Шаянтәріздестер. Класс өкілдерінің жалпы сипаттамасы. Өзен шаяны. Мекен ортасы жəне тіршілігі. Құрылыс ерекшелігі. Қоректенуі. Тыныс алуы. Көбеюі

Сыныбы:7
Пәні: Биология
Сабақтың тақырыбы: Шаянтәріздестер. Класс өкілдерінің жалпы сипаттамасы. Өзен шаяны. Мекен ортасы жəне тіршілігі. Құрылыс ерекшелігі. Қоректенуі. Тыныс алуы. Көбеюі.

Сабақтың мақсаты: а)Оқушыларға шаянтәріздестердің ішкі құрылысы жайлы сипаттай отырып, әрбір ағзаның өзіндік ерекшеліктерін атап көрсету.
б) Оқушылардың ой-өрісін, ойлау қабілетін дамыту. Пәнге қызығушылығын арттыру.
в) Оқушыларды адамның тұлға ретінде қалыптасуын, адамгершілік тәрбиеге баулу; өз беттерімен іздену дағдысын қалыптастыру.

Сабақтың типі:Жаңа сабақ

Сабақтың түрі: .Білімді жүйелеу

Сабақтың әдісі: сұбхат, сұрақ-жауап,.

Сабақтың көрнекілігі: суреттер
Сабақтың барысы:
І.Ұйымдастыру бөлімі: Амандасу. Сабаққа әзірлеу. Түгелдеу.
II. Үй тапсырмасын тексеру

1)Айқұлақ (немесе інжуір) және мидиялар. Олардың тіршілік орталары.

2)Құрылысының ерекшеліктері. Қозғалуы. Қоректенуі. Тыныс алуы. Көбейуі.

3) Биоценоздағы рөлі және практикалық маңызы.
III.Жаңа сабақ.

Көбеюi:

- Даражыныстылар, айқындалған жыныс диморфизм тән. Аналықтардың құрсағы бас кеудесiне қарағанда жалпақ, аталықтарының - жiңiшке.

- Көктемде аналық уылдырығын шашып, құрсақ аяқтарына бекiтедi.

- Дамуы тура (метаморфозсыз).

- Онаяқты шаяндарға кәсiпшiлiк шаянтәрiздiлердi жатқызады:

- Тағам ретiнде қолданатын түрлерi теңiз шаяны, асшаяны, омар.

- Шаянтәрiздiлердiң ұсақ өкiлдерi суда зоопланктонды түзейдi.

Дафния - тұщы су формасы (тармақталған мұртты шаян тәрiздiлер отряды)

- Денесi қосжақтаулы бақалшақта орналасқан.

- Бiр күрделi және бiр қарапайым көздерi және екi жұп мұртшалары бар.

- Екiншi жұп мұртшалары екiге тармақталған қозғалу қызметiн атқарады. Қозғалысы дүмпу тәрiздi, сондықтан оларды "су бүргелерi" деп атайды.

- Балық зауыттарында дафнийлердi құнды балықтарды қоректендiру үшiн өсiредi.

- Циклоптар (ескекаяқты шаянтәрiздiлер отряды) бiрiншi жұп мұртшалары мен кеуде тарның аяқшалар көмегiмен қозғалады. Бiр қарапайым көзi болады. Таспа құрттардың аралық иелерi болып табылады.

- Дафниялар, циклоптар, бүйiрмен жорғалаушылар - балықтар мен олардың шабақтарының қорегi.

Есекқұрттар (теңаяқты шаянтәрiздiлер отряды) ылғалды топырақта мекендейдi. Жалпайған денесi болады. Кеуде мен құрсақ буындарында бiр жұп аяқтардан болады. Құрсақ аяқтарында тыныс алу мүшелерi бар.

Саккулина - мұртаяқты шаян.

IV.Бекіту. 1) Типтің жалпы сипаттамасы.

2) Буынтаяқтылардың буылтық құрттармен ұқсастығы және айырмашылығы.

V.Бағалау (оқушылардың білімдерін бағалау)

VI.Үйге тапсырма. § 24