Сабақ тақырыбы: Әдеби тілдің грамматикалық нормалары

Қазақ тілі 8 сынып.

Сабақ тақырыбы: Әдеби тілдің грамматикалық нормалары.

Сабақтың мақсаты: Оқушыларға әдеби тілдің грамматикалық нормалары туралы мағлұмат беру. Тілідік тұлғалардың белгілі - бір стильдік мақсатта пайдаланылуы, нормадан жөнімен ауытқуды меңгерту арқылы оқушылардың білімділіктерін, сауттылықтарын, пәнге деген қызығушылықтарын арттыру, оқушылардың ой - танымдарын кеңейту, күнделікті өмірден мысалдар келтіру арқылы оқушыларды адамгершілік, рухани, патриоттық бағытта тәрбиелеу.

Әдіс - тәсілдер: 1) Сұрақ - жауап. 2) Түсіндіру.

Сабақтың барысы: 1) Ұйымдастыру кезеңі.

2) Үй тапсырмасын сұрау.

III. Жаңа сабақты түсіндіру

Грамматикалық норма дегеніміз - тіліміздегі грамматикалық тұлғалардың бір ізге, бір қалыпқа түсіп, дағдыға айналып жұмсалуы. Мысалы: ата, әже, көке, аға, апа сияқты сөздерге коптік жалғауларын жалғасақ, апаларым, аталарым дегенді, апамдар, атамдар деп норманы бұзып жалғауға болады. Біріншіде, олардың көптігін білдірсе, екіншіде, олардың қасындағыларды да қоса қамтып, солардың көптігін білдіреді

Тілдік тұлғаларды белгілі бір стильдік мақсатта пайдалануды нормадан жөнімен ауытку дейді. Бқл көбінесе көркем әдебиетте кездеседі. Мысалы, болымсыз етістіктің келер шақтық тұлғасынан I жақта ма - й - мын болуы - грамматикалық норма. Ол ауытқып, ман түрінде жұмсалады:

Ескі бише отырмын бос мақалдап,

Ескі ақынша мал үшін тұрман зарлап.

(Абай)

3 - 4 - жаттығу.

Сабақты бекіту:

Оқушыларды бағалау:

Үйге тапсырма: Әдеби тілдің грамматикалық нормалары. 5 - жаттығу.