Ашық сабақ Сый табақ

Сабақтың тақырыбы: Сый табақ

Сабақтың мақсаты:

1) білімділік:

а) мәтінді анық, түсініп, мәнерлеп оқу, сөз тіркестерінің мағынасына түсіну, оларды ажырата білуге төселу, мәтіннің тақырыбына ашу, мазмұнын есте сақтау;

ә) сұрақ-жауап бойынша тіл дамыту, мәтін бойынша өз түсінігін айта білу, байланыстырып сөйлей білу;

б) мәтіндегі синоним, омоним сөздерді таба білу, кейбір сөз тіркестерінің мағынасын ашу, жұмбақтардың шешуін табу.

2) дамытушылық:

а) мәтін мазмұнын қазақша айта білуге жаттығу, оқушылардың бір-біріне сұрақ қоя білуін жетілдіру, сөз қорын молайту, ойлау қабілетін дамыту, әдеби тілде дұрыс сөйлеп, сауатты жазуға жаттықтыру;

ә) анық түсініп, дұрыс мәнерлеп, жылдам оқуды дамыту;

3) тәрбиелік: Қазақ халқының салт-дәстүрін біліп, оны ардақтап, қазақ тілін бағалап, сол тілде жатық сөйлеуге тәрбиелеу.

Көрнекілігі: Қазақ дастарқаны. Қазақтың ұлттық тағамдарының суреті (түрлі жіліктер, жал-жая, қазы-қарта, қымыз,құрт т.б.), синоним, омоним сөздері жазылған плакаттар.

Сабақтың түрі: Сұрақ-жауап, мәтінмен жұмыс, әңгімелесу, талдау, бақылау, жинақтау, бекіту.

Кіріспе бөлім

Сабақтың барысы: ұйымдастыру, жаңа сабақты түсіндіру, бекіту,оқушылар білімін бағалау.

Жаңа сабақ

Кіріспе: Қазақтың дастарханы, ұлттық тағамдары туралы айта келіп, бүгінгі «Сый табақ» (почетное угощение, особое угощение) әңгімесі XVI ғасырдағы қазақ өмірі туралы жазылған жазушы Мұхтар Мағауиннің «Аласапыран» романынан алынған үзінді деп таныстырады. Әңгіменің арқауы қазақ халқының әдет-ғұрпына, дастархан жасау, қонақ күту, сыйлы қонаққа тартылатын табақ (ас) қандай болуы керек деген мәселелерге түсінік береді.

Алдамын 9,10 - тапсырмалардың шарты орындалып, мәтін тұтас оқылады. «Түсінікте» берілген сөздер пайдаланылады, оқулықтың соңында сөздік бар екендігі ескертіледі.

Ал 12,13 - тапсырмалар оқушылардың бәріне бірдей берілгенмен, қай топ бұрын орындаса, солдардан сұралады. Синоним сөздерді жаттаумен қатар оған сөз тіркестері, шамасы келгендері сөйлем ойластырады. Мысалы: Қымыздың қызуы ұзақ сақталады. Қазанның буы бұрқырап қайнап жатыр. Үлкен кісілер байсалды әңгімеге кірісті.

Арман-орнықты, көп сөйлемейтін жігіт. Қонақтарға табақ тартылды.

Мәтінмен жұмыс:

Мәтіндегі омоним сөздердің мағынасын ажырата білу мақсатында сөз тіркестері, сөйлемдер ойластырылады (әр топ өзара жарысады).

Мысалы: Арқанды тарту. Қазы айналдыру. Домбыра тарту. Нан пісіру. Қымыз пісу. Ауыз тию. Тамара әжесіне тартқан.Ақсақалға табақ тартылды. Әмір домбыра тартты. Ару тонын айналдырып киді. Жанайдар дөңгелекті айналдырды. Әжесі қазыға тұз, бұрыш сеуіп, ішекке салып айналдырды. Қазандағы ет екі сағаттан соң піседі. Сүт пісірім уақыт өтті.

2,3 - тапсырмалармен жұмыс. Әңгіме бөліктеріне ат қою.

1. Тай етін тарту.

2. Үлкен табақ.

3. Езіле піскен ет.

4. Бие сауым уақыт

5. Майлы сорпа

7, 8-тапсырмалармен жұмыс. Мәтіннен қажетті сөйлемдерді таба білу, оның мағынасын өз сөздерімен айту әдістерін іске асыру.

Мысалы: Үлкен кісі жасы кішілерге алдындағы табақтан ет асатады. Бас табақтағы асықты жілікті (ет асату ретінде) ұсынады. Ет жеп болғаннан кейін ет жақсы сіңу үшін майлы сорпа ішіледі. Сорпаның дәмін жақсарту үшін құрт қосылады.

Жазбаша жұмыс.

Жұмбақтар оқылып, мағынасы түсіндірілген соң, шешуін табады, орыс тіліндегі балама жұмбақтар еске түсіріледі. Бұл жұмыс түріне барлық оқушылар қатысады.Әр жұмбақтың мазмұнын қара сөзбен түсіндіру міндеттеледі. Шешуін суретпен көрсетіп, соңынан дауыстап оқылады.

Сабақты қорытындылау:

Сұрақ-жауап әдісімен мәтін мазмұнын азатжолдар (бөлімдер) бойынша қайталатып, ондағы синоним, омоним сөздерге оқушылардың зейінін аударып, қазақ дастарқаны туралы әңгімемен аяқтайды.

Оқушылардың көмегімен әр топтағы жауап берушілерге баға қойылады.