Шағын жинақты мектептің біріктірілген сыныптарындағы бірпәндік сабақ жоспары

Шағын жинақты мектептің біріктірілген сыныптарындағы бірпәндік сабақ жоспары

5, 6-сыныптардағы әдебиет сабағы

Сыныбы

5-сынып

6-сынып

Сабақтың тақырыбы:

А.Құнанбайұлы «Қыс» өлеңі

А.Құнанбайұлы «Шоқпардай кекілі бар қамыс құлақ» өлеңі

Сабақтың мақсаты:

білімділік - Абай өмірінен мәлімет бере отырып, «Қыс» өлеңінің мазмұнын ашу, өлеңнің көркемдік ерекшелігін оқушылар санасына жеткізу;

дамытушылық - өз ойларын ашық айтуға үйрету,мәнерлеп оқуға дағдыландыру; өз бетімен ізденуге жетелеу

тәрбиелік - бір-бірінің пікірін тыңдауға, пікірлеріне құрметпен қарауға тәрбиелеу.

1.Өлеңнің негізгі идеясын түсіндіре отырып, ақынның өлең мазмұнын талдау ерекшелігін ұғындыру, әдебиет теориясы бойынша өлеңнің құрылысына талдау;

2.Оқушылардың өлеңді талдау,мәнерлеп оқу дағдысын қалыптастыру, өз бетімен ізденуге жетелеу

3.Өнерлі болуға, сөз құдіретін терең түсініп, орынды қолдана білуге тәрбиелеу

Сабақ түрі:

жаңа сабақ

жаңа сабақ

Оқыту әдістері:

СТО стратегиялары/ БББ, топтастыру, кубизм, ой толғау, салыстыру,

«Автор орындығы»

СТО стратегиялары/ топтастыру, ой толғау, салыстыру,

«Автор орындығы»

Өлең құрылысына талдау

Сабақ көрнекілігі:

Сабаққа қажетті қима қағаз, «Абай» энциклопедиясы, портрет, т.б.

Абай ақынның портреті, өлеңге қатысты суреттер, бүктеме, кітаптар, слайд.

«Автор орындығы», өлеңдерді мәнерлеп оқуда тыңдау құралы (ТҚЖ)

Пәнаралық байланыс:

Сурет, музыка

Сурет, музыка

І.Кіріктірілген бөлім.
Бағдарлау-мотива-циялық кезең
Қызығушылықты ояту
1-тапсырма

Абайдың «Ғылым таппай мақтанба» өлеңі ТҚЖ арқылы тыңдатылып, авторы, ол туралы білетін мәліметтері екі сыныпта бірге (кіріктірілген бөлім болғандықтан) топтастырылады. Бес асыл іс пен бес дұшпан санамаланып аталып кетеді.

ІІ. Сараланған бөлім.

Операциялық-орын-

даушылық кезең.

Мағынаны тану.

Әдебиет теориясы:

І тапсырма. Оқушының өз бетімен орындайтын жұмысы.

Мәтінді оқы, кестені толтыр. (10 минут)

Абай 1845 жылы Семей өңірінде Құнанбай әулетінде дүниеге келді. Әжесі Зеренің ақынның азамат болып қалыптасуына ықпалы зор болды.

Абай әдебиет әлеміне Күн сияқты жарқырап, өзіндік жаңалығымен, өзіндік ою-өрнегімен ерекшеленді. Табиғаттың төрт мезгіліне де ақын өлең арнады. Өлеңдері арқылы сол кездегі қазақ ауылының тыныс - тіршілігін, хал- жағдайын жеткізіп отырды.

Абай өз өлеңдері арқылы әдебиетке көптеген жаңалықтар алып келді. Сондай жаңалықтың бірі - кейіптеу. Кейіптеу деп жансыз нәрсені жанды етіп суреттеуді айтады. Оны қазір өлеңнен табамыз.

Табиғат лирикасына жазылған өлеңдерінің бірі - «Қыс».

Кестені толтыр

ІІ тапсырма. Мұғалім басшылығымен орындалатын жұмыс. «Қыс» өлеңін мәнерлеп оқу, кейіптеуді тауып, талдаулар жасау:

Білемін

Білдім

Білгім келеді

Абай туралы білетіндерін топтас-тырады.

Мәтіннен алған тың жаңалық

Оқушылар не туралы білгілері келетіндері сұралады, сосын сол туралы ізденіп келу тапсырмасы үйге беріледі,ақпарат көздері ұсынылады

«Кубизм» әдісі бойынша жаңа сабақты талдау.

Салыстыр. Абай суреттеп отырған қазақ ауылын бүгінгі қазақ ауылымен салыстыр. Венн диаграммасына түсір(дәптерге орындау)

Қолда не пікірге қарсы шық . «Қыс» өлеңіндегі айтылғандармен келісесің бе? (ауызша)

Суретте. Қыс тақырыбын ақын сияқты өз бетіңше суретте.

Зертте. Кейіптеу дегеніміз не? Оған қатысты өлеңдегі көркемдегіш сөздерді тап.

Қолдан. Қыс мезгіліне байланысты әдемі сөз тіркесін қолдан.

Әңгімеле. әңгіме құрастыр.

Баянда.Жазғандарынан әр оқушы сыныптастарына жария етеді ( Жұмыстар дәптерге жүргізіледі).

І тапсырма. Мұғалім басшылығымен орындалатын жұмыс.

Көз тоқтат, көңілге тоқы.(10 минут)

А.Өлеңді оқушы мәнерлеуінде оқыту;

Ә. жылқының суретінен аталған дене мүшелерін таптыру;

Б.Жылқы шабысы мен жүрісінің түрлерін өлеңнен таптыру, ерекшелігін айттыру (байлап көргенде, жүрдектігі, шабысы, желісі, аяңы)

ІІ тапсырма. Оқушының өз бетімен орындайтын жұмысы.

Оқулық тапсырмалары.

Жылқы малы туралы

мақал-мәтел,

тіркес,

нақыл сөздерді,

батырлар жырларындағы тұлпарларды дәптерге жаз.

ІІІ тапсырма. Өлең құрылысына талдау

Мұғалім басшылығымен орындалатын жұмыс.

Өлең дегеніміз - белгілі бір өлшеммен, қиыннан қиыстырылып, үйлесімді ырғақпен ұйқасып келетін өрнекті сөз жүйесі. Ол белгілі бір жүйемен құрылады.

Мәтіндегі абзац тәрізді өлеңдегі ой бөлігі - шумақ (оқушылар тұтас өлең ішіндегі шумақ санын санайды - 8), шумақ - өлең жолдарынан тұрады, бұл тармақ деп аталады - 4, тармақтар кідіріс-интонацияға қарай бунақтарға бөлініп, шарттық белгімен// бөлініп, өлең ырғағын тудырады, ал тармақтың соңғы сөздерінің дыбыстық жағынан үндесуінен өлең ұйқасы туады. Буын саны мен ұйқас тәртібіне қарай өлеңдер сан алуан боп келеді.

(а,а,б,а - қара өлең ұйқасы)

Оқушының өз бетімен орындайтын жұмысы.

Берілген шумақтарды өлең құрылысына талда.

(оқушы санына қарай әрқайсысына бөлек өлең шумақтары кеспе қағаздарына жазылып таратылады)

Кіріктірілген бөлім.

Ой толғау.

Екі сынып оқушылары қалаулары бойынша «Абай - ұлы ақын» атты «5минуттық эссесін» жазып, «Автор орындығына» отырып оқиды, оқушылардың бірін-бірі бағалауы, бір-біріне пікірі тыңдалады.

Бағалау кезеңі

Бекіту сұрақтары.

5-сыныпқа ауызша сұрақтар

1. Абай кім?

2. Ата-анасы, әжесінің есімдері

3. Абайдың туған жері

4. Абайдың өмір сүрген уақыты

5. Абайдың табиғат лирикасына байланысты өлеңдері

6. Кейіптеу дегеніміз?

6-сынып жеке-жеке кеспе қағаздарға көп нүктенің орнын толтыру арқылы жазбаша орындайды

... дегеніміз - белгілі бір өлшеммен, қиыннан қиыстырылып, үйлесімді ырғақпен ұйқасып келетін өрнекті сөз жүйесі. Ол белгілі бір жүйемен құрылады. Мәтіндегі абзац тәрізді өлеңдегі ой бөлігі - ...... ........ - өлең жолдарынан тұрады, бұл ......... деп аталады , .......... кідіріс-интонацияға қарай ........ бөлініп, шарттық белгімен// бөлініп, өлең ........ тудырады, ал тармақтың соңғы сөздерінің дыбыстық жағынан үндесуінен ....... туады. Буын саны мен ұйқас тәртібіне қарай өлеңдер сан алуан боп келеді.

(а,а,б,а - ............ ұйқасы) (көрші отырған оқушылары арқылы тексеріледі)

Бағалау

Үйге тапсырма.

Өлеңнің «Қыстың сипаты» бөлімін жатқа мәнерлеп оқу,

Өз бетіңмен «Жазғытұрым» өлеңін оқып, «Қыс» өлеңімен салыстырмалы Венн диаграммасын құр, ақын шығармашылығына қосымша ізден.

Абай өмірі мен шығармашы-лығына қосымша ізденіс, өлеңді мәнерлеп оқу, кез-келген шумағын өлең құрылысына талдау, ережелер жатқа,

«Қазақтың атбегілік өнері» немесе «Ер қанаты - ат» тақырыбына эссе.

Жалпы білім беретін Қособа орта мектеп-балабақша кешені

Қособа ауылы

Сырым ауданы

Батыс Қазақстан облысы