Көгалдандыру апталығы. 5-9 класс

Көгалдандыру апталығы.

Бағдарлама.

Дүйсенбі

Апталықтың асылуы.

«Елді мекендер мен бөлмелерді көгалдандыру» баяндама.

Сейсенбі

Гүлді өсімдіктер отырғызу.

«Мектеп ауласын көгалдандыру, жинастыру.

Сәрсенбі

Ағаш көшеттерін әкелу.

«Мектеп ауласын көгалдандыру.

Бейсенбі

Ағаш көшеттерін және мектеп бөлмелеріне өсімдіктер отырғызу

Жұма

Оқушылардың жасыл желектердің досы атты сайыс.

Сенбі

«Бір тал кессең, он тал ек» кеш.

Апталықтың мақсаты:

«Адам және өсімдік біртұтас». «Өсімдіксіз жер бетінде тіршілік жоқ». «Өсімдік оттегінің фабрикасы» деген бөз бар бекер айтылмағандығы

және өсімдіктердің адам өміріндегі маңызын оқушылар сана сезіміне жеткізу. Өсімдіктерді қорғау, күтіп баптау, қамқорлық көрсетуге тәрбиелеу.

Апталықтың бірінші күні.

«Елді мекендер мен бөлмелерді көгалдандыру» баяндама.

Барлық тірі ағзалар оттегімен тыныс алып, көмірқышқыл газын бөліп шығарады. Ауаның құрамындағы көмірқышқыл газы отын жаққанды, өсімдіктер, жануарлардың өлескілерінің ішіруінен, жанар таулардың атқылауларынан көбейеді. Тек жасыл өсімдіктер ғана жарықта көмірқышқыл газын сіңіреді де оттегін шығарады. Ауада оттегі неғұрлым көп болса тыныс алу соғұрлым жеңілдейді. Жасыл өсімдіктер ауаны ылғалдандырады, желге тосқауыл болады. Сондықтан адамдар оларды елді мекендерді көгалдандыруға пайдаланады. Қалалар мен ауылдардыңауласын оттегімен байыту үшін, аулалар мен көшелерді, демалыс орындарын көгалдандырудың маңызы зор.

Адам саны тығыз және өндіріс орындарынан, машиналардан шыққан түтіндер мен зиянды газдардан ауа ластанады, сол себептен елді мекендерде өсімдіктер отырғызылады.

Адам баласы өсімдік өсіруге ерте кезден-ақ әуестенген. Өсімдіктерді бірнеше мақсатпен өсіреді, сның бірі - бөлме өсімдіктерінің сәндік мақсаты. Бөлме өсімдіктері бөлменің ауасын ылғалдандырады, тазартады. Өсетін өсімдіктерге жақсы күтім керек. Бұларды дұрыс суару, топырағын қопсыту, таза ұстау, түрлерін білу әрбір оқушылардың міндеті.

Жасыл өсімдіктер және солар арқылы табиғатта зат алмасу. Жербетінде тіршіліктің болуын қамтамасыз етеді. Жасыл өсімдіктерсіз жер бетінде тіршіліктің болуы мүмкін емес.

Қурап қалған ағаштардың орынына көгалдандыру жұмыстары жүргізіледі Республиканың үлкен-үлкен қалаларында зәулім емендер, теректер, үйеңкілер және т/б көптеген өсімдіктер өсіріледі. Әдетте ағаштарды көшенің екі жағына егеді. Күн қатты ысығанды ағаш жапырақтары температураның қызуын басады, ауаны ылғалдандырып салқындатады. Тыныс алу жолдары ауыратын адамдарды айналасы қарағай тынығу орындарына жібереді. Өсімдіктер жапырақтары арқылы көмірқышқыл газын сіңіріп оттегі газын бөліп шығаратындықтан елді мекендерді көгалдандырудың мәні зор.

Қазақ халқының «бір тал кессең, он тал ек» деген өсиеті бар. Сондықтан әрбір мектеп оқушылары жасыл желектердің досы болуды өзінің адамгершілік борышы деп қарауы керек.

Апталықтың екінші күні.

Әрбір сынып оқушыларымен мектеп ауласын, бөлмелерді тазартып жинастырып гүлді өсімдіктерді отырғызу.

5-6 сынып оқушылары қалемшелерді, тұқымдарды дайындап 9-сынып оқушыларына бөлмелерді көгалдандыруға көмектеседі 7-8 сынып оқушылары топырақ даярлап жерді өңдеп аулада және ескерткіш маңында гүлді өсімдіктерді және суыққа төзімді көкөніс дақылдарын (Сәбіз, редис, қызылшаларды) егеді.

Апталықтың үшінші күні.

Апталықтың үшінші күні мектеп ауласына отырғызу мақсатымен ағаш көшеттерін әзірлеу ауылдағы тынығу көркінен және Борлық лес. хозынан

(қарағай) көшеттерін әкеліп отырғызуға әзірлік жұмыстарын жүргізу.

Апталықтың төртінші күні.

Әзірленген көшеттерді отырғызу. Оқушылар орындар әзірлеп жерді қазып қопсытып қарағай, терек көшеттерін отырғызады. Отырғызғанда егу технологиясын дұрыстап пайдалану топырақты өңдеу, қоректік заттарды дұрыс пайдалану топырақты өңдеу, қоректік дұрыс пайдалану , өсімдіктердің ара қашықтығын белгілеу, басқа өсімдіктердің зиян келтірмеуін қадағалау және мезгілімен дұрыс суару туралы оқушылармен әңгіме өткізу. Өсімдіктердің маңызы, оларға қамқорлық жасау, күту, сындырмау әрбір азаматтың міндеті және парызы деп айтуға болатындығын түсіндіру.

Апталықтың бесінші күні.

Оқушылар жасыл желектердің досы сайысы сұрақ-жауап диспут ретінде өткізіледі.

Сайыста қойылатын сұрақтар.

5-6 сынып

1. Тірі және өлі табиғат дегеніміз не?

2. Жабайы және мәдени өсімдіктер.

3. Өсімдіктердің табиғаттағы маңызы.

4. Өсімдіктердің адам өміріндегі маңызы.

5. Гүлді өсімдіктер дегеніміз не?

6. Гүлді өсімдіктің мүшелері.

7. Жемістер мен тұқымдардың таралуы.

8. Жасушаның ашылу тарихы.

9. Ұлғайтқыш құралдар.

10. Өсімдік тамыры.

7-8 сынып

1. Өсімдіктің халық шаруашылығынағы маңызы.

2. Өсімдік жасушасының құрылысы.

3. Пластидтер.

4. Топырақ және оның құрылысы.

5. Тыңайтқыштар.

6. Жапырақтың маңызы, құрылысы.

7. Қоректік заттардың маңызы.

8. Өсімдіктің тыныс алуы.

9. Фотосинтез.

10. Өсімдік бірлестігі.

9-сынып

1. Өсімдіктің қоректену ерекшеліктері.

2. Өсімдіктің тамырының құрылысы.

3. Өсімдік жапырағының сыртқы, ішкі құрылысы.

4. Органикалық заттардың жапырақта түзілуі.

5. Ағаш сабағының құрылысы.

6. Қоректік заттардың қозғалуы.

7. Өсімдіктің т/а

8. Тұқымның құрылысы.

9. Жабықтұқымды өсімдіктер.

Апталықтың алтыншы күні.

Мақал-мәтелдер, жаңылтпаштар, кроссворд сайысы.

Оқушылардың мақал-мәтел және жаңылтпаштар айтып сайысыаяқталғаннан соң кроссворд сайысы өтеді.

5-6 сынып

1. Өсімдіктің ең маңызды өсімді мүшесі.

2. Өсімдіктің жер асты мүшесі.

3. Тозаң, гүлдің қандай мүшесінде пісіп жетіледі?

4. Жапырақ алақанының пішіні.

7-8 сынып

Тігінен:

1. Біржасушалы балдыр.

2. Жабықтұқымды өсімдік.

3. Бунақдененің өкілі.

Көлденеңінен:

1. Ең ірі жорғалаушының өкілі.

2. Аса маңызды дәнді дақыл.

3. Алабота тұқымына жататын өсімдік.

4. Техникалық дақылдан алатын өнім.

5. Құлқайыргүлді тұқымдас өсімдік.

6. Өсімдіктрдің пионері.

9-сынып

Тігінен:

1. Жасушаның негізгі органойды.

2. Адамның зәр шығару мүшесі.

3. Тұқым қуалайтын ақпаратты сасымалдаушы.

4. Мидың қосалқы безі.

5. Омырқа жотасының бөлігі.

6. Қанның ұйымайтын ауруы.

Көлденеңінен:

1. Денотиптің өзгеруі.

2. Жүрек ауруы.

3. Адам ұлпасының бір түрі.

4. Без не бөліп шығарады.

5. Қан жасушасы.

6. Жасушаның бөлінуінің бір жолы.

Апталықтың қорытындысы: Көгалдандыру апталығын қорта келе: оқушылар өсімдіктерге амқорлық жасап күте білумен, олардың маңызымен, адам өміріндегі алатын орнымен таныстыру. Мектеп ауласына, бөлмелерге өсімдіктер отырғыздыру. Ойындар ойнап, сұрақтарға жауап берді. Сынып аралық жарыстарға қатынасты. Қорытынды күні жақсы қатынасып өте жақсы білімдерін көрсеткен оқушыларға жасыл желектердің досы атақ беріліп сыйлықтар тапсырылды.