Викторина по теме Рыбы

Қызықты ихтиология

1. Балға балық деп неге аталған?

2.Оптикалық құрал және аквариум балығының аты

3.Қандай балық электр тогын шығара алады?

4.Металды соғу үшін қолданылатын темірші ұстаның құралы және акула тұқымдасының балығы

5.Акула тұқымдасының қай балығы ежелгі суық қарудын атына сай?

6.Безгек ауруымен күресетін балық? (гамбузия)

7. Ең ірі балық? (акула)

1.

Бунақденелілермен қоректенетін жануардың атына ұқсас балық

17

2.

Өсімдіктің мүшесіне ұқсас балық

3.

Тікенекті теңіз балығы

18

4.

Аквариумшылардың ең жақсы көретін балықтары

5.

Судың түбінде мекендейтін балықтар

.

Ауызына көп тамақ сиятын балық

19

6.

7.

Екі жағынан қысыңқы балық немесе жердің серігі8

20

9. «Қанаты» бар балық

10.Акуланың және тасбақаның үстіндегі қандай балық?

11. Жәндік-балық

Жауаптары:

1) Кірпі 2) Жапырақ 3) Бұқа 4) Әтеш 5) Жұлдызшы

6) Қапшықауыз 7) Ай-балық 8) Балға 9) Ұшқыш

10) Жабысқақ балық 11) Көбелек-балық

21

22

23

1.Ихтиология дегеніміз не? Осы ғылымның дамуына үлес қосқан ғалым?

2. «Линь, окунь, гуппи, горбуша» деп орыс халқы балықтарды осылай неге атаған?

3.Балықтардың қабыршақтары- «паспорт» және медициналық кітапша. Неге?

4.Балықтардың тіршілігінде сыртқа бөлінетін шырыштың маңызы?

5.Қармаққа ұсталған алабұғаның көзі неге алайған болады?

6.Неге аквариумға құдық суын немесе краннан ағызылған суды құюға болмайды?

7.А.Беляевтің «Адам-амфибия» фантастикалық романында хирург Ихтиандрға жас акуланың желбезектерін салып берді. Негізінде Ихтиандр желбезек арқылы судың астында тыныс алды ма? Неге?

8.Барлық балықтар суыққанды ма?

9.Балықтардың барлығында тістері бар ма? Олар қайда орналасқан?

10.Кейбір балықтар өздерінің шабақтарын жеп қояды. Осы құбылыс қалай аталады? Оның биологиялық маңызы қандай?

11.Краб таяқшалары, шпрот консервлері-гастрономиялық деликатестер. Оларды неден дайындайды?

12.Саусақ қанатты балық

13.Уылдырығын желкесіне іліп жүретін балық

14.Гректің ұсқынсыз деген сөзімен аталатын көне балық

15.Каспий теңізінде жаппай тіршілік ететін тұщы су балықтарының ең ірісі

16.Маса дернәсілімен қоректенетін аквариум балығы

17.Балқаш көлінің негізгі балығы

18.Сапта тұрған әскерлер тәрізді құйрығына тік тұрып жүзетін үнді мұхитының балығы

19.Ұзақ уақыт сусыз тіршілік ететін Африкалық қос тынысты балық

20.Алып балық

2421. «Фугу жегін келсе, ең алдымен мұраңды біреуге жазып кет» жапондықтардың мақалы бар. Осылай неге айтылады?

22.Көлде тұқы балықтар мен бірге үйректерді өсірген. Карп өсірушілердің рентабельділігі өсті. Неге?

23.Амазонкадағы ең қауіпті балық. Неге?

24.Индеецтердің бүкіл ауылмен аулайтын қандай балық?

25.Шортан-215 000, палтус-3 500 000, колюшка-180 уылдырық салады. Балықтардың уылдырық шашуы неге әр түрлі?

Жауаптары:

1.Омыртқалы зоологияның бөлімі, ихтиология балықтарды зерттейтін ғылым. «Ихтиология» грекше «ихтис»-балық, «логос»-ғылым

2.Линь (қарабалық), судан алып шығарған, ауада түсін өзгертеді («түлейді»), окунь (алабұға) -көзі үлкен. Ескіше атынан «око»-көз, ағылшын ботанигі Гуппи тропикалық елдерде саяхаттанып жүргенде осы балықты Еуропаға әкелген. Балыққа осы ғалымның атын «гуппи» деп қойған. Горбушада көбеюі алдында бүкір пайда болады, сондықтан осылай атаған.

3.Балықтардың қабыршақтарында жылдық сақиналар болады, оларды микроскоппен көруге болады. Жылдық сақинаның құрамында екі қабат көруге болады: жазғы-жалпақ, ақшыл; қысқы-күнгірт және жіңішке, тар.

4.Тері бездері арқылы бөлінетін шырыш, организмнен тұздардың шайылуынан қорғайды, су және балықтың арасындағы үйкелісті азайтады, денесін микроорганизмдердің кіруінен сақтайды

5.Балық көзінің алайюы, ішкі қысымның сыртқыдан артуынан болады

6.Суқұбырғы станцияның суын дезинфекциялайды. Артық хлор өсімдіктерге және балықтарға зиян келтіреді. Алдымен суды бірнеше күн шыны ыдыстарда тұндыру керек, артық хлор ауға ұшып кетеді. Құдық суын құюға болмайды, өйткені судың құрамында ізбесі көп.

7.Жоқ, балықтар суды жұтып, желбезектерінен өткізеді. Су желбезекпен шайылып, сыртқа желбезек қақпағынан бөлінеді. Желбезектегі ұсақ капилляр арқылы газ алмасу өтеді. Ихтиандрда осындай құрылыс болған жоқ.

8.Жоқ, барлығы емес. Мысалы, тунец денесінің температурасы тез қимылдағанда 8-10° көтеріледі.Оның қантамырлары омыртқа бойымен өтпейді, керісінше терінің астынан өтеді.

9.Көпшілік балықтардың тістері бар, албырттәрізді балықтардың тістері жоқ (дернәсілдері тісті болады)

10.Каннибализм құбылысы. Түрішілік қарым-қатынасты каннибализм арқылы популяциядағы даралар санын реттейді. Оның пайда болуы: тамақ жетпегенде, немесе даралар саны тым көп болғанда .

11. Құрамында көп ақуызы бар таяқшалар-табиғи өнім.Дәмдеуш ароматизаторларды қосып минтайдан таяқшаларды дайындайды. Таяқшаларды дәмі, түсі таңқышаянның етіне ұқсас. Алғашқыда шпротты балтикалық килькадан дайындаған. Ақырғы кезде басқа ұсақ балықтардан (салака, каспий килькасынан) дайындайтын болды

12.Латимерия 13.Куртус 14.Химера 15.Қортпа 16.Лялиус 17.Алабұға

2518.Эолискус 19.Протоптерус 20.Акула

21.Жапондықтардың ұлттық тамағы фугу-балығы («ит-балық»). Арнайы ресторандарда тәжірибелі асабалар осы балықты дайындайды. Бірақта гурмандар мына балықтың улы түріне қарамастан деликатес ретінде жей береді. « Клиенттердің өміріне әкімшілік жауапты емес» деген хабарландыру есік маңдайдайшасында ілініп тұрады. Балықтын еті тамақ ретінде жарамды, бірақта оның уылдырығы, бауыры, терісі, ішек-қарны өте улы (құрамында нервотоксиндер бар). Толық тазаланбаған, дұрыс жуылмаған балық адамның өлуіне себеп болады. Оның уы 150 000 есе кураре уынан күшті.

22.Тұқы (карп) -барлық қоректі жей береді, әсіресе өсімдік қорегін ұнатады. Үйректің саңғырығы- тыңайтқыш, балдырлардың және омыртқасыз жануарлардың дамуына себеп болады. Тамақтың молшылығы, карптың массасының ұлғаюна әсер етеді.

23.Пиранья- қауіпті жыртқыш, балықтарды және ірі жануарларды ( сиыр, аллигатор т.б.) жеп қояды. Пираньяның денесінің ұзындығы 30 см. Жас питаньяның түсі қара дақтары бар күміс -көк. Қартайған балықтар қара түсті. Тістері ұстара сияқты өткір. Таяқты, саусақты кесіп тастайды. Бірнеше минутта пиранья үйірі жемтіктің денесінен етін жұлмалап, сиырды жеп қояды.

24.Пираруку. Амазонка өзенінің бассейінінде, тұщы су көлдерінде, мекендейтін балық. Суда оттексіз тіршілік ете береді. Балық денесінің ұзындығы 4,6 м, массасы-200 кг. Балықты ұзынша кесіп, күннің көзіне кептіреді. Құрғақ күйінде сатылады.

25.Шабақтарына қамқорлық көрсетпейтін балықтардың ұрпағының қалуы үшін саны көп болады.Өйткені балықтардың өлуіне:

а) су температурасының ауытқуы

б) жыртқыш балықтардың жеп қоюы

в) терең емес көлдердің кеуіп кетуі т.б. себеп болады.

Қамқорлық жасайтын балықтар:

а) ұя салып, уылдырығын қорғайды

б) ауыз қуысында ұрпағын жетілдіреді