Урок по биология Микроэволюция

Сабақтың тақырбы: §27.Макроэволюция. Полентологиялық дәлелдемелер.

Сабақтың мақсаты: оқушыларға макроэволюция процессі туралы, полентологиялық дәлелдемелердің мақсаты, В.О.Коваленскийдің зерттеулері және эволюцияның молекулалық және генетикалық дәлелдемелері ,жануарлар мен өсімдіктердегі гомлоогтік және аналогтік мүшер туралы түсінігін арттырып,топпен жұмыс жасауды үйрету, диалогтік қарым -қатынас арқылы достық сезімдерін арттыру.

Күтілетін нәтиже:Оқушылар полентологиялық дәлелдемелер, филогенетикалық қатарлар, салыстырмалы анатомиялық дәлелдемелер мен гомологтік және анологтік мүшелердің түрлкрін, молекулалық генетикалық дәлелдемелердің эволюциялық маңызы, О.Коволенскийдің зерттеулерінің негізгі қағидалары туралы ақпарат алады.Ой өрісі дамиды,өзін еркін сезінеді,бірін-бірі бағалайды.Кезегімен сөйлеп бірін-бірі тыңдауға үйренеді.Топтық ережеге бағынады,жылдамдыққа үйренеді.

Сыныбы: 11 «а» Күні: 9.12.15ж

Уақыты

Мұғалімнің іс-әрекеті

Оқушының іс-әрекеті

Ресурстар

2минут

1.Кіріспе бөлімі.

Ұйымдастыру.Сыныппен амандасу.Оқушыларды түгендеу

Оқушылар орындарынан тұрып сәлемдеседі.

2 минут

Топқа бөлу.Оқушыларды топқа бөлемін,топ ішіндегі өзара рөлдерді бөлісуін айтып өтемін. Топ құру: түрлі - түсті стикерлер арқылы.

Оқушылар топқа бөлінеді және топ ішінде өзара рөлдерге бөлінеді.

Топ басшысын,хатшысын,баяндамашысын сайлайды.

Стикерлер куверткалар

20 минут

2. Ой қозғау бөлімі.

Үй тапсырмасын сұрау

1- топ

А. Өзгергіш деген ұғым нені білдіреді?

Өзгергіштіктің қандай түрлерін білесіңдер?

Бейімделушілікке сипаттама беріңдер

2-топ

В.Физололгиялық бейімделушілік дегеніміз не?

Эволюция қарқындылығы қалай анықталады?

Модификациялық өзгергіштік пен бейімделушіліктің арасында қандай байланыстар бар?

3-топ

С.Модификациялық және мутациялық өзгергіштіктің бір-бірінен айырмашылығы қандай?

Эволюция қарқындылығы қандай жағдайларда өзгеріп ортырады?

Физологиялық бейімделушілікке мысал келтіріңдер.

Оқушылар тпо болып берілген сұрақтарды талқылайды,баяндамашы тұрып жауап береді.Сонымен қатар өз ойларын айтады.Тапсырмаларды орындайды.

Кеспе қағаздар,оқулық плакаттар

Ерекшеліктері

Физологиялық бейімделушілік

Эволюция қарқындылығы

15 минут

3. Негізгі бөлім.

Топтық тапсырма.

Макроэволюция - ірі жүйелік топтардың қалыптасу процесі.Ол түрден жоғары деңгейде тұратын ірі жүйелік топтардың (түр,туыс,тұқымдас,отряд,класс,тип) пайда болуы мен олардың қалыптасу бағыттарын және заңдылықтарын зерттейтін ілім. Полентологияның мақсаты-тек қазбадан табылған жануарды ғана емес олардың даму тарихын зерттеу. В.О.Коваленский тұяқты жануарларды зерттеді.

1-топ

Макроэволюцияға түсінік Салыстырмалы анотомиялық қатарлар .

2- топ

Полентологиялық және эмбриологиялық дәлелдемелер В.О.Коволенскийдің зерттеулері

3- топ

Салыстырмалы анотомиялық дәлелдемелер, гомологтік және аналогтік мүшелер ,аралық форма

4- топ

Биогенетикалық заң,эволюцияның молекулалық-генетикалық дәлелдемелері

Қойылған сұрақтарға оқушылар топ болып ақылдасын баяндамашы жауап береді.

Әр топ өздеріне тапсырылған тақырыпшалар бойынша топ болып топтық жұмысты қорғап шығады. «Кемпірқосақ» әдісі бойынша өз ойларын шынай түрде жазады.

Плакаттар суреттер оқулық

Тізімнен жануарлардағы аналогтік және гомологтік мүшелерді ажыратып,кестеге жазыңдар.

А) көбелектің қанаты

Ә) жарғанаттың қанаты

Б) Құстың қанаты

В) Көртышқанның алдынғы аяқтары

Д) Балықтың желбезегі

Е) Бұзаубастың аяғы

Г) Өзен шаянының желбезегі

Гомологтік мүшелер

Аналогтік мүшелер

1

2

3

4

5

6

7

3 минут

4.Қорытынды бөлім.

Макроэволюция -- түрден жоғары деңгейде тұратын ірі жүйелік топтардың пайда болуы мен олардың қалыптасу бағыттарын және заңдылықтарын зерттейтін ілім.Биогенетикалық заң- әрбір дара өзінің жеке даму кезінде,өз түрінің яғни тарихи дамуын қысқаша қайталайды.

Ұрық бастамасынан дамитын құрылысы мен шығу тегі бірдей ал атқаратын қызметі әр түрлі мүшелер гомологктік мүшелер деп аталады.

Құрылысы мен шығу тегі әр түрлі,бірақ атқаратын қызметі ұқсас мүшелер аналогктік мүшелер болып табылады.Филогенетикалық қатар дегеніміз- бірін-бірі біртінлеп ауыстырып дамып,эволюциялық процестің барын дәлелдейтін қатар.Әр түрлі жануарлардың ұрықтарының даму ұқсастығын орыс ғалымы К.М.Бэр анықтады. Неміс ғалымы Ф.Мюллер мен Э.Геккель биогенетикалық заңды ашты.

2 минут

5.Уйге тапсырма

§27. Макроэволюция. Полентологиялық дәлелдемелер.

Оқушылар үйге берілген тапсырмаларды күнделігіне жазып алады.

1 минут

Рефлекция немесе кері байланыс

Бүгінгі сабаққа рефлексия жазуды ұсынамын

Оқушылар сабақтан алған әсерлерімен бөліседі.

Сабақтың тақырбы: §22. Сүйек бұлшықеттері,сіңірлер тірек қимыл жүйесі.Олардың маңызы.Қаңқа сүйектерінің байланысы.

Сабақтың мақсаты: оқушыларға сабақ өту барысында өткен сабаққа сүйене отырып, ағзалардағы қаңқа сүйектерінің бір бірімен байланысу жолдары мен қаңқаны құрайтын сүйектер олардың негізгі қызметтері мен атаулары туралы түсінігін арттырып,топпен жұмыс жасауды үйрету,диалогтік қарым -қатынас арқылы достық сезімдерін арттыру.

Күтілетін нәтиже:Оқушылар ағзаның тіршілік әрекетінде тірек қимыл жүйесінің қызметтері мен оларды құрайтын қаңқа сүйектерінің негізгі атауларын , сүйектің бір-бірімен өзара байланысы сүйектің ішкі құрылысы мен танысып олар туралы ақпарат алады.Ой өрісі дамиды,өзін еркін сезінеді,бірін-бірі бағалайды.Кезегімен сөйлеп бірін-бірі тыңдауға үйренеді.Топтық ережеге бағынады,жылдамдыққа үйренеді.

Сыныбы: Күні:

Уақыты

Мұғалімнің іс-әрекеті

Оқушының іс-әрекеті

Ресурстар

2минут

1.Кіріспе бөлімі.

Ұйымдастыру.Сыныппен амандасу.Оқушыларды түгендеу

Оқушылар орындарынан тұрып сәлемдеседі.

2 минут

Топқа бөлу.Оқушыларды топқа бөлемін,топ ішіндегі өзара рөлдерді бөлісуін айтып өтемін.Жаңа тәсілдер көшбасшылық.

Оқушылар топқа бөлінеді және топ ішінде өзара рөлдерге бөлінеді.

Топ басшысын,хатшысын,баяндамашысын сайлайды.

Стикерлер куверткалар

20 минут

2.Тұсау кесер бөлімі.

Үй тапсырмасын сұрау

1.Тепе -теңдік жүйесі дегеніміз не?

2.Сезім мүшелерінің ағзадағы қызметі.

3.Дәм сезу мүшесінің аймақтары қандай қызмет атқарады.

4.Бұлшық ет сезім жүйесінде қанша рецепторлар орналасқан

5.Ис сезу мүшесінің қызметтері қандай

Оқушылар тпо болып берілген сұрақтарды талқылайды,баяндамашы тұрып жауап береді.Сонымен қатар өз ойларын айтады.Тапсырмаларды орындайды.

Кеспе қағаздар,оқулық плакаттар

15 минут

3. Негізгі бөлім.

Топтық тапсырма.

1.Адамның тірек қимыл жүйесінің маңызы

2.Адам қаңқасы ,оның бөлімдері,құрлысы қандай?

3.Бас сүйектің бөлімдері

4.Кеуде қуысы мен иық жамбас қол аяқ сүйектерінің құрылысы мен қызметі.

5.Жамбас сүйектерінің атаулары қандай

6.Кесте толтыру анықтамасы,сипаттамасы,мысалдары.

Қойылған сұрақтарға оқушылар топ болып ақылдасын баяндамашы жауап береді.

Плакаттар суреттер оқулық

3 минут

4.Қорытынды бөлім.

Қаңқаның құрылысы мен қызметі арасындағы байланыс қаңқа бөлімдерінің атаулары

Оқушылар топ болып бірін бірі бағалайды.

2 минут

5.Уйге тапсырма

§22. Қаңқа бөлімдерін мазмұндау

Оқушылар үйге берілген тапсырмаларды күнделігіне жазып алады.

1 минут

Рефлекция немесе кері байланыс

Оқушылар сабақтан алған әсерлерімен бөліседі.

Сабақтың тақырбы: §23.Сүйектің құрылысы мен химиялық құрамы

Сабақтың мақсаты: оқушыларға сабақ өту барысында өткен сабаққа сүйене отырып, сүйектің құрылысы мен химиялық құрамы сүйектердің жуандауы мен өсуі туралы түсінігін арттырып,топпен жұмыс жасауды үйрету,диалогтік қарым -қатынас арқылы достық сезімдерін арттыру.

Күтілетін нәтиже:Оқушылар ағзаның тіршілік әрекетінде тірек қимыл жүйесінің қызметтері мен оларды құрайтын қаңқа сүйектерінің негізгі атауларын , сүйектің бір-бірімен өзара байланысы сүйектің құрылысы мен химиялық құрамы туралы ақпарат алады.Ой өрісі дамиды,өзін еркін сезінеді,бірін-бірі бағалайды.Кезегімен сөйлеп бірін-бірі тыңдауға үйренеді.Топтық ережеге бағынады,жылдамдыққа үйренеді.

Сыныбы: Күні:

Уақыты

Мұғалімнің іс-әрекеті

Оқушының іс-әрекеті

Ресурстар

2минут

1.Кіріспе бөлімі.

Ұйымдастыру.Сыныппен амандасу.Оқушыларды түгендеу

Оқушылар орындарынан тұрып сәлемдеседі.

2 минут

Топқа бөлу.Оқушыларды топқа бөлемін,топ ішіндегі өзара рөлдерді бөлісуін айтып өтемін.Жаңа тәсілдер көшбасшылық.

Оқушылар топқа бөлінеді және топ ішінде өзара рөлдерге бөлінеді.

Топ басшысын,хатшысын,баяндамашысын сайлайды.

Стикерлер куверткалар

20 минут

2.Тұсау кесер бөлімі.

Үй тапсырмасын сұрау 1.Адамның тірек қимыл жүйесінің маңызы

2.Адам қаңқасы ,оның бөлімдері,құрлысы қандай?

3.Бас сүйектің бөлімдері

4.Кеуде қуысы мен иық жамбас қол аяқ сүйектерінің құрылысы мен қызметі.

5.Жамбас сүйектерінің атаулары қандай

6.Кесте толтыру анықтамасы,сипаттамасы,мысалдары.

Оқушылар тпо болып берілген сұрақтарды талқылайды,баяндамашы тұрып жауап береді.Сонымен қатар өз ойларын айтады.Тапсырмаларды орындайды.

Кеспе қағаздар,оқулық плакаттар

15 минут

3. Негізгі бөлім.

Топтық тапсырма.

Адам қаңқа сүйектерінің пішіндері

Сүйек ұлпасының құрылысы мен химиялық құрамы

Сүйек ұлпасы

Сүйектің өсуі

Сүйектердің құрылысындағы ерекшеліктер

Қойылған сұрақтарға оқушылар топ болып ақылдасын баяндамашы жауап береді.

Плакаттар суреттер оқулық

3 минут

4.Қорытынды бөлім.

Қаңқаның құрылысы мен қызметі арасындағы байланыс қаңқа бөлімдерінің атаулары

Оқушылар топ болып бірін бірі бағалайды.

2 минут

5.Уйге тапсырма

§23.Сүйектің химиялық құрамын мазмұндау

Оқушылар үйге берілген тапсырмаларды күнделігіне жазып алады.

1 минут

Рефлекция немесе кері байланыс

Оқушылар сабақтан алған әсерлерімен бөліседі.

Сабақтың тақырбы: §24.Қаңқаның негізгі бөлімдер

Сабақтың мақсаты: оқушыларға сабақ өту барысында өткен сабаққа сүйене отырып, қаңқадағы әрбір сүйектің орны мен маңызы болатынын әр сүйектің басқа сүйекпен ерекше байланысуы туралы түсінігін арттырып,топпен жұмыс жасауды үйрету,диалогтік қарым -қатынас арқылы достық сезімдерін арттыру.

Күтілетін нәтиже:Оқушылар ағзаның тіршілік әрекетінде тірек қимыл жүйесінің қызметтері мен оларды құрайтын қаңқа сүйектерінің негізгі атауларын , сүйектің бір-бірімен өзара байланысы сүйектің құрылысы мен химиялық құрамы туралы ақпарат алады.Ой өрісі дамиды,өзін еркін сезінеді,бірін-бірі бағалайды.Кезегімен сөйлеп бірін-бірі тыңдауға үйренеді.Топтық ережеге бағынады,жылдамдыққа үйренеді.

Сыныбы: Күні:

Уақыты

Мұғалімнің іс-әрекеті

Оқушының іс-әрекеті

Ресурстар

2минут

1.Кіріспе бөлімі.

Ұйымдастыру.Сыныппен амандасу.Оқушыларды түгендеу

Оқушылар орындарынан тұрып сәлемдеседі.

2 минут

Топқа бөлу.Оқушыларды топқа бөлемін,топ ішіндегі өзара рөлдерді бөлісуін айтып өтемін.Жаңа тәсілдер көшбасшылық.

Оқушылар топқа бөлінеді және топ ішінде өзара рөлдерге бөлінеді.

Топ басшысын,хатшысын,баяндамашысын сайлайды.

Стикерлер куверткалар

20 минут

2.Тұсау кесер бөлімі.

Үй тапсырмасын сұрау 1.Сүйектің химиялық құрамы қандай?

2.Адам қаңқасы ,оның бөлімдері,құрлысы қандай?

3. Сүйектің құрылысы мен қызметі

4.Кеуде қуысы мен иық жамбас қол аяқ сүйектерінің құрылысы мен қызметі.

5.Жамбас сүйектерінің атаулары қандай

6.Кесте толтыру анықтамасы,сипаттамасы,мысалдары.

Оқушылар топ болып берілген сұрақтарды талқылайды,баяндамашы тұрып жауап береді.Сонымен қатар өз ойларын айтады.Тапсырмаларды орындайды.

Кеспе қағаздар,оқулық плакаттар

15 минут

3. Негізгі бөлім.

Топтық тапсырма.

Адам қаңқа сүйектерінің пішіндері

Сүйек ұлпасының құрылысы мен химиялық құрамы

Сүйек ұлпасы,сыртқы қабаты,кеуекті құрылымы қандай?

Сүйектің өсуі,құрамындағы дәнекер ұлпары

Сүйектердің құрылысындағы ерекшеліктер

Қойылған сұрақтарға оқушылар топ болып ақылдасын баяндамашы жауап береді.

Түтікті сүйек

Кемікті сүйек

Жалпақ сүйек

Плакаттар суреттер оқулық

3 минут

4.Қорытынды бөлім.

Қаңқаның құрылысы мен қызметі арасындағы байланыс қаңқа бөлімдерінің атаулары

Оқушылар топ болып бірін бірі бағалайды.

2 минут

5.Уйге тапсырма

§24.Бас қаңқа қол сүйектері

Оқушылар үйге берілген тапсырмаларды күнделігіне жазып алады.

1 минут

Рефлекция немесе кері байланыс

Оқушылар сабақтан алған әсерлерімен бөліседі.