Татар теленнән эш программасы (5 класс)

Муниципаль бюджет гомумбелем бирү учреждениесе

«Татарстан Республикасы Саба муниципаль районы Югары Симет урта гомумбелем бирү мәктәбе»

«Каралды»

МБГУ "Югары Симет УГМ" методик берләшмә җитәкчесе:

_____________Р.К.Давлиева

Беркетмә № ___

«____» август 2015 ел.

«Килешенде»

МБГУ "Югары Симет УГМ"

Уку-укыту эшләре буенча директор урынбасары:

_____________ Ф.М.Махиева «____» август 2015 ел.

«Расланды»

МБГУ "Югары Симет УГМ"

директоры:

_____________Р.Н.Гарифуллин

Боерык № ___

«___» август 2015 ел.

ТАТАР ТЕЛЕННӘН ЭШ ПРОГРАММАСЫ

Муллаянова Талия Талгатовна,

I категорияле татар теле һәм әдәбияты укытучысы

5 сыйныф

2015 - 2016 нчы уку елы

Аңлатма язуы

Программа түбәндәге дәүләт документларына нигезләнеп язылды:

1. "Татарстан Республикасы дәүләт телләре һәм Татарстан Республикасында башка телләр турында" Татарстан Республикасы Законы 2013ел.

2. "2013-2020 нче елларга Татарстан Республикасы дәүләт телләрен һәм Татарстан Республикасында башка телләрне саклау, өйрәнү һәм үстерү буенча Татарстан Республикасы Дәүләт программасы" .

3. Россия Федерациясенең 309-Ф3 номерлы Законы (2007 ел, 1 декабрь).

4. Россия Федерациясенең №273- ФЗ номерлы законы ( 29.12.2012)

5.Татар телендә төп гомуми белем бирү мәктәпләре өчен татар теленнән программа.-Казан.Татарстан китап нәшрияты,2011.

6.МБГБУ "Татарстан Республикасы Саба муниципаль районы "Югары Симет урта гомумбелем бирү мәктәбе"нең укыту планы.

Ул 5 нче сыйныф өчен төзелгән һәм Татарстан Республикасы Мәгариф һәм фән министрлыгы рөхсәте белән басылган «Татар теле » (авторлар Ч.М. Харисова, Н.В. Максимов, Р.Р. Сайфетдинов Казан: Татар. кит. нәшр., 2012) дәреслеге белән тәэмин ителгән.

Киңәйтелгән тематик планның әчтәлеген мәктәптә үзләштерелергә, камилләштерелергә тиешле гомүмкүнекмәләр, татар теле курсы буенча махсус белем һәм кунекмәләр тәшкил итә.

Тематик план, укыту планы нигезендә, 5 нче сыйныфта атнага 3 сәгать исәбеннән программа материалын 105сәгатькә бүлеп төзелде, бәйләнешле сөйләм үстерү сәгатьләре кертелде.

Укыту - тәрбия бирү методлары, алым, форма һәм технологияләре ничаклы һәм ничә тапкыр үзгәрсә дә, аларның нигезе - туган тел үзгәрешсез универсаль чара булып кала. Гасырлар уза, буыннар алмашына, ә тел һаман мәгърифәткә һәм кешенең рухи үсешенә хезмәт итә. Тел милләтне уртак максатларга тормыш эшчәнлеге һәм аралашу мохитенә берләштерә. Кеше шул эшчәнлектә һәм мохиттә катнашып, аралашып тәрбияләнә, аң- белемен үстерү һәм үзендә чын кеше сыйфатлары булдыра.

Мәктәпкә кергәнче үк, бала ана телендә сөйләшә белә, ләкин ул телне әле аңлы рәвештә кулланмый, ана телендә сөйләү - аның өчен табигый хәл. 5 нче сыйныфта төп бурыч булып - укучыларны ана телен төшенеп, аңлап, закончалыкларына таянып һәм сөйләм ситуацяләренә туры китереп кулланырга өйрәтү булып тора. Моның өчен сөйләм эшчәнлегенең барлык төрләрен дә (тыңлай, сөйләү, уку һәм язу) үстерергә кирәк. Дәреслек материалын коммуникатив юнәлештә , ә укучыларың танып белү эшчәнлеге аралашу формасында оештырыла торган итеп программа төзелде.

Тематик планлаштыруны тормышка ашырганда куелган иң әһәмиятле максатлар:

1. Укучыларны әдәби тел һәм аның нормалары белән коралландыру, әдәби телнең төзелешен өйрәтү.

2. Уку эшчәнлеген оештыра белү, эшнең дөреслеген тикшерү, эш сыйфатына бәя бирү;

3. Китап-өстәмә мәгълүмат белән эш итә белү: дәреслек белән эш итә белү, эчтәлекне аңлап, дөрес уку, сүзлекләрдән файдалана белү;

4. Танып-белү активлыгын үстерү,

5. Кагыйдәләрне аңлап кабул итү,

6.Укучыларның башлангыч мәктәптә фонетик, орфоэпик, орфографик, лексик, грамматик нигезләреннән алган белемнәрен системалаштыру, катлаулырак формаларда өйрәтүне дәвам итү.

7Укучыларның иҗади һәм мөстәкыйль фикерли алу мөмкинлекләрен үстерү, үз фикерләрен дәлилләргә күнектерү.

8Телнең төп грамматик чараларын сөйләм процессында куллануга ирешү.

9Татар әдәби тел нормаларын һәм стилистик мөмкинлекләрен ачык күзаллауга, аларны тиешенчә куллана белергә өйрәтү, сөйләм эшчәнлегенең үзара аралашу чарасы икәнен аңлату.

10Баланың үзен тәрбияләү, үзе белән идарә итү, үз фикерен яклый алу сәләтен үстерү.

11Укучының үзаңын үстерү, милләтне, ватанны яратырга өйрәтү, горурлык һәм гражданлык хисләре тәрбияләү.

12Җәмгыятьтә яшәү кагыйдәләренә, әхлак нормаларына төшендерү.

Укытуның эчтәлеге һәм методикасы түбәндәге бурычларны хәл итүгә юнәлтелә:

1. Исем, фигыль, зат алмашлыкларын табарга өйрәтү, аларның морфологик үзенчәлекләрен һәм җөмләдә кулланылышын аңлату.

2. Сүз төркемнәрен дөрес язу, аларны сөйләмдә дөрес куллана белү күнекмәләрен үстерү.

3. Җөмләдәге үзара бәйләнешкә кергән сүзләрне табарга, сүзтезмәләрне аерырга, алардагы ияртүче һәм иярүче сүзне билгеләп, бәйләүче чараларны күрсәтергә өйрәтү.

4. Әйтү максаты буенча төрле җөмләләрне аера белү, аларны дөрес интонация белән әйтү, алардан соң тиешле тыныш билгеләре кую осталыгы һәм күнекмәләре булдыру.

5. Җөмләнең грамматик нигезен табарга өйрәтү.

6. Сүзләрдән - җөмләләр, җөмләләрдән бәйләнешле текст төзү осталыгы булдыру.

7. Өйрәнелгән күләмдә сүзләргә - морфологик, җөмләләргә синтаксик анализ ясау элементлары белән таныштыру.

8. Сузыкларны һәм тартыкларны дөрес әйтү, сузык һәм тартык аваз хәрефләрен дөрес яза белү күнекмәләрен үстерү. Сөйләмдә сүзләрне дөрес басым һәм тиешле интонация белән әйтә белү осталыгын һәм күнекмәләрен камилләштерү.

9. Сүзләрне иҗекләргә дөрес бүлү, юлдан юлга дөрес күчерү кагыйдәләрен аңлап куллану күнекмәләре булдыру.

10. Алфавиттан, төрле сүзлекләрдән дөрес һәм нәтиҗәле файдалана белү күнекмәләрен камилләштерү.

11. Сөйләмдә сүзләрне дөрес куллана белергә өйрәтү.

12. Телдән һәм язма сөйләмне синонимнар, фразеологизмнар белән баету, бер мәгънәле һәм күп мәгънәле сүзләрдән дөрес файдалана белү, сүзләрне туры һәм күчерелмә мәгънәдә куллану күнекмәләрен үстерү.

13. Төрле телләрдән кергән сүзләрнең мәгънәләрен аңлап куллану һәм дөрес әйтү күнекмәләре булдыру.

14. Татар телендәге сүзләрне мәгънәле кисәкләргә бүләргә өйрәтү.

15. Кушымчаларның сүзгә ялгану тәртибен күзаллау һәм аларның төрләрен билгеләү осталыгы булдыру.

16. Сүзләргә фонетик, лексик, сүз төзелеше һәм ясалышы буенча шартлы билгеләр белән һәм телдән сөйләп анализ ясау күнекмәләре булдыру.

17. Сөйләм эшчәнлеге төрләре буенча ныклы күнекмәләр булдыруны дәвам итү.

18. Иҗади фикерләүче, инициативалы, иҗтимагый тормышта актив катнашучы, белемле, ике дәүләт телендә һәм чит телләрдә дә иркен аралашучы билингваль (полилингваль) шәхес тәрбияләү.

19. Аралашу һәм танып белү чарасы булган телне аңлы үзләштерүгә ирешү;

20. Балаларны текст, китап беләш эш итү алымнарына өйрәтү;

21. Укучыларның образлы, логик фикерләвен үстерү, аларда аралашу культурасы күнекмәләре тәрбияләү.

Гомуми белем бирү системасында универсаль уку-укыту эшчәнлеге төрләре шәхескә кагылышлы, регулятив, танып- белү, коммуникатив гамәлләр дип аерып йөртелә.

Шәхескә кагылышлы универсаль уку гамәлләре

укучыларның шәхси, һөнәри үзбилгеләнешен, әдәп-әхлак нормаларын үзләштерүен, тиешле карар кабул итә белүен, үзен тормышта лаеклы шәхес итеп куюын үз эченә ала.

Регулятив универсаль уку гамәлләренә:максат кую (уку бурычларын билгеләү, нәрсәне беләбез,нәрсә билгесез?);

планлаштыру - максатка ирешү, нәтиҗәгә килү юлларының эзлеклелеген билгеләү;

фаразлау - булачак нәтиҗәләрне, аның күләмен күзаллау; контроль - эшчәнлек төрләрен, читкә тайпылуларны искәртү; коррекция - планнан тайпылышлар булганда, башкарылган эшкә төзәтмәләр кертү; бәя - укучының материалны ничек һәм нинди күләмдә үзләштерүен аңлавы, үз хаталарын тануы һәм төзәтүе керә.

Танып-белү универсаль уку гамәлләренә эзлекле фикер йөртүгә (логикага) нигезләнгән һәм алга бурыч кую, аны чишү белән бәйле гамәлләр керә.

Коммуникатив универсаль уку гамәлләре башка кешеләрнең фикерен исәпкә алуны, тыңлый, әңгәмәгә кушы-

ла белүне, яшьтәшләре һәм өлкәннәр белән хезмәттәшлек итүне күзаллый. Универсаль уку гамәлләре бербөтен системаны тәшкил итә, шуңа да аларны комплекслы кулланганда гына көтелгән нәтиҗәгә ирешергә мөмкин.

Мәктәптә татар телен өйрәнү түбәндәге нәтиҗәләргә алып килергә тиеш:

шәхескә кагылышлы нәтиҗәләр: укучының һәр яклап үскән, мөстәкыйль рәвештә белем алырга, камилләшергә әзер буларак формалашуы;

метапредмет нәтиҗәләр: белем алу нигезен тәшкил иткән төп компетенцияләргә ия булу, предметара төшенчәләрне үзләштерү;

уку фәне (предмет) буенча нәтиҗәләр: татар теле программасы буенча билгеле бер белем һәм күнекмәләргә ия булу; иҗади эшчәнлек тәжрибәсен, белем-күнекмәләрен гамәли файдалана алу.

Татар телен укытканда яңа, заманча технологияләргә мөрәҗәгать итү сорала, чөнки, тәҗрибәдән күренгәнчә, аларны куллану укыту сыйфатын күтәрергә ярдәм итә, укучыларның мөстәкыйль эшләү сәләтен үстерә, үз-үзенә ышанычын арттыра, аларда фәнне өйрәнүгә кызыксыну уята һәм укучыларны туган илен яратучы, аның киләчәген кайгыртучы шәхес буларак тәрбияли.

Укучыларның дәрестән тыш эшчәнлеге федераль дәүләт стандартлары таләпләрен тулысынча тормышка ашырырга мөмкинлек бирә. Дәрестән тыш эшләр белем бирү процессының бер өлеше булып тора. Шуңа күрә, укучыларның белемнәрен тирәнәйтү, эстетик зәвыгын үстерү, дөньяга карашларын формалаштыру, иҗади сәләтләрен үстерү максатыннан, мәктәптә сыйныфтан тыш эшләрне оештыруга да нык игътибар итәргә кирәк. Татар теле буенча аларның төрләре гаҗәеп күп: телдән журнал, бәйгеләр, викториналар, диспутлар, иҗат түгәрәкләре, галимнәр, язучылар белән очрашулар, экскурсияләр, конференцияләр һ.б. Бу эшләрнең барысы да төп программа материалын тирәнтенрәк өйрәнүгә, киңәйтүгә, укучыларыбызның телебезгә, мәдәниятебезгә карата кызыксынуларын арттыруга хезмәт итәргә тиеш.

Формалаштырылган осталык һәм күнекмәләр (уку елы башына):

• татар графикасы үзенчәлекләрен, татар алфавитын белү;

• татар теленең авазларын һәм хәрефләрен, аларның әйтелеш һәм язылыш үзенчәлекләрен аңлау;

• сүзләрне иҗекләргә бүлү, сүз басымын билгеләү;

• сүзнең мәгънәле кисәкләрен аера белү;

• өйрәнелгән сүз төркемнәрен бер-берсеннән аера һәм аларның үзенчәлекләрен аңлата белү;

• сүзтезмә һәм җөмләне аеру, җөмләнең әйтү максаты буенча төрләрен аеру;

• җөмләнең баш һәм иярчен кисәкләрен аеру;

• авазларга, сүзләрнең мәгънәле кисәкләренә, сүз төркемнәренә һәм җөмләгә өйрәнгән күләмдә характеристика бирү;

• бирелгән җөмләләрне аңлап һәм дөрес итеп укый белү;

• 35-40 сүздән торган 9-11 җөмләле текстны дөрес итеп күчереп язу;

• фонетик, лексик, грамматик биремле күнегүләрне башкару;

• укылган (тыңланган) текстка карата сораулар куя белү, текст эчтәлеге буенча сорауларга җавап бирә алу;

• зур булмаган текстның эчтәлеген сөйләү;

• диалогик һәм монологик формада аралашу күнекмәләрнә ия булу;

• төрле төрдәге диктант, изложение, сочинение язу;

• көндәлек аралашуга бәйле татар сөйләм этикеты формаларын дөрес куллану;

• татар теленең орфоэпик нормалары нигезендә аралаша алу;

• тел чараларының төрле жанрдагы әсәрләрдә кулланылу үзенчәлекләрен күрә белү;

• татар һәм рус телләренең уртак һәм аермалы якларын күрә белү, сөйләм барышында ике тел чараларын бутамау;

• татар теленнән алган белемне башка фәннәрне үзләштерүдә файдалана белү.

• Түбәндәге сүзләрне дөрес әйтә һәм яза белү: аваз, авыз, авыл, авыру, аз-маз, алъяпкыч, ата-ана, ашханә, аңлый, әби-бабай, әверелә, әмма, әүвәл, балачак, бәет, бәла, бәрәңге, берничә, бияләй, болыт, борын, борынгы, вакыйга, вакыт, ватык, вәгъдә, гадәт, гомер, гыйнвар, дәвам, дөнья, дөрес, дүшәмбе, елга, җавап, җәяү, җепшек, җиләк-җимеш, җилем, җиңел, җиңү, җомга, җөмлә, җылы, зинһар, иелә, ихтирам, йолдыз, йомры, йөрәк, кадәр, караңгы, каушый, кәккүк, кием-салым, көнбатыш, көнчыгыш, көньяк, көрәшче, кулъязма, кыйммәтле, кыңгырау, мал-туар, маңгай, махсус, мәйдан, мәкалә, мәрхәмәт, Мәскәү, могҗиза, моңлы, мөстәкыйль, муен, нәкъ, онык, охшаш, очрак, очсыз, оя, өем, өчпочмак, пәнҗешәмбе, пәрәвез, рәвеш, рәссам, савыт-саба, сәгать, сәлам, сәнгать, сөңге, сеңел, сишәмбе, сурәт, табиб, табигый, тавык, тавыш, таләп, тәкъдим, тәмам, тәмле, тәхет, тирә-як, төер, төньяк, туп-туры, тылсымлы, тынгылык, уен, уңыш, хайван, харап, хөрмәт, хыял, һава, һаман, һәм, чаңгы, чәршәмбе, чия, чүп-чар, чыдамлы, шагыйрь, шакката, шау-шу, шәкерт, шәфәкъ, шәһәр, шуа, шыңшый, шыпырт, эссе, эшчән, юан, юеш, юл, юньле, юучы, ява, якшәмбе, яланаяк, ямьле, ямь-яшел, япь-яшь.(144 сүз)

• Бер минутка 85-95 сүздән торган текстны дөрес итеп укый, эчтәлеген аңлый һәм сөйли алу; чиста һәм матур итеп 60 билге (хәреф) яза белү.

Укучылар үзләштерергә тиешле осталык һәм күнекмәләр (уку елы ахырына)

• сузык һәм тартык авазлар арасындагы аерманы аңлату; о, ы, ә, я, ю, е, ё, в, к, г хәрефләре белдергән авазларга аңлатма бирү; ул хәрефләрне һәм ь, ъ хәрефләренең язылышын аңлату; сузык һәм тартык авазларга хас булган фонетик законнар күзәтелгән сүзләрне дөрес әйтү һәм язу;

• өйрәнелгән темаларга бәйле рәвештә сүзләргә фонетик һәм лексик анализ ясау, аларга төзелеше һәм ясалышы ягыннан характеристика бирү; гади җөмләләргә синтаксик анализ ясау; бирелгән үрнәкләргә нигезләнеп, гади һәм кушма җөмләләр төзи белү;

• бирелгән таныш сүзләрнең мәгънәләрен аңлату; башлангыч сыйныфта өйрәнгәннәрне истә тотып, өйрәнелгән орфограммаларны табу; җөмләдәге сүзләрнең язылышын аңлату, җөмлә ахырында һәм кушма җөмләдә тиешле тыныш билгеләрен кую;

• татар теленең үз сүзләрен һәм алынма сүзләрне аеру, мәгънәләрен аңлау; төрле сүзлекләрдән файдалана белү; фрезеологик әйтелмәләрнең мәгънәләрен аңлау;

• сүзләрнең мәгънәле кисәкләрен табу һәм аларга аңлатма бирү, аларны шартлы билгеләр белән күрсәтү; ясалышы ягыннан төрләрен билгеләү;

• текстның темасын һәм төп фикерен аңлау, гади план төзеп, эчтәлеген сөйләү; сочинение һәм изложение язу; телдән һәм язма сөйләмдә фикерләрне тәэсирлерәк итеп белдерү өчен, синонимнарны файдалана белү;

• эш кәгазьләре төрләреннән хат, мәкалә, белешмә яза белү.

• Бер минутка 16-17 сүз (90-95 хәреф) язу, 70-110 сүз (160-250 иҗек, 415-650 хәреф) уку.

Эш формалары:

- фронталь;

- парлы;

- группада;

- индивидуаль.

Алымнар:

- практик;

- иллюстратив аңлату;

- өлешчә эзләнү;

- күзәтү.

Чаралар:

- техник чаралар;

- модельләр һәм таблицалар;

- рәсемнәр;

- дидактик материаллар.

Татар теле дәресләренә методик кулланма :

1. Диктантлар җыентыгы: Татар урта гомуми белем бирү мәкт. 5-11 нче с-флары өчен: Укытучылар өчен кулланма/З.Н.Хабибуллина, Г.Ш.Нәбиуллина.-Казан: Мәгариф,2001.

2. Контроль диктантлар һәм изложениеләр. Н.Гыймадиева, Р.Баһавиева, Казан: "Яңалиф", 2004.

3. Изложениеләр җыентыгы. Г.Ә.Гайнетдинова,РГШәмсетдинова, И.Г.Гыйләҗев. Казан: "Мәгариф", 2001.

4. Татар теленнән диктантлар һәм изложениеләр җыентыгы: Татар урта гомуми белем бирү мәкт. 5-11 сый-флары өчен Укытучылар өчен кулланма/Н.В.Максимов, С.М.Трофимова, М.З.Хамидуллина.-Казан: Мәгариф, 1998

5. Татар теле Күнегүләр Анализ үрнәкләре Тестлар.Ф,С,Сафиуллина,Татарстан китап нәшрияты, 2005

6. Сочинение язарга өйрәнәбез.Методика һәм үрнәкләр.ХәбибуллинаЗ.Н,Миңнуллина Р.В Казан: "Яңалиф,2002

7. Имтиханнар өчен сочинениеләр Н.Гыймадиева, Казан: "Яңалиф

8. Татар орфографиясенең кыен очракларына дидактик материаллар. Ә.Н.Сафиуллина. Казан "Гыйлем" 2008

9. Татар теленнән күнегүләр һәм тестлар.Ф.Ф.Харисов, Ч.М.Харисова-Казан: Яңалиф, 2006

10. Татар теленнән тестлар: Уку-укыту ярдәмлеге/Н.В.Максимов.-Казан: Мәгариф, 2008

11. Татар теленнән дидактик материаллар.5-7 клсыйныфлары:укытучылар өчен кулланма Н.В Максимов.-Казан: Мәгариф,2000

12. Татар теленнән мөстәкыйль эшләү өчен күнегүләр 5-7 кл, Я.Х.Абдрахимова Казан:Мәгариф, 2005

13. Хәзерге татар әдәби телеФ.С.Сафиуллина,М.З.Зәкиев

14.Хәзерге татар теленең орфографиясе Р.С.Абдуллина Казан:Мәгариф, 2009

15.Татар теле морфологиясе.Ф.М.Хисамова Казан:Мәгариф, 2006

16.Татар теленнән бәйләнешле сөйләм үстерү дәресләре 5-7,8-11клЯ.Х.Абдрәхимова Казан:Мәгариф, 2003

Белем бирүнең эчтәлеге:

2011 нче елда ТР Мәгариф һәм фән министрлыгы тарафыннан рөхсәт ителгән программа буенча татар теленә 105 дәрес каралган, мәктәпнең базис укыту планы буенча да уку елы дәвамында 105 дәрес үткәрү планлаштырыла. Кулланылган дәреслек:

Татар теле: Татар урта гомуми белем бирү мәктәбенең 5 нче сыйныфы өчен дәреслек Ч.М.Харисова , Н.В.Максимов Сәйфетдиновов, Р.Р. - Казан: Татарстан китап нәшрияты 2012.

Белем бирүнең эчтәлеге:

2011 нче елда ТР Мәгариф һәм фән министрлыгы тарафыннан рөхсәт ителгән программа буенча татар теленә 105 дәрес каралган, мәктәпнең базис укыту планы буенча да уку елы дәвамында 105 дәрес үткәрү планлаштырыла. Кулланылган дәреслек:

Татар теле: Татар урта гомуми белем бирү мәктәбенең 5 нче сыйныфы өчен дәреслек Ч.М.Харисова , Н.В.Максимов Сәйфетдиновов, Р.Р. - Казан: Татарстан китап нәшрияты 2012.

КАЛЕНДАРЬ-ТЕМАТИК ПЛАН

Атнага - 3 сәгать (елына - 105 сәгать).

Диктант язу - 8 сәгать (саны - 8);

Изложение язу - 4 сәгать (барысы - 4 изложение, икесе - контроль изложение);

Сочинение язу - 4 сәгать (барысы - 4 сочинение, 2- контроль сочинение) + өй сочинениеләре.

№

Дәрес темасы

Сәгать саны

Дәрес тибы

Укучылар эшчәнлеге

яки укыту эшчәнлеге төрләре

Контроль төре

Материал үзләштерүнең планлаштырылган нәтиҗәләре

Шәхескә кагылышлы һәм метапредметлы нәтиҗәләр (УУГ) формалашу

Үткәрү вакыты

План

Факт

1

Тел ул -халыкларның иң әһәмиятле аралашу чарасы.

1

Катнаш дәрес.

Кереш сүз, әңгәмә.

3 бит: 1-3 нче сорауларга җавап бирү.

Телнең аралашу чарасы булуын аңлата алу, тел гыйлеменең тармакларын белү.

Шәхси: укуга карата кызыксыну хисе булу;

Регулятив:укытучы ярдәме белән эшне планлаштырырга һәм эшнең дөреслеген тикшерергә өйрәнү;

Танып белү:тиешле мәгълүматны дәреслектән таба белү;

Коммуникатив:башкаларның сөйләмен тыңлый һәм аңлый белү.

2

Башлангыч сыйныфларда үткәннәрне кабатлау

1

.

Күнегүләр эшләү.Сүз төркемнәрен кабатлау.

8 нче биттәге сорауларга җавп бирү

Сүз төркемнәрен билгели белү.

Шәхси:күзаллый һәм хыяллана белү;

Регулятив: үз җавабыңны яки иптәшеңнең җавабын раслау өчен кагыйдәгә таянырга мөмкин икәнен аңларга;

Танып белү: үз фикерңне дәлилләү; белемнәрне иҗади эш вакытында куллана белү;

Коммуникатив: телдән һәм язма сөйләмне төзи белү; иптәшләреңне һәм укытучыны ишетә һәм тыңлый белү;

3

Кереш контроль диктант»Сак булыгыз»

1

Контроль дәрес

Грамматик биремле тикшерү диктанты язү

Үтелгән материалны тулысынча үзләштерү.

Дөрес язу күнекмәләре булдыру

4

Башлангыч сыйныфларда үткәннәрне кабатлау.

1

Белем һәм күнекмәләрне камилләштерү дәресе.

Җөмлә кисәкләрен кабатлау

Җөмлә кисәкләренең сорауларын белүләрен тикшерү.

Җөмлә кисәкләрен билгели белү.

Шәхси:табигать турында кайгырту;

Регулятив:эшчәнлек өчен эш урынын әзерләү;

Танып белү:укытучы һәм иптәшләре белән эшләгән эшләргә нәтиҗә ясый белү;

Коммуникатив:төрле ситуацияләрдә диалогта катнаша белү.

5

Башлангыч классларда узганнарны кабатлау.

1

Белем һәм күнекмәләрне камилләштерү дәресе.

Күнегүләр эшләү.

.

Сүз төркемнәрен,җөөмлә кисәкләрен дөрес билгели белү.

Шәхси:"башкаларга карата түземлек" төшенчәсен кабул итү, аларның кадерен белү;

Регулятив: үз җавабыңны яки иптәшеңнең җавабын раслау өчен кагыйдәгә таянырга мөмкин икәнен аңларга;

Танып белү: предметларны чагыштыра, охшаш һәм аермалы якларын билгели белү;

Коммуникатив: дәрестә һәм төрле ситуацияләрдә катнаша белү; үзеңнең эш-гамәлләреңне аңлата белү; парларда эшли белү.

6

БСҮ"Җәй нәрсәсе белән матур?" дигән темага хикәя язу

1

БСҮ

Орфография һәм пунктуация кагыйдәләрен белүне тикшерү.

Башлангыч сыйныфларда өйрәнелгән орфография һәм тыныш билгеләре кагыйдәләрн дөрес кулланып мөстәкыйль язу күнекмәләре булу.

Шәхси:укуга уңай караш булдыру;

Регулятив:укытучы белән берлектә яңа уку мәсьәләсе куя белү; куелган мәсьәне чишү өчен дөрес юл сайлый белү;

Танып белү:кирәкле сүзләр группасын яки сүзләрне тизрәк эзләп табу, уку, сүзлекләрдә иркен ориентлашу өчен алфавитны яхшы үзләштерү;

Коммуникатив:күршең белән хезмәттәшлек итү;

Шәхси:телнең төп аралашу чарасы икәнен аңларга;

Регулятив: эш өчен максат куя белү;

Танып белү: төп билгеләрне аерып алу нигезендә кагыйдә формалаштыру;

Коммуникатив:сөйләм этикеты нормаларын үтәү:исәнләшә, саубуллаша, рәхмәт белдерә белү; парларда эшли белү

7

Сүз төркемнәре турында гомуми төшенчә.Сүзләрнең сөйләм оештырудагы роле.

1

Белем һәм күнекмәләрне камилләштерү

Мөстәкыйль һәм ярдәмче сүз төркемәрен искә төшерү.

11 нче бит:

Сорауларга җавп бирү

Сүз төркемнәрен аера белү.

8

Исем.Ялгызлык һәм уртаклык исемнәр.

1

Белем һәм күнекмәләрне камилләштерү дәресе.

Ялгызлык һәм уртаклык исемнәрне аера белү өчен күнегүләр эшләү..

13нче бит: сорауларга җавап бирү.Рәсем буенча хикәя төзү.

Атамаларга туры килгән ялгызлык исемнәрен дөрес язу.

9

Берлек һәм күплек сандагы исемнәр.

1

Белем һәм күнекмәләрне камилләштерү дәресе.

Күнегүләр эшләү. .

Кечкенә күләмле диктант язу..

. Бирелгән сүзләрдән - җөмләләр, җөмләләрдән бәйләнешле текст төзү осталыгы булу.

Шәхси:укуга уңай караш булдыру;

Регулятив:укытучы белән берлектә яңа уку мәсьәләсе куя белү; куелган мәсьәне чишү өчен дөрес юл сайлый белү;

Танып белү:кирәкле сүзләр группасын яки сүзләрне тизрәк эзләп табу, уку, сүзлекләрдә иркен ориентлашу өчен алфавитны яхшы үзләштерү;

Коммуникатив:күршең белән хезмәттәшлек итү

10

Исемнәрнең килеш белән төрләнеше. Килеш кушымчаларының исемнәргә ялгану үзенчәлеге

1

Белем һәм күнекмәләрне камилләштерү дәресе.

Килеш сорауларын һәм кушымчаларын дөрес билгеләргә өйрәнү.

19 нчы бит: Тест эшләү.

Исемнәрне килеш белән төрләнеш кагыйдәләрен камилләштерү.

Шәхси: укуга уңай караш булдыру;

Регулятив: укытучы белән берлектә яңа уку мәсьәләсе куя белү; куелган мәсьәне чишү өчен дөрес юл сайлый белү;

Танып белү: яңа сүзләр һәм төшенчәләрнең мәгънәләрен ачыклау; үз фикереңне дәлилләү;

Коммуникатив: башкалар белән килешеп эшләү һәм уртак фикергә килә белү; сорау бирә белү;лыгы һәм күнекмәләре булу.

..

11

«Исем» темасын кабатлау Тикшерү диктанты.

1

Белем һәм күнекмәләрне камилләштерү дәресе.

«Исем» темасындагы өйрәнгән кагыйдәләргә күнегүләр эшләү

38 нче күнегүне эшләү

"Исем"темасында үткән терминнарны белү

Шәхси: укуга уңай караш булдыру;

Регулятив: укытучы белән берлектә яңа уку мәсьәләсе куя белү; куелган мәсьәне чишү өчен дөрес юл сайлый белү;

Танып белү: яңа сүзләр һәм төшенчәләрнең мәгънәләрен ачыклау; үз фикереңне дәлилләү;

Коммуникатив: башкалар белән килешеп эшләү һәм уртак фикергә килә белү; сорау бирә белү;лыгы һәм күнекмәләре булу.

12

БСҮ Излоҗение»Чишмәләрне корытмыйк"

1

Бәйләнешле сөйләм үстерү

Хикәянең эчтәлеге буенча план төзү,Изложение язу.Исемнәрнең килешләрен күрсәтү.

Орфография һәм пунктуация.кагыйдәләрен белүне,җөмлә төзү күнекмәләрен тикшерү

Гади план буенча текст эчтәлеген төгәл итеп яза белү.

Гади план буенча текст эчтәлеген төгәл итеп яза белү.

13

Алмашлык.Зат алмашлыклары. Зат алмашлыкларының килешләрдә төрләнеше. Ул алмашлыгының төрләнешендәге үзенчәлекләр

1

.Яңа мтериалны өйрәнү дәресе.

Язма эштә җибәрелгән хаталар өстендә эшләү.

45 нче күнегүдәге таблицаны тутыру.

Зат алмашлыкларының килеш белән төрләнеше турында мәгълүматлы булу.

Шәхси: яңа уку материалына һәм аны үзләштерү юлларына кызыксыну белдерү;

Регулятив:укытучы белән берлектә яңа уку мәсьәләсе куя белү; куелган мәсьәләне чишү өчен дөрес юл сайлый белү;

Танып белү: чагыштыру, анализлау, нәтиҗә ясау; билгеле тәртиптә төркемли белү;

Коммуникатив: сорау куя белү, ярдәм сорап мөрәҗәгать итү, үз алдыңда туган авырлыкны таный белү;

14

Сорау алмашлыклары Сорау алмашлыкларының килешләрдә төрләнеше

1

Яңа материалны өйрәтү дәресе.

. Күнегүләр эшләү.

24 нче бит:

1-3 нче сорауларга җавап бирү

Алмашлыклар турында мәгълүматлы булу.

Шәхси: яңа уку материалына һәм аны үзләштерү юлларына кызыксыну белдерү;

Регулятив:укытучы белән берлектә яңа уку мәсьәләсе куя белү; куелган мәсьәләне чишү өчен дөрес юл сайлый белү;

Танып белү: чагыштыру, анализлау, нәтиҗә ясау; билгеле тәртиптә төркемли белү;

Коммуникатив: сорау куя белү, ярдәм сорап мөрәҗәгать итү, үз алдыңда туган авырлыкны таный белү;

15

Сан. Төрләнми торган сүз төркеме Берәмлекләрне һәм дистәләрне белдерә торган саннар.

1

Яңа материалны өйрәтү дәресе.

Күнегүләр эшләү.

27 нче бит:

1-5 нче сорауларга җавап бирү.

Сан турында мәгълүматлы булу, куллану.

Шәхси: укуга уңай караш булдыру;

Регулятив: укытучы белән берлектә яңа уку мәсьәләсе куя белү; куелган мәсьәне чишү өчен дөрес юл сайлый белү;

Танып белү: чагыштыру, анализлау, нәтиҗә ясау; билгеле тәртиптә төркемли белү;

Коммуникатив: сорау куя белү, ярдәм сорап мөрәҗәгать итү, үз алдыңда туган авырлыкны таный белү;

16

Сөйләмдә сан алмашлыклары:ничә?ничәнче?ничәшәр?күпме?никадәр?.

1

Яңа материалны өйрәтү дәресе.

.

Күнегүләр эшләү

Сан кергән мәкальләрнең мәгънәләрен аңлату.

Сан һәм саналмыш төшенчәләрен белү.

17

Сыйфат..Төрләнми торган сүз төркеме. Предметларның билгесен, төсен, тәмен; күләмен, исен, формасын белдерә һәм шулар турында хәбәр итә торган сүзләр

1

Яңа материалны өйрәтү дәресе.

Күнегүләр эшләү.

Сыйфат дәрәҗәләрен ныгыту күнегүләре.29 нчы биттәге рәсем буенча хикәя төзү.

Сыйфат һәм хәбәр булып килгән сыйфатларның үзенчәлекләрен белү.

Шәхси:"башкаларга карата түземлек" төшенчәсен кабул итү, аларның кадерен белү;

Регулятив: үз җавабыңны яки иптәшеңнең җавабын раслау өчен кагыйдәгә таянырга мөмкин икәнен аңларга;

Танып белү: предметларны чагыштыра, охшаш һәм аермалы якларын билгели белү;

Коммуникатив: дәрестә һәм төрле ситуацияләрдә катнаша белү; үзеңнең эш-гамәлләреңне аңлата белү; парларда эшли белү.

18

Синоним һәм антоним сыйфатлар. Сөйләмдә сыйфат алмашлыклары: нинди? кайсы? кайбер,һәр , бөтен, андый, мондый, бу,шул.

1

Яңа материалны өйрәтү дәресе.

Аңлату, әңгәмә, күнегүләр эшләү.

31 нче биттәге сорауларга җавап бирергә.

Синоним һәм антоним сыйфатларны дөрес билгели белү.

19

Фигыль.Фигыльнең барлык-юклык төре.

1

Яңа материалны

өйрәтү дәресе.

Күнегүләр эшләү.Әңгәмә.

34 нче биттәге сорауларга җавап бирергә.

Фигыльнең барлык һәм юклык төрен дөрес ясый белү.

20

Фигыльнең нигезе

1

Яңа материалны өйрәтү дәресе

81 нче күнегү дәге рәсем буенча эшләү.

36,38 нче биттәге кагыйдәләр белән эшләү.

Фигыль нигезен дөрес тбилгели белү.

Шәхси:укуга уңай караш булдыру;

Регулятив:укытучы белән берлектә яңа уку мәсьәләсе куя белү; куелган мәсьәне чишү өчен дөрес юл сайлый белү;

Танып белү:кирәкле сүзләр группасын яки сүзләрне тизрәк эзләп табу, уку, сүзлекләрдә иркен ориентлашу өчен алфавитны яхшы үзләштерү;

Коммуникатив:күршең белән хезмәттәшлек итү;

21

Боерык фигыль - фигыльнең башлангыч (нигез) формасы, барлык һәм юклык формасы. .

1

Яңа материалны өйрәтү дәресе

План буенча хикәянең эчтәлеген сөйләү.

42 нче биттәге сорауларга җавап бирү.

Боерык фигыльләрдә дөрес итеп басым куярга өйрәнү.

22

Хикәя фигыль Эшнең башкарылу вакыты һәм

аның турында сөйләү вакыты

1

Белем һәм күнекмәләрне камилләштерү дәресе..

«Казан-спорт шәһәре" дигән темага кечкенә хикәя язу.

88 нче күнегү

Хикәя фигыльнең төрле заман формаларын куллана белү.

23

Шарт фигыль Шарт фигыльнең барлык һәм юклык төре. Боерык, шарт, хикәя фигыльләргә басым төшү үзенчәлеге

1

Белем һәм күнекмәләрне камилләштерү дәресе.

Күнегүләр эшләү

;45 нче биттәге биремне үтәү.

Төп фигыльгә бәйләнеп килүен аңлату.

24

Фигыльләрне кабатлау.Контроль «изложение.

«Матур төш»

1

Белемнәрне гомумиләште-

рү һәм систе-малаштыру дәресе.

Текстның эччтәлеген бәйләнешле һәм грамоталы итеп язу

Фигыльләр турында мәгълүматлы булу.

Үтелгән материалның тулысынча үзләштерелүе. Башлангыч сыйныфларда өйрәнелгән орфография һәм тыныш билгеләре кагыйдәләрен дөрес кулланып мөстәкыйль язу күнекмәләре булу.

25

Рәвеш турында төшенчә.

1

Яңа материалны өйрәтү дәресе.

Күнегүләр эшләү.

104 нче күнегүдәге сорауларга җаавап бирергә..

Рәвеш турында мәгълүматлы булу.

Шәхси:телнең төп аралашу чарасы икәнен аңларга;

Регулятив: эш өчен максат куя белү;

Танып белү: төп билгеләрне аерып алу нигезендә кагыйдә формалаштыру;

Коммуникатив:сөйләм этикеты нормаларын үтәү:исәнләшә, саубуллаша, рәхмәт белдерә белү; парларда эшли белү

26

Вакыт,урын,сәбәп-максат рәвешләре.

1

Белем һәм күнекмәләрне камилләштерү дәресе.

Хикәянең эчтәлеген сөйләү.

110 нчы күнегү сорауларына җавап бирү.

Сөйләмдә рәвеш алмашлыкларын куллана белү.

27

Антоним рәвешләр.Сөйләмдә рәвеш алмашлыклары.

1

Яңа материалны өйрәтү дәресе.

Урын һәм вакыт хәлләрен кулланып хикәя төзү.

105 нче күнегүне эшләү.

Антоним рәвешләрен билгели алуларына ирешү.

28

Бәйләнешле сөйләм үстерү.

Контроль диктант»Таң»

1

Контроль дәрес.

Укытучы укыганны тыңлау, гади план төзү һәм сөйләп карау. Караламага язу, акка күчерү.

Эчтәлекне мөстәкыйль язу.

Сөйләм һәм язма телен, хәтер һәм фикерләү сәләтен үстерү, рухи дөньяңны баету өстендә эшли белү.

Гади план буенча текст эчтәлеген төгәл итеп яза белү.

29

Рәвешләрне кабатлау.

1

Белемнәрне гомумиләште-

рү һәм систе-малаштыру дәресе.

Язма эштә җибәрелгән хаталар өстендә эшләү. Рәвешләр турында катлаулы таблица бенча эшләү .

54 нче биттәге таблицаны тутыру.

Рәвешләрне дөрес куллана белү.

Шәхси: дөрес төзелгән әйтмә һәм язма сөйләм кешенең шәхси культурасы күрсәткече икәнен аңлау;

Регулятив: биремнәрне үтәү, үтәлешенә үзбәя һәм үзара бәя кую;

Танып белү: дәреслекләрдә ориентлаша белергә: шартлы билгеләрне укый белергә,берничә информация чыганагы белән эшләргә;

Коммуникатив: үз фикереңне формалаштыру; парларда эшләгәндә үз фикереңне иптәшең фикере белән килештерә белү.

30

Җөмлә турында гомуми төшенчә.

1

Яңа материалны өйрәтү дәресе.

ӘҢГӘМӘ,КҮНЕГҮЛӘР ЭШЛӘҮ.

56 нчы бит:

1-2 нче сорауларга җавап бирү.

Җөмлә чикләрен дөрес билгели алуларына ирешү.

31

Җөмлә.Укучыларның сәнгатьле уку һәм укыганның эчтәлеген аңлау дәрәҗәләрен өйрәнү.

1

БСҮ

120 нче күнегүдәге текст өстендә эшләү

57 нче биттәге сорауларга җавап бирү.

Сәнгатьле уку күнекмәләрен камилләштерү.

32

Әйтелү максаты ягыннан җөмлә төрләре.Хикәя җөмлә.

1

Яңа материалны өйрәтү дәресе.

Күнегүләр эшләү.

123 нче күнегүдәге сорауләрга язмача җавап бирергә ."Минем яраткан шөгылем" (хикәя язу).

Хикәя җөмләләрне дөрес интонаөия белән укый белү.

Шәхси: яңа уку материалына һәм аны үзләштерү юлларына кызыксыну белдерү;

Регулятив: эш барышында инициатива күрсәтә белү;

Танып белү: Сөйләм барлыкка китерүче органнар турында мәгълүматлы булу, төрле авазларның ясалу урынын белү.

Коммуникатив: үз фикереңне формалаштыру; парларда эшләгәндә үз фикереңне иптәшең фикере белән килештерә белү

33.

"Туган авылым" темасына сочинение

1

БСҮ

124 нче күнегүдәге текст өстендә эшләү.

Сочинениене язу.

Текстны тиешле интонация белән дөрес итеп укый белү.

Бәйләнешле сөйләм үстерү: төрле жанрдагы текстларны сәнгатьле итеп уку күнекмәләрен үстерү.

Шәхси: дөрес төзелгән әйтмә һәм язма сөйләм кешенең шәхси культурасы күрсәткече икәнен аңлау;

Регулятив: бирелгән план буенча эшли белү;

Танып белү: үз фикереңне дәлилләү; белемнәрне иҗади эш вакытында куллана белү;

Коммуникатив: үз фикерен телдән һәм язма сөйләмдә белдерә ала;

34.

Сорау җөмлә.

1

Яңа материалны өйрәтү дәресе

Күнегүләр эшләү. "Кем кемгә охшаган" дигән темага хикәя язү.

131 нче күнегүдәге биремнәрне вариантлап эшләү.

Сорау җөмләләрне төзи һәм дөрес интонация белән укый алуларына ирешү.

35.

Боерык җөмлә.Җөмлә ахырына куела торган тыныш билгеләре. Тыныш билгесе һәм интонация.

1

Яңа материалны өйрәтү дәресе.

Күнегүләр эшләү

Схемага нигезләнеп,тойгылы,,

сорау.боерык җөмләләрдән торган сөйләм оештыру.

Әйтелү максаты ягыннан җөмлә төрләрен

дөрес билгели алуларына ирешү.

Шәхси: дөрес төзелгән әйтмә һәм язма сөйләм кешенең шәхси культурасы күрсәткече икәнен аңлау;

Регулятив: биремнәрне үтәү, үтәлешенә үзбәя һәм үзара бәя кую;

Танып белү: дәреслекләрдә ориентлаша белергә: шартлы билгеләрне укый белергә,берничә информация чыганагы белән эшләргә;

Коммуникатив: үз фикереңне формалаштыру; парларда эшләгәндә үз фикереңне иптәшең фикере белән килештерә белү.

36.

Гади җөмлә.Җөмләнең баш кисәкләре:ия һәм хәбәр.

1

Катнаш дәрес.

. Аңлату, әңгәмә, күнегүләр эшләү.

140 нчы күнегүне вариантлап эшләү.

Җөмләнең баш кисәкләрен дөрес таба белүләренә ирешү.

37.

Кушма җөмлә.

1

Яңа материалны өйрәтү дәресе.

Күнегүләр эшләү.

70 нче биттәге сорауларга җавап бирергә.

Кушма җөмләләрнең нигезен билгели алуларына ирешү.

Шәхси:укуга уңай караш булдыру;

Танып белү: үз фикереңне дәлилләү; белемнәрне иҗади эш вакытында куллана белү;

Регулятив: биремнәрне үтәү, үтәлешенә үзбәя һәм үзара бәя кую;

Коммуникатив: үз фикереңне формалаштыру; парларда эшләгәндә үз фикереңне иптәшең фикере белән килештерә белү;

38.

Җыйнак җөмлә.

1

Яңа материалны өйрәтү дәресе.

.

Аңлату, әңгәмә, күнегүләр эшләү.

72 нче биттәге сорауларга җавап бирү.

Җыйнак җөмләләрне аера белүләренә ирешү.

39.

Җөмләдә баш кисәкләрнең кайсы сүз төркемнәре белән белдерелүе,урыны.

1

Катнаш дәрес.

Аңлату, әңгәмә, күнегүләр эшләү.

143 нче күнегүдәге сорауларга җавап бирү.

Җөмләнең баш кисәкләрен дөрес итеп билгеләү.

40.

Зат алмашлыгы белән белдерелгән аныклагыч.

1

Яңа материалны өйрәнү дәресе.

Аңлату, әңгәмә, күнегүләр эшләү.

74 нче биттәге сорауларга җавап бирү.

Аныклагычларны дөрес билгели алуларына ирешү.

Шәхси: укуга уңай караш булдыру;

Танып белү: үз фикереңне дәлилләү; белемнәрне иҗади эш вакытында куллана белү;

Регулятив: биремнәрне үтәү, үтәлешенә үзбәя һәм үзара бәя кую;

Коммуникатив: үз фикереңне формалаштыру; парларда эшләгәндә үз фикереңне иптәшең фикере белән килештерә белү;

41.

Зат алмашлыгы белән белдерелгән аныклагыч янына куела торган тыныш билгесе.

1

Белем һәм күнекмәләрне камилләштерү.

Аңлату, әңгәмә, күнегүләр эшләү.

155 нче күнегүдәге сорауларга җавап бирергә.

42

Җәенке җөмлә.

1

Яңа материалны өйрәнү дәресе.

Җөмләләргә морфологик-синтаксик анализ ясау.

Җөмләне җөмлә кисәкләре ягыннан тикшерү.

Җөмлә кисәкләрен дөрес билгеләү.

43

Җөмләнең иярчен кисәкләре.Аергыч.

Катнаш дәрес.

Аңлату, әңгәмә, күнегүләр эшләү.

79нчы биттәге сорауларга җавап бирергә.

Аергычларның сорауларын истә калдырырга.

44

Тәмамлык.Сүзтезмәдә ияртүе һәм иярүче кисәк.

1

Белем һәм күнекмәләрне камилләштерү дәресе.

Аңлату, әңгәмә, күнегүләр эшләү.

165 нче күнегүдәге сорауларга җавап бирергә.

Сүзтезмәдә исемне ачыклап килгән кисәкләрне билгели алу.

Шәхси:укуга уңай караш булдыру;

Танып белү: үз фикереңне дәлилләү; белемнәрне иҗади эш вакытында куллана белү;

Регулятив: биремнәрне үтәү, үтәлешенә үзбәя һәм үзара бәя кую;

Коммуникатив: үз фикереңне формалаштыру; парларда эшләгәндә үз фикереңне иптәшең фикере белән килештерә белү;

45

Хәлләр.Вакыт һәм урын хәле.

1

Катнаш дәрес.

Аңлату, әңгәмә, күнегүләр эшләү.

Җөмләләргә грамматик анализ ясау.

Вакыт һәм урын хәлләрен аера белүләренә

ирешү.

46

Хәлләр.Күләм,максат,Рәвеш хәле.

Катнаш дәресләр.

Аңлату, әңгәмә, күнегүләр эшләү.

БРИ тестлары эшләү.

186 нчы сорауларга җавап бирү.

Шәхси:уку эшчәнлегендә үзбәя куя белү;

Танып белү: үз фикерңне дәлилләү; белемнәрне иҗади эш вакытында куллана белү;

Регулятив: биремнәрне үтәү, үтәлешенә үзбәя һәм үзара бәя кую;

Коммуникатив: үз фикереңне формалаштыру; парларда эшләгәндә үз фикереңне иптәшең фикере белән килештерә белү;

47

Шарт һәм кире хәлләр.

1

Белем һәм күнекмәләрне камилләштерү.

Аңлату, әңгәмә, күнегүләр эшләү.

94-95 нче биттәге сорауларга җавап бирергә.

Хәлләрне тәмамлыклардан аера белүләренә ирешү.

48

БСҮ.Сөйләм төрләре:сыйфатлама,хикәяләү һәм фикер йөртү турында башлангыч төшенчә..

1

Белемнәрне гомумиләште-

рү һәм систе-малаштыру дәресләре.

Күнегүләр эшләү.

Аңлату

Төрле төрдәге хикәяләр төзү.

Шәхси:"башкаларга карата түземлек" төшенчәсен кабул итү, аларның кадерен белү;

Регулятив: үз җавабыңны яки иптәшеңнең җавабын раслау өчен кагыйдәгә таянырга мөмкин икәнен аңларга;

Танып белү: предметларны чагыштыра, охшаш һәм аермалы якларын билгели белү;

Коммуникатив: дәрестә һәм төрле ситуацияләрдә катнаша белү; үзеңнең эш-гамәлләреңне аңлата белү;

49.

Җөмләнең тиңдәш кисәкләре::тиңдәш ияләр,хәбәрләр,аергычлар,тәмамлыклар,хәлләр.

1

Яңа материалны өйрәнү дәресе

Күнегүләр эшләү.

99 нчы биттәге сорауларга җавп бирергә.

Барлык җөмлә кисәкләренең дә тиңдәшләнеп килә алуын аңлау.

50.

Тиңдәш кисәкләр арасына куела торган тыныш билгеләре һәм теркәгечләр.

1

Яңа материалны өйрәнү дәресе.

Күнегүләр эшләү.

103 нче биттәге сорауларга җавап бирү.

Тиңдәш кисәкләр арасына тыныш билгеләрен дөрес куя белү.

Шәхси:укуга уңай караш булдыру;

Регулятив: биремнәрне үтәү, үтәлешенә үзбәя һәм үзара бәя кую;

Коммуникатив: үз фикереңне формалаштыру; парларда эшләгәндә үз фикереңне иптәшең фикере белән килештерә белү;

51.

"Җөмлә кисәкләре" темасы буенча контроль диктант"Бураннан соң"

1

Контроль дәрес.

Җөмлә кисәкләрен дөрес билгели алу

Шәхси:уку эшчәнлегендә үзбәя куя белү;

Регулятив: тиешле кагыйдәләрне файдалана белү;

Коммуникатив: башкаларга юл куя белү, парларда һәм төркемнәрдә эшләгәндә уртак фикергә килү;

52.

Фонетика һәм орфоэпия турында төшенчә.Сөйләм органнары.Авазларның ясалышы.

1

Яңа материалны өйрәнү дәресе

Аңлату, әңгәмә, күнегүләр эшләү

104 нче биттәге сораулара җавап бирергә.

Сөйләм органнарын белү.

Шәхси: үз сәламәтлегеңнең кадерен белү;

Регулятив: укытучы белән берлектә яңа уку мәсьәләсе куя белү; куелган мәсьәне чишү өчен дөрес юл сайлый белү;

Танып белү:эшкә максат кую, максатка ирешү юлларын эзләү;

Коммуникатив: әйткән фикерен нигезли белү.

53.

Сузык һәм тартык авазлар таблицасы.

1

Катнаш дәрес.

Аңлату, әңгәмә, күнегүләр эшләү

106 нчы биттәге сорауларга җавап бирергә.

Сузык һәм тартык авазлар таблицасын белү.

Шәхси:укуга уңай караш булдыру;

Регулятив: биремнәрне үтәү, үтәлешенә үзбәя һәм үзара бәя кую;

Коммуникатив: үз фикереңне формалаштыру; парларда эшләгәндә үз фикереңне иптәшең фикере белән килештерә белү;

54

Сингармонизм законы.

1

Катнаш дәрес.

Аңлату, әңгәмә, күнегүләр эшләү.

Хәтер диктанты.

Сингармонизм законын аңлау.

55

Сүзләрнең язылышы һәм әйтелеше туры килгән һәм туры килмәгән очраклар.А хәрефе язылып та,,[ә] авазы әйтелү очраклары.

1

Катнаш дәрес.

Аңлату, әңгәмә.

Сүзлек диктанты.

Сүзләрнең язылышын аңлау.

56

Ыхәрефе язылып та ,[о] авазы;Беренче иҗектә ө хәрефе язылып ,калган иҗекләрдә е язылу.

1

Яңа материалны өйрәтү дәресе.

Күнегүләр эшләү.

108 нче биттәге сорауларга җавап бирергә.

Кагыйдәләрне гамәлдә куллана белү.

57.

Ы+й хәрефләре язылып та,[и] авазы әйтелү очраклары.

.

Белем һәм күнекмәләрне камилләштерү дәресе.

Аңлату, әңгәмә, күнегүләр эшләү.

-

БРИ тестлары эшләү.

Мисаллар ярдәмендә аңлата белү.

58

Бәйләнешле сөйләм үстерү.

Мәкалә язу.

1

Сөйләм үстерү дәресе.

Укучылар тормышы турында мәкалә язу күнегүләре.

Төрле ситуацияләргә

карата сораулар төзү.

Сөйләм һәм язма телен, хәтер һәм фикерләү сәләтен үстерү

59.

Сөйләмдә тартык авазларның үзгәреше.

[г],[гъ], [к],[къ] авазлары алдыннан килгәндә [ н]авазының[ң] лашуы.[к],[къ] авзлары кргән сүзләрнең дөрес язылышы.

1

1. Яңа материалны өйрәтү дәресе.

.

Язма эштә җибәрелгән хаталар өстендә эшләү.

Аңлату, әңгәмә, күнегүләр эшләү.

.

Аңлатмалы сүзлек диктанты язу. БРИ тестлары эшләү.

.

Бу авазлар кергән сүзләрне дөрес әйтү,язу.

60

[W]авазы әйтелгән сүзләрнең дөрес язылышы.[йә],[йү],[йу],[йы],[авазлары әйтелгән сүзләрнең дөрес язылышы.

1

Белемнәрне гомумиләште-

рү дәресләре.

Аңлату, әңгәмә, күнегүләр эшләү.: .

Сүзлек диктанты.

БРИ тестлары эшләү.

[w] авазы кергән сүзләрне дөрес әйтә һәм яза белү.

61

Ь,ъ хәрефләренең дөрес язылышы.[ң],[х],[һ]авазлары әйтелгән сүзләрнең дөрес әйтелеше.

1

1. Яңа материалны өйрәтү дәресе

Аңлату, әңгәмә, күнегүләр эшләү.: .

Сүзлек диктанты.

Татар телендә ъ,ь хәрефләренең функцияләрен аңлау.әлеге хәрефләр кергән сүзләрне дөрес язу.

Шәхси: үз сәламәтлегеңнең кадерен белү;

Регулятив: укытучы белән берлектә яңа уку мәсьәләсе куя белү; куелган мәсьәне чишү өчен дөрес юл сайлый белү;

Танып белү:эшкә максат кую, максатка ирешү юлларын эзләү;

Коммуникатив: әйткән фикерен нигезли белү.

62.

Үтелгәннәрне гомумиләштереп кабатлау.

1

. Белем һәм күнекмәләрне камилләштерү дәресе.

Күнегүләр эшләү.

Сүзләргә хәреф-аваз анализы ясау.

Орфографик сүзлектән дөрес файдалану.

63.

Фонетика темасына контроль диктант.

1

Контроль дәрес.

Грамматик биремле диктант язу.

Фонетика буенча алган белемнәрне гамәлдә куллану күнекмәләре булу.

Шәхси:уку эшчәнлегендә үзбәя куя белү;

Регулятив: тиешле кагыйдәләрне файдалана белү;

Коммуникатив: башкаларга юл куя белү, парларда һәм төркемнәрдә эшләгәндә уртак фикергә килү;

64.

Ирекле темага сочинение язу.»Минем яраткан китабым»

1

БСҮ

Сочинение язу

65.

Сочинение язу.

1

БСҮ

66.

Язма эшләрне укучылар белән бергәләп тикшерү.Язмадагы хаталарны табу ,төзәтү күнекмәләре.

1

Белем һәм күнекмәләрне камилләштерү дәресе.

Диктантта, сочинениедә һәм грамматик биремнәрдә җибәрелгән хаталарны тишереп, анализ ясау, искә төшерү, белемнәрне ныгыту.

Хаталар өстендә эш.

Грамоталы язуның тотрыклы системасын булдыру.

Шәхси:уку эшчәнлегендә үзбәя куя белү;

Регулятив: тиешле кагыйдәләрне файдалана белү;

Коммуникатив: башкаларга юл куя белү, парларда һәм төркемнәрдә эшләгәндә уртак фикергә килү;

67.

Сүз байлыгы һәм сөйләм культурасы.

1

Яңа материалны өйрәтү дәресе.

Аңлату, әңгәмә, күнегүләр эшләү.

123 нче иттәге сорауларга җавап бирү.

Сүзләрне дөрес куллана белү.

68.

Сүз байлыгы һәм сөйләм культурасы.

1

Белем һәм күнекмәләрне камилләштерү дәресе.

Аңлату, әңгәмә, күнегүләр эшләү

238 нче күнегү.

69

Сүзнең лексик мәгънәсе

1

Белем һәм күнекмәләрне камилләштерү дәресе.

. Аңлату, әңгәмә, күнегүләр эшләү.

Мәкальләрнең мәгънәләрен аңлату.

Сүзләрнең лексик мәгънәләрен билгели алуларына ирешү.

70-71

"Туган телем - иркә гөлем" дигән темага сочинене.

2

Белем һәм күнекмәләрне камилләштерү дәресе.

.БСҮ

Аңлату, әңгәмә

.

Сочинение язу

Шәхси:уку эшчәнлегендә үзбәя куя белү;

Регулятив: тиешле кагыйдәләрне файдалана белү;

Коммуникатив: башкаларга юл куя белү, парларда һәм төркемнәрдә эшләгәндә уртак фикергә килү;

72

Бер һәм күп мәгънәле сүзләр.

1

Яңа материалны өйрәтү дәресе.

Аңлату, әңгәмә, күнегүләр эшләү.

248 нче күнегү

Күп мәгънәле сүзләрне дөрес куллану

Шәхси:укуга уңай караш булдыру;

Регулятив: биремнәрне үтәү, үтәлешенә үзбәя һәм үзара бәя кую;

Коммуникатив: үз фикереңне формалаштыру; парларда эшләгәндә үз фикереңне иптәшең фикере белән килештерә белү;

73.

Сүзнең туры һәм күчерелмә мәгънәләре.

1

Белем һәм күнекмәләрне камилләштерү дәресе.

Аңлату, әңгәмә, күнегүләр эшләү

256 нчы күнегү.

Күчерелмә мәгънәле сүзләрне билгели алуларына ирешү.

Шәхси: яңа уку материалына һәм аны үзләштерү юлларына кызыксыну белдерү;

Регулятив: биремнәрне үтәү, үтәлешенә үзбәя һәм үзара бәя кую;

Танып белү:эшкә максат кую, максатка ирешү юлларын эзләү;

Коммуникатив: башкаларга юл куя белү, парларда һәм төркемнәрдә эшләгәндә уртак фикергә килү;

74.

Омонимнар.

1

Яңа материалны өйрәтү дәресе.

Аңлату, әңгәмә, күнегүләр эшләү.

263 нче күнегүне эшләү.

Омонимнарның төрләре турында мәгълүматлы булу.

75.

Синонимнар.

1

Яңа материалны өйрәтү дәресе.

Күнегүләр эшләү.

136 нчы биттәге сорауларга җавап бирү.

Синонимик рәтләрдән доминантаны таба белү.

76.

Антонимнар.

1

Катнаш дәрес.

Аңлату,күнегүләр эшләү.

. БРИ тестлары эшләү.

Антонимнарны дөрес куллана белү.

77

Контроль изложение.»Бездә яз башланды»

1

БСҮ

Аңлату, әңгәмә

Излоҗение язу.

Сөйләм һәм язма телне.хәтер һәм фикерлшү сәләтен үстерү.

Шәхси:уку эшчәнлегендә үзбәя куя белү;

Танып белү:эшкә максат кую, максатка ирешү юлларын эзләү;

Регулятив: тиешле кагыйдәләрне файдалана белү;

Коммуникатив: уку мәсьәләсен чишү

78.

Излоҗениене бергәләп тикшерү.(Сөйләм һәм стиль хаталарын табу,төзәтү күнекмәләре,редакцияләү күнегүләре.

1

. Белем һәм күнекмәләрне камилләштерү дәресе.

Аңлату, әңгәмә, күнегүләр эшләү

БРИ тестлары эшләү.

79

Фразеологик әйтелмәләр.

1

Катнаш дәрес.

Аңлату, әңгәмә, күнегүләр эшләү

БРИ тестлары эшләү.

Фразеологик әйтелмәләрнең мәгънщлщрен ажлата белү.

80

"Лексика" темасына искәртмәле диктант."Керпе һәм аның балалары"

1

Контроль дәрес.

Шәхси:уку эшчәнлегендә үзбәя куя белү;

Регулятив: тиешле кагыйдәләрне файдалана белү;

Коммуникатив: башкаларга юл куя белү, парларда һәм төркемнәрдә эшләгәндә уртак фикергә килү;

81

Татар теленең сүзлек составы.Гомумтөрки сүзләр,гарәп,фарсы,рус теленнән,рус теле аша башка телләрдән алынган сүзләр.

1

Яңа материалны өйрәтү дәресе.

Аңлату, әңгәмә, күнегүләр эшләү.

БРИ тестлары эшләү.

Алынма сүзләрне дөрес билгеләү..

Шәхси:кошларга карата сакчыл караш булу;

Регулятив:үз эшеңне оештыра белү;

Танып белү:кирәкле мәгълүматны төрле чыганаклардан төрле формада (текст, схема, таблица һ.б.)эзләп табу;

Коммуникатив:сөйләм этикеты нормаларын үтәү:исәнләшә, саубуллаша, рәхмәт белдерә белү; парларда эшли белү

82.

Татар теленең сүзлек составы.Гомумтөрки сүзлзр,гарәп,фарсы,рус теленнән,рус теле аша башка телләрдән алынган сүзләр.

1

. Белем һәм күнекмәләрне камилләштерү дәресе.

Аңлату, әңгәмә, күнегүләр эшләү.

БРИ тестлары эшләү.

143 нче биттәге сорауларга җавап бирергә

Алынма сүзлзрне куллана белү.

83

Якын кешкләргә,дусларга,танышларга хат язу күнекмәләре.

1

БСҮ

Аңлату, әңгәмә

Хат язу.

Хат төрләре белән таныш булу.

Шәхси:күзаллый һәм хыяллана белү;

Регулятив: үз җавабыңны яки иптәшеңнең җавабын раслау өчен кагыйдәгә таянырга мөмкин икәнен аңларга;

Танып белү: үз фикерңне дәлилләү; белемнәрне иҗади эш вакытында куллана белү;

Коммуникатив: телдән һәм язма сөйләмне төзи белү; иптәшләреңне һәм укытучыны ишетә һәм тыңлый белү;

84

Татар теленең кулланылыш өлкәсе ягыннан сүзлек составы.

1

Яңа материалны өйрәтү дәресе.

Аңлату, әңгәмә, күнегүләр эшләү

БРИ тестлары эшләү.

Аңлатмалы сүзлеклә белән эшли белү.

Мисаллар ярдәмендә аңлата белү.

Шәхси: яңа уку материалына һәм аны үзләштерү юлларына кызыксыну белдерү;

Регулятив: укытучы белән берлектә яңа уку мәсьәләсе куя белү; куелган мәсьәне чишү өчен дөрес юл сайлый белү;

Танып белү:дәреслекләрдә ориентлаша белергә: шартлы билгеләрне укый белергә,берничә информация чыганагы белән эшләргә;

Коммуникатив: иптәшеңә кирәкле мәгълүматны төгәл, эзлекле, тулы итеп бирә белү;

85

Татар теленең кулланылыш өлкәсе ягыннан сүзлек составы.Гомумхалык сүзләре.Әдәби тел сүзләре.Диалекталь сүзләр,Атамалар(Терминнар).

1

. Белем һәм күнекмәләрне камилләштерү дәресе.

Күнегүләр эшләү.

287 нче күнегүне эшләү.

Алынма сүзләрне куллану.

86

Татар теленең кулланылыш өлкәсе ягыннан сүзлек составы.

1

Яңа материалны өйрәтү дәресе.

. Күнегүләр эшләү.

БРИ тестлары эшләү.

147 нче биттәге кагыйдәләр өстендә эш.

Тарихи сүзләр һәм архаизмнарны аера белү.

Шәхси: үз сәламәтлегеңнең кадерен белү;

Регулятив: укытучы белән берлектә яңа уку мәсьәләсе куя белү; куелган мәсьәне чишү өчен дөрес юл сайлый белү;

Танып белү:эшкә максат кую, максатка ирешү юлларын эзләү;

Коммуникатив: әйткән фикерен нигезли белү.

87

Татар теленең кулланылыш дәрәҗәсе ягыннан сүзлек составы.

1

. Белем һәм күнекмәләрне камилләштерү дәресе.

Аңлату, әңгәмә, күнегүләр эшләү

293 нче күнегү

Неологизмнарны сөйләмдә дөрес куллана белү.

88.

Сөйләм формалары:Монологик һәм диалогик сөйләм.

1

БСҮ

Аңлату, әңгәмә, күнегүләр эшләү

298 нче күнегүнең биремен үтәү.

Монолог һәм диалог турында аңлату.

89.

Текст,аның темасы,Төп уй.Гади план төзү.

1

Яңа материалны өйрәтү дәресе.

Текст өстендә эшләү

ДЙА ның С1 биремен үтәү.183 нче биттәге текст.

Текстның төп уен таба белү.

Шәхси:уку эшчәнлегендә үзбәя куя белү;

Танып белү:эшкә максат кую, максатка ирешү юлларын эзләү;

Регулятив: тиешле кагыйдәләрне файдалана белү;

Коммуникатив: уку мәсьәләсен чишү өчен дөрес итеп сорау бирү:

90.

Сүзлекләр.

1

Яңа материалны өйрәтү дәресе.

Сүзлекләр белән эш

150 нче биттәге сорауга җавап бирергә

Сүзлекләрдән файдалана белү.

91

Сүзлекләрдән файдалану күнегүләре.

1

. Белем һәм күнекмәләрне камилләштерү дәресе.

Сүзлекләр белән эшләү.

296 нчы күнегү

Сүзлекләр белән эшли белү.

92

Картинада төсләр ярдәмендә бирелгән эчтәлекне сүзләрдән файдаланып язу.Яңгыр яву күренешен сүз белән сурәтләү.

1

. Белем һәм күнекмәләрне камилләштерү дәресе.

Сүзләрдән дөрес файдаланып эшләү.

151 нче биттәге бирем.

Төсләрне сүзләр белән сурәтли белү.

Шәхси:күзаллый һәм хыяллана белү;

Регулятив: үз җавабыңны яки иптәшеңнең җавабын раслау өчен кагыйдәгә таянырга мөмкин икәнен аңларга;

Танып белү: үз фикерңне дәлилләү; белемнәрне иҗади эш вакытында куллана белү;

Коммуникатив: телдән һәм язма сөйләмне төзи белү; иптәшләреңне һәм укытучыны ишетә һәм тыңлый белү;

93

Сәнгатьле уку,әдәби телдә сөйләшү күнекмәләре .

1

Катнаш дәрес

Текст белән эшләү

159-163 нче биттәге текстлар.

Текстларның эчтәлеген сөйли алу.

94-95

И.И.Левитанның"Яз.Су ташыган чак"картинасы буенча сочинение -тасвирлама язу.

2

БСҮ

Картина буенча эшләү

156 нчы биттәге рәсем

Картинада төсләр ярдәмендә бирелгән эчтәлекне сүзләр ярдәмендә бирә алу.

96

Лексикология" бүлеген кабатлау.

1

Белемнәрне гомуми.ләштерү

Күнегүләр эшләү.

153 нче биттәге биремне үтәү.

Сөйләм телен баету.

97

Лексикология бүлеген кабатлау.Лексик анализ ясау үрнәге.

1

Лексикология буенча белемнәрен системалаштыру.

Аңлату,күнегүләр эшләү.

300 нче күнегү.

"Лексикология һәм сөйләм культурасы" бүлеге буенча алган белемнәрне гамәлдә куллану күнекмәләрен камилләштерү.

98

"Лексикология бүлеге буенча грамматик биремле диктант.

1

Контроль диктант.

Диктант язу.

Лкксикология буенча грамматик бирем үтәү.

"Лексикология һәм сөйләм культурасы" бүлеге буенча алган белемнәрне гамәлдә куллану күнекмәләрен тикшерү

Шәхси: уку эшчәнлегендә үзбәя куя белү;

Танып белү: эш барышында өйрәнелгән кагыйдәләрне куллана белү;

Регулятив: тиешле кагыйдәләрне файдалана белү;

Коммуникатив: үз фикереңне формалаштыру; парларда эшләгәндә үз фикереңне иптәшең фикере белән

99

БСҮ Изложение язу.

Текстта бирелгән эчтәлекне кыскартып сөйләү,төп уйны аңлау.

1

БСҮ

Изложение язу.

Кыскартылган изложение яза белү.

100

Изложениене һәм сочинениене бергәләп тикшерү,язмадагы орфографик,пунктуацион

Грамматик хаталарны.сөйләм һәм стиль хаталарын табу,төзәтү күнекмәләре.

1

БСү

. .

Ялгышлар өстендә эшләү

Укучының үз эшен мөстәкыйллрәвештә тикшерүенә ирешү.

101

Укучыларның аңлап уку тизлеген,сәнгатьле итеп уку һәм укыганның эчтәлеген аңлау дәрәҗәләрен өйрәнү.

1

. Белем һәм күнекмәләрне камилләштерү дәресе.

Күнегүләр эшләү

166-168 нче биттәге текстлар белән эшләү,биремнәрен эшләү

Сәнгатьле уку кунекмәләре булдыру.

Шәхси: укуга карата кызыксыну хисе булу;

Регулятив:укытучы ярдәме белән эшне планлаштырырга һәм эшнең дөреслеген тикшерергә өйрәнү;

Танып белү:тиешле мәгълүматны дәреслектән таба белү;

Коммуникатив:башкаларның сөйләмен тыңлый һәм аңлый белү.

102

.Йомгаклау контроль эше. Грамматик биремле диктант

1

Контроль дәрес.

Уку елы дәвамында алганнарын гамәлдә куллану күнекмәләрен тикшерү.

Шәхси:уку эшчәнлегендә үзбәя куя белү;

Регулятив: тиешле кагыйдәләрне файдалана белү;

Танып белү: үз фикереңне дәлилләү; белемнәрне иҗади эш вакытында куллана белү;

Коммуникатив: үз фикерен телдән һәм язма сөйләмдә белдерә ала;

103

.Ел буе үткәннәрне кабатлау.

1

Белемнәрен гомумиләштерү

Дөрес язу күнекмәләре булдыру.

Шәхси:уку эшчәнлегендә үзбәя куя белү;

Танып белү: үз фикерңне дәлилләү; белемнәрне иҗади эш вакытында куллана белү;

Регулятив: биремнәрне үтәү, үтәлешенә үзбәя һәм үзара бәя кую;

Коммуникатив: үз фикереңне

104.

ДЙА тестлары эшләү.

1

Кабатлау дәресе.

Тест

А һәм В өлешләрен эшләү.

ДЙА турында мәгълүматлы булу.

Шәхси:уку эшчәнлегендә үзбәя куя белү;

Регулятив: тиешле кагыйдәләрне файдалана белү;

Танып белү: үз фикереңне дәлилләү; белемнәрне иҗади эш вакытында куллана белү;

Коммуникатив: үз фикерен телдән һәм язма сөйләмдә белдерә алу;

105.

Ел буе үткәннәрне йомгаклау.

1

Кабатлау дәресе.

Татар теленнән бәяләү нормалары

Грамматик биремле диктантларны бәяләү

Грамматик биремле диктантлар күләме ягыннан, контрольдиктантлар белән чагыштырганда, 10-15 сүзгә кимрәк була.
Аларны тикшерү һәм бәяләү контроль диктантлардагы кебекүк эшләнсә дә, мондый диктантларга ике билге куела: беренчесе- диктантка, икенчесе - грамматик биремне башкарусыйфатына. Әгәр грамматик бирем бер дә ялгышсыз башкарылса, «5»ле куела. Дүрттән өч өлеше дөрес башкарылмаганграмматик биремгә уңай билге куелмый.

Контроль диктантларны бәяләү

№

Таләпләр

Билге

1.

Орфографик һәм пунктуацион хаталары булмаган
эшкә

Искәрмә. Орфографик (яки пунктуацион) хаталы пөхтә
башкарылган эшкә яки бер үк хата бер үк сүзләрдә
кабатланса һәм бер пунктуацион хаталы эшкә

«5»ле
билгесе
куела.
«5» ле бил-
гесе куела
ала.

2.

1 орфографик, 1 пунктуацион хатасы булган эшкә

Искәрмә. 1 орфографик, 2 пунктуацион хаталы эшкә
яки, орфографик хаталары булмыйча, 3 пунктуацион
хатасы булган эшкә, яки бер төрдәге 2 орфографик һәм
1 пунктуацион хаталы эшкә

«4»ле

билгесе

куела.

«4»ле

билгесе

куела.

3.

2 орфографик, 1-3 пунктуацион хаталы, 2 төзәтүле
эшкә

Искәрмә. 4 пунктуацион, 1 орфографик хаталы эшкә
яки бер төрдәге 5 орфографик, 4 пунктуацион хаталы
эшкә

«3»ле

билгесе

куела.

«3»ле

билгесе

куела.

4.

5 орфографик, 5 пунктуацион хаталы, 4 төзәтүле
эшкә

«2»ле

билгесе

куела.

5.

6-7 орфографик, 4-5 пунктуацион хаталы, берничә
төзәтүле эшкә

«1»ле

билгесе

куела.

Сүзлек диктантларын бәяләү

Сүзлек диктантының күләме түбәндәгечә билгеләнә:

Сыйныфлар

Сүзләр саны

5

15-20

6

20-25

7

25-30

8

30-35

9

35-40

Хатасыз башкарылган эшкә-«5»ле, бер-ике хаталы эшкә- «4»ле, өч яки дүрт хаталы эшкә «3»ле билгесе куела

Өйрәтү характерындагы язма эшләрне бәяләү.

Өйрәтү характерындагы язма эшләр (төрле күнегүләр,контроль характерда булмаган диктантлар һ. б.), контроль эшләр белән чагыштырганда, таләпчәнрәк бәяләнә. Андый эшләрдә:

а) укучының аны ни дәрәҗәдә мөстәкыйль башкаруы;

ә) укытуның кайсы вакытында (яңа белемнәрне үзләштерүгә әзерлек вакытында, үзләштерү процессында, ныгыту яисә кабатлау барышында, фронталь тикшерү чорында һ. б.) эшләнүе;
б) эшнең күләме;

в) ни дәрәҗәдә пөхтә һәм үз вакытындабашкарылуы исәпкә алына.

Җибәрелүе ихтимал булган хаталар алдан искәртелгәночракта, «5»ле билгесе - ялгышсыз, «4»ле билгесе бер төзәтүле(укучы үзе төзәткән) эшкә генә куела. Ике хатасы булганэшкә-«3»ле, өч-дүрт хаталы эшкә «2»ле билгесе куела.

Җибәрелүе ихтимал булган ялгышлар алдан искәртелмәсә,мөстәкыйль рәвештә башкарылган эшләр контроль диктантнормасы белән бәяләнә.

Изложение түбәндәгечә бәяләнә:

№

Текстның бирелеше

Грамоталылыгы

Билге

1.

Текст, планга нигезләнеп (яки плансыз), эзлекле бирелгән; стиль бердәмлеге сакланган; фактик хаталар юк.

1 орфографик
яки пунктуацион (яки грамматик) хата бар.

«5»ле

билгесе

куела.

2.

Тексттагы хикәяләү агышы бирелгән эзлеклелек белән тулысынча турыкилми; стиль бердәмлегендә хилафлык сизелә; язмада 1 фактик хатаҗибәрелгән.

2 орфографик,
1 пунктуацион
(яки 1 грамматик) хата бар.

«4»ле

билгесе

куела.

3.

Текст язмада эзлекле бирелмәгән,
стиль бердәмлеге сакланмаган. Сүзләр бәйләнешендәге төгәлсезлекләр җөмләнең мәгънәсен бозуга китергән. Язмада 1 фактик хата җибәрелгән.

3 орфографик,
2 пунктуацион,
1 грамматик
хата бар.

«3»ле

билгесе

куела.

4.

Тексттагы эзлеклелек язмада сакланмаган; стиль бердәмлеге юк; сүзләр һәм җөмләләр бәйләнешендә хаталар бар; фактик һәм техник хаталар күп.

Орфографик
хаталарның
саны - 3 тән,
пунктуацион
хаталарның
саны - 2 дән,
грамматик
хаталарның
саны 3 тән артык.

«2»ле

билгесе

куела.

5.

Текстның эзлеклелеге язмада сакланмаган; сүзләр һәм җөмләләр
бәйләнешендә җибәрелгән хаталар
текстның эчтәлеген аңлауны кыенлаштыра, хаталар бик күп.

Төгәлсезлекләр
«2»ле кую
нормасыннан
артып китә.

«1»ле

билгесе

куела.

Сочинение түбәндәгечә бәяләнә:

Эшнең эчтәлеге һәм теле

Грамоталылыгы

Билге

1.

Эчтәлек темага туры килә; язмада фактик ялгышлар юк; план буенча (яки
плансыз) эзлекле язылган; теле бай, образлы; стиль бердәмлеге сакланган.

1 орфографик
(пунктуацион
яисә грамматик)
ялгыш бар.

«5»ле

билгесе

куела.

2.

Язманың эчтәлеге темага, нигездә, туры
килә, ул дөрес ачылган; 1 фактик хата
җибәрелгән, хикәяләү эзлеклелегендә
артык әһәмияте булмаган төгәлсезлек
сизелә; тулаем алганда, теле бай, образлы; стиль бердәмлеге сакланган.

2 орфографик,
2 пунктуацион
һәм 2 грамматик ялгыш
бар.

«4»ле
билгесе
куела.

3.

Эчтәлекне бирүдә мөһим читләшүләр
бар: ул, нигездә, дөрес, ләкин фактик
төгәлсезлекләр очрый, хикәяләү эзлек-
ле түгел; теленең ярлылыгы сизелеп
тора; синонимик сүзләрне аз куллана,
бертөрлерәк синтаксик төзелмәләр фай-
далана, образлы түгел, сүз куллануда
ялгышлар җибәрә; стиль бердәмлеге сак-
ланып җитмәгән.

3 орфографик,
3 пунктуацион
һәм 3 грамма-
тик ялгыш
бар.

«3»ле
билгесе
куела.

4.

Тема ачылмаган; фактик төгәлсезлекләр
күп; планга туры килми, эзлеклелек бо-
зылган; теле ярлы; сүз куллану ялгышлары еш очрый; стиль бердәмлеге юк.

7 орфографик,
7 пунктуацион
һәм грамматик
ялгышлар бар.

«2»ле
билгесе
куела.

5.

Төгәлсезлекләр «2»ле билгесе кую нормасыннан артып киткән.

Ялгышлары
«2»ле билгесекую нормасыннан артык.

«1»ле

билгесе

куела.

Арадаш аттестация эше өчен үрнəк текст.

Керпе һəм аның балалары.

Быел керпе дөньяга биш бала китерде. Нəнилəр ялангач тудылар, күзлəре дə ачылмаган иде. Берничə сəгать эчендə алар ап-ак йомшак энəлəр белəн капландылар.

Керпе балаларын үстерү мəшəкате белəн яшəде. Бераздан бəлəкəй керпелəрнең күзлəре ачылды, ак энəлəре чəнечкелəр белəн алышынды. Яшь керпелəр йомгакланып төрелергə һəм сүтелергə өйрəнделəр.

Әнилəре яши торган алан керпе балалары өчен чын мəктəп иде. Керпе һəр көнне балаларын шунда алып чыга. Бөҗəклəр, коңгызлар эзлəргə өйрəтə. Тычкан сукмагын да карыйлар. Гөмбəлəр белəн танышалар. Керпе кайчагында бака я елан белəн очраша, аларны ботарлый. Яшьлəр əнилəре биргəн дəрестəн яшəү күнегүлəре алалар.

Әнилəре балаларына ай буе сөтен имезде. Ә көз якынлашкач, аларны мөстəкыйль тормышка озатты. Ана керпегə бик кыен булды. Чөнки аларның аерылышулары мəңгегə иде. (113 сүз)

Бирем: 1)Җөмлəне җөмлə кисəклəре ягыннан тикшерергə, сүзлəрнең өстенə нинди сүз төркемнəре белəн белдерелүен язарга.

Әнилəре балаларына ай буе сөтен имезде.

2) Бирелгəн җөмлəнең сүзлəрен төзелеше ягыннан тикшерегез.

Берничə сəгать эчендə керпе балалары ак йомшак энəләр белəн капландылар.

3) дөнья, төрелергə сүзлəренə тулы фонетик анализ ясарга