Қазақ тілі сабағы Етістіктің шақтарында 11 сынып

Сабақтың тақырыбы: ЕТІСТІКТІҢ ШАҚТАРЫНДА

- МЕМЛЕКЕТТІК БИЛІКТІҢ

ЖОҒАРЫ ОРГАНДАРЫ

Сабақтың мақсаты: білімділік - оқушылардың мемлекет туралы, етістіктің шақтары бойынша алған білімдерін нақтылау, жүйелеу, жинақтау, қайталау. Талдау жұмыстарын жүргізу; дамытушылық - өз ойларын еркін жеткізе білуге дағдыландыру, ауызекі сөйлеу дағдысын жетілдіру, оқушының дүниетанымын кеңейту, ауызша ойлау мен сөйлесу дағдысын қалыптастыру, сөздік қорын, тіл байлығын дамыту; тәрбиелік - туған жеріне, еліне деген сүйіспеншілігін арттыру, оқушылардың ұйымшылдық қабілетін жетілдіру.

Түрі: аралас сабақ.

Әдісі: кластер құрастыру, бес жолды өлең жазу, ассоциация стратегиясы, мәтінмен жұмыс, СКТ технологиясы, сұрақ-жауап әдісі, талдау.

Пәнаралық байланыс: тарих, құқықтану.

Типі: топпен жұмыс, жеке жұмыс.

Көрнекілігі: Ата заң, сөйлемді кластер, кеспе қағаздар, деңгейлік тапсырмалар, слайдтар.

Сабақтың барысы:

1-слайд. ЭПИГРАФ.

Күннің көзі күлімдеп кең даламда,

Құдіретін танытқан бар ғаламға!

Алатаудай асқақтап тұрған биік

Қазақстан - жұмақ қой күллі адамға!

1. Ұйымдастыру кезеңі.

Оқушылардың сабаққа қатысы, даярлығы тексеріледі.

/Сынып 3 топқа бөлінген/

- Бүгін сабақта мемлекеттік биліктің жоғары органдарымен танысамыз, етістіктің шақтарын қайталаймыз және кешенді талдауларды жасаймыз.

2. Үйге берілген тапсырманы тексеру.

- Үйге қандай тапсырма берілді?

1. Қабылдау, атқару, күзету сөздерін 3 шақта жіктеу, талдауларды қайталау.

2. - Балалар, біз қазірден бастап ҰБТ-ға дайындалуымыз керек, сондықтан терминологиялық диктант өткіземіз.

«Сен білесің бе?» (ауызша)

• Мағынасы қарама-қарсы сөздер. (антоним)

• Негізгі түбірге сөз тудырушы жұрнақ жалғануы арқылы жасалады. (туынды түбір)

• Сөздің бөлшектенбейтін бөлігі. (түбір)

• Мағынасы бір-біріне жуық сөздер. (синоним)

• Дыбысталуы бірдей, мағынасы басқа. (омоним)

• Фонетика нені зерттейді? (дыбыстарды)

• Дауысты дыбыстар тілдің қатысына қарай қалай бөлінеді? (Жуан-жіңішке)

• Біреудің сөзінің өзгеріссіз берілуі (төл сөз)

• Ер - елінде, (гүл - жерінде)

• Отансыз адам - (ормансыз бұлбұл)

• Білекті бірді жығады, (білімді мыңды жығады)

• Туған жердей жер болмас, (туған елдей ел болмас)

• Отан - оттан да (ыстық)

2-слайд. «Отан - оттан да ыстық» деген мақалды қалай түсінесіңдер?

Балалар «Отан» сөзіне фонетикалық талдау жасайды. Бір оқушы тақтада орындайды.

- Дәптерлеріңізде «Қазақстан» сөзіне талдау жасаңыздар. (Спикер тексеріп береді).

3-слайд. Фонетикалық талдау (ауызша)

Отан

1. Айтылу, жасалу, жазылу жолдарына қарай: жуан буынды сөз. Себебі, сөздің құрамындағы дауысты дыбыстар - жуан дауысты дыбыстар.

2. Буын. Бұл сөз О-тан болып екі буынға бөлінеді. (ашық буын және бітеу буын). Себебі, сөздің құрамында екі дауысты дыбыс бар. О - ашық буын. Себебі, о буыны жалғыз дауысты дыбыстан тұр; тан - бітеу буын. Өйткені, буын дауыссыз дыбыстан басталып, дауыссыз дыбысқа аяқталып тұр.

3. Тасымал. Отан сөзі екі буыннан тұрғанымен тасымалданбайды. Себебі, жалғыз дауысты дыбысты жолдың екінші жағына қалдырып кетуге болмайды.

4. Екпін. Қазақ тілінде сөз екпінінің орны біршама тұрақты. Бұл сөзде екпін тан буынындағы а дауысты дыбысына түседі.

5. Буын үндестігі жоқ. Себебі, бұл - түбір сөз.

6. Дыбыс үндестігі жоқ. Себебі, бұл - түбір сөз.

3. Жаңа сабақ.

Кіріспе сөз: - Сонымен, балалар, Отан дегеніміз - адамның туып өскен жері, туған-туысқандарымен, жақындарымен бірге тұратын атамекені. Қазақ елінде тұратын адамдардың Отаны - Қазақстан Республикасы.

• Қазақстан Республикасы қандай мемлекет?

• Қазақстан - егеменді, тәуелсіз мемлекет.

4-слайд. «Ой-толғаныс» стратегиясы.

-Балалар, сабағымыздың эпиграфына назар аударыңыздар:

Күннің көзі күлімдеп кең даламда,

Құдіретін танытқан бар ғаламға!

Алатаудай асқақтап тұрған биік

Қазақстан - жұмақ қой күллі адамға!

- Қандай ой келеді?

- Қазақстанымыз бүкіл әлемге биіктен көрінсін және елімізде бірлік, ынтымақ бар деген ой келеді.

5-слайд. 2010 жылы 1-2 желтоқсанда Астанада ЕҚЫҰ (Еуропадағы қауіпсіздік және ынтымақтастық жөніндегі ұйымының) Саммиті Қазақстанның төралығымен өтті.

ЕҚЫҰ Саммиті-барша Қазақстандықтардың жетістігі мен мақтанышы. Маңызды мәселелерді талқылау үшін Қазақстан Астанасына 56 мемлекет, 69 халықаралық ұйым жетекшілері, 500-ден астам үкіметтік емес ұйым өкілдері мен 1000-нан аса журналистер келді.

ЕҚЫҰ-ның ұраны: Сенім. Дәстүр. Ашықтық. Толеранттылық.

ОБСЕ-ЕҚЫҰ

Дәптерлеріңізге жазып алыңыздар.

Мұғалімнің сөзі: - Бүгінгі сабақта Қазақстан туралы білімдерімізді тереңдетеміз, осы тақырып бойынша әңгімелесеміз және етістіктердің шақтарын қайталаймыз.

Қазақстан Республикасы қай жүйеге негізделген мемлекет? (Президенттік басқару)

- Ендеше, жаңа сабақты Н.Ә.Назарбаевтың сөзімен бастаймыз.

6-слайд. «Еліңнің ұлы болсаң, азаматтық намысың болса, жердің де, елдің де иесі өзің екеніңді ұмытпа!».(Н.Назарбаев)

- Бұл сөздерді қалай аударасыздар? Осы сөздерді дәптерлеріңізге жазып алыңыздар.

- Жердің де, елдің де иесі сендерсіңдер, сондықтан да мемлекет туралы, мемлекеттік белгілер туралы жақсы білулеріңіз керек.

Ассоциация

- Балалар, мемлекеттің белгілері дегенде қандай ассоциациялар келеді?

- Мемлекет туралы жақсы білесіңдер. Дегенмен, білімдерімізді тексеру үшін мәтінмен танысайық. (57-беттегі 3-тапсырма).

7-слайд. Мәтінмен жұмыс: мәтінді түсініп оқы, жаңа сөздерді сөздікке жазып алыңыздар.

Сөздік:

Билік - власть;

Тағайындайды - назначает;

Атқарушы - исполнитель;

Басқарма - управление;

Мәжіліс - заседание;

Жергілікті - местный;

Тұрақты - постоянно;

Саналады - считается;

Сайлайды - избирают;

Тарату - распускать;

Басым көпшілігі - большинство.

Егемендіктің маңызды белгісі - мемлекеттік биліктің жоғары органдарының болуы. Қазақстан Республикасының Конституциясы мемлекеттік билікті бөлу принципін бекітті. Мемлекеттік билік үш буынға бөлінеді:

1. заң шығңарушы;

2. атқарушы;

3. сот;

Заң шығарушы қызметін Парламент атқарады.

Парламент екі палатадан тұрады: Мәжіліс және Сенат.

Олар тұрақты қызмет істейді. Мәжіліс депутаттарыназаматтар тікелей сайлайды. Сенат депутаттарының басым көпшілігін мәслихаттар сайлайды. Сенаттың жеті депутатын Президент тағайындайды.

Қазақстан Республикасының Үкіметі еліміздің көлемінде атқарушы билікті жүзеге асырады. Ол атқарушы органдардың жүйесін басқарады. Атқарушы органдардың жүйесіне министірліктер, мемлекеттік комитеттер, комиссиялар, бас басқармалар және жергілікті атқарушы органдар - облыстық, қалалық, аудандық, ауылдық, селолық әкімшіліктер жатады.

Сот билігін Жоғары Сот, облыстық, аудандық соттар жүзеге асырады. Аталған органдар біртұтас мемлекеттік биліктің буындары болып саналады.

Парламент Үкіметті, ал Президент Парламентті тарата алады.

4. Жаңа сабақты бекіту.

1. Сабақтың алдында біз үш топқа бөліндік:

I топ - заң шығарушы;

II топ - атқарушы;

III топ - сот.

8-слайд. Сызба бойынша әр топтың спикерлері өз қызметі туралы әңгімелеп береді.

5. Грамматикалық тақырыпты қайталау.

Деңгейлік тапсырмалармен жұмыс.

- Жақсы. Балалар, мәтіндегі асты сызылған сөздер қай сөз табына жатады? Етістік деген не? Етістіктің шақ категориясы қандай жұрнақтар арқылы жасалады?

9-слайд.

- Деңгейлік тапсырмаларды орындау үшін біз семантикалық картаны толтырамыз.

III деңгей. Семантикалық карта.

Етістік

Өткен шақ

Осы шақ

Келер шақ

Сайлау

Бұрын-ғы

Жедел

Ауыс-палы

Ауыс-палы

Нақ

осы

шақ

Ауыс-палы

Бол-жал-ды

Мақ-сат-ты

I жақ

+

+

+

II жақ

+

+

II жақ

+

+

III жақ

+

+

(Оқушыларда)

I топ - заң шығарушы.

Оқушының аты-жөні

Етістік

Өтен шақ

Сайлау

Бұрынғы

Жедел

Ауыспалы

I жақ

II жақ

II жақ

III жақ

Оқушының аты-жөні

Етістік

Осы шақ

Сайлау

Ауыспалы

Нақ осы шақ

I жақ

II жақ

II жақ

III жақ

II топ - атқарушы.

III топ - сот.

Оқушының аты-жөні

Етістік

Келер шақ

Сайлау

Ауыспалы

Болжалды

Мақсатты

I жақ

II жақ

II жақ

III жақ

(Спикерлер тақтаға шығып картаны толтырады).

10-слайд. ІІ деңгей - талдаулар жасау.

І топ Үкімет сөзіне матиматикалық тәсілмен дыбыстық мінездеме береді.

ІІ топ Мемлекет сөзіне лексика-грамматикалық талдау жасайды.

ІІІ топ Парламент сөзіне синтаксистік талдау жасайды.

11-слайд. VI. Рефлексия.

1. «Оқу мен жазу арқылы сыни тұрғыдан ойлауды дамыту» технологиясы бойынша «5 жол стратегиясымен» жұмыс.

1. Зат есім. Мемлекет.

2. 2 сын есім. (егеменді, тәуелсіз).

3. 3 етістік. (дамиды, гүлденеді, өркендейді).

4. сөйлем. (Қазақстан Республикасы - егеменді мемлекет.)

5. синоним. (Қазақстан).

12-слайд. 2. Кластерді толтыру.

- Балалар, егемендіктің белгісі не? (Биліктің жоғары органдары).

- Мемлекеттік билік неше буынға бөлінеді? (3)

-Парламент неше палатадан тұрады? (2)

- Атқару органдарына нелер жатады? (министрлер, мемлекеттік комитеттер, жергілікті атқарушы органдар).

13-слайд.

VI. Үйге тапсырма беру.

VII. Баға қою.

Сокологоровка орта мектебі

Ашық сабақ

Тақырыбы:

«Етістіктің шақтарында

- мемлекеттік биліктің жоғары органдары»

(11-сынып)

Өткізген: қазақ тілі мен

әдебиеті пәнінің мұғалімі

Искакова Ж.Т.

2012 жыл