Программа по методике преподавания башкирского языка

Раздел Другое
Класс -
Тип Другие методич. материалы
Автор
Дата
Формат doc
Изображения Нет
For-Teacher.ru - все для учителя
Поделитесь с коллегами:

ФЕДЕРАЛЬНОЕ АГЕНТСТВО ПО ОБРАЗОВАНИЮ

Государственное образовательное учреждение высшего профессионального образования

«Башкирский государственный университет»

Нефтекамский филиал



Кафедра башкирской филологии


«Методика преподавания башкирского языка»

Рабочая учебная программа дисциплины

для студентов очной формы обучения специальности 031001.65 Филология







Составитель: кандидат филологических наук

Г. Г. Байбулатова





Нефтекамск 2014 г.

БЕЛЕМ БИРЕҮ БУЙЫНСА ФЕДЕРАЛЬ АГЕНТЛЫҠ

Юғары профессиональ белем биреү

Дәүләт мәғариф учреждениеһы

"Башҡорт дәүләт университеты"

Нефтекама филиалы


Башҡорт филологияһы кафедраһы


"Башҡорт телен уҡытыу методикаһы"

031001.65 Филология специалносы буйынса көндөҙгө уҡыу бүлеге студенттары өсөн уҡыу-уҡытыу эш программаһы



Төҙөүсеһе: филология фәндәре кандидаты Г. Ғ. Байбулатова








Нефтекама 2014 й.

БДУ-ның Нефтекама филиалы башҡорт филологияһы кафедраһы ҡарары менән баҫыла (протокол № 2, 26 сентярь, 2008 йыл).




























Йөкмәтке:


Аңлатмалы яҙма…………………………………………………4

Курстың тематик планы………………………………….………5

Курстың йөкмәткеһе………………………………………………7

Практик дәрес пландары………………………………………21

Үҙ аллы эш темалары…………………………………………..27

Контроль эш һорауҙары………………………………………..29

Имтихан һорауҙары …………………………………………….32

Төп һәм өҫтәлмә әҙәбиәт исемлеге ………………………….33

Педагогик практика программаһы....................................34







Аңлатмалы яҙма

«Башҡорт телен уҡытыу методикаһы» курсы, предмет булараҡ, Башҡорт дәүләт университетының Нефтекама филиалында гуманитар факультеттың башҡорт-рус бүлеге студенттары тарафынан 7-се семестрҙа өйрәнелә. Уҡыу планында был предмет буйынса 30 сәғәт лекция, 24 сәғәт практик дәрес, 70 сәғәт үҙ аллы эш ҡаралған. Курстың айырылғыһыҙ өлөшө, дауамы булып 9-сы семестрҙа мәктәптә үтеләсәк педагогик практика тора.

Мәктәптә белем һәм тәрбиә биреүҙең сифатын күтәреү, уҡытыуҙың тормош менән бәйләнешен нығытыу, балаларҙы тормошҡа өйрәтеү һәм йәмғиәттә файҙалы хеҙмәткә әҙерләү бөгөнгө көндөң төп бурысы һанала. Шуға ла бөгөнгө мәғариф системаһы йәш быуында юғары әхлаҡ сифаттар тәрбиәләүҙе, үҙ халҡының ғөрөф-ғәҙәтенә, йолаларына, бай традицияларына өйрәтеүҙе, уҡыусыларҙың ижади һәләтлектәрен, даими һәм системалы рәүештә уҡыу, үҙ аллы белем алыуға өйрәнеү күнекмәләрен һәм милли үҙаңын үҫтереүҙе беренсе планға ҡуя.

Бөгөнгө көндә дөйөм белем биреү мәктәптәренең үҫеш кимәле уҡыу-уҡытыу процесының активлашыуы менән билдәләнә. Шуға күрә мәктәптәрҙә уҡытыу һәм тәрбиә биреүҙең төп формаһы булған дәрестең сифатын күтәреү, уның уҡыусыларға тәьҫир итеү көсөн арттырыу көнүҙәк мәсьәләләрҙең береһе һанала. Дәрестең сифаты уҡытыусының методик оҫталығына бәйләнгән. Ә методик оҫталыҡ, үҙ сиратында, уҡытыусының теге йәки был предметты уҡытыу методикаһын ныҡлы үҙләштереүенән һәм уны үҙенең эшендә ижади ҡуллана белеүенән дә килә. «Башҡорт телен уҡытыу методикаһы» курсы студенттарға ошо маҡсаттарҙан сығып уҡытыла.

Тел уҡытыусылары шуны иҫтә тоторға бурыслы: тел - тере организм. Һәр бер тереклек үҫкән, үҙгәргән кеүек үк, тел күренештәре лә үҫә, үҙгәрә, камиллаша. Шуға күрә лә тел уҡытыусылары заман һулышын тойоп йәшәргә, уның менән бергә атлап һәр бер яңылығын уҡыусыларға еткерегә бурыслы.

Программа «5 -9 кластарҙа башҡорт телен уҡытыу методикаһы» ҡулланмаһына (Аҙнағолов Р. Ғ., Исламова Ф. Ғ., Тикеев Д. С., Шарапов И. Ә һ. б. редакцияһында. - Өфө: «Китап», 1996) һәм «Башҡорт телен уҡытыу методикаһы курсынан программа»ға (төҙ.: доцент Шәйхлисламова З. Ф., редакторы ф. ф.д., профессор Зәйнуллин М. В.) таянып эшләнде. Ул курс буйынса календарь-тематик пландан, программанан, практик дәрес пландарынан, үҙ аллы эш темаларынан, конторль һәм имтихан һорауҙарынан, төп һәм өҫтәлмә әҙәбиәт исемлегенән, педагогик практика программаһынан тора.







  1. Курстың тематик планы

(көндөҙгө бүлектең IV курсы өсөн)



п/п

Темалар

лекциялар

практик сәғәттәр

үҙ аллы эштәр

1

Инеш лекция

Фән булараҡ башҡорт телен уҡытыу методикаһы.

2


3

2

Мәктәптә башҡорт теленә өйрәтеүҙең принциптары һәм методтары.

2


3

3

Башҡорт теле дәрестәрен ойоштороу .

2


3

4

Башҡорт теленән программалар һәм уҡыу әсбаптары


2


5

Башҡорт теле дәрестәрендә күргәҙмә материалдар һәм техник саралар ҡулланыу.

2


3

6

Уҡыу материалын планлаштырырға өйрәтеү. Башҡорт теленән дәрес конспекттарын төҙөргә өйрәтеү


2

3

7

Башҡорт теле курсының төп бүлектәрен уҡытыу методикаһы. Фонетика бүлеген уҡытыу методикаһы. Телмәр өндәрен һәм графиканы өйрәтеү.

2


3

8

Фонетика буйынса дәрес конспекты төҙөү.


2

3

9

Лексика уҡытыу методикаһы.

2


3

10

Лексика буйынса дәрес конспекты төҙөү.


2

3

11

Морфология уҡытыу методикаһы.

2


3

12

Морфология буйынса дәрес конспекты төҙөү.


2

3

13

Синтаксис уҡытыу методикаһы.

2


3

14

Синтаксис буйынса дәрес конспекты төҙөү.


2

3

15

Орфографияға өйрәтеү методикаһы.

2


3

16

Орфография буйынса дәрес конспекты төҙөү.


2

3

17

Пунктуацияға өйрәтеү методикаһы.

2


3

18

Пунктуация буйынса дәрес конспекты төҙөү.


2

2

19

Телмәр үҫтереү методикаһы.

2


2

20

Телмәр үҫтереү буйынса дәрес конспекты төҙөү.


2

2

21

Стилистика буйынса дәрес конспекты төҙөү.


2

1

22

Башҡорт теленән кластан тыш эштәрҙең уҡыу процесындағы урыны.

2


2

23

Кластан тыш эштәр үтҡәреү дәресе конспекты төҙөү.


2

2

24

Башҡорт теленең факультатив курсы методикаһы.

2


2

25

Башҡорт теле кабинеты.

2


2

26

Мәктәптә башҡорт теле кабинеты (дәрес-күргәҙмә).


2

2

27

Юғары уҡыу йортонда «Башҡорт телен уҡытыу методикаһы» курсынан лекциялар, практик дәрестәр һәм педагогик практика.

2


2


Бөтәһе: 46




24

26

70













Курстың йөкмәткеһе

Тема № 1

1.1 Фән булараҡ башҡорт телен уҡытыу методикаһы

(инеш лекция)

Башҡорт телен уҡытыу методикаһы предметы. Уның бурыстары:

а) башҡорт теленә өйрәтеүҙең маҡсатын һәм бурыстарын билдәләү. Башҡорт теленә өйрәтеүҙең белем һәм тәрбиә биреүҙәге, һүҙгә булған ҡыҙыҡһыныусанлыҡты үҫтереүҙәге әһәмиәте һәм практикала тормошҡа ашырылыуы.

б) мәктәптә башҡорт телен өйрәнеүҙең йөкмәткеһен билдәләү.

в) башҡорт телен өйрәнеү процесын ойоштороу формаларын, методтарын, алымдарын өйрәтеү һәм белемдәрен баһалау юлдарын билдәләү.

Башҡорт телен уҡытыу методикаһының фәнни-тикшеренеү методтары: методик эксперимент, күҙәтеү методы, анкета һәм тест тултырыу, методик мираҫты өйрәнеү, уҡытыусы һүҙе һ. б

1. 2 Башҡорт телен уҡытыу методикаһының тарихы

Методик ҡомартҡыны өйрәнеү, башҡорт теле методикаһының үҫешен, элек ҡулланылған айырым метод һәм алымдарҙы уңышлы файҙаланырға, хәҙер ҡулланылғандары менән сағыштырырға һәм уларҙы активлаштырырға мөмкинлек бирә.

Күренекле ғалим - методистарҙың әсә телен уҡытыуҙа ҡараштары (М. Бикчурин, В. Катаринский, А. Бессонов, М. Аҡмулла, М. Ҡыуатов, М. Өмөтбаев, Ҡ. Насыри, Ҡ. Әхмәр, З. Шакиров, М. Ҡулаев, И. Бикчәнтәев, З. Айыуханов, С. Ямалиев, Х. Усман, Ғ. Дәүләтшин, А. Ғәлләмов, Ә. Мансуров, Ж. Кейекбаев, Н. Дмитриев һ. б.).

Рус телен уҡытыу методикаһы менән бәйлелек. Ф. Буслаев, А. Пешковский, А. Тевкучев.

Телсе-ғалимдарҙың мәктәптә тел уҡытыуҙың бурыстары һәм мәсьәләләре, программа һәм дәреслектәрҙең йөкмәткеһе тураһындағы фекерҙәре: Ф. Фортунатов, А. Шахматов, И. Бодуэн де Куртенэ, Л. Щерба, Д. Ушаков, В. Виноградов.

1. 3 Методика һәм нигеҙләнеүсе фәндәр

Башҡорт телен уҡытыу методикаһының философия менән бәйләнеше. Тел һәм фекерләү берҙәмлеге, тел менән йәмғиәттең бәйләнеше, кеше хеҙмәтенең ысынбарлығы, уның аң даирәһе түбәнге методик принциптарҙың нигеҙе булып тора: мәҫәлән, телгә өйрәтеүҙең ныҡышмалы эшмәкәрлек талап итеүе, уҡытыуҙың коллектив формаһының отошлораҡ булыуы һ. б. Башҡорт телен уҡытыу методикаһының лингвистика менән бәйләнеше: уҡытыуҙың йөкмәткеһе, терминология. Урта уҡыу йорттарында төрлө лингвистик мәктәптәрҙең типтары, принциптары, ҡараштары һәм аңлатмалары менән таныштырыу.

Башҡорт телен уҡытыу методикаһының педагогика менән бәйләнеше. Башҡорт телен уҡытыуҙа ҡулланылған дөйөм дидактик принциптар: фәннилек, аңлайышлылыҡ, күсәгилешлек, дауамсанлыҡ, күргәҙмәлелек, эҙмә-эҙлелек, тотороҡлолоҡ; уҡыусыларҙың донъяға ҡараштарын формалаштырыуға, һәләттәрен үҫтереүгә, танып белеү эшмәкәрлеген активлаштырыуға йүнәлтелгән принциптар.

Башҡорт теленә өйрәтеүҙең дидактик принциптары: телде системалы структур күренеш итеп өйрәтеү, тел кимәлдәрен асыҡлауҙа синхронлыҡ алымы, экстралингвистик факторҙарҙың телдең үҫешенә һәм функцияларына йоғонтоһо.

Методиканың психология менән бәйләнеше. Башҡорт телен уҡытыу методикаһының үҙләштереү психологияһы менән бәйле принциптарҙы ҡулланыу: анализ һәм синтез, абстраклаштырыу һәм конкретлаштырыу һ. б. Башҡорт телен уҡытыу методикаһының психология мәғлүмәттәренә таяныуы, дәрестә һәм дәрестән тыш эштәрҙә уҡыусыларҙың индивидуаль айырмалыҡтары, үҙенсәлектәре менән иҫәпләшеү, һәр бер уҡыусыны айырым өйрәнеү, йәш үҙенсәлектәренә ярашлы уҡыусының материалды үҙләштереү мөмкинлеген, иғтибарын туплауҙаң юғары мәлен һәм түбәнге нөктәһен билдәләй белеүҙә сағылыуы.

Тема № 2

Мәктәптә башҡорт теленә өйрәтеүҙең

принциптары һәм методтары.

2. 1 Дөйөм дидактик принциптар

Фәннилек принцибы: балаларҙы тел тураһындағы фән нигеҙҙәре менән таныштырыу.

Системалы үҙләштереү принцибы: уҡыусыларға телдең даими үҫә барыусы тере организм икәнлеген аңлатыу.

Тарихилыҡ принцибы:балаларға телдең ижтимағи күренеш булыуы һәм йәмғиәттә тотҡан урыны хаҡында төплө белем биреү.

Аңлы үҙләштереү принцибы: уҡыусыларҙан тел факттарын, законлылыҡтарын, ҡағиҙәләрен аңлап һәм миҫалдар менән иҫбатлай алырлыҡ кимәлдә үҙләштереүҙе талап итеү.

Күсемлелек принцибы: өйрәнә торған материалды элек үткән материалды иҫкә төшөрөп һәм уға таянып аңлатыу.

Перспективалы өйрәтеү принцибы: уҡытыусының дәрес материалын алда үтеләсәк темаларға ныҡлы нигеҙ булыу күҙлегенән сығып аңлатыуы.

Аңлайышлы өйрәтеү принцибы: дәрес материалының уҡыусыларҙың зиһененә етерлек, йәш үҙенсәлектәренә ярашлы төҙөлөүе.

Уҡыусыларҙың шәхси үҙенсәлектәрен иҫәпкә алыу принцибы: уҡытыусының балалар йәшенең психологияһын яҡшы белеүе.

Теорияны практика менән бәйләп уҡытыу принцибы: тормош менән бәйле уҡытыу; йәш быуынды аңлы һәм ижади хеҙмәткә әҙерләү, уны тормоштоң актив төҙөүсеһе итеп тәрбиәләү;


2. 2 Методик принциптар

1. Башҡорт теленең бөтә кимәлдәрен үҙ- ара бәйләнештә өйрәнеү;

2. Башҡорт теле дәрестәрен уҡыусыларҙың һөйләү һәм яҙыу телмәрен

үҫтереүгә йүнәлтеү.

3. Башҡорт телен уҡытыуҙы стилистик йүнәлештә алып барыу;

4. Пунктуацияны өйрәнгәндә төп иғтибарҙы балаларҙың тасуири уҡыу

күнекмәләрен булдырыуға йүнәлтеү;

5. Уҡыусыларҙың үҙ аллы танып белеү һәләтлектәрен һәм телмәр

эшмәкәрлеген үҫтереү.


2. 3. Башҡорт телен уҡытыу методтары:

1. Уҡытыусы һүҙе.

2. Әңгәмә.

3. Телде анализлау.

4. Тел күренештәрен күҙәтеү.

5. Күнегеүҙәр эшләтеү.

6. Дәреслек менән эшләү.

7. Күргәҙмә материал ҡулланыу.

8. Экскурсия.

9. Проблемалы уҡытыу.

Тема № 3

Башҡорт теле дәрестәрен ойоштороу .

3. 1 Башҡорт теле дәрестәренең төрҙәре һәм структураһы

Маҡсаттары яғынан башҡорт теле дәрестәре:

  1. Яңы белем биреү дәрестәре.

Яңы материалды өйрәнеүгә ҡоролған дәрестәр структураһының стандарт булмаған схемаһы:

а) өйгә эште тикшереү;

б) яңы материалды аңлатыу;

в) ҡағиҙә, билдәләмә, һығымта сығарыу;

г) алған белемде нығытыу;

ғ) өйгә эш биреү;

  1. Алынған белемде нығытыу дәрестәре;

  2. Үтелгәндәрҙе ҡабатлау, иҫкә төшөрөү дәрестәре:

а) үткән кластарҙа алған белемдәрҙе иҫкә төшөрөү дәрестәре;

б) ҡабатлау (йомғаҡлау дәрестәре);

  1. Алынған белемдәрҙең үҙләштерелеүен тикшереү, иҫәпкә алыу дәрестәре;

Йөкмәткеһе яғынан

башҡорт теле дәрестәренең төрҙәре:

  1. Грамматика;

  2. Фонетика;

Һүҙьяһалыш;

  1. Орфография;

  2. Пунктуация;

  3. Телмәр үҫтереү;

Башҡорт теле

дәрестәренең структура элементтары:

  1. Яңы материалды аңлатыу. Яңы материалды өйрәнеүгә ҡоролған дәрес структурһының стандарт булмаған схемаһы:

а) өйгә эште тикшереү;

  1. Яңы материалды аңлатыу;

  2. Ҡағиҙә, билдәләмә, һығымта сығарыу;

  3. Алған белемде нығытыу;

  4. Өйгә эш биреү;

  5. Нығытыу һәм ҡабатлау өсөн күнегеүҙәр;

  6. Өйгә эш биреү;

  7. Өйгә эште тикшереү;

  8. Уҡыусыларҙан һорау;

  9. Уҡыусыларҙың белемен фронталь тикшереү (класс менән);


3. 2 Башҡорт теле дәрестәренә дөйөм талаптар:

1. Материалды уҡыусыларҙың йәш үҙенсәлектәренә һәм уларҙың белем кимәленә ҡарап ойоштору;

2. Дәрес маҡсатын аныҡ билдәләү һәм шуның нигеҙендә дәресте методик яҡтан дөрөҫ һәм конкрет итеп балалар алдына ҡуя белеү;

3. Теманы аңлатҡанда үтелгәндәргә бәйләү һәм артабан үтеләсәктәргә ныҡлы нигеҙ һалыу;

4. 45 минут ваҡыттың һәр минутын рациональ һәм эффектлы файҙаланыу;

5. Ижади характерҙағы, балаларҙы ҡыҙыҡтырырлыҡ, йәлеп итерлек, уларҙың танып белеү активлығын үҫтерерлек эш алымдарын ҡулланыу;

6. Дәрестең һәр этабын бер бөтөн итеү һәм шул уҡ ваҡытта улар араһында тығыҙ бәйлелек ойоштороу;

7. Мөмкинлегенә ҡарап, һәр дәрестә үтелгән теманың тормош һәм практика менән бәйлелегенә ирешеү;

  1. Уҡыусыларҙың ижади эшләүенә, үҙ аллылығына ныҡлы иғтибар биреү;

3. 3 Башҡорт теле дәрестәрендә өйгә эш биреү

Аңлылыҡ, системалылыҡ, эҙмә-эҙлелек, асыҡлыҡ - өйгә бирелгән эште билдәләүсе төп факторҙар.

Өйгә бирелгән эштең күләме һәм йөкмәткеһе.

Өйгә эште тикшереү һәм баһалау.


3. 4 Башҡорт теле дәрестәрен анализлау

Дәрестең йөкмәткеһен дөрөҫ баһалау өсөн дәрес структураһының һәр элементына анализ яһау. Анализ ваҡытында дәрестең йөкмәткеһе, төҙөлөшө, үткәреү методикаһы, уҡытыусы һәм уҡыусы эшмәкәрлеге, дәрес һөҙөмтәләренең иғтибар үҙәгендә булыуы. Дәрестең бөтә этабы, элементтары уның маҡсатына ярашлымы, юҡмы икәненә иғтибар итеү.

Дәресте анализлағанда түбәндәге һорауҙарға тулы яуап алынырға тейеш:

- дәрес маҡсаты нисек, ул дәрес йөкмәткеһенә тура киләме?

- дәрес темаһы дөрөҫ билдәләнеләме?

- дәрестең башҡа дәрестәр системаһында, бүлектә урыны, әһәмиәте нимәлә?

-дәрестең төрө, структураһы ниндәй? Башҡаларҙан айырмаһы нимәлә, был вариант уйланғанмы?

- пландан ситкә тайпылыу булдымы, булһа, ниндәй кимәлдә һәм ни өсөн?

- фәнни яҡтан дәрес материалы, йөкмәткеһе нисек? Ҡағиҙә һәм терминдар дөрөҫ бирелгәнме?

- дәрестә теоретик материал кимәле, күнегеүҙәр, яҙма эштәр күләме нисек? Балаларға ялҡытҡыс түгелме? Планлаштырылғандар бөтәһе лә үтәлдеме?

- телмәр үҫтереү һәм уҡыусыларҙың фекер йөрөтөүе ниндәй кимәлдә, формала хәл ителә?

- дәрестә ҡулланылған текстар маҡсатҡа тура киләме? Күнегеүҙәр балаларҙың үҫеш һәм аң кимәленә яраймы?

- күнегеүҙәр төрө дәрескә тап киләме?

- күргәҙмәлелек нисек ҡулланыла?

- дәреслек менән эш нисек ойошторола, роле ниндәй?

- үтелгәндәрҙе ҡабатлауҙа һәм яңы теманы аңлатыуҙа ниндәй методтар ҡулланыла?

- үтелгәндәр менән яңы тема араһында ниндәй бәйләнеш бар?

- балаларҙың белем кимәлен тикшереү һәм һорауға яуап алыуҙа ниндәй алымдар ҡулланылды?

- өйгә эш дәрес темаһына тура киләме? Уның төрө, күләме, аңлатылып биреүе нисек булды?

- уҡыусыларҙың дәрестәге активлығы, үҙаллылығы һәм тәртибе нисек?

- уҡытыусының класта торошо, класс иғтибарын яулай алыуы, артта ҡалыусылар менән эше, телмәре, балаларға булған мөғәмәләһе нисек?

- дәрес һөҙөмтәһе нисек? Уҡыусыларҙың белем һәм күнекмә кимәле, белемдәренең аңлылығы һәм ныҡлығы, төп маҡсат нисек тормошҡа ашырыла?

3. 4 Дәрескә әҙерләнеү һәм уны планлаштырыу

Уҡытыусының календарь-тематик пландары, унда үтеләсәк һәр дәрес темаһының календарь сроктары билдәләнеүе.

Көндәлек дәрес пландары.

Тема № 4

4. Башҡорт теле дәрестәрендә күргәҙмә материалдар

һәм техник саралар ҡулланыу

4. 1 Күргәҙмә әсбаптар һәм уларҙың функциялары

Дәрестең йөкмәткеһенә ярашлы күргәҙмә материалдар:

а) таҡтаға яҙыу;

б) таблица;

в) схема;

г) плакат-таблица;

ғ) рәсем;

д) картина;

ҙ) һүҙлек һ. б;

Күргәҙмә материалдарҙың шәхесте үҫтереү функцияһы, тәрбиәүи әһәмиәте.


4. 2. Техник саралар, уларҙың төрҙәре һәм әһәмиәте

а) Башҡорт теле дәрестәрендә фонохрестоматиялар.Уларҙы ҡулланғанда предмет-ара бәйләнеш принцибына нигеҙләнеү, материалдың лингвистик йөкмәткеһен иҫәпкә алыу.

б) Башҡорт теле дәрестәрендә магнитофон ҡулланыу. Уҡыусыларҙың һөйләү интонацияһын, дикцияһын үҫтереүҙә магнитофондың роле.

в) Башҡорт теле дәрестәрендә видеомагнитофон; Видеотаҫмаларға яҙҙырылған тәбиғәт күренештәре, башҡа төрлө әҫәрҙәр буйынса изложениелар яҙҙырыу.

г) Башҡорт теле дәрестәрендә компьютер. Электрон дәрестәр, уларҙың телмәр үҫтереүҙә, белем биреүҙә әһәмиәте.

Тема № 5

5. Башҡорт теле курсының төп бүлектәрен уҡытыу методикаһы.

5. 1 Фонетика бүлеген уҡытыу методикаһы.

Телмәр өндәрен һәм графиканы өйрәтеү

Фонетикаға өйрәтеүҙең мөһим талаптары - йәнле телмәрҙе күҙәтеү, телдән күнегеүҙәр башҡарыу. Фонетика бүлегенең йөкмәткеһен фонема, һуҙынҡы өндәрҙең позицион сиратлашыуы (редукция), тартынҡы өндәрҙең позицион йомшарыуы (яңғыраулашыуы, һаңғыраулашыуы, оҡшашыуы һәм оҡшашмауы) кеүек лигвистик төшөнсәләр менән байытыу. Фонетик ижек төшөнсәһе, ижектәргә характеристика. Фонемаларҙың нейтралләшеүе. Башҡорт телендә баҫым үҙенсәлеге, һуҙынҡылар классификцияһы, һуҙынҡыларҙың көслө һәм көсһөҙ позицияһы. Тартынҡыларҙың классификацияһы. Сонор һәм шаулы (яңғырау һәм һаңғырау) тартынҡылар. Хәреф һәм телмәр өнө тураһында төшөнсә формалаштырыу. Орфографияның фонетика менән бәйләнеше. Фонетик анализ - фонетик күнегеүҙәрҙең мөһим төрө.

Тема № 6

Лексика уҡытыу методикаһы.

6. 1 Мәктәптә башҡорт теле лексикаһын уҡытыуҙың әһәмиәте, маҡсаты һәм бурыстары

Башҡорт теле лексикаһын өйрәнеүҙең маҡсаттары:

- башҡорт теленең дөйөм һүҙ байлығы, һүҙлек составы тураһында мәғлүмәт биреү;

- башҡорт теле лексикаһының байыу һәм яңырыу юлдарын, сығанаҡтарын билдәләү;

- башҡорт теленең һүҙлек составында ҡайһы бер һүҙҙәрҙең һәм лексик ҡатламдың быуаттар буйы тотороҡло һаҡланыуы, йәшәп килеүе хаҡында аңлатма биреү;

- һүҙҙәрҙең мәғәнәүи тәбиғәтен төшөндөрөү;

Мәктәптә башҡорт теле лексикаһын өйрәнеүҙең әһәмиәте:

- беренсенән, балаларҙың дөйөм белем кимәлен үҫтереүе;

- икенсенән, тормошта аралашыу процессында һүҙҙе урынлы ҡуллана белеү күнекмәләрен тәрбиәләү;

Башҡорт теле уҡытыусыһының төп бурысы - балаларҙың һүҙлек запасын даими үҫтерә барыу. Дәрестәрҙе еңел аңлайышлы һүҙҙән ауыр аңлайышлы һүҙгә, ябай төшөнсәне белдергән һүҙҙәрҙән ҡатмарлы төшөнсәгә эйә булған һүҙҙәргә, тар мәғәнәле һүҙҙән күп мәғәнәле һүҙгә табан һәр саҡ үҫтерә барыу принциптарына нигеҙләнеп ойоштороу.


6. 2 Башҡорт теле лексикаһының мәктәп курсы

күләме һәм йөкмәткеһе

Башҡорт теленең мәктәп курсында «Лексика» бүлегенең күләме:

- лексика тураһында дөйөм төшөнсә;

- һүҙҙең лексик мәғәнәһе һәм күп мәғәнәлелеге, омонимдары. Күп мәғәнәле һүҙҙәр менән омонимдар араһында айырма;

- һүҙҙәрҙең күсмә мәғәнәлә ҡулланылыуы;

- синонимдар;

- антонимдар;

- нығынған һүҙбәйләнештәр (фразеологик берәмектәр);

- башҡорт теленең һүҙлек составы;

- төп башҡорт һүҙҙәре. Рус, ғәрәп, фарсы телдәренән һәм рус теле аша башҡа телдәрҙән үҙләштерелгән һүҙҙәр;

- башҡорт әҙәби теленең дөйөм ҡулланылышлы һүҙҙәре;

- профессиональ һүҙҙәр;

- архаизмдар, историзмдар, неологизмдар, диалектизмдар. Башҡорт теле һүҙлек составының үҙгәреп, байып тороуы.


6. 3 Лексик төшөнсәләрҙе өйрәнеүҙәге төп принциптар

1. Синхронлы принцип, йәғни һәр тарихи осорҙа ла үҙгәрмәй торған лексик ҡатламды өйрәнеү.

2. Экстралингвистик принцип, йәғни һүҙҙәрҙе үҙҙәре аңлатҡан предметтар, билдәләр, эш-хәрәкәте менән сағыштырып, предметтан һүҙгә, һүҙҙән предметҡа күсеү юлы менән өйрәнеү.

3. Лексик-грамматик принцип. Лексик төшөнсәләрҙең үҙҙәренең тәбиғәте менән грамматикаға туранан-тура бәйле булыуы. Теге йәки был һүҙ төркөмдәренә ҡараған үҙ аллы һүҙ төркөмдәренең мәғәнәләрен асыҡлауҙа грамматиканың роле.

4. Семантик принцип, йәғни телмәр ағышында һүҙҙәрҙең үҙ-ара мәғәнәүи бәйләнешкә инеүе. Был осраҡтағы теге йәки был һүҙҙең мәғәнәһен үҙ-ара бәйләнешкә ингән башҡа компоненттарының мәғәнәләре менән сағыштырып өйрәнеү.

5. Диахроник принцип, йәғни һүҙҙең халыҡ тарихы менән үҙ-ара бәйләнеше.

Тема № 7

Морфология уҡытыу методикаһы.

Һүҙ төркөмдәрен өйрәнеү. Уларҙы классификациялау принциптары. Үҙ аллы һәм ярҙамсы һүҙ төркөмдәре.

Исем бүлеген уҡытыу методикаһы.

Сифат бүлеген уҡытыу методикаһы.

Ҡылым бүлеген уҡытыу методикаһы.

Тема № 8

Синтаксис уҡытыу методикаһы.

Һүҙбәйләнеш синтаксисын уҡытыу методикаһы.

Ябай һөйләм синтаксисын уҡытыу методикаһы.

Синтаксис уҡытыуҙың маҡсаттары:

- һөйләмдең тел берәмеге булыуына төшөндөрөү;

- төп синтаксик категорияларҙы танырға, уларға аңлатма-характеристика бирә белергә өйрәтеү;

- һүҙбәйләнеш, һөйләм төҙөгәндә грамматик нормаларға таяна белеү, телмәр төҙөү алымдарын, ҡағиҙәләрен оҫта ҡулланыу күнекмәләре биреү;

- уҡыусыларҙың үҙ телмәрен аңлы рәүештә камиллаштыра, үҫтерә белеүе;

- киң һәм тар ҡулланылышлы синтаксик берәмектәрҙе күрә, таный белеүҙәренә ирешеү;

Синтаксис уҡытыуҙың бурыстары:

- уҡыусыларҙың туған телде, уның синтаксис төшөнсәләрен, ҡағиҙәләрен танып белеүҙәренә, аңлы үҙләштереүҙәренә ирешеү;

- уҡыусыларҙың телмәрен туған телдең синтаксик нормаларына ярашлы итеп камиллаштырыу;

- уҡыусыларҙың телмәрен синтаксик конструкцияларҙың синонимдары менән байытыу;

- пунктуацияны ныҡлы үҙләштереүгә шарт тыуҙырыу;

- уҡыусыларҙың телмәр эшмәкәрлеген үҫтереү.

Ҡушма һөйләм синтаксисын уҡытыу методикаһы.


Тема № 9

9. Орфографияға өйрәтеү методикаһы.

9. 1 Мәктәптә орфография уҡытыуҙың бурыстары һәм йөкмәткеһе

Башҡорт телен уҡытыу методикаһының орфография бүлеген өйрәнгәндә, төп бурыс булараҡ, тулы һәм теүәл бер системалы аңлатыу.

Профессор Ж. Кейекбаев буйынса башҡорт теле орфографияһының ҡағиҙәләр йыйылмаһы бүленеше:

  1. айырым һүҙҙәрҙең һәм ялғауҙарҙың яҙылышы (башҡорт телендәге сингармонизм законы һәм эргәләш торған тартынҡыларҙың ярашыу күренештәре);

  2. һүҙҙәрҙең бергә, дефис һәм һыҙыҡ аша яҙылыуы;

  3. һүҙҙәрҙе бер юлдан икенсе юлға күсереү;

  4. һүҙҙәрҙең ҙур хәреф менән яҙылыу осраҡтары;

  5. ҡыҫҡартылған һүҙҙәрҙең дөрөҫ яҙылышы.

Хәҙерге башҡорт әҙәби теленең орфографияһы принциптары.

9. 2 Орфографик хаталарҙың төрҙәре:

- ялғауҙарҙың нәҙек һәм ҡалын һуҙынҡылар менән бирелеүе;

- өндәрҙең оҡшатыу (сингармонизм) күренеше;

- куплек ялғауҙарының дүрт төрө;

- цифрҙар менән килгән һандарҙа ялғауҙарҙың яҙылышы;

- урын-ваҡыт килеше ялғауҙары һәм теркәүес, киҫәксәләрҙең яҙылышы;

- беренсе хәрефтәре генә алынған ҡыҫҡартылған ҡушма исемдәрҙә ялғауҙарҙың дөрөҫ яҙылышы;

- исемдәрҙең килеш ялғауҙары;

- һүҙҙәрҙең бергә, дефис һәм һыҙыҡ аша яҙылыуы;

- һүҙҙәрҙе юлдан-юлға күсереү;

- һүҙҙәрҙең ҙур хәреф менән яҙылышы;

- ҡыҫҡартылған һүҙҙәрҙең дөрөҫ яҙылышы;

9. 3 Орфографияны уҡытыу принциптары:

- педагогикала һәм методикала ҡулланылған мөһим принциптарҙың береһе булараҡ аңлылыҡ принцибы;

- системалылыҡ принцибы;

-еңелдән ауырға, таныштан таныш түгелгә, ябайҙан ҡатмарлыға һ. б. принциптар.

9. 4 Орфография уҡытыуҙың методтары.

Бөгөнгө башҡорт әҙәби теле орфографияһының торошо, уның үҙенсәлектәре, яҙыу процесы тәбиғәте һәм уның телмәр процесына йоғонтоһо, уҡыусылар психологияһы, тирә-яҡ мөхит һәм балалар телмәренең үҙенсәлектәренән сығып уҡытыу алымдары, юлдары һайлана. Уҡыусыларҙың теманы дөрөҫ үҙләштереүе, дәрестең уңышы уҡытыусының отошло юл һайлауына ҡайтып ҡала.

Орфографияға өйрәтеүҙә ныҡлы урын алған алымдар һәм күнегеүҙәр төрө:

- туранан-тура күсереп яҙыу;

- өҫтәлмә эш менән күсереп яҙыу;

- ҡатмарландырылған күсереп яҙыу;

- тултырып күсереп яҙыу.

Орфографияға өйрәтеү алымы булараҡ диктант һәм уның төрҙәре: аңлатмалы диктант, биремле диктант, иҫкәртмәле диктант һ.б.

Орфографик анализ.

Тема № 10

Пунктуацияға өйрәтеү методикаһы.

10. 1 Башҡорт теленең пунктуация нигеҙҙәре.

Пунктацион ҡағиҙәләре һәм синтаксик материалдың үҙ-ара мөнәсәбәте. Һөйләмде грамматик, мәғәнәүи һәм интонацион күҙлектән анализлау. Пунктограмма һәм уның типтары тураһында төшөнсә.

10. 2 Пунктуацияға өйрәтеүҙең махсус метод һәм алымдары. Пунктуацион күнекмәләр булдырыу. Пунктуация буйынса күнегеүҙәрҙең үҙенсәлектәре һәм дидактик материал һайлау. Тыныш билдәләренең ҡуйылышын үҙләштереү менән бәйле ҡыйынлыҡтар. Уҡыусыларҙы тыныш билдәләренең вариантлы һәм факультатив ҡуйылышы менән таныштырыу маҡсатында, төп ҡағиҙәләр менән бер рәттән, пунктацион материалды киңәйтеү.

10. 3 Пунктацион хаталарҙы иҫкәртеү, типик хаталар һәм уларҙың төп сәбәптәре.

Хаталарҙы классификациялау. Пунктацион хаталар өҫтөндә эш системаһы.

Пунктацион күнекмәләрҙең тәбиғәте, уларҙы формалаштырыуҙың психологик нигеҙҙәре.

10. 4 Синтаксис курсына бәйле пунктуация ҡағиҙәләрен өйрәнеү. Тыныш билдәләрен дөрөҫ ҡуйырға өйрәтеүҙең эш төрҙәре, ысулдары һәм алымдары (тыныш билдәһе ҡуйҙырыу, миҫалдар уйлатыу, әҙәби китаптарҙан теге йәки был ҡағиҙәгә һөйләмдәр һайлатыу, тексты яттан яҙҙырыу һәм тыныш билдәһе ҡуйҙыртыу, схемалар төҙөү, яҙма эштәр үткәреү һ. б.).

10. 5 Айырым пунктацион ҡағиҙәләрҙе өйрәнеү методикаһы.

Ябай һәм ҡушма һөйләмдәрҙә тыныш билдәләре ҡуйыу ҡағиҙәләрен өйрәнеү. Бәйләнешле текстарҙың пунктуацияһы.

Пунктуация һәм телмәр үҫтереү. Пунктуация һәм интонация, тасуири уҡыу. Монологик һәм диалогик телмәрҙә интонацион биҙәктәр һәм пунктуация.

Тема № 11

Телмәр үҫтереү методикаһы

11.1 Туған телгә өйрәтеүҙең мөһим компоненты булараҡ телмәр үҫтереү өҫтөндә эшләү

Башҡорт орфоэпияһының төп нормалары, уҡыусылар тарафынан орфоэпик нормаларҙың үҙләштерелеүе өҫтөндә эшләү, һүҙҙәрҙең, фразеологик бәйләнештәрҙең мәғәнәһе һәм ҡүлланылышы өҫтөндә эш. Һүҙҙәрҙең бер-береһе менән ярашыуы. Уҡыусыларҙы төрлө типтағы һүҙлектәр менән таныштырыу һәм орфоэпик, фразеологик, аңлатмалы һүҙлектәрҙе ҡулланыу күнекмәһен булдырыу.

11. 2 Уҡыусыларҙың яҙма эштәрендә һәм телмәрҙәрендә осрай торған һүҙбәйләнеш һәм һөйләм төҙөүҙәге типик хаталар.

Һүҙҙәрҙе урынһыҙ ҡулланыу осраҡтары. Стилистик хата һәм яңылышлыҡтар тураһында төшөнсә. Телмәр хаталарын бөтөрөү өҫтөндә регуляр эш.

11. 3 Телмәр үҫтереү эшенең төрҙәре (төрлө типтағы изложение һәм иншалар)

Изложениеларҙы текстың характеры һәм үткәреү маҡсаты буйынса классификациялау. Уҡтыусының өйрәтеү характерындағы изложение яҙыу дәресенә әҙерлеге.

Иншаларҙы классификациялау. Изложение һәм иншаларҙы баһалау нормалары.

11. 4 Телмәр үҫтереү эшенең принциптары.

Уҡыусыларҙың фекерләү ҡеүәһе, күҙәтеүсәнлек һәләтлеге, эмоциональ культура үҫеше һәм телмәр үҫтереү буйынса эштәрҙең бер-береһенә бәйлелеге.

Уҡыусыларҙың һөйләү һәм яҙыу телмәрен үҫтереүҙә уңыштарға ирешеү шарты булараҡ дөрөҫ телмәр мөхите булдырыу, өлгө биреү һәм берҙәм талаптар ҡуйыу.

11. 5 Башҡорт теле дәрестәрендә һүҙлек өҫтөндә эштең әһәмиәте һәм төп бурыстары

Лексик күҙлектән, телмәрҙә ҡулланыу практикаһынан һәм һүҙ-төшөнсәләрҙе уҡыусыларҙың үҙләштереү мөмкинлектәренә ҡарап һүҙлек эшен ойоштороу. Уҡыусыларҙың актив һәм пассив һүҙ байлығы. Һүҙлек минимумы. Лексик берәмектәрҙе үҙләштереү мәсьәләләре. Һүҙҙең лексик һәм грамматик мәғәнәләре. Һүҙ һәм төшөнсә, лексик берәмек, күсерелгән мәғәнәле һүҙҙәрҙе, поэтик һүҙлекте өйрәнеү юлдары, ысулдары һәм алымдары (сағыштырыу, күргәҙмә материал файҙаланыу, һөйләп аңлатыу, әҙәби әҫәрҙән һәм ерле һөйләм лексикаһынан миҫалдар һайлатыу, тематик һүҙлектәр төҙөтөү, ирекле һөйләтеү, төрлө маҡсаттарға ярашлы план төҙөтөү һәм яҙма эштәр үткәреү, эш ҡағыҙҙары яҙҙырыу, тәржемәләр яһау һәм ике телдәге һүҙлектәрҙе файҙаланыу, һүҙҙәр таблицаһы ҡулланыу).

11. 6 Телмәр үҫтереү эшендә стилистиканың әһәмиәте

Башҡорт теле дәрестәрендә стилистиканың урыны. Стиль төрҙәрен аңлатыуҙа эҙмә-эҙлелек һәм күнегеүҙәр характеры (типологияһы, ижадилыҡ, дауамсанлыҡ һ. б.).

Стилистика буйынса эштең уҡыусыларға тәрбиәүи йоғонтоһо: тел күренештәрен һиҙемләү тойғоһон үҫтереүгә, аралашыу маҡсатына ҡарап тел сараларын дөрөҫ файҙаланыу, телмәр культураһын юғары кимәлгә еткереү нигеҙендә балаларҙың дөйөм культураһы үҫешенә булышлыҡ итеү һ. б.

Тема № 12

Башҡорт теленән кластан тыш эштәрҙең

уҡыу процесындағы урыны

Башҡорт теленән ойошторолған кластан тыш эштәрҙең шарты булараҡ ҡыҙыҡһыныусанлыҡ һәм иреклек. Кластан тыш эштәрҙе ойоштороу методикаһының принциптары, фәнни тәрәнлелек һәм мауыҡтырыусанлыҡ. Кластан тыш эштәрҙең төрҙәре: лингвистик түңәрәктәр, викториналар, олимпиадалар, «ҡыҙыҡлы грамматика» сәғәттәре.

Тема № 13

Башҡорт теленең факультатив курсы методикаһы

Темалар һайлау, һайланған факультатив темаһының төп курс менән бәйләнеше.

Факультатив рамкаһында уҡыусылар менән эшләүҙең ҡатмарлаштырылған формалары: әңгәмә, лекция. Уҡыусыларҙы активлаштырыу. Реферат һәм конспект яҙыу нигеҙендә уҡыусыларҙа үҙ аллы эш күнекмәһе тәрбиәләү.

Тема № 14

Башҡорт теле кабинеты

Башҡорт теле кабинетының төп эше. Башҡорт теле кабинетын йыһазландырыу: а) методик әҙәбиәт, б) дәреслектәр һәм уҡыу ҡулланмалары, в) техник саралар, г) тауышъяҙма саралар һәм лингафон, ғ) күргәҙмә һәм таратма материалдар.

Мәктәптә башҡорт теле кабинеты эшенең йөкмәткеһе һәм формалары.

Тема № 15

Юғары уҡыу йортонда

«Башҡорт телен уҡытыу методикаһы»

курсынан лекциялар, практик дәрестәр һәм педагогик практика

Лекцион курс тыңлау, практик эштәр башҡарыу - педагогик практикаға әҙерлек баҫҡысы. Һынап ҡарау һәм стажерлыҡ практикаларында студенттарҙың юғары уҡыу йортонда алған теоретик белемдәренә таянып башҡорт теле уҡытыусыһына кәрәкле күнекмәләр алыуы (класта һәм кластан тыш эште ойоштора белеү, класс коллективы һәм айырым уҡыусылар менән эшләү күнекмәләренә эйә булыу, төҙөлөшө һәм йөкмәткеһе, маҡсаты һәм бурысы яғынан төрлө типтағы дәрестәр үткәрергә өйрәнеү һ. б.).






















Практик дәрес пландары


Практик дәрес № 1

Тема: Башҡорт теленән программалар һәм уҡыу әсбаптары

  1. Башҡорт теленән программалар менән танышыу һәм уларға анализ (5-9 кластар). Ыңғай һәм кире яҡтарын дәлилле аңлатыу.

  2. Башҡорт теленән рус һәм милли мәктәптәр өсөн төҙөлгән уҡыу әсбаптары менән танышыу һәм уларға сағыштырма характеристика биреү .

  3. Бер уҡыу әсбабына (теләк буйынса һайлана) характеристика.

Уҡыу әсбабына анализ схемаһы:

- Китаптың исеме. Авторы. Баҫылған урыны.

- Китаптың йөкмәткеһе һәм структур компоненттары.

- Бирелгән мәғлүмәттең ысул һәм формалары, яңы материалдың бирелеше.

- Күнегеүҙәр системаһы.

- Үтелгән материалды ҡабатлауҙың бирелеше.

- Китапта күргәҙмәлелек материалының бирелеше.

- Анализланған китапҡа ҡарата дәлилле тәҡдимдәр әйтеү.


Практик дәрес № 2

Тема: Уҡыу материалын планлаштырырға өйрәтеү. Башҡорт теленән дәрес конспекттарын төҙөргә өйрәтеү

  1. Башҡорт теленән календарь-тематик пландарҙың спецификаһы. Планлаштырыуҙың төрлө варианттарын сағыштырыу, анализлау.

  2. Дәрес конспекты төҙөү.

  3. «Башҡортостан уҡытыусыһы» журналынан өлгөлө дәрес төрҙәренә анализ. (Дәрес төрөн студент үҙе һайлай).

Практик дәрес № 3

Тема: Фонетика буйынса дәрес конспекты төҙөү

Студенттарҙың алдан дәрескә әҙерлеге.

  1. Теоретик материалды һөйләү:

- Урта мәктәптә фонетиканы өйрәнеүҙең маҡсаттары.

- Фонетика бүлегенең йөкмәткеһе

- Фонетика бүлеген уҡытыуҙа методик принциптар.

2. Фонетика дәресе буйынса әҙер дәрес конспекттарын өйрәнеү һәм анализлау. («Башҡортостан уҡытыусыһы» журналы, № 10, 1996 й. «Фонетика темаһын йомғаҡлау», № 1, 1997 й. «Ижек һәм уның төрҙәре», № 1, 1997 й. «йо», «йө», «йы», «йе», «йә», «йү» ҡушымсаларының дөрөҫ яҙылышы», № 2, 2002 й. «Үҙенсәлекле башҡорт өндәрен дөрөҫ әйтергә өйрәтеү», № 1, 2006 й. «Үҫтереүсе уҡытыу системаһы буйынса дәрес өлгөһө»).

3. Китаптан фонетика бүлеге буйынса дәрес темаһы һайлана һәм студенттар уның буйынса конспект төҙөйҙәр. Дәрес төрөн һәм тибын үҙҙәре билдәләйҙәр.


Практик дәрес № 4

Тема: Лексика буйынса дәрес конспекты төҙөү

Студенттарҙың алдан дәрескә әҙерлеге.

  1. Теоретик материалды һөйләү:

- Урта мәктәптә лексиканы өйрәнеүҙең маҡсаттары.

- Мәктәп программаһына һәм уҡыу әсбаптарына индерелгән лексик, фразеологик һәм лексикографик төшөнсәләр.

- Лексика һәм фразеология методикаһындағы принциптар. Уларҙың асылы.

- Лексика һәм фразеологияны өйрәнгәнеүҙә күнегеүҙәр системаһы.

2. Лексика темаһы буйынса әҙер дәрес конспекттарын өйрәнеү һәм анализлау. («Башҡортостан уҡытыусыһы» журналы, № 2, 1996 й. «Лексика бүлеген ҡабатлау, йомғаҡлау», № 8, 1997 й. «Фразеологизм», № 10, 1997 й.

«Һүҙлектәр һәм улар менән эш», № 3, 2002 й. «Уҡыусыларҙың һүҙлеген байытыу алымдары», № 3, 2007 й. «Һүҙлектәр - белем һәм тәрбиә сығанағы»).

3. Лексиканан һайланған тема буйынса методик әҙәбиәт, дидактик, иллюстратив материал һайлау. Конспект төҙөү.

Практик дәрес № 5

Тема: Морфология буйынса дәрес конспекты төҙөү

Студенттарҙың алдан дәрескә әҙерлеге.

1. Теоретик материалды һөйләү:

- Урта мәктәптә морфологияны өйрәнеүҙең маҡсаттары.

- Морфология буйынса мәктәп курсына индерелгән төшөнсәләр.

- Мәктәптә морфологияны өйрәнеүҙең принциптары.

- Морфологияны өйрәнеүҙә күнегеүҙәр системаһы.

2. Морфология темаһына ҡараған әҙер дәрес конспекттарын өйрәнеү һәм анализлау. («Башҡортостан уҡытыусыһы» журналы, № 12, 1997 й. ««һәм» теркәүесен өйрәнеүгә ҡарата», № 9, 1997 й. «Утраҡ ҡылым», № 2, 1999 й. «Ҡылым» темаһын әҙәбиәт менән бәйләп өйрәнеү», № 4, 1997 й. «Ҡылым һөйкәлештәре», № 12, 1996 й. «Ҡылым төркөмсәләре» № 7, 2003 «Ҡылым күләмдәре», № 3, 2001 й. «Башҡорт телендә ҡылымдың яһалышы һәм лексик-семантик төркөмдәре», № 3, 1999й. «Исем, сифат, ҡылым» темаларын йомғаҡлау», № 11, 2005 й. «Исем темаһын өйрәнгәндә өҫтәлмә күнегеүҙәр»,

№ 7, 2004 й. «Исем һүҙ төркөмөн ҡабатлау», № 2, 2002 «Башҡорт телендә исем яһаусы ялғауҙар» № 9, 1996 й. «Килеш ялғауҙарының төрҙәре», № 2, 2001 й. «Иҫәпләү берәмеген эреләтеү», № 11, 2005 й. «3 синыфта «Күп урынлы һандар»ҙы өйрәнеү», № 12, 2005 «Бер урынлы һанға бүлеү төрҙәрен үҙләштереү», № 12, 2003 «Мөғжизәле һан» ).

3. Теләк буйынса тема һайлау, шул темаға ҡарата дидактик, күргәҙмә материалдар туплау. Конспект төҙөү.

Практик дәрес№ 6

Тема: Синтаксис буйынса дәрес конспекты төҙөү

Студенттарҙың алдан дәрескә әҙерлеге.

  1. Өйрәнелгән теоретик материалды һөйләү:

- Урта мәктәптә синтаксисты өйрәнеүҙең маҡсаттары.

- Синтаксис буйынса мәктәп курсына индерелгән төшөнсәләр.

- Мәктәптә синтаксисты өйрәнеүҙең принциптары.

- Синтаксисты өйрәнеүҙә күнегеүҙәр системаһы.

2. Синтаксис темаһына ҡараған әҙер дәрес конспекттарын өйрәнеү һәм анализлау. («Башҡортостан уҡытыусыһы» журналы, № 11, 1997 й.«Теләк һөйләм», № 11, 1996 й. «Исемдәр менән бирелгән хәбәрҙәрҙең семантик төрҙәре», № 1, 1999 й. «Инеш һүҙҙәр, һүҙбәйләнештәр, һөйләмдәр һәм индермә конструкциялар», № 7, 1996 й. «Һөйләмдә һүҙ тәртибе», № 9, 1996 й. «Шарт эйәрсән һөйләм», № 5, 2002 й. «Эйәрсән һөйләмде баш һөйләмгә бәйләүсе саралар», № 10, 2005 й. «Башҡорт теленең ҡушма һөйләм синтаксисы», № 3, 2006 й. «VII-VIII синыфтарҙа ҡушма һөйләм синтаксисын анализ-синтез алымын ҡулланып өйрәнеү», № 2, 2001 й. «Һорау һәм хәбәр һөйләмдәр», № 5, 2001 й. «Башҡорт теленең һорау һөйләмдәре һәм уларҙа һүҙҙәрҙең килеү тәртибе», № 6, 2003 й. «Тиң киҫәкле һөйләмдәр», № 8, 2005 й. «Һөйләмдең тиң киҫәктәрен өйрәнгәндә синтаксик һәм семантик эш», № 5, 2004 й. «Башҡорт телендә ҡатмарландырылған ябай һөйләмдәр»).

  1. Теләк буйынса тема һайлау, шул темаға ҡарата дидактик, күргәҙмә материалдар туплау. Конспект төҙөү.

Практик дәрес № 7

Тема: Орфография буйынса дәрес конспекты төҙөү

Студенттарҙың алдан дәрескә әҙерлеге.

  1. Өйрәнелгән теоретик материалды һөйләү:

- Урта мәктәптә орфография уҡытыуҙың бурыстары һәм йөкмәткеһе.

- Орфография буйынса мәктәп курсына индерелгән төшөнсәләр.

- Мәктәптә орфографияны уҡытыу принциптары.

- Орфографияны өйрәнеүҙә күнегеүҙәр системаһы.

2. Орфография темаһына ҡараған әҙер дәрес конспекттарын өйрәнеү һәм анализлау. (Башҡортостан уҡытыусыһы журналы, № 11, 1997 й. « «йе» ҡушымсаһы һәм һүҙ башында «е» хәрефе яҙылыу», № 9, 1997 й. «Л һәм Ю хәрефтәренең яҙылышы», № 1, 1997 й., « «йо», «йө», «йы», «йе», «йә», «йү» ҡушымсаларының дөрөҫ яҙылышы».

3. Орфография темаһы буйынса стандарт булмаған дәрес конспкеты төҙөү, уны күрһәтеү.


Практик дәрес № 8

Тема: Пунктуация буйынса дәрес конспекты төҙөү

Студенттарҙың алдан дәрескә әҙерлеге.

  1. Өйрәнелгән теоретик материалды һөйләү:

- Урта мәктәптә пунктуацияны өйрәтеүҙең әһәмиәте һәм бурыстары.

- Мәктәптә пунктуацияға өйрәтеү принциптары.

- Пунктуация ҡағиҙәләренең төрҙәре.

- Пунктуация буйынса күнегеү төрҙәре.

2. а) Пунктуация темаһы буйынса конференция материалдары менән танышыу, уларҙы конспектлау. («Авторские знаки препинания». Статья Ф. Хабибуллиной: Труды Всероссийской научной конференции 14-15 октября 2005 года, г. Стерлитамак «Башкирская диалектология. История. Современность. Преспективы». Издательство «Гилем». - Уфа, 2005 г. «Башҡорт телендә тыныш билдәләрен өйрәнеүҙең роле һәм әһәмиәте». Статья Ф. Хабибуллиной: Башҡорт филологияһы һәм журналистика факультетының 10 йыллығына һәм Еңеүҙең 55 йыллығына арналған студенттарҙың, аспиранттарҙың һәм йәш уҡытыусыларҙың республика фәнни-ғәмәли конференцияһы тезистары, 2000 йылдың 14 апреле. - Өфө, 2000.

б) «Пунктуация буйынса үтелгәндәрҙе ҡабатлау һәм йомғаҡлау дәрестәре», «Башҡортостан уҡытыусыһы» журналы, № 8, 1984 й., «Бүлеүсе һәм айырыусы тыныш билдәләре», «Башҡортостан уҡытыусыһы» журналы, № 11, 1984 й.

3. Пунктуация темаһы буйынса стандарт булмаған дәрес конспекты яҙырға. Дәресте күрһәтергә.

Практик дәрес № 9

Тема: Телмәр үҫтереү буйынса дәрес конспекты төҙөү

Студенттарҙың алдан дәрескә әҙерлеге.

  1. Өйрәнелгән теоретик материалды һөйләү:

- Телмәр үҫтереүҙең бурыстары, йөкмәткеһе һәм күләме.

- Телмәр үҫтереүҙең принциптары.

- Телмәр үҫтереүҙә һүҙлек эш..

- Телмәр үҫтереүҙә изложение һәм иншалар. Уларҙың төрҙәре.

2. Телмәр үҫтереү темаһына ҡараған әҙер дәрес конспекттарын өйрәнеү һәм анализлау. («Башҡортостан уҡытыусыһы журналы» № 2, 2001 й. «Фонетик-фонематик үҫешмәгән балалар менән эш», № 9, 2002 й. «4-се һәм 5-се йәштәге баланың телмәрен үҫтереү», № 10, 2004 й. «Текст йөкмәткеһен һөйләргә өйрәтеү», № 3, 2006 й. «Башҡорт теле дәрестәрендә динамик уҡыу күнекмәләрен үҫтереү тәжрибәһенән», № 4, 2006 й. «Һөйләү телмәрен үҫтереүҙә диалогик телмәрҙең әһәмиәте». )

3. Телмәр үҫтереү буйынса стандарт булмаған дәрес конспекты яҙырға. Дәресте күрһәтергә.

Практик дәрес № 10

Тема: Стилистика буйынса дәрес конспекты төҙөү

Студенттарҙың алдан дәрескә әҙерлеге.

  1. Өйрәнелгән теоретик материалды һөйләү:

- Стилистиканың дөйөм мәсьәләләре.

- Мәктәп уҡыусылары үҙләштерегә тейеш стилистик күнекмәләр.

- Стилистиканы өйрәнеүҙә теоретик һәм практик алымдар.

- Стилистик күнегеүҙәрҙең төрҙәре һәм уларҙы үткәреү алымдары.

2. Стилистика буйынса әҙер дәрес конспекттарын өйрәнеү һәм анализлау («Башҡортостан уҡытыусыһы журналы» № 1, 2002 й., № 11, 2001й. «Мәктәптә стилистиканы өйрәнеү», № 1, 2001 й. «9 класта публицистик стиль темаһын өйрәнеү», № 3, 2001 й. «Әҙәби төбәк стиле мәсьәләләре», № 7, 2003 й. «Публицистик стиль лексикаһы», №10, 2006 й. «Ж. Кейекбаев һәм стилистика проблемалары»).

3. Стилистика буйынса стандарт булмаған дәрес конспекты яҙырға. Дәресте күрһәтергә.

Практик дәрес № 11

Тема: Кластан тыш эштәр үтҡәреү дәресе конспекты төҙөү

Студенттарҙың алдан дәрескә әҙерлеге.

  1. Өйрәнелгән теоретик материалды һөйләү:

- Кластан тыш эштәрҙең маҡсаты.

- Кластан тыш эштәрҙең принциптары.

- Кластан тыш эштәрҙең йөкмәткеһе һәм төрҙәре.

- Кластан тыш эштәрҙең яҙма формалары.

2. Кластан тыш саралар буйынса әҙер конспекттарҙы өйрәнеү һәм анализлау. («Башҡортостан уҡытыусыһы» журналы, № 2, 2006 й. «Ҡоштар - беҙҙең ҡанатлы дуҫтар» (5 синыф , башҡорт теле дәресе өлгөһө «Ҡылымдың зат һәм һан менән үҙгәреше» темаһы буйынса йомғаҡлау дәресе)), «Китап - белем шишмәһе», «Атанан күреп ул үҫер» - 23 февраль - Ватанды һаҡлаусылар көнөнә» , һ. б.

3. Ниндәй ҙә булһа кластан тыш сараның конспектын төҙөргә. Сараны күрһәтергә.

Практик дәрес № 12

Тема: Мәктәптә башҡорт теле кабинеты (дәрес-күргәҙмә)

  1. Башҡорт теле кабинетын йыһазландырыу проектын эшләү.

Йыһазландырыу. Төҫлө аҡбурҙар, ватман биттәре, фломастерҙар, тема буйынса әҙәбиәт, Нефтекама ҡала мәктәптәренең башҡорт теле кабинеттарынан фотоға төшөрөлгән стендтар.

  1. Проекттарҙы яҡлау:

- студенттар төкөмдәргә бүленеп үҙҙәренең проекттарын яҡлай, идеяларының әһәмиәтен аңлата, уларҙың структур үҙенсәлектәре менән таныштыра;

- Күргәҙмә материалдарҙы ҡарау, уларҙың ни өсөн ҡулланылыуын аңлатыу.

- Төп проблемаларҙы бергәләп тикшереү, фекер алышыу.





Үҙ аллы эш темалары

1. Башҡорт теленән программалар менән танышыу һәм уларға анализ (5-9 кластар).

Ыңғай һәм кире яҡтарын дәлилле аңлатыу.

2. Башҡорт теленән рус һәм милли мәктәптәр өсөн төҙөлгән уҡыу әсбаптары менән танышыу һәм уларға сағыштырма характеристика биреү .

3.Бер уҡыу әсбабына (теләк буйынса һайлана) характеристика.

4. Башҡорт теленән календарь-тематик пландарҙың спецификаһы.

Планлаштырыуҙың төрлө варианттарын сағыштырыу, анализлау.

5. Урта мәктәптә фонетиканы өйрәнеүҙең маҡсаттары.

6. Фонетика бүлегенең йөкмәткеһе.

7. Фонетика бүлеген уҡытыуҙа методик принциптар.

8. Урта мәктәптә лексиканы өйрәнеүҙең маҡсаттары.

9. Мәктәп программаһына һәм уҡыу әсбаптарына индерелгән лексик, фразеологик һәм лексикографик төшөнсәләр.

10. Лексика һәм фразеология методикаһындағы принциптар. Уларҙың асылы.

11. Лексика һәм фразеологияны өйрәнгәнеүҙә күнегеүҙәр системаһы.

12. Урта мәктәптә морфологияны өйрәнеүҙең маҡсаттары.

13. Морфология буйынса мәктәп курсына индерелгән төшөнсәләр.

14. Мәктәптә морфологияны өйрәнеүҙең принциптары.

15. Морфологияны өйрәнеүҙә күнегеүҙәр системаһы.

16. Урта мәктәптә синтаксисты өйрәнеүҙең маҡсаттары.

17. Синтаксис буйынса мәктәп курсына индерелгән төшөнсәләр.

18. Мәктәптә синтаксисты өйрәнеүҙең принциптары.

19. Синтаксисты өйрәнеүҙә күнегеүҙәр системаһы.

20. Урта мәктәптә орфография уҡытыуҙың бурыстары һәм йөкмәткеһе.

21. Орфография буйынса мәктәп курсына индерелгән төшөнсәләр.

22. Мәктәптә орфографияны уҡытыу принциптары.

23. Орфографияны өйрәнеүҙә күнегеүҙәр системаһы.

24. Урта мәктәптә пунктуацияны өйрәтеүҙең әһәмиәте һәм бурыстары.

25. Мәктәптә пунктуацияға өйрәтеү принциптары.

26. Пунктуация ҡағиҙәләренең төрҙәре.

27. Пунктуация буйынса күнегеү төрҙәре.

28. Телмәр үҫтереүҙең бурыстары, йөкмәткеһе һәм күләме.

29. Телмәр үҫтереүҙең принциптары.

30. Телмәр үҫтереүҙә һүҙлек эш.

31. Телмәр үҫтереүҙә изложение һәм иншалар. Уларҙың төрҙәре.

32. Стилистиканың дөйөм мәсьәләләре.

33. Мәктәп уҡыусылары үҙләштерегә тейеш стилистик күнекмәләр.

34. Стилистиканы өйрәнеүҙә теоретик һәм практик алымдар.

35. Стилистик күнегеүҙәрҙең төрҙәре һәм уларҙы үткәреү алымдары.

36. Кластан тыш эштәрҙең маҡсаты.

37. Кластан тыш эштәрҙең принциптары.

38. Кластан тыш эштәрҙең йөкмәткеһе һәм төрҙәре.

39. Кластан тыш эштәрҙең яҙма формалары.










Имтихан һорауҙары


  1. Фән булараҡ башҡорт телен уҡытыу методикаһы. Уның фәнни нигеҙҙәре.

  2. Башҡорт теле дәрестәрен анализлау.

  3. Башҡорт теле дәрестәрендә өйгә эш биреү.

  4. Башҡорт теле методикаһының төп принциптары.

  5. Иншалар, уларҙың төрҙәре. Инша яҙырға өйрәтеү. Иншаларҙы баһалау критерийҙары.

  6. Тел дәрестәрендә күргәҙмәлелек.

  7. Башҡорт теленең орфографияһы. Уны өйрәнеүҙең принциптары.

  8. Башҡорт теле дәрестәренең төрҙәре һәм төҙөлөшө. Уларҙы ойоштороу һәм үткәреү методикаһы.

  9. Һүҙьяһалыш бүлеген уҡытыу үҙенсәлектәре.

  10. Уҡыусыларҙың орфографик грамоталылығын өйрәнеү һәм орфографик хаталарҙы төҙәтеү. Орфографик хата төрҙәре.

  11. Изложениелар, уларҙы үткәреү методикаһы. Телмәр үҫтереүҙә изложениелар.

  12. Фонетика уҡытыуҙың төп бурыстары һәм әһәмиәте.

  13. Урта мәктәптә синтаксисты уҡытыу методикаһы. Синтаксисты морфологияға таянып уҡытыу үҙенсәлектәре.

  14. Һүҙбәйләнеш синтаксисын уҡытыу методикаһы.

  15. Ябай һөйләм синтаксисын уҡытыу методикаһы.

  16. Ҡушма һөйләм синтаксисын уҡытыу методикаһы.

  17. Пунктуацияға өйрәтеү этаптары.

  18. Бәйләнешле телмәр үҫтереү методикаһы.

  19. Орфографияға өйрәтеүҙең метод һәм алымдары.

  20. Мәктәптә морфологияны уҡытыу үҙенсәлектәре. Морфологияны синтаксик нигеҙҙә уҡытыу.

  21. Исем бүлеген уҡытыу методикаһы.

  22. Ҡылым бүлеген уҡытыу методикаһы.

  23. Пунктуацияға өйрәтеүҙең нигеҙҙәре һәм эш төрҙәре.

  24. Текст. Уның структур үҙенсәлектәре. Дәрестә текст өҫтөндә эшләү алымдары.

  25. Пунктуацион хаталарҙы классификациялау һәм уларҙы төҙәтеү.

  26. Лексика бүлеген уҡытыу методикаһы.

  27. Грамматик анализ һәм уны үткәреү алымдары.

  28. Диктант төрҙәре һәм уларҙы үткәреү методикаһы. (Практик эш.)

  29. Телмәр үҫтереүҙең бурыстары, йөкмәткеһе, күләме. Телмәр үҫтереүҙә һүҙлек эше.

  30. Башҡорт телен уҡытыуҙы планлаштырыу. План төҙәре. Уҡытыусының дәрескә әҙерлеге.

  31. Башҡорт теле буйынса кластан тыш эштәр, уларҙы ойоштороу һәм үткәреү.

  32. Тел дәрстәрендә ҡулланыла торған методтар һәм алымдар.

  33. Яҙма эштәрҙәге хаталар, уларҙы иҫкәртеү һәм төҙәтеү.

  34. Стилистикаға өйрәтеү методикаһы.

  35. Стилистиканы өйрәнеүҙә теоретик алымдар.

  36. Стилистик күнегеүҙәрҙең төрҙәре һәм уларҙы үткәреү алымдары.

  37. Фонетиканы уҡытыуҙың бурыстары һәм әһәмиәте.

  38. Сифат бүлеген уҡытыу методикаһы.

  39. Кластан тыш эштәрҙең яҙма формалары.

  40. Башҡорт теле дәресенә дөйөм талаптар.



Төп һәм өҫтәлмә әҙәбиәт исемлеге


Төп әҙәбиәт


Аҙнағолов Р.F. Биҡҡужина Т., Fафаров Б. h.б. Р. Ғ. Аҙнағолов редакцияһында. 5 - 9 кластарҙа башҡорт телен уҡытыу методикаhы. - Өфө: «Китап», 1996.

Баринова Е.А. Методика русского языка. - М.,1974.

Биҡҡужина Т.E. Башҡорт теленән синыфтан тыш эштәр. Өфө, 1997.

5-9 кластарҙа башҡорт телен уҡытыу методикаhы. - Өфө, 1997

Тевкучев А. В. Методика русского языка в средней школе. - М.: «Просвещение», 1980.

Махмутов М. И. Проблемное обучение. Основные вопросы теории. - М.: «Педагогика», 1975.

Ушинский К. Д. Избранные педагогические сочинения. II том. - М., 1939.

Поздняков Н. С. Методика преподавания русского языка. - М.,1955.

Прессман Л. П. Технические средства на уроках русского языка. -М.,1976.

Ладыженская Т. А. Система обучения сочинениям в 4-8 классах.-М.:Просвещение, 1974.

Развитие связной речи учащихся 4-8 классов. - М.: Просвещение, 1975.

Аслаева Т. Х. Башланғыс кластарҙа туған тел дәрестәрендә уҡыусыларҙың яҙыу телмәрен үҫтереү. - Өфө, 1977.

Сәйетбатталов Ғ. Ғ. Башҡорт теленең стилистикаһы тураһында. - Өфө, 1985.

Өҫтәлмә әҙәбиәт


Абдуллина Ф.Ф. Башҡорт теленән дидактик материалдар. - Өфө, 1985.

Аҙнабаев Ә.М. Тел уҡытыуҙа системалылыҡ. Башҡортостан уҡытыусыhы, 1970, №3.

Fафаров Б. Туған әҙәбиәт дәрестәрендә лексик-фразеологик күнегеҙәр. - Өфө, 1982.

Бураҡев И. Д. һ.б. Тормош һабаҡтары. Яңы уҡыу предметы буйынса программа. - Өфө, 1993.

Кейекбаев Ж. Ғ. Хәҙерге башҡорт теле (БДУ-ның ситтән тороп уҡыусы студенттары өсөн лекциялар).- Өфө, 1966.

Кейекбаев Ж. Ғ. Хәҙерге башҡорт теленең лексикаһы һәм фразеологияһы. Уҡыу ҡулланмаһы. - Өфө, 1966.

Әхтәмов М. Х.Хәҙерге башҡорт теле. Практик курс дәрестәре өсөн материалдар. III киҫәк. - Өфө: БДУ баҫмаһы, 1980.

Лурия А. Р. Основные проблемы нейролингвистики. - М.: МГУ, 1975.

Леонтьев А. А. Язык, речь, речевая деятельность.- М.: Просвещение, 1964.

Федоренко Л. П. Принципы обучения русскому языку. - М.: Просвещение, 1973.

Кожина М. Н. Стилистика русского языка.- М.: Просвещение, 1977.

Баскаков Н. А. Тюркские языки. - М: Изд-во восточн. лит-ры, 1980.

Тикеев Д. С. Башҡорт телен уҡытыу методикаһы: һайланма мәҡәләләр.

- Өфө «Ғилем» нәшриәте, 2002.



Педагогик практика программаһы

«УТВЕРЖДАЮ»

Директор НФ БашГУ О. К. Валитов



ПРОГРАММА

педагогической практики по башкирскому языку и литературе

на гуманитарном факультете по кафедре башкирской филологии

по специальности «Башкирский язык и литература,

русский язык и литература»


Сроки: февраль - март (6 недель)


  1. Объяснительная записка.

Одной из важных задач учебно-воспитательного процесса в университете является подготовка высококвалифицированных учителей для средней школы. В связи с этим особая роль отводится педагогической практике студентов.

Планирование и учет работ, выполняемых в период педпрактики, ведется в «Дневнике педагогической практики».


  1. Задачи педагогической практики.

- Совершенствование формирования профессиональных качеств будущего педагога, отвечающих требованиям общеобразовательной и профессиональной школы;

- закрепление умений практического применения теоретических знаний, полученных в университете при решении конкретных урочных и внеурочных работ.

- продолжение развития у студентов интереса и потребности к изучению специальных, педагого-психологических дисциплин для совершенствования педагогических навыков.

- приобретение и закрепление навыков самостоятельного ведения учебной, внеурочной работы с учащимися, учитывая их возрастную психологию, индивидуальные особенности.

- подготовка и проведение различных по типу уроков, активизирующих познавательную деятельность учащихся.

- формирование устойчивого интереса к исследовательской, аналитической работе с учащимися как элемента творческого отношения к педагогическому труду.


  1. Содержание педагогической практики.

- Изучение методического опыта и системы работы учителей учебного заведения (занятых в закрепленном за практикантами классе); анализ и обобщение передового педагогического опыта;

- подготовка и проведение уроков. Использование разнообразных форм и методов, средств и приемов для руководства учебно-познавательной функцией учащихся (ставить и решать образовательно-воспитательные задачи, обоснованно выбирать организационные формы и методы обучения, использовать разнообразные средства обучения, устанавливать межпредметные связи);

- осуществление перспективного и текущего планирования педагогической деятельности;

- поведение воспитательной работы с учащимися и помощь в процессе их самовоспитания (выдвигать и решать воспитательные задачи с позиций комплексного подхода, использовать разнообразные виды деятельности учащихся, методы и приемы педагогического воздействия в их единстве);

- определение конкретной учебно-воспитательной задачи, исходя из общечеловеческих ценностей с учетом возрастных, индивидуально-типологических различий учащихся и социально-психологических особенностей коллектива;

- изучение личности школьника и коллектива учащихся и социально-психологических особенностей коллектива;

- изучение личности школьника и коллектива, учащихся с целью диагностики и проектирования их всестороннего развития;

- проведение внеклассной работы по предмету (кружки, олимпиады, изготовление наглядностей, экскурсии, игры и др.);

- максимальное приближение работы практиканта к содержанию профессиональной деятельности учителя.

- овладение методикой анализа уроков и других видов работы практиканта;

- проведение общественно-педагогической работы с родителями, среди населения.


  1. Структура практики.

1. 1. На различных факультетах она имеет право быть специфичной.

Первая неделя - ознакомительная: представление студентов руководству учебного заведения, распределение по классам, знакомство с учителем-предметником, другими учителями, работающими в закрепленном классе, посещение уроков всех учителей «своего класса», а также учителя-предметника, работающего в других классах; знакомство с классным руководителем, его планом работы, наметить темы из него для самостоятельной подготовки и проведения; знакомство с настенной документацией учебного заведения, библиотекой, музеем, историей учебного заведения, его традициями, общественными организациями, режимом работы; подготовить первый урок согласно расписания следующей недели.

Вторая, третья недели - проведение в «своем» классе пробных уроков башкирского языка и литературы согласно расписаниям. Самоанализ проведенных уроков. Посещение и анализ занятий однокурсников (ежедневно не менее 2 уроков). Подготовка и проведение внеклассных мероприятий. Оформление Дневника педагогической практики.

Четвертая неделя - продолжение работы в закрепленном классе в качестве учителя башкирского языка и литературы и классного руководителя. Подготовка и проведение зачетного урока по башкирскому языку. Посещение и анализ зачетных уроков однокурсников. Оформление Дневника педагогической практики.

Пятая неделя - Продолжение работы в закрепленном классе в качестве учителя башкирского языка и литературы и классного руководителя. Подготовка и проведение зачетного урока по литературе. Посещение и анализ зачетных уроков однокурсников. Оформление Дневника педагогической практики.

Шестая неделя - Продолжение работы в закрепленном классе в качестве учителя башкирского языка и литературы и классного руководителя. Посещение и анализ зачетных уроков однокурсников. Оформление Дневника педагогической практики. Оформление папок, альбомов-раскладушек и других необходимых наглядностей.


  1. 2. Внеклассная работа по башкирскому языку и литературе.

В период педагогической практики студент обязан вести с учащимися внеклассную работу по башкирскому языку и литературе в прикреплённом классе:

- провести 1 занятие предметного кружка (или факультативного занятия);

- принять участие в организации недели (или декадника) башкирского языка и литературы;

- привлекать учащихся к подготовке внеклассных дел по предметам, например, оформление стендов, газет, выпуск рукописных журналов, подготовка выступлений с небольшими докладами о башкирском языке и литературе;

- проводить в школах профориентационную работу, рассказывать об университете, гуманитарном факультете, при возможности организовать экскурсию в НФ БашГУ;

- проводить викторины, беседы, литературные вечера;

Студенты могут использовать материалы курсовых, преддипломных исследований и выступить с научным сообщением не только перед учащимися, но и на методическом объединении учителей-филологов.

  1. Отчетная документация студента-практиканта состоит из:

  1. Дневника педагогической практики.

  2. Развернутого конспекта урока башкирского языка (лучшего).

  3. Развернутого конспекта урока башкирской литературы (лучшего).

  4. Разработки внеклассного мероприятия по предмету.

  5. Психолого-педагогической характеристик на класс и отдельного ученика (по выбору).

  6. Стенгазеты, альбомы-раскладушки.



© 2010-2022