Мевзу: Тамамлайыджы табили муреккеп джумлелер

9сыныф   Мевзу: Тамамлайыджы табили муреккеп джумлелер Макъсад:                 1 Янъы мевзуны анълатув;                 2. чешит севиели мешгъулиетлер беджерюв;                 3.ана тилимизге меракъ ве севги ашлав;     Донатув: карточкалар, компьютер программасы, дерсликлер,ресимлер..   Дерснинъ  кетишаты   I.  Тешкелий анъ: дерснинъ  мевзусыны  ве  макъсадыны  элян этюв. II.Эв вазифесини сорав 1.     Субет. Насыл джумлелерге хабер табили муреккеп джумлелер деймиз? Бойле джумлелерде насыл ба... 1карточка Берильген джумлелерни синтактик талиль этинъиз              Гонълю ачыкънынъ къолу ачыкъ, къолу ачыкънынъ ёлу ачыкъ.           Бабанынъ юреги дагъдан буюк,ананынъ юреги денъизден де терен.         2 карточка Берильген джумлелерни чешитини бельгиленъиз, синтактик талиль этинъиз.   Ана   -бабагъа урьмет этсенъ,озюнъе урьмет корерсинъ. Тильнинъ яхшысы саибине бал едирир,яманы башына беля кетирир.           3 карточка Аталар сезлерини маналарыны анълатынъыз, синтактик талиль этинъиз   Эмек къойсанъ,таш устюне гуль битер. Биревге яманлыкъ истегендже,озюнъе яхшылыкъ исте.                                                           III Янъы мевзу устюнде чалышув Оджанынъ анълатувы (схема эсасында анълатыла)     Тамамлайыджы табили муреккеп джумлелерде таби джумленинъ хабери баш джумледе анълатылгъан мананынъ битмесини талап этер. Тамамлайыджы табили муреккеп джумлелер бир къач чешити бар:                                                                         1.   (     - са,-се),  [      ].   Таби джумленинъ хаберине –са,-се ялгъамалары къошула ве теркибинде: Кимни,……... Эшиттинъми    -селер,                               -ми,     3.                                                                4.                   Бильдим               Дуйдыкъ,                          Ки,   2 группа ичюн вазифе: саифе 60, 106 иш. Метинни кочюрип язынъыз. Муреккеп  джумлелерни  бельгилеп, тизме  ве  табили  чешитлерини  къайд этинъиз.                                
Раздел Другое
Класс -
Тип Конспекты
Автор
Дата
Формат docx
Изображения Есть
For-Teacher.ru - все для учителя
Поделитесь с коллегами:

Мевзу: Тамамлайыджы табили муреккеп джумлелерМевзу: Тамамлайыджы табили муреккеп джумлелерМевзу: Тамамлайыджы табили муреккеп джумлелерМевзу: Тамамлайыджы табили муреккеп джумлелер9сыныф

Мевзу: Тамамлайыджы табили муреккеп джумлелер

Макъсад:

1 Янъы мевзуны анълатув;

2. чешит севиели мешгъулиетлер беджерюв;

3.ана тилимизге меракъ ве севги ашлав;

Донатув: карточкалар, компьютер программасы, дерсликлер,ресимлер..


Дерснинъ кетишаты


I. Тешкелий анъ: дерснинъ мевзусыны ве макъсадыны элян этюв.

II.Эв вазифесини сорав

  1. Субет.

Насыл джумлелерге хабер табили муреккеп джумлелер деймиз?

Бойле джумлелерде насыл багъ васталарыны къулланамыз?

2.Язма


1карточка

Берильген джумлелерни синтактик талиль этинъиз



Гонълю ачыкънынъ къолу ачыкъ, къолу ачыкънынъ ёлу ачыкъ.

Бабанынъ юреги дагъдан буюк,ананынъ юреги денъизден де терен.









2 карточка

Берильген джумлелерни чешитини бельгиленъиз, синтактик талиль этинъиз.



Ана -бабагъа урьмет этсенъ,озюнъе урьмет корерсинъ.

Тильнинъ яхшысы саибине бал едирир,яманы башына беля кетирир.








3 карточка

Аталар сезлерини маналарыны анълатынъыз, синтактик талиль этинъиз



Эмек къойсанъ,таш устюне гуль битер.

Биревге яманлыкъ истегендже,озюнъе яхшылыкъ исте.













III Янъы мевзу устюнде чалышув

Оджанынъ анълатувы (схема эсасында анълатыла)

Тамамлайыджы табили муреккеп джумлелерде таби джумленинъ хабери баш джумледе анълатылгъан мананынъ битмесини талап этер.

Тамамлайыджы табили муреккеп джумлелер бир къач чешити бар:

1. ( - са,-се), [ ].


Таби джумленинъ хаберине -са,-се ялгъамалары къошула ве теркибинде:

Кимни,………… нении

Кимге,…………….онынънен

Не,………………._оны,шуны,

Ким,………………. оны

киби замирлер ишлетилир,джумледе тамамлайыджы олуп келирлер.

Меселя:

кимнен корюшмек керексинъиз?

(Сиз кимге мектюп язгъан олсанъыз) , [онынънен мытлакъа корюшмек керексинъиз].

2. [ ], ки ( ).


Баш джумленинъ хабери бир сыра фииллернен ифаделенир:

Демек,бильмек,корьмек,тюшюнмек,олмакъ,,япмакъ,тариф этмек ве иляхре.

Меселя:

неге эминим?

[Эминим] ки,(олар илле келирлер).

3. [ -ми,-мы], ( ).


Баш джумле таби джумленен - ми,-мы дереджеликлери вастасынен багъланып келирлер.

Меселя:

нени айтынъмы ?

[ Айттынъмы],( бу ишни беджермелисинъ)

Дерслик иле чалушув: с.57-58 ( къаиде ве мисаллерни окъув).

Тахтада язув

Вазифе:

Тамамлайыджы табили муреккеп джумлелерни синтактик талиль этинъиз ве схемаларыны язынъыз.

1.Олар беллейлер ки,меним севгим-бала севгиси.

2.Коресинъми, йыланнынъ севмеген оту ювасынынъ агъызында бите.

3.Билесинъми, биз бугунь языджылар топлашувына бараджакъмыз.

4.Корюне ки, бу йыл берекет номай оладжакъ.

5.Шуны тасдыкъламакъ керек ки, олар бу ишни аля дереджеде беджергенлер.


Иджадий вазифе.(компьютер программасы иле чалышув) Мевзу: Тамамлайыджы табили муреккеп джумлелер

Берильген джумлелерни битиринъиз.

Инанам ки,…

Бу ерде шуны айтмакъ керек ки,…

Алие чокъкъа бармай дуйды,…

Олимпиада дакъкъасы

1. Джумленинъ синтактик талилини беджеринъиз

Тар ёлчыкъ дешетли эки геджеден кельген яшны кучюк бир аранчыкъ янына алып чыкъты.

2.Ашагъыда берильген зарфларны тенъештирюв дереджесинде язынъыз

Тез, эвель, яваш, чокъ, кеч, эрте

Муптеда ве тамамлайыджы табили муреккеп джумлелернинъ фаркъыны косьтеринъиз.

О яхшы анълады ки,бираз ял алмайып,эвине барып еталмаз.

Шусы языкъ ки,гъалебелер озь башына олмады.

Сизге екяне риджам шу ки,меним акъкъымда ич де фена шей тюшюнменъиз.

Энъ эсасы шу ки,ишке джан-юректен берильменъ керек.

Дерснинъ екюни

Чифтлерде чалышув.(интерактив усул)

Ривин-Дьяченко усулы иле.

  1. Бугюнки мевзуны насыл анъладынъыз?

  2. Бойле джумлелерде насыл багъ васталар къулланылалар?

  3. Тамамлайыджы табили муреккеп джумлелер насыл чешитке болюнелер?

Диалог шекилинде, дерс мевзусы акъкъында бир-бирлеринен субет кечирелер.

Баалав.

Эвге вазифе:Агъзавий: с.57-58 (малюматны менимсемек)

Язма:

1группа ичюн вазифе: берильген схемаларгъа эсасланып, тамамлайыджы табили муреккеп джумлелерни уйдурып язынъыз.

1. 2.

Эшиттинъми

Олар-селер, -ми,

3. 4.

Бильдим

Дуйдыкъ,Ки,

2 группа ичюн вазифе: саифе 60, 106 иш. Метинни кочюрип язынъыз. Муреккеп джумлелерни бельгилеп, тизме ве табили чешитлерини къайд этинъиз.





© 2010-2022