Урок: «Аққудың айырылуы»

Қызылорда облысы, Жалағаш ауданы, №31 орта мектеп С.Сейфуллиннің «Аққудың айрылуы» дастаны.Сабақтың мақсаты:1. Қазақстанның көрнекті ақыны Сәкен Сейфуллиннің өмірі мен шығармашылығы туралы білімдерін тереңдету.«Аққудың айрылуы» дастанымен оқушыларды таныстыра отырып, дастандағы негізгі идея – адал достық, шынайы, кіршіксіз, таза махаббат мәселесін көтеру.2. Дастанды мәнерлеп оқу дағдыларын дамыту. Махаббат пен зұлымдықты салыстыра отырып ізгілік жөнінде  ой қорыту дағдыларын дамыту.3.Экологиялық тәрбие беру; жақсылық пен жамандықты  ажырата біл... Сабақтың көрнекілігі: С.Сейфулиннің портреті, ақынның өлеңдер жинағы.Сабақтың барысы:І. Ұйымдастыру кезеңі.Амандасу, оқушыларды түгендеу.ІІ. Сұрақтар арқылы үй жұмысын тексеру.-   С.Сейфуллин кімСәкен қай жылы, қайда дүниеге келген? (1894 ж., қарағанды облысы, Жаңаарқа ауданында дүниеге келген)Сәкен сауатын қайда ашады? (ауыл молдасынан)-Қандай тілдер біледі? (түрік, араб)1938 жылы не болды? (жалған жазамен ұсталып, сталиндік жазалауға ұшырайды).Оның шығармашылығымен қай сыныпта таныстық? (5-6 с... «Жалғыз аққу жырақтағы Әнге салды «келем» деп Сыңар аққу құрақтағы Тұрды күтіп көлеңдеп Сыңқылдатып жарып көлді, Жұпар майын жағынып; Жұбайына аққу келді Алыс жерден сағынып». -Кездескенде екі аққу қайтті?  1.Мұғалімнің кіріспе сөзі:Бүгінгі сабақта ақынның «Аққудың айрылуы» атты дастанымен танысамыз. Біз қазақ әдебиетінде дастанмен алғаш танысып отырмыз. Дәптерімізге бүгінгі күнді жазайық. Дастан – (грек тілінен poietaшығарма) лирикалық жанрдың бір түрі, өлең – аңыз түрінде жазылған. «Адамға бәрі керек, солардың ішінен үшеуін ғана таңда десе, менің таңдайтыным: денсаулық, айнымас жолдас, суымас махаббат». І. Кіріспе.- Не туралы жырланған? (Жібек саясында көл бар еді).- Көпті сипаттаған үзіндіні оқулықтан тауып, оқып бер. (Көлдің құмы маржан, суы күміс, жан-жағы көк кестелі айнала. Осы көлді аққу мекен еткен).- Теңеулерді дәптерге көшіріп жазыңдар.«Маржан құмы, күміс суы,Көл еді кең айнадай:Мұнартқан торғын буы,Көк кестелі айнала». Көлді тағы қандай құстар мекендейді? (қызғыш... ІІ. Екі аққудың кездесуіБір мезгілде алыстан не естіледі? (Аққу күйі естіледі).Екі аққудың кездескен сәтін мәтіннен тауып оқып бер. «Жалғыз аққу жырақтағы Әнге салды «келем» деп Сыңар аққу құрақтағы Тұрды күтіп көлеңдеп Сыңқылдатып жарып көлді, Жұпар майын жағынып; Жұбайына аққу келді Алыс жерден сағынып». -Кездескенде екі аққу қайтті?  -Бұл бөлімде ақын  не жырлайды?(таза махаббатты),ІІІ. Мергеннің аққуды атуы.-Аққулар айырылып кеткен соң не болды?(оқ қамыстан бұрқ етіп атылды) -«Суық жүрек«деп кімді айтады?(Мергеннің қатыгездігі ол-тас жүрек адам -«Суық жүрек» деген тіркеске синоним жазыңдар.(тасжүрек) -Атылған оқ немен теңелген?(Жасыл ұшқын жарқ етті) -Атылған оқ көлге қалай әсер етті?Көл қайтты?     Бір мезгілде алыстан не естіледі? (Аққу күйі естіледі).   Екі аққудың кездескен сәтін мәтіннен тауып оқып бер. «Жалғыз аққу жырақтағы Әнге салды «келем» деп Сыңар аққу құрақтағы Тұрды күтіп көлеңдеп Сыңқылдатып жарып көлді, Жұпар майын жағынып; Жұбайына аққу келді Алыс жерден сағынып». -Кездескенде екі аққу қайтті?   ІҮ.Жалғыз қалған аққудың қасіреті мен өлімі. -Аққудың сыңары қалай күңіренеді?Мәтіннен тауып оқыңдар «Аққу тағы зарлап ұшып, Жалғыз қалған жарына; Жығылды кеп суды құшып, Сұр мергеннің жанына»  -Атылған оқ немен теңелген?(Жасыл ұшқын жарқ етті)-Атылған оқ көлге қалай әсер етті?Көл қайтты?  Бір мезгілде алыстан не естіледі? (Аққу күйі естіледі).Екі аққудың кездескен сәтін мәтіннен тауып оқып бер. «Жалғыз аққу жырақтағы Әнге салды «келем» деп Сыңар аққу құрақтағы Тұрды күтіп көлеңдеп Сыңқылдатып жарып көлді, Жұпар майын жағынып; Жұбайына аққу келді Алыс жерден сағынып». -Кездескенде екі аққу қайтті?   Ү.Сабақтың қорытындысы. -Дастанның идеясы неде?(Мәңгілік махаббатта) -Аққу құсы қазақ халқында ненің белгісі екен? (Тазалықтың,сұлулықтың,махаббаттың белгісі) -Мәңгілік махаббат өмірде кездеседі ме?(Қыз Жібек пен Төлеген,Қозы Көрпеш-Баян сұлу). -Дастан ұнады ма?  ҮІ.Үй жұмысы: ұнаған бөлікті жатқа оқып үйрену. ҮІІ.Бағалау.