- Преподавателю
- Дополнительное образование
- Тыва хогжум херекселдерин салгалдарга дамчыдары
Тыва хогжум херекселдерин салгалдарга дамчыдары
Раздел | Дополнительное образование |
Класс | - |
Тип | Статьи |
Автор | Тюлюш У.О. |
Дата | 28.01.2016 |
Формат | docx |
Изображения | Есть |
Статья «Тыва хогжум херекселдерин салгалдарга дамчыдары» опубликовано в газете «Шын» от 06 января
Тыва хогжум херекселдерин салгалдарга дамчыдары.
Хогжум уран чуулдун бир хевири. Оон тыптып келгени, бойдус-биле сырый холбаалыг. Кижилер чугаалаарынын мурнунда-ла бодалында бир чуулдерни, азы сагыш-сеткилинин холзээшкинин шимчээшкинин, ун-биле илередип чорааннар. Олар ол дааш-шимээнни сугнун агымындан, чалгыындан, хат-шуургандан,… оьт-сигенден, ыяш-даштан, дириг амытаннарнын шимчээшкини, ойнап дешкилежиринден коруп ап, ол-ла бугуну оттунуп чоруй соолзуреди улам сайзырадып келгеннер. Анаа ундезилээш музыка (хогжум) улам сайзырап, эн ылангыя тыва улустун «эзир дег девиир», «ол хаак дег ээлгир», «хат-казыргы дег ээргииштелир» - деп деннелге состеринге музыка чаяттынып бодараан. Ынчангаш тыва хогжум херекселдери болгаш хогжум боду ала-чайгаар-ла бойдус-биле холбаалыг болгаш кончуг дурген сайзырап келген. Тыва хогжум херекселдеринге даштыкы, орус-даа классиктиг чогаалдарын ойнап, оон эге-даа дээди-даа баазалары хогжуп олурар.
Бурун шагдан ада-огбелеривистин оглеринде кандыг бир тыва хогжум херексели турган. Оларнын кол-ла ойнакчылары хоомейжилер, улус назылыглар кылдыр санадып чораан. Кижи бурузу ойнап билир турган.
Тыва улустун ырларын, хоомей-сыгытты удеп ойнаарда - тыва хогжум херекселдери кол болур ужурлуг.
Огбелеривистин ончу кылдыр артырып кааны тыва хогжум херекселдерин ойнап билир кылдыр ажы-толунге, салгалдарга ооредип, дамчыдары чугула.
Уран Тюлюш
Хандагайтынын Тюлюш
И.Д аттыг уругларнын уран -чуул школазынын башкызы