Конспект урока по чувашскому языку на тему Мой любимый город (9 класс)

1.Тема :Шупашкар - республикăн тĕп хули.

2.Урок теми :Пирĕн хула - Шупашкар.

3.Урок тĕсĕ : çĕнĕ пĕлÿ илмелли урок.

4. Тĕллевсем :

а) Сапăрлăх тĕллевĕ: Тăван çĕр-шыва, чăваш халăхне, тăван культурăна, чăваш чĕлхине юратма вĕрентесси.

ă) Пĕлÿ тĕллевĕ : Чăваш Республикипе паллашатарасси, Чăваш Республикин ятне çĕкленĕ мухтавлă çынсемпе паллаштарасси.

б) Аталантару тĕллевĕ : ачасен çыхăнуллă пуплевне аталантарасси, сăмах йышне пуянлатасси, ачасен пĕлĕвне ÿстересси, хăйсен шухăшне пĕтĕмлетсе калама вĕрентесси.

5. Мелпе меслетсем

6. Пупле ве аталантарас хăнăхусем:сасăсене тĕрĕс илтесси, пĕр-пĕрне ыйтусем парас, хуравлас хăнăхусене аталантарасси, палăртуллă вулав, сăмах йышне пуянлатасси, çĕнĕ сăмахсемпе усă курса çыхăнуллă пуплеве аталантарасси.

7.Литература (челхе) теорийĕ

8. Словарь ĕçĕ

а) ăнлантармалли пай:

анлă Атăл - широкая Волга

сылтăм çыран - правый берег

капмар - огромный

сумлă - почитаемый, уважаемый

патшалăх чĕлхисем - государственные языки

кăрлач - январь

ă) çырассине хăнăхтармалли пай

пĕрле - вместе

Шупашкар - Чебоксары

ĕçлет - работает

9. Урокра кирлĕ хатĕрсем:

проектор, экран, компьютер, темăпа хатĕрленĕ слайдсем, Чăваш Республикин гербĕ, ялавĕ, картти, Чăваш çĕр-шывĕнче çуралнă çынсен портречĕсем.

10. Курăмлăх хатĕрĕсем

1.Графика (графические) хатĕрĕсем:схемăсем,

таблицăсем, схема-таблицăсем, диагностика,

2. Символ хатĕрĕсем

(текстсем, сюжетлăÿкерчĕксем,

санÿкерчĕксем

пуçватмăшсем, карточкăсем)

А) валеçÿхатĕрĕсем

Б) грамматика вăййисем

4. Мульти медиапродукци:

а) презентациă) видеороликсем, видеоклипсем тата ытти те

11. Урок эпиграфĕ: Шурă-шурăШупашкарăм,

Эс каймастăн асăмран.

Сана эпĕ кăмăлларăм,

Хисеплерĕм ачаран.(В.Давыдов-Анатри)

12.Урок юхăмĕ.

1.Йĕркелÿ тапхăрĕ. .

а) Сывлăх сунни.

- Сывлăх сунатăп, ачасем!

- Сывлăхс унатпăр, вĕрентекен!

(Ачасем сăвă калаççĕ)

- Сывлăх сунатăп,

Сывлăх сунатăп,

Эпĕ аван пурăнатăп.

Эпĕ аван пурăнатăп,

Сире те çавнах эп сунатăп.

ă) Дежурнăйпа калаçни.

1) Класра кам дежурнăй?

2) Класра кам ук?

3) Урамра мĕнле çанталăк?

4) Паян мĕнле кун?

2. Урок тĕллевĕсене, темине палăртни. Ачасен вĕренес кăмăлне çĕклени.

Учитель самахĕ:

-Ачасем, сире халĕ пĕрюрă итлеме сĕнетĕп. Тимле итлетпĕр.

Вĕренекенсем «Шупашкарăм, савнă Шупашкарăм» (Г.Хирбю композитор, Г.Ефимовсăвви) юрра итлеççĕ. Итлесе пĕтернĕ хыççăн учитель сăмах илет.

-Мĕн çинчен çакюрă? Кам калать?(ачасен хуравĕсем).

- Тĕрĕс, çак юрра эп ахальтен ямарăм. Паянхи урок пирĕн шăпах Шупашкарăм çинчен пулĕ. Поэтсем тăван хуламăр -Шупашкар- çинчен нумай сăвă çырнă. Композиторсем нумайк ĕвĕкĕвĕленĕ. Атьăр-ха доска çине пăхар. Эсир унта мĕнк уратăр?

Урок эпиграфĕпе паллашни

Шурă-шурă Шупашкарăм,

Эс каймастăн асăмран.

Сана эпĕ кăмăлларăм,

Хисеплерĕм ачаран.(В.Давыдов-Анатри)

Мĕн çинчен каланă-ши ку сăвăра? Кам вырăсла куçарса парĕ?(1-2 ача куçарать)

çапла вара паян урокра эпир сирĕнпе

а)тăван çĕр-шыва, чăваш халăхне, тăван культурăна,чăваш чĕлхине юратма вĕренĕпĕр;

ă) Шупашкарпа паллашăпăр, Чăваш Республикин ятнеç ĕкленĕ мухтавлă çынсене аса илĕпĕр.

б) сирĕн çыхăнуллă пуплевĕре аталантарăпăр, сăмах йышне пуянлатăпăр, пĕлĕвĕре ÿстерĕпĕр, хăвăр шухăшăра пĕтĕмлетме тăрăшăпăр.

Халĕ вара сире текст валеçсе паратăп. Текста лайăх ăнланма малтан словарь ĕçĕ туса ирттерĕпĕр.

3.Словарь ĕçĕ.

а) ăнлантармалли пай:

анлă Атăл - широкая Волга

сылтăм çыран - правый берег

капмар - огромный

сумлă - почитаемый, уважаемый

кăрлач - январь

çухрăм - километр

ансăр - узкий

тăсăлать - тянется

патшалăх чĕлхи - государственный язык

ă) çырассине хăнăхтармалли пай

пĕрле - вместе

Шупашкар - Чебоксары

ĕçлет- работает

(учитель - хор;ачавуласавырăслакуçарни; мăшăрсемпевулани; сăнчăрпапĕрерсăмахăнвулани;сăмахсемпепредложенисемтуни.)

4. Çĕнĕсăмахсенепуплевекĕртни. (Ачасемпредложенисемтăваççĕ).

1. Шупашкартапилĕкçĕрпиняхăнçынпурăнать.

2. Физкультура урокĕнчеэпир 2 çухрăмчупрăмăр.

3. ШупашкаранлăАтăлхĕрринчевырнаçнă.

4. Атăл - анлăюханшыв.

5. Çулвăрманаллатăсăлать.

6. РаççейФедерацийĕнпатшалăхчĕлхи - вырăсчĕлхи.

7. Пирĕнреспубликăраикĕпатшалăхчĕлхи.

8. Шкултачăвашчĕлхикружокнейĕркеленĕ.

5.«Пирĕн хуламăр» текстпаĕслесси.Кашниачана текст валеçсепаратăп.

Шупашкар - Чăвашреспубликинтĕп хули. ВăланлăАтăлăнсылтăмçыранĕнчеларать. Шупашкарта 500 (пилекçĕр) пинеяхăнçынпурăнать. Вăтам континент климачĕ, вăрманлă - çеçенхирлĕвырăншутланать. Юлашкивăхăтрахуларапысăк, капмар, çуллĕçуртсемÿсселарчĕç. Шупашкар- промышленноçпа культура центрĕ. Республикăри промышленность продукцийĕнçурринеытлаШупашкартакăлараççĕ. Шупашкарта 5-6 театр, филармониĕçлет. Университетсем, академисем, институтсем - вуннаяхăн. Чипысăкки, чисумли - Чăвашпатшалăхуниверситечĕ. Залив варринче фонтан илемлĕкурăнсаларать. Ытларахвăлкаçхинехитре. Хула урамĕсемсарлака, таса. Урамраавтобуссем, троллейбуссем, çăмăлмашинăсемчупаççĕ.

Шупашкар - чăваш хули. Чăвашсемпепĕрлевырăссем, тутарсем, марисем, мордвасем тата ыттихалăхçыннисемпурăнаççĕ. ЧавашреспубликинКонституци, герб, ялав, гимн пур. Икĕчĕлхе - вырăс тата чăвашчĕлхисем - патшалăхчĕлхисем.

ПоэтсемШупашкарçинченнумайсăвăçырнă. Композиторсемнумайюрăкĕвĕленĕ. Чăвашраннумайăслăçынсемтухнă : Иван Яковлев, Никита Бичурин, Константин Иванов, çеçпĕлМишши, Петр Хусанкай, Чапаев, Николаев-космонавт тата ыттисем те. Эпирвĕсемпемухтанатпăр, асратытатпăр.

Ачасем текста вулаççĕ, вырăслакуçараççĕ.

6. Ыйтусемпеĕçлени.Ачасемпĕр-пĕрне тексттăрăхыйтусемпараççĕ.

1). Чăваш Республики ăçтавырнаçнă?

2). ЧăвашРеспубликинчемĕнле климат?

3). Республикăрамиçеçынпурăнать?

4). Чăвашçĕршывĕнчемĕнле наци çыннисемпурăнаççĕ?

5). ЧăвашРеспубликинКонституци, герб, ялав, гимн пур - и?

6). Мĕнлечĕлхесемпатшалăхчĕлхисемшутланаççĕ?

7). ЧăвашРеспубликинпĕрремĕшПрезиденчĕкам?

8).Шупашкартамĕн-мĕнпур?

9).Шупашкармĕнле хула?

7. Кану саманчĕ. Су-джок е медитаци(е дыхат.упр)

8. Çĕнĕтемăнаçирĕплетни.

а) «Вырăстурисчĕсем» вăйă.

Шупашкаратуристсемкилнĕ. Вĕсемпирĕнхулапа, Республикăпапаллашасшăн, анчахчăвашлапĕлмеççĕ. Ыйтăвĕсеневырăслапараççĕ, экскурсовод чăвашлахуравлать. (Пĕрачаэксурсоводпулать, ыттисемтуристсемпулаççĕ).

1) Как называется ваша Республика?

2) Как называется ваш город?

3) Где расположена ваша столица?

4) Сколько городов в Республике?

5) Кто является Президентом Республики?

6) Чему равна площадь Республики?

7) Какие животные обитают в лесах Чувашии?

8) Какие известные люди родились в вашей Республике?

ă) Анаграммăсемпеĕçлени.

Республикăра 2 пинытлаюханшывюхсавыртать. Вĕсенхушшинчепысăккисем те, пĕчĕккисем те пур. Паллăюханшывячĕсенеэпиранаграммăсемпеĕçлесепĕлĕпĕр.

1. Мăнаçлăн, лăпкăнсарăлсаюхатăп,

Эп-Чăвашричипысăкюханшыв

Пĕрсаспаллиилсен сан урунтапулатăп.

Çăвать-тĕкçумăр - тăхăн, çук-тăк - хыв. (Атăл-атă). (Слайд)

2. Псаспаллиманрапулсан

Манпатăмаçÿренпулла.

С-па ăнаулăштарсан

ЮхсакĕретĕпАтăла. (Пĕве-Сĕве). (Слайд)

3. Темехмар-ха курăкманшăн

Хам кăштçивĕчрехпулсассăн.

Эх, юхатап! Кур та савăн,

Хыçа л хушсахурсассăн (Çава-Çавал). (Слайд)

- ЧăвашРеспубликинче тата мĕнлеюханшывпур? (Пăла, Кĕтне, Ункă, Энĕш, Сурăм).

б) «Пăтраштарнăсăмахсем».

Сăмахсенетĕрĕсвырнаçтарсапредложенисемтумалла. (Слайд)

1. Республики, юхан, Атăл, вырнаçнă, Чăваш, хĕрринче, анлă, шывĕ.

2. Пысăк, унăн, мар, территорйĕ.

3. Хула, Чăваш, тăхăр, Республикинче.

4. Пур, сакăр, йышши, поселок, хула.

5. Пĕтĕмпе, яллă, Республикинче, çирĕмпĕр, административлă, Чăваш, район.

6. Хулара, чăвашсем, тĕп, пурăнаççĕ, ытларах.

7. Пурăнаççĕ, аллăпилĕк, наци, республикăра, ытла, çыннисем.

8. Çулта, йĕркеленĕ, Чăваш, 1992, Республикине.

9. Ялав, пур, Конституци, Республикин, герб, Чăваш, гимн

10. Чĕлхисем, вырăс, патшалăх, тата, чĕлхисем, чăваш.

в) Класс 3 ушкăнапайланать. АчасемШупашкарçинчен кластер тăваççĕ.Темăсем :

1) Шупашкармĕнле хула?(паллăячĕсемпеусăкурмалла).

2) Шупашкартитеатрсем.

3) Чăвашрантухнăпаллăçынсем.

илемлĕ

пысăк

хитре

Шупашкартитеатрсем

таса

капмар

çутă

Шупашкар

çамрăксентеатрĕ

оперăпа балет театрĕ

пуканесентеатрĕ

Чăвашакадеми драма тетеатре

Вырăсдраматеатрĕ

çеçпĕлМишши

Иван Яковлев

Андриан Николаев

Чапаев

Хусанкай

Никита Бичурин

паллăçынсем

9. Килти ĕçетумалли инструктаж. Ачасенпĕлĕвнехаклани,ĕçемĕнлетумаллинеăнлантарни.

1) Шупашкарçинченкĕскенкаласапамахатĕрленмелле.

2)Синквейнтумалла.

3)Шупашкарçинченсăвăçырсакилмелле.

10. Рефлекси, урока пĕтĕмлетни.

- Ачасем, паянхиурокраэпирмĕнçинченкалаçрăмăр?

- Сана урокрамĕнкилĕшрĕ?

- МĕнвăлпирĕншĕнШупашкар?(тăван хула,тăванçĕр-шыв)

- Тăванçĕр-шыв тесе эпирмĕнекалатпăр? (Хамăрçуралнăвырăна, хамăрпурăнаканхулана,ЧăвашРеспубликинекалатпăр. Тăванçĕр-шывкашниçыннăнпĕрре. Тăванçĕр-шывапирĕнюратмалла. Вăлпуян, хитрепултăр тесе тăрăшмалла).