Мероприятие для 1-9 классов «Мин татарча сөйләшәм!»

Питрәч районы Белкино төп мәктәбе

Республика күләмендә үткәрелүче

бәйгесе

Укытучы: Галеева Флюра Касимовна

2013 ел

"Мин татарча сөйләшәм" акциясе буеча эш безнең Белкино мәктәбендә быел да киң колач җәеп үткәрелә. Һәр ел аны төрлечә үткәрергә,күбрәк укучыларны җәлеп итәргә тырышабыз.

Балаларның күзаллавын үстерү, сөйләм телен камилләштерү өчен бик бай материал булып халык әкиятләре, табышмаклар, мәкаль-әйтемнәр, тизәйткечләр, сынамышлар, такмаклар, җыр-биюле уеннар-гомумән әйткәндә, фольклор зур урын уйный. Фольклор белән беррәттән халкыбызның бөек шагыйре Габдулла Тукай иҗатын, аның шигырьләрен, сүзләренә язылган җырларны өйрәнү, сәхнәләштерү рус телле укучылар өчен тел өйрәнүгә зур кызыксындыру чарасы булып тора. Чараларны үткәргәндә түбәндәге төп максатларны билгеләдек:

-диалогик hәм монологик сөйләм теле үстерүгә ярдәм итү;

-фольклор , төрле хәрәкәтле җырлар, биюләр өйрәнү аша татар теле өйрәнүгә ихтыяҗ тудыру;

-сәхнәдә чыгыш ясарга, театр уеннарына,сәхнә культурасына өйрәтү;

-әкиятләр, җыр-бию аша татар теленә мәхәббәт тәрбияләү;

-татар халкына , аның культурасы ,тарихына ихтирам тәрбияләү;

- укучыларның иҗади күзаллавын үстерү.

Акция татар теле укытучысы Галеева Флюра Касимовна "Татарча да яхшы бел, русча да яхшы бел!" телдән журналы белән башланып китте.

Белкино авылы мәктәбендә укучылар бик актив. Сыйныфларда укучылар саны күп булмаса да, үткәрелгән чаралар нәтиҗәле булды. Мәктәп укучылары һәм укытучыларыннан тыш, чараларда ашханә эшчеләре, җыештыручылар, китапханәче, авыл үзидарәсе хезмәткәрләре, әти-әниләр дә катнашты. Урамнарга, кибетләргә,терлекчеләр янына экскурсиягә барып, андагы эшчеләрне дә үз эшебезгә катнаштырып җибәрдек. Якынча исәпләгәндә, без бу акциягә 80 нән артык кешене җәлеп иттек дип әйтә алабыз. Авылыбызның зур булмаганлыгын, мәктәбебезнең аз санлы укучылы мәктәп икәнен исәпләсәк, бу күрсәткеч начар түгелдер.

Һәр сыйныф газета чыгару белән мәшгуль булды.Бер-берсеннән яшереп,һәр сыйныф үзенчә тырышып,татар газетасына материаллар тупладылар. Бик матур бизәлеше белән дә, бай материаллар туплавы белән дә бер-берсеннән аерылып торалар алар.Алар "Иң эчтәлекле газета" , "Иң бизәкле,мавыктыргыч газета" , "Иң яхшы татар газетасы" номинациясе буенча бәяләнделәр.

Төрле хәрәкәтле уеннарны да бик теләп уйныйлар безнең укучыларыбыз. "Йөзек салыш" уенын аеруча яраттылар алар.Аны уйнаганда аз гына үзгәрешләр керттек. Йөзек салынган кешене тотып кала алмаган күршеләргә "җәза"-татарча сорауларга дөрес итеп җавап бирергә.Җавапны бирә алмаган укучы бер уенга уеннан чыгып тора.Уен барышында русча сөйләшкән укучылар өч кисәтүдән соң уеннан бөтенләй чыгалар. Шуңа күрә укучыларга белемле дә, игътибарлы да булу кирәк.

"Гөлбану" уены да татар теленә өйрәтүдә үтемле уен булып чыкты.

Физкультура дәресендә укытучы Галеев Айрат Гарәфович татар теленнән белемнәрен тикшерү буенча төрле ярышлар үткәрде.

Җиңүчеләр рәтенә 1 сыйныфтан Куртымова Лина,2 нче сыйныфтан Приказчикова Алена һәм Аксенов Кирилл,4 сыйныфтан Петров Алеша чыктылар.

Сәнгатьле уку,матур язу буенча да бәйгеләр үткәрүне планлаштырдык. Аның буенча да укучыларыбыз зур тырышлык күрсәтәләр. Укучылар белән "Ялкын" журналын уку көннәре дә оештырылды.

"Иң матур, пөхтә язучы" статусына 5 нче сыйныф укучысы Петрова Ангелина ия булды.

Аз комплектлы булгангамы,безнең мәктәптәге бер генә укучы да бу акциядә читтә калмый.Читтә калырга оят та булыр иде - без бит Татарстанда,татарлар белән бергә яшибез. "Ана теле" сайты аша татар теленә өйрәтүне татар теле укытучыларының турыдан-туры бурычы дип уйлыйм. Шуңа күрә без бу юнәлештә дә эшләрне җәелдерәбез.

Йомгаклау чарасы

Максат: укучыларда туган телгә,татар теленә карата кызыксыну

һәм хөрмәт тәрбияләү; белемнәрен тирәнәйтү , иҗади сәләтләрен үстерү.

Җиһазлау.Төрле милләт халыкларының милли ризыкларыннан күргәзмә.

" Татарча да яхшы бел,русча да яхшы бел!" китап-плакат.

Катнашалар: 1-8 нче сыйныф укучылары.

Зал бәйрәмчә бизәлгән. Балалар һәм килгән кунаклар залга кергәндә " Туган тел" көе яңгырап тора.

Сәхнәгә кичәне алып баручылар чыга. АЛЫП БАРУЧЫ 1.

Исәнмесез, кадерле кунаклар,укытучыларыбыз,тамашачылар! Татарстан Республикасы Конституциясенең 8 нче маддәсендә " Татарстан Республикасында дәүләт телләре татар һәм рус телләре булып санала" дип язылган

АЛЫП БАРУЧЫ 2.

Добрый день дорогие гости, учителя и зрители. Законом Республики Татарстана утверждена"Об утверждении Государственной программы Республики Татарстан по сохранению, изучению и развитию государственных языков Рестублики Татарстан на 2004-2013годы" 11октября 2004года №52-ЗРТ.

АЛЫП БАРУЧЫ 1

Әйе, шушы нигездә Татарстан Республикасы дәүләт телләрен һәм Татарстан Республикасында башка телләрне саклау, өйрәнү һәм үстерү буенча Татарстан Республикасы дәүләт программасы кабул ителде.Без татар теленә багышланган кичәбезне башлыйбыз.Сәхнәдә 3нче сыйныф укучылары.

"Мин яратам сине,Татарстан" җырын башкаралар.

АЛЫП БАРУЧЫ 2 21нче февраль"Туган тел "көне буларак билгеләп үтелә.Туган тел-беренче тапкыр әти, әни дигән тел.Туган тел ул-туган җир.Безнең мәктәптә рус милләтеннән балалар белем ала . Аларның һәрберсенә туган теле кадерле.Әмма безгә татар теле дә якын ,ягымлы тел.Бүген безнең укучылар моны дәлилләп күрсәтерләр.Ә хәзер сәхнәгә мәктәбебезнең җырчы сандугачлары Петров Алеша һәм Приказчикова Аленаны чакырабыз.Алар безгә К.Тинчуринның "Зәңгәр шәл " драмасыннан Исмәгыйль белән Сәрвәр дуэтын башкаралар.

АЛЫП БАРУЧЫ 1

Әни кебек газиз күреп,

"Туган тел" дип җан атып

Яшик әле дөньясында

Татар телен яратып.

Сезнең өчен 5нче сыйныфы укучысы Кириллова Марина шигырь сөйли .

АЛЫП БАРУЧЫ 2

Кил өйрән, и туган, бер башка телне,

Бүген телләр белү яхшы һөнәрдер.

Катыштырма вә ләкин телгә телне,

Тел уйнатмак наданлыктан әсәрдер.(Дәрдемәнд.)

АЛЫП БАРУЧЫ 1"Мы дольжны оберегать язык от засорения, помня,что слова которыми мы пользуемся сейчас,с придачей некоторого количества новых- будут служить многие столетия после нас для выражения еще неизвестных нам идей и мыслей. " писал С. Маршак.

АЛЫП БАРУЧЫ 2 Ә хәзер күңелле тәнәфес.

АЛЫП БАРУЧЫ 1 Мин хәзер залда утыручылар арасында "Кем күбрәк татар телен белә" дигән бәйге үткәрәм.Ул өч сораудан тора.

1.Кем татар телендә иң күп матур сүзләр әйтә?

2.Кем иң күп мәкаль белә?

3.Г.Тукай әкиятләрен санарга.

Йомгак.1.Матур сүзләр остасы-

2.Иң тапкыр-

3.Әкиятләр остасы-

Аларны сәхнәгә чакырабыз.(Бүләкләү)

АЛЫП БАРУЧЫ 2

Бәйрәмебезне дәвам итәбез.

АЛЫП БАРУЧЫ 1

И, минем җандай кадерле,

И җылы, татар телем.

Кайгылар теле түгел син,

Шатлыклар теле бүген.

Тик синең ярдәмең белән,

Тик синең сүзләр белән

Уйларын йөрәккәемнең

Дөньяга әйтә беләм .( Хәсән Туфан.)

Каршы алыгыз ,сәхнәдә 6нчы сыйныф укучысы Петрова Ольга К.Тинчуринның "Зәңгәр шәл" әсәреннән йомышчы малай монологын башкара.

АЛЫП БАРУЧЫ 2

Туган тел-иң татлы тел,

Туган тел-иң тәмле тел.

Тәмле дип, телеңне йотма,

Туган телне онытма(.Ш.Галиев.)

АЛЫП БАРУЧЫ 1. Ә хәзер тәмле,баллы,татлы тәнәфес.

АЛЫП БАРУЧЫ 2Бәйрәмгә күчтәнәчсез киләләрме инде?Менә безнең укучыларыбыз да үзләре әзерләгән татар халкының милли ризыкларын алып килгәннәр.Аларга сүз бирәбез.(Укучылар үзләре алып килгән ризык турында сөйлиләр,тамашачыларны сыйлыйлар.)

АЛЫП БАРУЧЫ1

Тыпырдатып матур итеп

Без татарча биибез

Рус милләтеннән булсак та,

Татарча да сөйлибез.

5 нче сыйныфы укучысы Петрова Ангелина М.Җәлилнең "Кызыл ромашка " шигырен сөйли.

АЛЫП БАРУЧЫ 2

Мин татармын,

Ә сез уйлыйсыздыр:

Исем алыштыру бик җайлы.

Тик мин әле Болгарымнан башка,

Арча бүләк иткән Тукайлы.

6 нче сыйныф укучысы Кириллова Алла һәм Решеткина Алена татар халкының сөекле шагыйре Г. Тукайның "Кызыклы шәкерт" шигырен сөйлиләр.

АЛЫП БАРУЧЫ 1

"Величайшее богатство народа-его язык.Тысячелетиями накапливаются и вечно живут в слове несмежные сокровища человеческой мысли и опыта (М. Шолохов).

АЛЫП БАРУЧЫ 2

Туган оясыннан аерылган кош

Канатына мәңге ял тапмас.

Туган җирен яратмаган кеше

Башкаларның телен яратмас.

"Туган җирдән туйган кеше булмас"-диләр бит. Сәхнәдә 8 сыйныф укучысы Никитина Алевтинаның "Туган ягым " темасы буенча язган чыгышын тыңлагыз.

АЛЫП БАРУЧЫ 1

Бергәләп җырлыйк "Туган тел" җырын,

Кечкенә чакта җырлаган кебек.

Һавада -кояш, җирдә туган тел

Булмаса әгәр , зураймас идек

Сөенеп җырлыйк"Туган тел"җырын,

Онытканнарның бәгырен телеп.

Мин бит татар баласы, диеп,

Кешеләр һәрчак торсыннар белеп.

АЛЫП БАРУЧЫ 2

Ә хәзер "Туган тел " җырын бергәләп җырлыйбыз.(Залдагы тамашачылар да баса, сәхнәгә барлык катнашучылар да чыга һәм шарлар очыралар).

АЛЫП БАРУЧЫ 1

Безнең "Мин татарча сөйләшәм!" чарасына багышланган кичәбез тәмам.Үз телебезне дә ,татар телен дә , илебезне сөеп , яратып яшик!

Игътибарыгыз өчен рәхмәт, Сау булыгыз!

"Мин татарча сөйләшәм!" акциясе буенча үткәрелгән эшләр буенча отчет

Акциядә мәктәптәге барлык укучы (30 укучы ) һәм укытучы ( 10 укытучы) да актив катнашты.Әти-әниләр (15),авылдашлар (25) да җәлеп ителде. Барлыгы-80 кеше.

Үткәрелгән чаралар

№

Чаралар исемлеге,төре

Җаваплы укытучы

1

"Татарча да яхшы бел,урысча да яхшы бел"- телдән журнал

Галеева Ф.К.

2

Газеталар чыгару һәм аларны яклау (һәр сыйныф)

Бектурганова М.Т.

Галеева Ф.К.

3

Логотиплар ясау

Бектурганова М.Т.

Галеева Ф.К.

4

Татар халык уеннарын өйрәнү.

Галеева Ф.К.

5

"Минем әнием" темасына иншалар язу

Бектурганова М.Т.

Галеева Ф.К.

6

Монологлар сөйләү буенча бәйге.

Галеева Ф.К.

7

"Ялкын" журналы, "Сабантуй" газеталарына "сәяхәт"

Галеева Ф.К.

8

"Тукай бәйрәме"-шигырльләр кичәсе үткәрү.

Галеева Ф.К.

9

К.Тинчуринның тууына 125 ел тулу уңаеннан монологлар,дуэтлар буенча бәйге.

Галеева Ф.К.

10

Рольле уеннар.

Галеева Ф.К.

11

"Матур язучы" бәйгесе

Бектурганова М.Т.

Галеева Ф.К.

12

bala.rf сайтындагы әкиятләр буенча фикер алышу.

Бектурганова М.Т.

Галеева Ф.К.

13

Почта,кибет,китапханәгә килүче кешеләр белән әңгәмәләр.

Бектурганова М.Т.

Галеева Ф.К.