Абайтану 10 сынып. Бейсенбаева Алтынай Оспановна

Астана қаласы №8 ОМ

Бейсенбаева Алтынай Оспановна

Сыныбы: 10

Пән аты: Қазақ әдебиеті

Сабақтың тақырыбы: «Бір дәурен кемді күнге - бозбалалық», «Жігіттер, ойын арзан, күлкі қымбат»

Сабақтың мақсаты: 1. Білімділік: Абай Құнанбаевтың табиғат лирикасы бойынша жаңа білім беру.

2. Дамытушылық: Оқушылардың жаңа тақырыпты меңгеру, есте сақтау дағдыларын дамыту. 3. Тәрбиелік:ӨӨӨ----- Оқушыларды халқымыздың тарихи тұлғаларын білетін, бағалай алатын азамат болуға тәрбиелеу. Сабақтың түрі: Жаңа білім беру сабағы Сабақтың әдісі: Еске түсіру, тексеру, әңгімелеу, баяндау. Сабақтың көрнекілігі: Абай Құнанбаевтың өлеңдеріндегі табиғат, жыл мезгілдері тақырыбы бойынша тапсырмалар кестесі

Пәнаралық байланыс: Қазақстан тарихы Сабақтың барысы: І Ұйымдастыру кезеңі: Оқушылардың сабаққа қатысын тексеру, жаңа тақырыпты меңгеруге бағыттау.

ІІ Үй тапсырмасын сұрау:

Абай әлемі. Мұхтар Әуезовтің Абай туралы пікірі

ІІІ Жаңа сабақ. Мағынаны ашу:

Бір дәурен кемді күнге - бозбалалық»,

«Жігіттер, ойын арзан, күлкі қымбат»

Тапсырмалар жүйесі:

Өлең мәнерлеп оқылады немесе аудио дискіден тыңдалады.

Тапсырма:

Ақын шығармасында айтылған ойды мұқият тыңдау:

• Өлеңде баяндалған оқиғаларды көз алдына елестетіңіз;

• Көріністерді өз сөздерімен еркін баяндаңыз;

• Жоғарыдағы тапсырмаларды орындау арқылы өлең мазмұнын толық меңгеріп алыңыз.

Зерде

1. Жинақтау

Б

О

Л

Ы С

1.

2.

3.

4.

5.

6.

1.

2.

3.

4.

5.

6.

Тапсырма:

• Өлеңдегі болыстың бойынан кездестірген қасиеттерді жинақтап көрсетіңіз;

• Болыстың бейнесін ашатын мінездеме жазыңыз.

2. Өлең құрылысындағы Абай өрнегі

1. Әр тармақтағы буын саны:

2. Әр тармақтағы бунақ саны:

3. Өлеңдегі тармақ саны:

4. Ұйқасы:

5. Өлең құрылысына анықтама:

Тапсырма:

• «Жігіттер, ойын арзан, күлкі қымбат» өлеңінің құрылысына талдау жасаңыз;

• Өлеңге анықтама жазыңыз.

Үй тапсырмасы:

ІІ Абай тілінің сөздігі

Қом

Жал

Атшабар

Ылау (лау)

Сыяз

Старшын

Тың тұяқ

Сүтін ақтау

Ояз

Кәдік

Жуан

Кәпір

Жуас

Кәкір-шүкір, көр-жер

Жасық

Шар

Зар

Кәтелечке

Іңкәр

Орыс

Бір дәмдіні татқанға

Закүншік

Құса

Тапсырма:

• Өлеңдегі өзіңізге мағынасы бейтаныс, түсініксіз сөздерді Қазақ тілінің түсіндірме сөздігінен тауып, олардың мәні мен мағынасын түсініп алыңыз;

• Ол сөздерді өзіңіздің тілдік қорыңызға қосып қойыңыз.

VІІ Еркін ойлау - «Айтарым бар...»

Тапсырма:

• Тапсырмаларды орындау арқылы айқындалған болыстың мінез-құлқы мен

іс-әрекеттерін сипаттап, өз ойыңыз бен көзқарасыңыз туралы айтыңыз;

• Болыс туралы ауызша әңгіме құрастырыңыз, мінездеме беріңіз.

VІІІ Еркін жазу - «Жазғым келгені…»

Тапсырма: Ақын рухымен сырласу

• Өлеңнен алған әсерлеріңізді, ақын өмір сүрген кезең туралы ойларыңыз бен көзқарастарыңызды ақынмен сырласыңыз;

• Қазіргі билікті өлеңмен байланыстыра отырып пікір жазыңыз.

ІХ Қылқалам

Тапсырма:

• Қылқаламның көмегімен өлеңдегі болыстың әр қилы іс-әрекеттері мен мінез-құлқын сипаттайтын, бейнесін ашатын суреттер салыңыз;

• Әр суретіңізге ат қойыңыз.

Х Алтын сандық

Тапсырма:

• «Бір дәурен кемді күнге - бозбалалық» өлеңі бойынша берілген түсініктер мен қосымша мәліметтерді оқып, біліп алыңыз;

• Берілген тапсырмалардың, сынақ жұмысының дұрыс жауаптары арқылы өз жауаптарыңызды салыстырып тексеріңіз.

ХІ Қоржын

Тапсырма:

Өзіңіз орындаған:

• сынақ тапсырмасын;

• жазба жұмыстарыңызды;

• салған суреттеріңізді жинақтап салыңыз.

«Мәз болады болысың» өлеңі

Өлең мәнерлеп оқылады немесе аудио дискіден тыңдалады.

Тапсырма:

Ақын шығармасында айтылған ойды мұқият тыңдау:

• Өлеңде баяндалған оқиғаларды көз алдына елестетіңіз;

• Көріністерді өз сөздерімен еркін баяндаңыз;

• Жоғарыдағы тапсырмаларды орындау арқылы өлең мазмұнын толық меңгеріп алыңыз.

Абай тілінің сөздігі

Шелтірейт (Шелтірейтіп)

Орыс

Оқалы

Шау (шатқан)

Бір дәмдіні татқанға

Қақпан

Абиыр (абұйыр)

Кесел

Тосқан (тосқын)

Тапсырма:

• Өлеңдегі өзіңізге мағынасы беймәлім, түсініксіз сөздерді Қазақ тілінің түсіндірме сөздігінен тауып, мағынасын біліп алыңыз;

• Есіңізде сақтаңыз, ол сөздерді өзіңіздің сөздік қорыңызға қосып қойыңыз.

Зерде

1. Топтастыру

«Мәз болады болысың»

өлеңіндегі болыстың іс-әрекеттері

«Болыс болдым, мінеки»

өлеңіндегі болыс іс-әрекеттері

1.

1.

2.

2.

3.

3.

4.

4.

5.

5.

6.

6.

7.

7.

8.

8.

9.

9.

10.

10.

Тапсырма:

• Екі өлеңдегі болыстардың іс-әрекеттерін анықтаңыз;

• Оларды санамалап, жүйелеп жазыңыз.

2. Салыстырмалы талдау

Ұқсастықтар мен айырмашылықтар

«Болыс болдым, мінеки» өлеңі

Ұқсастықтар

«Мәз болады болысың» өлеңі

Тақырыбы

Тақырыбы

Идеясы

Идеясы

Болыстың іс-әрекеті

Болыстың іс-әрекеті

Ақынның ой түйіні

Ақынның ой түйіні

Тапсырма:

• Осы кесте бойынша екі өлеңді жан-жақты салыстырыңыз;

• Олардың өзара ұқсастықтары мен айырмашылықтарын табыңыз.

3. Өлең құрылысындағы Абай өрнегі

1. Әр тармақтағы буын саны:

2. Әр тармақтағы бунақ саны:

3. Өлеңдегі тармақ саны:

4. Ұйқасы:

5. Өлең құрылысына анықтама:

Тапсырма:

• «Мәз болады болысың» өлеңінің құрылысына талдау жасаңыз;

• Өлеңге анықтама жазыңыз.

Үй тапсырмасы:

Абай тілінің сөздігі

Шелтірейт (Шелтірейтіп)

Орыс

Оқалы

Шау (шатқан)

Бір дәмдіні татқанға

Қақпан

Абиыр (абұйыр)

Кесел

Тосқан (тосқын)

Тапсырма:

• Өлеңдегі өзіңізге мағынасы беймәлім, түсініксіз сөздерді Қазақ тілінің түсіндірме сөздігінен тауып, мағынасын біліп алыңыз;

• Есіңізде сақтаңыз, ол сөздерді өзіңіздің сөздік қорыңызға қосып қойыңыз.

VІІ Еркін ойлау - «Айтарым бар...»

Тапсырма:

• Жоғарыдағы тапсырмалардағы айқындалған болыстың мінез-құлқы

мен іс-әрекеттерін ауызша әңгімелеңіз;

• Болысқа ауызша мінездеме, сипаттама беріңіз.

VІІІ Еркін жазу - «Жазғым келгені…»

Тапсырма:

• «Болыс неге мәз болады?» деген тақырыпта өлеңдегі болыс, ол өмір сүрген кезең туралы ақын ойын жинақтаңыз;

• Ақын ойын бүгінгі күнмен байланыстыра отырып, ойтолғау, эссе немесе пікір, зерттеу жазыңыз.

ІХ Қылқалам\

Тапсырма:

• Өз көңіліңізге ұнаған көріністерді қағаз бетіне түсіріп, болыстың бейнесін сипаттайтын сурет салыңыз;

• Суретіңізге ат қойыңыз, себебін түсіндіріңіз.

Х Алтын сандық

Тапсырма:

• «Мәз болады болысың» өлеңі бойынша берілген түсініктер мен қосымша мәліметтерді оқып, біліп алыңыз.

• Берілген тапсырмалардың, сынақ жұмысының дұрыс жауаптары арқылы өзіңіздің біліміңізді тексеріңіз.

ХІ Қоржын

Тапсырма:

Өлең бойынша:

• орындаған тапсырмаларды;

• жазба жұмыстарыңызды;

салған суреттеріңізді жинақтап салыңыз