Ат - кешенең дуҫы

Дәрес этаптары

Уҡытыусы

эшмәкәрлеге

Уҡыусылар

эшмәкәрлеге

I.Ойоштороу моменты.

Уҡыу эшмәкәрлегенә мотивация булдырыу

I.- Һаумыһығыҙ, уҡыусылар !

• Хәйерле иртә!

• Кәйефегеҙ шәпме?

• Хәлдәрегеҙ нисек?

• Дуҫтарығыҙ күпме?

• Башлайыҡмы дәресте?

• Беҙҙең девиз:

II. Фонетик-орфоэпик күнегеүҙәр

- Башҡорт телендә таҙа һөйләшеү өсөн телебеҙҙе шымартып алайыҡ.

1)

- Ә - Әсәһе Әнисәгә әкиәт һөйләй.

- Ө - Өмөгөлсөм бейәләй бәйләй.

- Ҡ - Ҡасим ҡурай һыҙғырта.

- Ғ - Ғата уҡ ата.

- Һ - Һәҙиә һыйыр һауа.

- Ү - Үлмәҫбай ат ҡарай.

2) Топ-топ-топ итә,

Тауға менһә, һоп итә.

Үҙе бик шәп елдерә,

Бар ергә лә өлгөрә.

(Ат).

Бергәләп яуап бирәләр.

- Һаумыһығыҙ !

- Хәйерле иртә !

- Шәп.

- Яҡшы.

- Күп.

"Биш" ле билдә, "биш"ле билдә

"Биш" ле билдә бик шәп шул.

Бик тырышып уҡығандар

Гел "биш"легә уҡый шул.

Уҡыусыларҙы эшкә

әҙерләү. Ыңғай психологик фон (климат, комфорт) тыуҙырыу.

Уҡыусылар башҡорт теленең һуҙынҡы һәм тартынҡы өндәрен, һүҙҙәрҙе уҡытыусы артынан ҡабатлайҙар.

Уҡыусыларҙың

хор менән йомаҡты уҡыуы,

яуап биреүе

II.Уңыш ситуацияһы тыуҙырыу (белемдәрҙе актуалләштереү)

• Йә, нимә була ул?

• Ә һеҙ аттарҙы яратаһығыҙмы?

• Ни өсөн?

• 2014 йыл гороскоп буйынса ниндәй

йыл?

Уҡыусыларҙың яуап биреүе.

- Таҡтаға балаларҙың яуабын яҙыу

III. Уҡыу мәсьәләһен

(проблемаһын) ҡуйыу

• Дәрестә нимә тураһында

һөйләшербеҙ?

• Дөрөҫ, ат тураһында һөйләшәсәкбеҙ. Һеҙ нисек уйлайһығыҙ, был бөгөнгө теманы өйрәнеү беҙгә кәрәкме ул?

• Беҙҙең дәрестән нимә көтәһегеҙ? (мои ожидания)

- Дәрес аҙағында ҡарарбыҙ, был һеҙҙең көткән нәмәләр (өмөттәр) аҡланырмы, юҡмы

Аттар тураһында һөйләшәсәктәре тураһында әйтәләр.

• Дәфтәргә число,

теманы яҙыу.

(Бер нисә уҡыусыны тыңлау)

IV. Яңы материалды өйрәнеү.

Уҡыу проблемаһын сисеү.

1) 272 - се күнегеү 167 - се бит.

- Был шиғырҙы С.Әлибай яҙған. С.Әлибай - балалар шағиры. Ул Өфөлә йәшәй. Бик күп балалар өсөн шиғырҙар, пьесалар, әкиәттәр авторы. Г. Х. Андерсен исемендәге Халыҡ-ара премия лауреаты.

а) Шиғырҙы уҡытыусы уҡыуы.

б) - Шиғырҙа ниндәй таныш һүҙҙәр бар?

в) Ә ниндәй һүҙҙәр таныш түгел?

2. Һүҙлек эше:

(Уҡытыусы һүҙҙәрҙе таҡтаға яҙа һәм һәр бер һүҙҙе уҡыусылар менән бергә тәжремә итә.)

а) Һүҙҙәрҙе хор менән уҡыу.

б) Шиғырҙы хор менән уҡыу.

в) 1-2 уҡыусының тасуири уҡыуы

г) Һорауҙарға яуаптар биреү.

3) Әңгәмә.

- Ат. Элек - электән башҡорт атты үҙенең күп төрлө хужалыҡ эштәрендә файҙаланған. Һуғыш йылдарында ла ул яугирҙың уң ҡанаты булған.

- Аттар элек аттар ниндәй булғандар һуң? Хәҙерге аттарға оҡшағандармы?

- Ә улар ниндәй булғандар һуң?

- Нисек иҫбатлай алаһығыҙ?

4) Дәреслектәге

271 - се күнегеү менән эш.

а) Хикәйәне уҡытыусы уҡыуы.

б) һүҙлек эше

в) һорауға яуап

- элек аттар ниндәй булғандар?

(Уҡыусыларҙың яуаптарын тыңлау.

- Балалар башҡорт халҡы үҙенең аты тураһында нимәләр ижад иткән?

Уҡыусылар һүҙлек дәфтәренә һүҙҙәрҙе яҙып баралар.

• Юҡ, оҡшамаған.

Уҡыусыларҙың аттың ниндәй булыуы тураһында яуап биреүе

Дәфтәргә яҙып барыу.

(Ҙур булғандар, бейеклеге 30 см, оҙон ҡойроҡло, ҡыҫа йыуан муйынлы, өс бармаҡлы аттар, унан һуң тояҡлы аттар барлыҡҡа килгән һ.б яуаптар.)

Бер уҡыусы ат тураһында русса мәғлүмәт бирә.

Уҡыусылар уҡытыусының һорауына яуап бирәләр һәм әңгәмәлә ҡатнаша.

Уҡыусыларҙың яуаптары.

V. Ял минуты

Ял итеп алайыҡ.

(Йыр: "Шайморатов генерал.")

Уҡыусылар йырҙы бергәләп йырлайҙар

VI. Белемде нығытыу (Яңы белемде практикала ҡулланыу)

Йомғаҡлау.

• Әйтеүебеҙсә башҡорттар элек - электән ауылда ат тотҡан.

Ат тотоу нимәһе менән файҙалы.

• Ҡымыҙ тураһында нимәләр беләһегеҙ?

• Балалар аттарҙы бер - береһенән нисек айырырға мөмкин?

• Эйе, хәҙер һеҙгә шундай эш.

• Слайдтағы тексты уҡығыҙ. Аттың нинәй төҫтәрҙә булыуын белербеҙ.

(Ике уҡыусы таҡта алдында эшләй)

ала

бурыл сыбар саптар

бүртә ҡола

ат

көрән

һары

ерән ҡара күк

• Шулай итеп, ошо схемаға ҡарап

һеҙ нимә әйтә алаһығыҙ?

Ат- кешенең тоғро дуҫы һәм ярҙамсыһы. Элек-электән кеше атты үҙенең күп төрлө хужалыҡ эштәрендә файҙаланған. Һуғыш йылдарында ла ул яугирҙың уң ҡанаты булған. Боронғо күсмә тормош шарттарында ир-егеттәр менән бер рәттән ҡатын-ҡыҙҙар ҙа һыбай йөрөгән.

Атта йөрөү бөгөнгө көндә спорттың киң таралған төрө булып һанала. Бындай ярыштарҙың ҡайһы берҙәрендә ҡатын-ҡыҙҙар ҙа ҡатнаша.

Ҡыҙҙарға атта йөрөргә ярамай тигән һүҙҙең, медицина күҙлегенән ҡарағанда, бер ниндәй фәнни нигеҙе юҡ. Күңелегеҙ теләй икән, рәхәтләнеп йөрөгөҙ.

(Мәктәп календарынан).

АТ тураһында халыҡ мәҡәлдәр

ҙә ижад иткән. Һеҙ ниндәй

мәҡәлдәр беләһегеҙ?

Уҡыусыларҙың яуаптары.

(Төҫтәре,

тышҡы ҡиәфәттәре, холоҡтары һ.б. яуаптар. )

Башҡорт аттарына күп төҫлөлөк хас. Туры (гнедой),, ҡара ат (вороной), ҡола (саврасый), аҡ ҡола (буланый), һары ат (соловый), ерән ат (рыжий), көрән (бурый), күк ат (серый), саптар (игреневый), сысҡанһырт (мышастый) ала ат (пегий), сыбар ат (чубарый), бурыл ат (чалый).

Һығымта яһау

(Аттар төрлө төҫтә була.)

«Арғымаҡ менгән арымаҫ»,

«Аты барҙың ҡанаты бар»,

«Йылҡы - малдың батшаһы»,

«Тай атҡа еткерер,

ат моратҡа еткерер».

VII. Өйгә эш

1) Шиғырҙы ятлау.

2) 274 - се күнегеү (күсереп яҙыу)

VIII. Дәресте йомғаҡлау.

Эшмәкәрлеккә рефлексия.

• Шулай итеп, бөгөн дәрестә нимә белдегеҙ?

• Нимәгә өйрәндегеҙ? Дәрес башында ҡуйған маҡсаттарға ирештекме?

• Алған белемдәрегеҙ тормошта кәрәк булырмы?

Уҡыусыларҙы баһалау.

• Дәрестә алған белемдәрегеҙҙе тормошта ла ҡулланырһығыҙ, тип ышанам.

• Дәрес бөттө. Һау булығыҙ.

Уҡыусыларҙың яуаптары.

Нимәгә өйрәнеүҙәре тураһында әйтәләр.

Дәрес башында ҡуйған маҡсаттарҙы иҫкә төшөрөү, үҙҙәренә баһалар ҡуялар.