Антропогенез 9 класс по биологии

Антропогенез-Адамның шығу тегі туралы ілім

Тақырыбы:

Адамның шығу тегі.Адам эволюцисының негізгі кезеңдері

Мақсаттары:

Білімділік : 1. Адамның шығу тегі туралы алғашқы және қазіргі кездегі көзқарастарға жалпы сипаттама беру Адам эволюциясының негізгі кезеңдеріне жалпы сипаттама беру

2.Тарихи дамуда адамның арғы тегінің мінез-

қылығы мен құрылысындағы күрделілену

үдерісін білу.

3.Адамның дамуындағы негізгі кезеңдерді білу.

Дамытушылық:1 Өз бетінше ізденіспен шығармашылық тұрғыда жұмыс істеуге дағдыландыру. Өз ойларын еркін де сауатты, нақты жеткізу қабілеттерін арттыру.

2.Ойларын салыстыруға,анализдеуге,жалпылауға ж\е

қорытындылауға үйрету.

.

Тәрбиелік: 1Әлеуметтік дарвинизмді, топпен жұмыс кезінде бұл теорияның ешқандай негізсіз көзқарас екенін білетін болады.

2.Жан-жақтылыққа, ізденімпаздыққа баулу, тыңдай және сөйлей білу мәдениетін арттыру. Бір -бірімен ұйымшылдықты және сыйласымдықты ояту.

Жұмыс түрлері:СТО стратегиялары

1. Жеке және топтық

2. Өздік жұмыс

3. Оқулықпен жұмыс.

Көрнекіліктер: Плакаттар,кестелер « Адам эволюциясы », Антропосоциогенез.

Сабақтың құрлысы:

1. Ұйымдастыру кезеңі.

2. Жаңа сабақты меңгеруге дайындық. ( өткен сабақты пысықтау)

А) Жер шарында қашан тіршілік пайда болды?

Б) Адам баласы жер бетінде қашан және қалай пайда болды?

Білгім келеді.

Білдім

1. Әңгіме-дәріс.

Адамның шығу тегін , тарихи даму кезеңдерін , нәсілдік ерекшеліктерін , материалдық және рухани қазыналарын зерттейтін кешенді ғылым антропология .Антропология ғылымын алғаш Аристотель енгізді . Антропология ғылымының негізгі бір саласы - антропогенез. Ол адамның шығу тегін , тарихи даму кезеңдерін және нәсілдік ерекшеліктерін зерттейді.

Адамның жануарлар дүниесінің өкілі екенін дәлелдейтін белгілер

Рудименттік

Атавизм

Ата тегінен қалған қалдық белгілерді айтамыз. Соқыр ішек, құлақ айналасындағы бұлшық еттер, терідегі түктер, құйымшақ

Арғы ата тектерінің белгілерінің қайталануы. Көп емшекті адам, құйрықты бала т.б

Топпен жұмыс

1 топ- Дриопитек

2 топ- Австролопитек ( епті адам)

3 топ - Өте ертедегі адам

4 топ- ертедегі адам. Неондерталдықтар

5 топ- Кроманьондықтар ( саналы адам)

Топтарға ортақ сұрақ.

1. Қашан өмір сүрді?

2. Қайда өмір сүрді? ( дүниежүзілік географиялық карта қолданылады)

3. Тіршілігі қандай? Қандай ерекшеліктері бар?

4. Қандай өрлеу белгілері бар?

5. Қандай еңбек құралдары болды?

Элоктрондық оқулық қосылады. ( интернеттен алынған жаңалық )

Қосымша хабарлама.

Кезеңдері

Мидың көлемі

Австролопитек

Неандерталдықтар

Кроманьондықтар

650 см³

1300-1400см³

1500-1800см³

Адамның шығу тегін , тарихи даму кезеңдерін , нәсілдік ерекшеліктерін , материалдық және рухани қазыналарын зерттейтін кешенді ғылым антропология .Антропология ғылымын алғаш Аристотель енгізді . Антропология ғылымының негізгі бір саласы - антропогенез. Ол адамның шығу тегін , тарихи даму кезеңдерін және нәсілдік ерекшеліктерін зерттейді.

Адамның тарихи дамуы

Архантроптар

Неоантроптар

Палеонтроптар

Архантроптар

Питекантроптар

Гейдельберг адамы

Синантроптар

1891 ж нидерланд ғалымы Эжен Дюбуа Ява аралынан тасқа айналған ежелгі адамның қаңқа қалдықтарын тапты. Оны питекантроп деп атады. Ми салмағы 900 гр.

Шығыс Азия аймағында тіршілік еткен. 1937 жылы Пекин маңындағы үңгірден табылған. Аң терілерін киім ретінде пайдаланған, отты пайдаланып үңгірлерде тұрған

1907жылы Германияның гейдельберг қаласының маңынан ежелгі адамның қаңқа қалдығы табылған.

Архантроптар негізінен үңгірлерде өмір сүрген. Архантроптардан бастап қазіргі адамдарға дейінгі уақыт аралығы 500 мың жылды қамтиды.

Осындай күрделі даму сатыларынан өткеннен кейін барып, «саналы адам» -Homo sapiens.

Ассоциалық ұғым бойынша

Саналы адам

Саналы адамға тән белгілер

-Ұрықтың жатырда дамуы

-Сөйлеу қабілеті бар

-Қолдары аяқтарынан қысқа

-Шығармашылық еңбекке бейім

-Тік жүреді

-Омыртқа жотасы S тәрізді

-Миының көлемі 1800см³

-Зат алмасу жоғарғы сатыда жүреді.

-Табандары ойыс

-Дене температурасы тұрақты.

Бекіту:

Саналы адам 40 мың ж.б Неондерталдықтар 150-35 мың ж.б Тік жүретін

адам 1,9-0,5 млн ж.б Австолопитектер 6,2 млн.ж.б

Ендеше Антропосциогенез дегнеіміз не?

« Антропос » - адам

« генезис » - шығу тегі

« социум »- қоғам.

Еңбек етудің нәтижесінде біздің ежелгі маймылға ұқсаған ататектерімізде морфлогиялық және физиологиялық өзгерістер пайда болды. Оны антропоморфоз деп атайды. Адам өз еңбегі арқылы өзіне де өзгерістер енгізді. Еңбек адам эволюциясына тән негізгі фактор.

Адамның шығу тегін , тарихи даму кезеңдерін , нәсілдік ерекшеліктерін , материалдық және рухани қазыналарын зерттейтін кешенді ғылым антропология .Антропология ғылымын алғаш Аристотель енгізді . Антропология ғылымының негізгі бір саласы - антропогенез. Ол адамның шығу тегін , тарихи даму кезеңдерін және нәсілдік ерекшеліктерін зерттейді.

Адамның әлеуметтік эволюциясы

Қоршаған ортаны танып білуді өнер туындысы арқылы көрсете білу

Қайта өрлеу дәуірінен басталған ғылыми техникалық прогресс

Жабайы жануарларды қолға үйрету

Адам эволюциясының қозғаушы күштері

Биологиялық

Әлеуметтік

Тіршілік үшін күрес

Тұқым қуалайтын өзгергіштік

Табиғи сұрыпталу

Еңбек әрекеті

Ақыл -ой, сана

Сөз

Еңбектің қоғамдық сипаты

Рамопитек

16-12 млн ж.б

Деңгейлік тапсырмалар:

1. Деңгей

Биологиялық диктант

1. Адамның миының көлемі орта есеппен................см³ ( 1600-1800)

2. Адам эволюциясының маңызды факторының бірі...........( еңбек)

3. Анторопосоциогенез

4. кромоньондықтардың негізгі кәсібі...........

5. Епті ( іскер) адам кімдер?

6. Макроэволюцияның дәлелдемелері.....................

.........................

.........................

.........................

2.деңгей.

1. Алғашқы адамдардың тұрғылықты жері ( үңгір)

2. « Саналы адам » ертедегі адамдардан қалай ажыратылады? ( ми көлемі, сөйлеу, сурет салу)

3. Алғашқы адамдар Үңгір қабырғаларына нені бейнеледі? ( аңшылар, жануарлар, құстар)

4. Батыс Азияда жер иелену қай кезде пайда болды? ( 10000 ж.б)

5. Алғашқы үй жануары? ( ит)

6. Алғашқы адамдардың алғашқы киімдері неден жасалы? ( аң терісі)

7. Алғашқы адамдар қоректерін қалай тапқан? ( тотасып аң аулау )

8. «Homo sapiens» ұғымы қалай аударылады? ( саналы адам)

9. Кезеңдерге бөлінбейтін заман ( архей)

10. Терісі жүнсіз, өте көп мөлшерде тер бөлетін ертедегі адамдар

( австорлопитектер)

3.деңгей

1. Ұрықтың жатырда дамуы

2. Сөйлеу қабілеті бар

3. Қолдары аяқтарына қарағанда әлсіз

4. Шығармашылық еңбекке бейім Адам тәрізді маймылдар

5. Тілдің бұлшықеті жақсы дамыған

6. Тұрақты дене температурасы бар

7. Зат алмасу жоғары сатыда өтеді

8. Тік жүреді

9. Табаны ойыс

10. Ми көлемі 1800 см³

11. Омыртқа жотасы S- тәрізді Адам

12. Сойдақ тістері азу тістерінен ірі

13. Қолдары аяқтарынан ұзын

Рефлексия - нені білдік?нені үйрендік?

1. Б.Ү.Ү. кестесі. толтырамыз.

Білгенім

Үйренгенім

Үйренгім келеді

Үйге тапсырма: эссе жазу «Болашақта адамның дамуы қалай жүреді»

Екі түрлі көзқарас (Адамның шығу тегі)

1.Діни,т.б

2. Ғылыми

Екі топ оқушылары дәлелдейді.