Қазақ тілінен «Біріккен сөздердің емлесі» тақырыбының жоспары

Сабақ жоспары

Пән: Қазақ тілі

Сынып: 6 «Ә»

Күні: 2.10.13

Тақырыбы: Біріккен сөздің емлесі

Мақсаты:

1. Білімділік: Оқушыларға біріккен сөздердің емлесі туралы түсінік беру;

2. Дамытушылық: Оқушылардың жеке жұптасып, шағын топта жұмыс ісеуге дағдыландыру, шығармашылық қабілетін, ойлау қабілетін дамыту, нақты шешім жасауға үйрету;

3. Тәрбиелік: Шығармашылық жұмысқа баулу, топпен жұмыс жасап, бірін-бірі тыңдай білуге үйрету.

Сабақтың түрі: дәстүрлі емес

Сабақтың типі: аралас сабақ

Сабақтың әдіс-тәсілдері: сұрақ-жауап, түсіндіру, талдау.

Көрнекіліктер: гүл, кестелер.

Сабақтың барысы:

Ұйымдастыру кезеңі:

А) «Сәлемдесу» ойыны: Қазір біз сендермен ойын ойнаймыз, қимылды жылдам жасауларың керек. «Бастаймыз» деген белгі бергенде, мен қалай амандасу керек екенін айтамын, сонда сендер бір-біріңмен тез-тез амандасасыңдар. Әр адаммен әртүрлі амандасасыңдар. Сонымен, көзбен... қолмен... құлақпен... тіземен... йықпен... өкшемен... арқамен.

Ә) Кезекшімен сұхбат.

Б) Бүгінгі сабағымыз 3 топқа («Ақыл», «Білім», «Тапқыр») болып бөлініп жүргізілетіні айтылады.

Үй жұмысын тексеру:

«Сиқырлы гүл» арқылы үй жұмысын тексеру. Гүлдің әр жапырағында үй тапсырмасы бойынша сұрақтар ілініп тұрады. Оқушылар сол сұрақтарға жауап береді.

1. Сөздер тұлғасына қарай нешеге бөлінеді? Оларға сипаттама беріңіз.

2. Қосымша дегеніміз не? Толығырақ мәлімет беріңіз.

3. Сөздер құрамына қарай нешеге бөлінеді? Оларды атап шығыныз.

4. Күрделі сөздің қандай түрлері бар?

5. Біріккен сөз дегеніміз не және ол қалай жасалады?

6. Мына біріккен сөздердің жасалу жағынан қандай ерекшелік байқадыңыз? «Көкшетау» және «Есенгелді»

7. «Алакөл» сөзі қандай атауға жатады?

Жаңа сабақ:

Біріккен сөздің емлесі

1. Біріккен сөздер әрқашан бірге жазылады. Мысалы: баспасөз, шекара, әлденеше т.б.

2. Біріккен сөздердің әрбір тұлғасы дыбыстық өзгеріске түскен қалыпта жазылады. Мысалы: ашудас (ашутас немесе ащы тас емес), ендігәрі (ендігіден әрі емес), Бегәлі (Бекәлі емес).

3. Еш, бір, әр, кей, әлде деген сөздер есімдіктермен (мысалы, еш сөзі кім, бір, қандай, қашан, теңе сөздерімен, бір сөзі неше, талай, аз, ыңғай, келкі, жола, жолата сөздерімен, кей сөзібір, біреу сөздерімен, әлде сөзі кім, қашан, қалай, қайда сөздерімен бірігіп жазылады.

• Әр топ басшысын сайлайды. Сайыс 4 кезеңнен тұрады:

1-кезең. Сәйкестікті тап.

2-кезең. Талдау жұмысы.

3-кезең. Әзіл-оспақты логикалық сұрақтар.

4-кезең. Кім жылдам.

1-кезең. Сәйкестікті тап.

Ақылдылар тобы: Білімділер тобы: Тапқырлар тобы:

Бет қағар Шаң аралық Жаратылыс сөз

Тоқым күйер Алып гүл Ақ шаш

Тоғыз құмалақ Ай сорғыш Еш тану

Темір ашар Халық сурет Сұлу қашан

Жан жол Фото сатар Баспа сақал

2-кезең. Өлең шумағынан біріккен сөзді тауып, фонетикалық талдау жасау.

Ақылдылар тобы: Арыстанмын, айбатыма кім шыдар?

Жолбарыспын, маған қарсы кім тұрар?

Көкте - бұлт, жерде - желмін гулеген,

Жер еркесі - желдің жөнін кім сұрар?

Білімділер тобы: Көкте - күнмін, көпке нұрым шашамын,

Көңілге алсам, қазір ғарышқа асамын,

Шеті, түбі жоқ теңізбін қаракөк,

Ерігемін - толқып, шалқып, тасамын.

Тапқырлар тобы: Жақсы жігіт ел-жұртының қаласындай,

Жақсы әйел әмме жұрттың анасындай.

Жақсыға ешкімнің де жаттығы жоқ,

Көреді бәрін де өз баласындай.

3-кезең. Әзіл-оспақты логикалық жұмбақ.

Ақылдылар тобы: Лимонның жартысы не болады?

Білімділер тобы: Король кімнің алдында тәжін шешеді?

Тапқырлар тобы: Қай жерде жексенбі сенбіден бұрын келеді?

4-кезең. «Кім жылдам». Біріккен сөздерді жазу.

Ақылдылар тобы. Кісі аттары:

Білімділер тобы. Аң, құс, жәндік атаулары:

Тапқырлар тобы. Географиялық атаулар:

Бекіту:

• Сөздер құрамына қарай нешеге бөлінеді?

• Дара сөздер нешеге бөлінеді?

• Күрделі сөздер нешеге бөлінеді?

• Біріккен сөз дегеніміз не?

• Біріккен сөз қалай жасалады?

Қорытынды:

Балалар, мінекей сабағымыз да соңына жетіп қалды. Сендердің сабаққа белсене қатысқандарын үшін шын жүректен ризашылығымды білдіремін. «Тоқсан ауыз сөздің тобықтай түйіні» дегендей жеңімпаздарымызды анықтайық. (Әр топтың балдары есептеліп, жүлделі орындар белгіленеді және мадақтау қағазымен марапатталады).

Үй жұмысын беру: Ережені жаттау және 85- жаттығуларды орындау.

Бағалау:

Ақылдылар тобы: Арыстанмын, айбатыма кім шыдар?

Жолбарыспын, маған қарсы кім тұрар?

Көкте - бұлт, жерде - желмін гулеген,

Жер еркесі - желдің жөнін кім сұрар?

Білімділер тобы: Көкте - күнмін, көпке нұрым шашамын,

Көңілге алсам, қазір ғарышқа асамын,

Шеті, түбі жоқ теңізбін қаракөк,

Ерігемін - толқып, шалқып, тасамын.

Тапқырлар тобы: Жақсы жігіт ел-жұртының қаласындай,

Жақсы әйел әмме жұрттың анасындай.

Жақсыға ешкімнің де жаттығы жоқ,

Көреді бәрін де өз баласындай.