Біржан сал Абай ауылында

Ашық сабақ

Тақырыбы: Мұхтар Әуезов

Біржан сал Абай ауылында

( « Абай жолы » роман- эпопеясынан үзінді)

Қазақ тілі және қазақ әдебиеті пәні мұғалімі:

Жабагиева Енлик Жалгасовна

2012 жыл

Сабақ жоспары

Пәні: Қазақ әдебиеті Сыныбы:

Сабақтың тақырыбы: Мұхтар Әуезов « Біржан сал Абай ауылында »

Сабақтың мақсаттары:

Білімділік: Көркем шығарманың мазмұнын жоспар арқылы мазмұндата үйрету.Әәдіс-тәсілдерді дұрыс қолдану арқылы талдай білуге, өтіліп жатқан тақырыптың шшіндегі ең негізгісіне, маңызды мәселелерге көңіл бөлу.

Дамытушылық: Әңгімені талдай отырып, оқушылардың білімдерін, көзқарастарын дағдыландыра білуге, шығармашылық ізденістерге баулу;

Тәрбиелік: Оқушыларға қазақ халқының қонақжайлығын, сыйластығын, адамгершілігін таныта білу; Оқушыларды ізденімпаздыққа, ұйымшылдыққа, бір - бірінің пікірін тыңдап, бағалай білуге, өнер адамдарын құрметтеуге үйрету.

Сабақтың түрі: Қайталау сабағы

Сабақтың типі: Жарыс сабақ

Сабақтың әдісі: Топпен жұмыс, сыни тұрғыдан ойлау технологиялары, сұрақ - жауап.

Көрнекілігі: Кітаптар көрмесі, өлеңдер жинағы,сызба - кесте, қима қағаздар, буклет.

Көркем жазу: Әдемі, таза, қатесіз жазуларын қадағалау.

І. Ұйымдастыру кезеңі:

-Сәлемдесу рәсімі;

-Сабаққа қатысып отырған оқушыларды тексеріп, белгілеу;

-Оқушылардың оқу құралдарын тексеріп шығу;

-Оқушылардың зейінін сабаққа аудару;

Оқушыларды үш топқа бөлу.

1. « Абай » тобы

2. « Біржан » тобы

3. « Мұхтар » тобы

• Әр топтың топ басшылары өз тобының атын және ұрандарын таныстыру.

• Бірінші әрі дұрыс жауап берген топтарға жұлдызшалар беріліп отырады. Сабақ соңында қай топтың жұлдызшалары көп болса, сол топ жеңіске жетеді.

• Ұйымдастыру кезеңінде топпен жұмыс жасаудың және оның нәтижелері туралы сұрау.

• Әдебиет сабағының міндеті туралы еске түсіру.

« Әдебиет - тек асыл мұратпен, таза ар - намыспен кіруге болатын зәулім сарай » деген екен ұлыларымыз, осы рухани асқарға жетелейтін қасиетті қазақ әдебиеті сабағын бастаймыз.

ІІ. Үй тапсырмасын сұрау:

1. « Хронологиялық сандар » әдісімен меңгертілген, Мұхтар Әуезовтың өмірі мен шығармашылығын сұрау.

2. Оқушылардың қалауымен үш тұлғаның біреуіне жазған хаттарын оқыту.

3. Шығарманы жеңіл мазмұндау барысында қолданылған « Интервью » әдісін еске түсіру.

Шығарма

Шығарманы мазмұндау жоспары

« Біржан сал Абай ауылында »

1. Абай аулының қадірлі, сыйлы қонақтары

2. Ән тербеген Абай

3. Біржан салған «Жанбота» әні

4. Әмірдің орындауындағы

« Жиырма бес»

5. Біржан шәкірттері

6. Әйгерімнің әні

7. Ұлжанның Біржанға бата беруі

8. Біржанның Абай ауылынан аттанып кетуі
   
   

III. Жаңа сабақ.

Эпиграф

Құлақтан кіріп, бойды алар,

Жақсы ән мен тәтті күй.

Көңілге түрлі ой салар,

Әнді сүйсең, менше сүй!..

Абай

Шығарманың мазмұндау жоспары:

1. Абай аулының қадірлі, сыйлы қонақтары

2. Ән тербеген Абай

3. Біржан салған «Жанбота» әні

4. Әмірдің орындауындағы

« Жиырма бес»

5. Біржан шәкірттері

6. Әйгерімнің әні

7. Ұлжанның Біржанға бата беруі

8. Біржанның Абай ауылынан аттанып кетуі

( Осы жоспар бойынша топтар шығарманы мазмұндайды )

1. Сауалнама.

Үш топқа бірдей сұрақтар қойылады. Бірінші көтерген топ жауап береді.

1. Үзінді де ұлы Абай мен Біржан сал арасындағы көңіл жарастығы, шынайы сыйластық қалай суреттелген?

2. Біржан Абайға қандай ән орындап берді?

3. «Жанбота» әніне байланысты Абай Біржанға қандай пікір айтады?

4. Әйгерімнің әнін Абай қандай сезіммен қабылдады?

5. Біржан әншіге қандай баға берді?

2. Әр топ « Топтастыру » әдісі бойынша өз тұлғасын топтастыру.

Мұх тар

Біржан

АбайАқын дана әнші сазгер жазушы ұстаз

Ұстаз ағартушы сал дарын ғалым ойшыл

Сатирик аудармашы айтыскер суреткер драматург

1845-1904 1834-1897 1897-1961

3. « Тұжырым » кестесі бойынша жұмыс:

Топ

Кейіпкерлер

Іс-әрекеті

Адами қасиеті

І

Абай

ІІ

Біржан

ІІІ

Мұхтар

Шығармадан үзінді

Үзінді жайлы пікір

Ой тұжырым, мазмұнға сәйкес мақал-мәтел

4. Екі жақты түсініктеме күнделігі толтыру.

5. Шығармашылық жұмыс:

Әр топ өз тұлғасына бір шумақ өлең шығару.

6. Концептуалдық кестемен жұмыс:

Кейіпкер

Өмірге деген көзқарасы

Кейіпкерге баға

Сергіту сәті

« Желсіз түнде жарық ай » әні орындалады.

7. Оқулықпен жұмыс:

   І топ

   ІІ топ

   ІІІ топ

   Біржанның «Жанбота» әні туралы үзіндіні тауып, мәнерлеп оқу

   Абайдың Біржан әнінен алған әсері бейнеленген жерді тауып оқу

   Ұлжанның Біржанға бата берген кезін тауып оқу

8. Сөзден-сөз шығару.

« Әдебиетшілер » сөзі үш топқа бірдей беріледі. 3 топтағы үш оқушы айтушы, бірі жазушы болады.

Әдебиетшілер:

әдеби ер әдебиет

әдет ит шер

би бер рет

тіл тер берші

ти бет ет

IV. Қорытындылау.

1. «Біржан сал Абай аулында» (М.Әуезов) әңгімесіне сатылай кешенді талдау
   Тақырыбы:
   Авторы:
   Кейіпкерлері:
   Әңгімедегі көркемдеуіш құралдар:
   2. Өнер туралы мақал - мәтел айту:

• Өнерліге өріс кең.

• Өмірде кең бол,

Өнерде өр бол.

• Өнерде қызығу орынды, қызғану -күнә.

• Өнер бәйгесі үнемі тігулі

• Өнеге желісі үзілмесе, өнер өрісі де үзілмейді

Сұрақ: Елімізді дүние жүзіне танытқан қандай әнші, өнер адамдарын білесіңдер? /Әміре, Б.Төлегенова, Р.Бағланова, «Ұлытау» тобы, М.Бисенгалиев, т.б./

- Ендеше, екі ұлы -Абай мен Біржан өнер құдіретін түсініп, бір-бірінің қадірін қалай арттырса, біз, кейінгі ұрпақ та өнерді сүйіп, қастерлей білуіміз керек.

V. Бағалау:

Әр топтың топ басшылары өз тобының мүшелерін бағалайды.

VІ.Үйге тапсырма:

« Өнерлі өрге жүзер » тақырыбында шағын шығарма жазу.

« Абай » тобы

« Біржан » тобы

« Мұхтар » тобы

« Тұжырым » кестесі бойынша жұмыс:

Топ

Кейіпкерлер

Іс-әрекеті

Адами қасиеті

І

Абай

« Тұжырым » кестесі бойынша жұмыс:

Топ

Кейіпкерлер

Іс-әрекеті

Адами қасиеті

І

Абай

« Тұжырым » кестесі бойынша жұмыс:

Топ

Кейіпкерлер

Іс-әрекеті

Адами қасиеті

І

Абай

« Тұжырым » кестесі бойынша жұмыс:

Топ

Кейіпкерлер

Іс-әрекеті

Адами қасиеті

І

Абай

« Тұжырым » кестесі бойынша жұмыс:

Топ

Кейіпкерлер

Іс-әрекеті

Адами қасиеті

І

Абай

« Тұжырым » кестесі бойынша жұмыс:

Топ

Кейіпкерлер

Іс-әрекеті

Адами қасиеті

І

Абай

« Тұжырым » кестесі бойынша жұмыс:

Топ

Кейіпкерлер

Іс-әрекеті

Адами қасиеті

І

Абай

« Тұжырым » кестесі бойынша жұмыс:

Топ

Кейіпкерлер

Іс-әрекеті

Адами қасиеті

ІI

Біржан

« Тұжырым » кестесі бойынша жұмыс:

Топ

Кейіпкерлер

Іс-әрекеті

Адами қасиеті

II

Біржан

« Тұжырым » кестесі бойынша жұмыс:

Топ

Кейіпкерлер

Іс-әрекеті

Адами қасиеті

ІI

Біржан

« Тұжырым » кестесі бойынша жұмыс:

Топ

Кейіпкерлер

Іс-әрекеті

Адами қасиеті

ІI

Біржан

« Тұжырым » кестесі бойынша жұмыс:

Топ

Кейіпкерлер

Іс-әрекеті

Адами қасиеті

ІI

Біржан

« Тұжырым » кестесі бойынша жұмыс:

Топ

Кейіпкерлер

Іс-әрекеті

Адами қасиеті

ІI

Біржан

« Тұжырым » кестесі бойынша жұмыс:

Топ

Кейіпкерлер

Іс-әрекеті

Адами қасиеті

ІI

Біржан

« Тұжырым » кестесі бойынша жұмыс:

Топ

Кейіпкерлер

Іс-әрекеті

Адами қасиеті

ІII

Мұхтар

« Тұжырым » кестесі бойынша жұмыс:

Топ

Кейіпкерлер

Іс-әрекеті

Адами қасиеті

ІII

Мұхтар

« Тұжырым » кестесі бойынша жұмыс:

Топ

Кейіпкерлер

Іс-әрекеті

Адами қасиеті

ІII

Мұхтар

« Тұжырым » кестесі бойынша жұмыс:

Топ

Кейіпкерлер

Іс-әрекеті

Адами қасиеті

ІII

Мұхтар

« Тұжырым » кестесі бойынша жұмыс:

Топ

Кейіпкерлер

Іс-әрекеті

Адами қасиеті

ІII

Мұхтар

« Тұжырым » кестесі бойынша жұмыс:

Топ

Кейіпкерлер

Іс-әрекеті

Адами қасиеті

ІII

Мұхтар

« Тұжырым » кестесі бойынша жұмыс:

Топ

Кейіпкерлер

Іс-әрекеті

Адами қасиеті

ІII

Мұхтар

Шығармадан үзінді

Үзінді жайлы пікір

Ой тұжырым, мазмұнға сәйкес мақал-мәтел

Шығармадан үзінді

Үзінді жайлы пікір

Ой тұжырым, мазмұнға сәйкес мақал-мәтел

Шығармадан үзінді

Үзінді жайлы пікір

Ой тұжырым, мазмұнға сәйкес мақал-мәтел

Шығармадан үзінді

Үзінді жайлы пікір

Ой тұжырым, мазмұнға сәйкес мақал-мәтел

Шығармадан үзінді

Үзінді жайлы пікір

Ой тұжырым, мазмұнға сәйкес мақал-мәтел

Шығармадан үзінді

Үзінді жайлы пікір

Ой тұжырым, мазмұнға сәйкес мақал-мәтел

Шығармадан үзінді

Үзінді жайлы пікір

Ой тұжырым, мазмұнға сәйкес мақал-мәтел

Шығармадан үзінді

Үзінді жайлы пікір

Ой тұжырым, мазмұнға сәйкес мақал-мәтел

Шығармадан үзінді

Үзінді жайлы пікір

Ой тұжырым, мазмұнға сәйкес мақал-мәтел

Шығармадан үзінді

Үзінді жайлы пікір

Ой тұжырым, мазмұнға сәйкес мақал-мәтел

Шығармадан үзінді

Үзінді жайлы пікір

Ой тұжырым, мазмұнға сәйкес мақал-мәтел

Шығармадан үзінді

Үзінді жайлы пікір

Ой тұжырым, мазмұнға сәйкес мақал-мәтел

Шығармадан үзінді

Үзінді жайлы пікір

Ой тұжырым, мазмұнға сәйкес мақал-мәтел

Шығармадан үзінді

Үзінді жайлы пікір

Ой тұжырым, мазмұнға сәйкес мақал-мәтел

Шығармадан үзінді

Үзінді жайлы пікір

Ой тұжырым, мазмұнға сәйкес мақал-мәтел

Шығармадан үзінді

Үзінді жайлы пікір

Ой тұжырым, мазмұнға сәйкес мақал-мәтел

Шығармадан үзінді

Үзінді жайлы пікір

Ой тұжырым, мазмұнға сәйкес мақал-мәтел

Шығармадан үзінді

Үзінді жайлы пікір

Ой тұжырым, мазмұнға сәйкес мақал-мәтел

Шығармадан үзінді

Үзінді жайлы пікір

Ой тұжырым, мазмұнға сәйкес мақал-мәтел

Шығармадан үзінді

Үзінді жайлы пікір

Ой тұжырым, мазмұнға сәйкес мақал-мәтел

Жүрегін шырақ етіп жандырған кім?

Жырымен жан сусынын қандырған кім?

Өзіне-өзі орнатып ескерткішті

Мұра ғып кейінгіге қалдырған кім?

Ерте оянып, ойланып, ер жеткен кім?

Талабын тас қияға өрлеткен кім?

Құба жон, құбақан құм, құла қырды,

Өлеңнің бесігінде тербеткен кім?

Концептуалдық кестемен жұмыс:

Кейіпкер

Өмірге деген көзқарасы

Кейіпкерге баға

Оқулықпен жұмыс:

І топ:

Біржанның « Жанбота » әні туралы үзіндіні тауып, мәнерлеп оқу

Оқулықпен жұмыс:

ІІ топ:

Абайдың Біржан әнінен алған әсері бейнеленген жерді тауып оқу

Оқулықпен жұмыс:

ІІІ топ:

Ұлжанның Біржанға бата берген кезін тауып оқу

Өнеге желісі

үзілмесе, өнер өрісі де үзілмейді.

« Әдебиет - тек асыл мұратпен, таза ар - намыспен кіруге болатын зәулім сарай ».

« Абай жолы »

роман-эпопеясы әлемдік деңгейде:

« ХХ ғасырдағы ең үздік шығармалардың бірі » Луи Арагон

Біле бер, қанша білсең, тағы тіле,

Жетерсің мақсатыңа біле - біле.

Жүсіп Баласағұн