Биология пәнен сабақ жоспары Онтогенез

Раздел Биология
Класс 10 класс
Тип Конспекты
Автор
Дата
Формат docx
Изображения Есть
For-Teacher.ru - все для учителя
Поделитесь с коллегами:

Биология пәнен сабақ жоспары ОнтогенезБиология пәнен сабақ жоспары ОнтогенезСабақтың тақырыбы: Онтогенез -организмдердің жеке дамуы.

Сабақтың мақсаты:

Білімділік: гүлді өсімдіктердің қосарлы ұрықтануы,организмдердің жеке дамуы,көбеөдің маңызы жайлы білімдерін толықтыру.

Дамытушылық: сыни тұрғыдан ойлауы мен жазуын дамыта отырып оқушының өз бетінше ізденуін қалыптастыру

Тәрбиелілік: табиғатты қорғауға,адамгершілікке тәрбиелеу.

Сабақтың түрі: аралас

Сабақтың көрнекілігі:буклеттер,сурет,кесте,слайд материалдары

Сабақтың барысы:

Ұйымдастыру кезеңі:

Үй тапсырмасын тексеру:

Ауызша сабақ сұрау, тест жұмыстарын алу, деңгейлік тапсырмалар орындау.

Биологиялық диктант

Түзілген жасушаның біреуі ......................, екіншісі генеративті жасуша

деп аталады. Генеративті жасуша ......................... жолымен екіге бөлінеді. Бір мезгілде диплоидті хромосома жиынтығы бар жасушадан болашақ өсімдіктің ..................... дамып, ал ...хоромосома

жиынтығы бар жасушадан ұрықтың дамуына жұмсалатын қоректік зат - ................. дамуын гүлді өсімдіктердің ....... ұрықтануы деп атайды. Қосарланып ұрықтануды тұңғыш рет ............................ орыс цитологі......................... ашты.

Жаңа сабақты түсіндіру:

Онтогенез - организмдердің жеке дамуы

Клетка ұрықтанған соң организмнің жеке дамуы - онтогенез басталады.

Онтогенез

эмбриондық (ұрықтық) даму постэмбриондық (ұрықтан кейінгі) даму

Эмбриология ғылымының дамуы туралы қысқаша тарихи мәліметтер. Эмбриология (грекше "embryon" - ұрық, "logos" - ғылым) - организм ұрығының дамуын зерттейтін ғылым. Эмбриология ғылымы негізінің қалануы Ресей ғылым академиясының академигі К.Бэрдің есімімен тікелей байланысты. Ол 1828 жылы "Жануарлар дамуының тарихы" деген еңбегінде сүтқоректілер мен тауық ұрықтарының даму ерекшеліктері туралы зерттеу жұмыстарының нәтижесін жариялаған болатын.

Гаструла

Бластула

Нейрула

Бластула

Гаструла


Нейрула

Организмнің жеке дамуын - онтогенезді ланцетниктің бөлшектенуі және дамуы мысалында қарастырайық. Ланцетник жұмыртқаларын суға салады. Оның ұрықтанып дамуы да суда жүреді. Оның жұмыртқа клеткасының сары уызы аз болғандықтан зигота толықтай бөлшектенеді. Ұрықтанған клетка алдымен екіге, одан соң төртке бөлінеді (93-сурет). Бұдан кейінгі бөліну көлденең бағытта жүреді.

Дамудың келесі сатысында бластула қабаты ішке қарай ойысады да, одан клетканың ішкі қабаты пайда болады. Осының нәтижесінде қос қабат қалыптасады. Мұндай қос қабатты даму сатысын гаструла деп атайды. Гаструла (грекше "gaster" - қарын) - іші қуыс екі қабат клеткалардан тұратын ұрық. Бұл екі қабат ұрық жапырақшалары деп те аталады

Гаструла сатысы аяқталғаннан кейін де клетканың бөлінуі жалғаса береді. Бұдан кейінгі сатыны нейрула деп атайды. Нейрула сатысы кезінде дернәсілдің немесе ересек организмнің жеке мүшелері дами бастайды. Мысалы, эктодерма қабатынан бірнеше клеткалар бөлініп төмен түседі де, одан жүйке тақташасы түзіліп, ол жүйке түтігіне айналады (93-сурет, К). Бұл түтік - ми мен жұлынның бастамасы.

Ланцетниктің ұрықтанған жұмы

ртқасының бөлшектенуі мен дамуы: Биология пәнен сабақ жоспары Онтогенез

А - ұрықтанған жұмыртқа;

Ә -жасушаның екіге бөліну сатысы;

Б - жасушаның төртке бөлінуі;

В - 8 жасуша; Г - 16 жасуша;

Ғ - 32 жасуша; Д - бластула;

Е - кесіп көрсетілген бластула;

Ж - гаструланың түзіле бастауы;

3 - гаструла; И - алғашқы нейрула;

К - нейрула: 1 - бластоцель; 2 - эктодерма; 3 - энтодерма; 4 - алғашқы ішек куысы; 5 - мезодерма; 6 - жүйке пластинкасы; 7 - 8 - жүйке түтігінің бастамасы

Постэмбриондық даму. Постэмбриондық (ұрықтан кейінгі) даму организмнің жұмыртқа қабықшасын жарып шыққаннан кейін, ал ұрығы құрсақта дамитын сүтқоректілерде туа салысымен басталады. Постэмбриондық даму екіге бөлінеді: дұрыс даму және түрленіп даму.

Жаңа сабақты бекіту:

1. Қарапайымдар қандай жолмен бөлінеді?

2. Дене жасушалары қандай жолмен бөлінеді?

3. Жыныс жасушалары қандай жолмен бөлінеді?

4. Ұрықтанған жасуша қалай аталады?

5.Жыныс жасушалары қалай аталады?

6. Аналық жасуша қалай аталады?

7. Аталық жасуша қалай аталады?

8. Жасушаның бөлінуге дайындық кезеңі қалай аталады?

9. Хромосомалардың айқасуы қалай аталады?

10. Хромосомалардың жақындасуы қалай аталады?

1.Эмбриология ілімінің негізін қалауда К.Бэр, А.О.Ковалевский, И.И.Мечников және қазақстандық И.Чагиров, Қ.Баймұханбетов сияқты ғалымдардың еңбектері ерекше.

2. Сары уызы аз организмдердің ұрықтанған клеткасы толықтай бөлшектенеді. Ал сары уызы мол тауық жұмыртқасының тек ұрық дискісі бөлшектенеді.

3. Онтогеноз - бластула, гаструла және нейрула сатыларының негізінде дамиды.

4. Организмнің жұмыртқа қабығын жарып шыққаннан кейінгі дамуын постэмбриондық даму дейді. Ол екіге бөлінеді: дұрыс даму және түрленіп даму.

Үйге тапсырма: 153-154 бет тапсырмаларды орындау

Бағалау:



© 2010-2022