Разработка урока на тему: Абай ҚұнанбаевҚыс 6-класс

Сабақтың тақырыбы: Абай Құнанбайұлы. « Қыс»

Сабақтың мақсаты:

1. Білімділік: а)оқушыларға қазақтың ұлы ақыны Абай Құнанбайұлының өмірі мен шығармашылығы туралы әдеби білім беру,

б )« Қыс» өлеңінің мазмұнын, тілдік ерекшеліктерін меңгерту.

2. Тәрбиелік: оқушыларға эстетикалық тәрбие беру. Абай ұлылығын терең сездіру, туған жер табиғатына қамқорлық жасауға баулу

3. Дамытушылық: оқушылардың шығармашылықпен жұмыс істеуіне ықпал ету,ойлау шеберлігін, сөйлеу мәдениетін жетілдіру.

Сабақтың типі: жаңа сабақ.

Сабақтың түрі: дәстүрлі сабақ.

Сабақтың әдіс-тәсілі: сұрақ-жауап, мәнерлеп оқу, әңгімелеу, түсіндіру

Сабақтың көрнекілігі: ақын портреті, қысты бейнелейтін суреттер, тірек сызбалар.

Пәнаралық байланыс: тіл, тарих, бейнелеу өнері, саз өнері.

Сабақтың барысы:

І. Ұйымдастыру кезеңі:

ІІ Жаңа сабаққа дайындық

1.Сабақ тақырыбын тақтаға жазу

2.Сабақ мақсатын түсіндіру

ІІІ. Жаңа тақырыпты түсіндіру:

Абай Құнанбайұлының өмірі мен шығармашылығы туралы мәлімет беру.

Ақын, ағартушы, қазақтың жазба әдебиетінің және әдеби тілінің негізін салушы - Абай (Ибрахим) Құнанбайұлы Өскенбайұлы Шығыс Қазақстан облысы (бұрынғы Семей уезі) Абай ауданында (бұрынғы Шыңғыстау облысы) Шыңғыс тауының бауырында дүниеге келді. Абай атақты Тобықты руының Ырғызбай деген тобынан тарайды. Ол ауыл молдасынан оқып жүрген кішкентай кезінен-ақ зеректігімен көзге түседі. Кейін ол Семей қаласында 3 жылдық медресе тәрбиесін алады.
Абай көпті көрген әжесі Зеренің тәрбиесінде болды. Шешесі Ұлжан да ақылды ананың бірі болған. Әкесі Құнанбай өз заманында ел басқарған адам болды. Ол ел билеу ісіне балаларының ішінде Абайды баулып, араластырды.
Абайды оқудан ерте тартып, оқудан шығарып алуы да сол билікке ұлын қалдыру мақсатында еді. Әке еркімен ел ісіне жастай араласқан Абай тез есейіп, балалықтан да ерте айырылып, жастайынан ел ішіндегі әңгіме, сөз өнерін, билердің шешендік өнеріне құлақ салып, өзінің ерекше талантымен бойына сіңіре білді.
Әке-шешесінің қасында жүрсе де жас Абай оқудан қол үзбейді, бос уақытында қазақтың мәдениетін, араб, парсы, шағатай тілдерін үйренеді. Шығыс әдебиетінің алыптары Низами, Хожа Хафиз, Науаи, Физули т. б. ақындарының өлеңін жаттап өседі. Кейін ол орыс әдебиеті мен тілін өздігінен үйреніп, орыстың ұлы ойшылдары Пушкин, Гоголь, Лермонтов, Щедрин, Некрасов т. б. шығармаларымен танысады.
Ақынның шығармашылықпен еркін араласуы 1860 жылдар болды. Ол кезде Абай өлеңдерін басқа аттармен жариялаған, тек 1886 жылы «Жаз» деген өлеңінен бастап өз атын қоя бастайды. Ақынның «Жаз», «Күз», «Қыс», «Жазғұтыр», сонымен қатар «Жасымда ғылым бар деп ескермедім», «Ғылым таппай мақтанба», «Интернатта оқып жүр», «Сегіз аяқ» өлеңдерінің сол кездегі әлеуметтік жағдайларды түсіну үшін маңызы зор.

Абайдың табиғат лирикасыы

Қыс Жаз Күз

Қараша желтоқсанмен сол бір-екі ай

Жаздыгүн шілде болғанда

Жазғытұрым

Абай поэмалары

Ескендір

Масғұт

Әзім әңгімесі

«

Абай әндері

Айттым сәлем,қаламқас

Көзімнің қарасы

Желсіз түнде жарық ай

Қараңғы түнде тау қалғып

Сегіз аяқ

Көзімнің қарасы

«

ақын

сазгер мұғалім

ойшыл

философ

1.Өлеңді мәнерлеп оқу

Кейіптеу - жансыз затқа, құбылысқа жан бітіре суреттеу.

Ақ киімді, денелі ақсақалды
Соқыр, мылқау, танымас тірі жанды
Үсті - басы үскірік, аяз бен қар
Басқан жері, сықырлап келіп қалды.

ҚЫС

суық боран ақ киімді

ызғарлы аяз қар ақсақалды

Абай өлеңіндегі сөздерді пайдалана отырып, әңгіме құра.

2.Өлеңге жоспар құру

а) Қыстың кейпі
б) Қыстың әрекеті
в) Қыстағы балалар
г) Қыстағы малшының күй

3.Өлеңді талдау

Өлең құрылысына қарай: бір шумағында төрт тармақ,3 бунақ,11 буынды,қара өлең ұйқаста жазылған.

4. Сөздік жұмысы.
Соқыр, мылқау - түк көрмейтін, аямайтын қаталдық.
Бұрқ, сарқ - қатты дауыл, боран болғандағы аяз, жел күшейгенде.
Осқырайтып - бір шекесіне сәндеп кию.
Шидем - қой жүнінен тоқылған сырт киім.
Ұшпа - жеңіл, жұқа қар

5.Сұрақтармен жұмыс

Сендер қыс бейнесін көз алдыларыңа қалай елестетесіңдер?

Абай атамыз қысты қалай суреттеген екен?

6. Үйге тапсырма беру. Өлеңді жаттау. Қыс мезгілі туралы сурет салып келу.

7. Бағалау. Сабаққа белсенді араласып отырған оқушылардың білімін бағалап, тиісті бағасын қою.