момент отказаться от решения задачи. При этом задача считается нерешённой. После того, как часть команды, находящаяся на каком - либо из двух рубежей рассказала решение очередной задачи или отказалась от неё, она получает новую задачу. На исходном рубеже за каждую верно решённую задачу ставится 1 балл, за первый верный ответ на зачёте команда получает 3 балла, за второй верный ответ 4 балла, и т.д. Если же очередная задача решена неверно, то цена следующей задачи зависит от цены нерешённой следующим образом. Если цена неверно решенной задачи была 6 баллов или больше, то следующая задача стоит 5 баллов. Если неверно решённая задача стоила 5 баллов, то следующая задача стоит 4 балла, если же неверно решённая задача стоила 3 или 4 балла, то следующая задача стоит 3 балла. Игра для команды заканчивается, если:

а) кончилось игровое время, б) кончились задачи на зачётном рубеже, в) кончились задачи на исходном рубеже, а на зачётном рубеже нет ни одного игрока.

Игра оканчивается, если она закончилась для всех команд. Побеждает команда, набравшая больше баллов. Продолжительность "карусели" может составлять от 20 минут до 2 часов и зависит от её целей, количества и трудности задач и размеров команд.

Игра «Математический банкир». Класс делится на команды (лучше по два человека), каждая из которых представляет банк (президент банка и его заместитель). На столе разложены карточки с заданиями в перевернутом виде, каждая карточка имеет стоимость от 50 до 300 условных единиц в зависимости от сложности задачи. Это возможные вклады, инвестиции и т.д. Стартовый капитал каждого банка - 500 условных единиц Выбрав карточку с заданием и решив задачу, банк пополняет свой капитал на указанную сумму, если задача решена верно и терпит убытки на указанную сумму, если решение не верное. Игра идет в течении урока или двух. В конце подводятся итоги - по капиталам банка.

Эту игру можно использовать при отработке навыков решения заданий по какой-либо теме. Дает возможность ребятам работать в своем темпе и выбирать свой уровень сложности заданий по данной теме.

«Обучаясь - обучусь». Учащиеся по примерам (задачам), предложенным учителем, или выбранному по учебнику готовят задания для своих одноклассников. Ответы к заданиям записывают в тетрадь. Затем происходит обмен заданиями, решение и проверка. Каждый ученик получает 2 оценки: за задание и решение.

«Лови ошибку». Объясняя материал, намеренно допускаю ошибки. Ученики заранее предупреждаются об этом. Учащиеся мгновенно пресекают ошибку условным знаком или пояснением.

«Исправь ошибку». Учащимся выдаются тесты или теоретический материал по пройденной теме, в которых неправильно сформулирована теория или практическая часть. В течение определенному времени ученик находит ошибку, после чего передает другому. Кто больше нашел ошибок! Правильный ответ у учителя.

Метод «Дерево решений» заключается в том, что класс делится на 3 или 4 группы с одинаковым количеством учеников. Каждая группа обсуждает вопрос и делает записи на своем «дереве», потом группы меняются местами и на деревьях соседей свои идеи. Затем в группах происходит обмен и взаимопроверка выполненных заданий.

«Аквариум». Учащиеся объединяются в группы по 5-6 человек. Одна из групп занимает место в центре класса, получает задание, зачитывает и обговаривает его. Остальные ученики не вмешиваются в обсуждение, а внимательно слушают и делают пометки. После публичного задания группа занимает свои места, а учащиеся класса обговаривают ход дискуссии, аргументы выступающих. После этого место в «Аквариуме» занимает другая группа.

«Карусель». Учащиеся размещаются в два круга лицом друг другу. Некоторое время (30 секунд) каждая пара обменивается информацией, своими мыслями; после этого учащиеся внешнего круга перемещаются по кругу к следующему партнеру. Можно предварительно предложить учащимся подготовить вопросы по теме и провести по кругу опрос.

«Микрофон». Учащимся предлагается высказать свою точку зрения по поставленному вопросу или проблеме. По классу пускают предмет, имитирующий микрофон. Каждый, получивший микрофон, обязан кратко, четко и лаконично изложить свою мысль и сделать вывод.

«Мозговой штурм». Для решения проблемного вопроса учащимся предлагается найти как можно больше путей, предложений, каждое из которых фиксируется на доске или листе бумаги. После создания такого «банка идей» проводится анализ и обговаривание.

«Выбери позицию». Предлагается проблемный вопрос, две противоположные точки зрения и три позиции: «ДА» (за первое предложение), «НЕТ» (за второе предложение), «НЕ ЗНАЮ, НЕ ОПРЕДЕЛИЛ СОБСТВЕННУЮ ПОЗИЦИЮ». Учащиеся класса выбирают определенную, формируют три группы, обговаривают правильность своей позиции. Один или несколько членов каждой группы аргументируют свою позицию, после чего происходит коллективное обсуждение проблемы и принятие правильного решения.

Метод кейсов (кейс-технологии), который предполагает рассмотрение предложенных случаев, жизненных или профессиональных ситуаций. Это метод анализа конкретной ситуации. Суть метода в том, что обучающемуся предлагают осмыслить реальную жизненную ситуацию или взятую из художественной литературы, описание которой одновременно отражает не только какую-либо практическую проблему, но и актуализирует определенный комплекс знаний, которые необходимо усвоить при разрешении данной проблемы. При этом сама проблема не имеет однозначных решений. Мысленное экспериментирование представляет собой важнейший методологический атрибут кейс-метода. Образовательное и воспитывающее значение мысленного эксперимента заключается в том, что он учит видеть причинно-следственные связи, пути развертывания будущего, скрытую динамику. Фраза «Представьте себе, что…» совершенно незаменима при использовании мысленного эксперимента. Например, десятиклассники получают домашнее задание: «Представьте себе, что вы - художники. Нарисуйте отношения Сони Мармеладовой и Раскольникова. Деятельность учителя при использовании кейс-метода включает две фазы. Первая - сложная работа по созданию кейса и вопросов для его анализа. Вторая - деятельность в классе, где учитель выступает со вступительным и заключительным словом, организует деловой настрой, оценивает вклад обучающихся в анализ ситуации.

Метод «Водоворот проблем и событий». Суть метода: учащиеся делятся на группы по 4-6 человек. Каждой группе раздаются маркеры определённого цвета таким образом, чтобы у каждой группы был свой определённый цвет, и листы формата А1. Каждая группа генерирует идеи по теме обсуждения (1-10) в течение 10 минут. На следующем этапе учащиеся обмениваются оформленными на бумаге идеями (по часовой или против часовой стрелки). Группа, получившая идеи другой группы, отмечает напротив каждого пункта +(согласны с данным рассуждением), - (не согласны с данным рассуждением), ? (данное суждение требует уточнения авторов). Также группе необходимо дополнить идеи, (суждения) других групп. Таким образом, лист с идеями группы проходит через все группы в классе, и каждая оставляет на листе свои комментарии. Каждой группе отводится по 5 минут для работы с листом других групп. После совершения полного круга, лист возвращается к команде. Команде предлагается ознакомиться с предложениями и дополнениями других групп. (5 минут). Затем проходит презентация своей позиции участниками водоворота. На выступления и ответы на вопросы каждой команды отводится по 10 минут.

«Броуновское движение».

Броуновское движение предполагает движение учеников по всему классу с целью сбора информации по предложенной теме.

«Метод Пресс».

Используется при обсуждении спорных вопросов и при проведении упражнений, в которых нужно занять и четко аргументировать определенную позицию по проблеме, которая обсуждается. Метод обучает учеников производить и формулировать аргументы, высказывать мнения по дискуссионному вопросу в отчетливой и сжатой форме, убеждать других.
Алгоритм действия

Раздайте материалы, в которых указано 4 этапа метода ПРЕСС.

-Начиная со слов ... я считаю, что ...

-Начинайте со слов ... потому что ...

-Например...
-Следовательно, таким образом...

Метод

«Открытого пространства».

Технология «Открытое пространство» (Open Space) - это методика проведения конференций и встреч, которая позволяет индивидам и группам эффективно взаимодействовать и принимать коллективные решения. Она очень проста и одновременна очень мудра, основываясь на естественных законах взаимодействия между людьми. Технология способна раскрыть знания, опыт и инновации в организации, которые трудно обнаружить в менее открытых процессах. Изобретатель технологии-Харрисон Оуэн.

Чтобы лучше понять дух этой технологии, стоит познакомиться с ее принципами: Четыре принципа

1. Все, кто пришли - это правильные люди (единственные, кто мог прийти). 2.Чтобы ни случилось - это единственное, что может произойти.
3.Когда бы это ни началось - это правильное время (напоминает людям, что процесс творчества неуправляем).

4.Когда это закончится - тогда это закончится (поощряет людей продолжать разговор так долго, как этого требует необходимость и присутствующая энергия. Занятие может завершиться быстрее, чем предполагалось, но может идти и дольше отведенного времени).

«Метод открытых вопросов».

Все учащиеся в классе одновременно выполняют один вариант тестовых заданий. Дается следующая установка: если ученик не знает правильный ответ или не уверен в выборе варианта ответа, то оставляет открытым вопрос, т.е не отмечает вариант ответа.

Соблюдается регламент; на выполнение варианта дается 30 минут (или еще меньше, в зависимости от степени сложности заданий)

По завершении все приступают к поискам ответов открытых вопросов выполненных заданий и параллельно проверяют правильность т.е. начинается работа с учениками.

Каждый ученик находит в учебнике правильный ответ и рассказывает всем с указанием страницы учебника, абзаца, чтобы остальные быстро нашли ответ и увидели своими глазами: зрительное воприятие всегда важно для усвоения знаний.

Каждый ученик отрабатывает 1-2 (или еще больше вопросов в зависимости от количества учащихся в классе) вопроса.