Документ по биологии на тему Фотосинтез (10 класс)

Сыныбы: 10 «А»

Тақырыбы: Фотосинтез

Мақсаты:

1. Білімділік: Оқушыларға фотосинтез туралы түсінік беру

2. Дамытушылық: Оқушылардың ой-өрісін дүниетанымын кеңейту

3. Тәрбиелік: Жануарлар мен өсімдіктерді қорғауға тәрбиелеу

Сабақтың типі: Жаңа сабақ

Пәнаралық байланыс: химия

Сабақтың әдісі: Сұрақ-жауап, баяндау

1. Ұйымдастыру кезеңі

• Сәлемдесу, түгендеу

• Оқушылардың дайындығын тексеру

• Оқушылардың назарын сабаққа аудару

2. Үй тапсырмасын сұрау

Миға шабуыл

1. Тыныс алу туралы ілімнің негізін қалаған орыс ғалымы? (М.В.Ломоносов)

2. Гликолиз процессі дегеніз не? (Ферменттердің қатысуымен глюкозаның тотыға отырып ыдырауын гликолиз дейді)

3. Зат алмасу дегеніміз не? (Зат алмасу процессі дегеніміз - тірі организмдегі бір тәртіппен кезектесіп жүретін әртүрі химиялық реакциялардың жиынтығы)

4. Катаболизм дегеніміз не? (Энергиясы мол органикалық заттардың ыдырауын катаболизм деп аталады)

5. Анаболизм дегенңмңз не? (Анаболизм - организмнің тіршілігін жойғанға дейінгі үздіксіз жүретін күрделі процес)

6. Бактериофаг дегеніміз не?(Бактерияларды зақымдап, ерітіп жіберетін вирустарды бактериофагтар деп аталады)

7. Микробиологияғылымының дамуына үлес қосқан ғалымдар? (М.М.Тереховский, Л.Пастер, И.И.Мечников, С.Н.Виноградский және т.б.)

8. Пластидтер дегеніміз не? (Өсімдік жасушасына ғана тән негізгі органоид)

9. Хромосомалар дегеніміз не? (ДНҚ-ның жіпшелерінен тұратын созылыңқы тығыз денешік.)

10. Эукариотты және прокариотты ағзаларға не жатады? (бір жасушалы және көп жасушалы ағзалар - эукариотты, көк-жасыл балдыр және бактериялар прокариоттар)

Сабақтың тақырыбын ашу (Өзінің түсінігін айту)

3. Жаңа сабақ

Тек жарықта ғана жүреді

Өсімдіктің салмағы артады

К.Е.Тимирязов

фотосинтезде

хлорофилл өте

көп сіңірілген

Хлорофилл жасушалары жүреді

Органикалық зат түзеді

Оттегіні бөледі

Көмірқышқыл газын сіңіреді

Фотсинтездің ашылу тарихы

1. 1630 жылдан басталды. Голландиялық Ван Гельмонт органикалық заттарды топырақтан алмай өздері түзетінін дәлелдеген.

2. Өсімдіктердің оттегін бөлетінін ең алғаш рет ағылшын 1770 ж Джозеф Пристли ашты.

3. 1817 ж француз химигі Пельтье жапырақтан жасыл зат бөліп алып,оны хлорофилл деп атады.

4. 1845 ж неміс физигі Р. Майер жасыл өсімдіктер күн энергиясын химиялық энергияға айналдыратынын дәлелдеді.

5. К.Е.Тимирязов фотосинтез күн спектрінің хлорофилл өте көп сіңірілген жерлерінде анағұрлым күштірек жүретінін тапты.

"Іздену жұмысы"

Тақырып бойынша терминдерге түсінік

Фотосинтез - Күн сәулесі энергиясын химиялық байланыстар энергиясына айналатын күрделі процесс

Строма - хлоропласт пен жасушаның цитоплазмасын бөлетін қабықша

Тилакоид - ішкі мембранада жалпақ тақташалар

Граналар - тилакоидтердің жиынтығы

Автотрофты - хлорофилі бар өсімдік жасушалары күн энергиясын пайдаланып, бейорганикалық заттардан органикалық затттарды синтездейді.

Гетеротрофты - бейорганикалық заттардан органикалық заттарды синтездей алмайтын, дайын күйіндегі энергиясы мол қоректік заттарды тікелей қабылдайтын организмдер

Сілтеме табу жұмысы

Мәтінді оқи отырып, төмендегі суретке сипаттама

бер.

І - топ

ІІ-топ

"Адасқан ағзаларды тап!"

Автотрофты ағзалар

Гетеротрофты ағзалар

4. Қорытынды

Фотосинтез бен тыныс алуды салыстыру

Фотосинтез

Тыныс алу

1. Көмірқышқыл газы мен суды пайдаланады

1. Органикалық зат пен оттегіні пайдаланады

2. Нәтижесінде органикалық зат түзіліп, судың ыдырауынан оттегіні бос күйінде бөлінеді

2. Органикалық затты ыдыратып, көмірқышқыл газы мен суды бөледі

3. Жарық энергиясы сіңіріледі

3. Органикалық заттар энергиясы босап шығады

4. Тек жасыл өсімдіктердің хлоропластарында жүреді

4. Барлық тірі жасушада жүреді

5. Тек жарықта ғана жүреді

5. Күндіз де, түнде де ұдайы болады

6. Өсімдіктің салмағын арттырады

6. Өсімдіктердің салмағы кемиді

5. Бекіту

Тест тапсырмасы

І - топ

1.Табиғаттағы заттар айналымының негізгі көзі.

A. фотосинтез

B. транспирация

C. адсорбция

D. алмасу адсорбциясы

E. пиноцитоз

2. Фотосинтездегі хлорофилдің ролін алғаш сипаттаған ғалым

А)К. Тимирязов

В)Ч. Дарвин

С)Л. Пастер

Д)В. Гельмонт

Е)Н. Вавилов

3. Фотосинтез жолымен органикалық заттарды түзуші организмдер.

А) анаэробты

В) аэробты

С) ыдыратушылар

Д) өндірушілер

Е) тұтынушылар

4. Атмосфера ауа құрамындағы көмір қышқыл газының мөлшері

А)78

В)21

С)1,29

Д)0,03

Е) 0,92

5. Фотосинтез үрдісінің фазалары

A. 3

B. 2

C. 4

D. 5

Е. 1

ІІ - топ

1. Фотолиз дегеніміз не?

А)АТФ синтезі

В)майлардың ыдырауы

С)көмірсудың ыдырауы

Д)нәруыздың ыдырауы

Е) судың жарықта ырырауы

2. Фотосинтез қайда өтеді?

А)цитоплазмада

В) митохондрияда

С) рибосомада

Д)ядрода

Е)хлорофилі бар жасушада

3. Хлорапласт пен жасушаның цитоплазмасын бөлетін қабықша?

А) тилакоид

В) граналар

С) стромалар

Д) автотрофтар

Е) хлорофилл

4. Хлорапластың құрамындағы жасыл түсті пигмент?

А)хлорофилл

В)хромапласт

С)пластид

Д)граналар

Е)стромалар

5. Өсімдіктердің оттегін бөлетінін ең алғаш ашқан ғалым.

А)К. Пристли

В)Ч. Дарвин

С)Л. Пастер

Д)В. Гельмонт

Е)Н. Вавилов

6. Үй тапсырмасы

Фотосинтез 102-108 бет оқу

62 суретті пайдаланып, АТФ молекуласының синтезделу механизімін дәптерге жасып келу