Ашық сабақ. Асқорыту жүйесі

Қарағанды облыстық мамандандырылған «Дарын» мектеп-интернаты КММ

Мұғалімнің аты-жөні: Тусупова Гульбагира Сейтбековна

Санаты: І

Жұмыс өтілі: 13 жыл

ҚҰЗЫРЕТТІЛІККЕ БАҒЫТТАЛҒАН САБАҚ ҚҰРЫЛЫМЫ

Пәні: биология

Сыныбы: 8 сынып

Өткізген күні: 19.02.2015ж.

Қарағанды 2015

Сынып: 23 топ. 8 сынып

Күні: 19.02.15ж.

Құрастырды: Тусупова Г.С.

Сабақтың тақырыбы: Асқорыту жүйесінің маңызы мен құрылысы..

Сабақтың типі: жаңа сабақ.

Сабақты ұйымдастыру формаларының түрі: топтық,жекелей, жаппай оқыту.

Қолданылған технологиялар: дамыта оқыту, проблемалық, ақпараттық-коммуникативтік, зерттеушілік-әдістемелік, денсаулық сақтау, АКТ технологиялары.

Сабақтың мақсаты: Асқорытудың маңызы, құрылысы,қызметі туралы алған білімдерін іс жүзінде қолдана алтынын ұғыну..

Сабақтың міндеттері:

*білімділік- Тағамның маңызы мен асқорыту мүшелерінің құрылысы туралы ұғыну.

*дамытушы- оқушылардың құрылымдық- қисынды және абстрактылы ойлау қабілетерінің (талдауы, салыстыруы, себеп-салдарлы байланыс жасай алуы, қосымша және анықтамалық әдебиеттерді пайдалана білу, қорытынды жасай білу) дамуына мүмкіндік беру.

*тәрбиелік- оқушылардың ойлау қабілеттері мен коммуникативтік дағдыларын: басқа адамның ойын тыңдау,топпен жұмыс істеу дағдысын, өзінің көзқарасын дәлеледей алуын қалыптастыру.

Құрал-жабдықтар: АКТ жабдықтары, ҚҚБТ бар карточкалар, бағалау парақтары.

Күтілетін нәтижелер:

• Пәндік құзыреттілік:

а) Тағамның құрамымен танысу;

ә) Асқорыту мүшелерінің құрылысы оқып үйрену;

б) Тағамның химиялық және механикалық өзгерістері туралы түсінікті тереңдету;

• Ақпараттық құзыреттілік:

-берілген түрлі ақпарат көздерімен жұмыс жасай алуы: мәтін, кесте, суреттер мен таныстырылым материалдары;

• Коммуникативтік құзыреттілік:

-өзіндік жұмыстарды топта, жұпта немесе жеке түрде орындай алады, бір-бірімен ынтымақтастық қарым-қатынаста жұмыс жасай алады, алға қойылған мақсаттарды бірлесе отырып шешеді;

-көпшілік алдында өз ойын еркін айтады, алған мәліметтер арқылы нақты бір шешім қабылдауға тырысады;

-бір-біріне дұрыс әрі жинақы сұрақ қояды, бір-бірлерінің айтылған ойларымен келісе отырып, бір шешімге келеді;

• Басқарушылық құзыреттілік.

- топта оқушылар өздерінің атқаратын қызметін жүйелеп, басқа оқушылардың жұмыс жасауын ұйымдастырады, оқушы өзінің қызметін басқару арқылы тәсіл қолдана алады;

• Жеке құзыреттілік.

- өзін-өзі басқарудағы қабілеттілігінің айқындалуы;

- Сабақтағы нәтижені саралай білу, жетімді және жетіспеген себептерді анықтау;

• Технологиялық құзыреттілік.

- АКТ құралдарын тиімді пайдалана алуы;

Сабақтың құрылымы

Сабақ кезеңдері

Мұғалім әрекеті

Оқушы әрекеті

Уақыт

(мин.)

Тапсырмалар құрылымы бағытындағы құзыреттілік түрлері

1 кезең

Ұйымдастыру.

Білімнің өзектілігі, оқушылардың белсенді түрде білім алуы мен қабылдауына дайындығы.

1. Сәлемдесу. Сабақты бастамас бұрын мұғалім сынып оқушыларын топқа бөледі. Топқа бөлуде сабақтың тақырыбына сәйкес мақал үзінділері беріледі.

Оқушылар мақал үзінділерінен мақал құрастыра отырып, топқа бөлінеді.

3

- оқушылардың субъективті тәжірибесінің өзектілігі;

- топта қарым-қатынасты ұйымдастыру;

2 кезең

Ұғыну кезеңі

Топпен жұмыс: Тапсырма №1 «Ойланып көрейікші»

Әр топқа мұғалім 1 тапсырмадан ұсынады. Сол тапсырмаға байланысты оқушыларға сабақтың мақсатын анықтауды ұсыну.

Оқушылар берілген логикалық сұрақтарға жауап береді. Оқушылар мұғаліммен бірлесе отырып, сабақтың мақсатын анықтайды

3

- ақпараттық құзыреттіліктің дамуы;

- коммуникативтік құзыреттілігік дамуы

Топтық жұмыс: Тапсырма №2 Мәтінмен жұмыс

- жоспарлау және ақпаратты іздестіру;

- ақпаратты іріктеу;

- берілген ақпарат арқылы өмірдегі қолданысын айқындау;

Мұғалім 3 топқа тақырыптар береді, сол тақырыптардың мәнін ашуды сұрайды. Басты мақсат - алған теориялық білімдерін өмірмен байланыстыра алуына бағыттау.

Оқушылар берілген тапсырмаға жауап беруі үшін оқулық пен қосымшадағы теориялық мәліметтерден жауап іздестіреді.

7 минут мәтінмен жұмыс.

8 минут топтың жұмысын тыңдау.

- ауызша коммуникациялығының дамуы;

- зерттеушілік дағдыларының дамуы;

- жаңа материалды ұсына білуі - көпшілік алдында қорғауы.

Сергіту сағаты «Эмоционалдық және қалжырауды басуға арналған сергіту»

Тапсырма №3

Топ аралық

Жеке жұмыс:

Тапсырма№4 Сәйкестендіру тест,

«Мүшелерді таңдап ал»

Жаңа алған ақпараттарды саралау.

Топпен жұмыс

Тапсырма№5 құзіреттілікке бағытталған тапсырма

Мұғалім жаймен оқушыларға жаттығу барысын түсіндіреді

Әр топқа жаңа сабаққа байланысты тапсырма ұсынады.

Мұғалім

Оқушыларға жаңа тақырып бойынша тестік тапсырма үлестіреді.

Әр топ мүшелерін білім алуға бағыттау, тапсырманы орындауға әрекет жасау үшін стимул береді. Сонымен бірге әрқайсысына тапсырмалар бар.

Оқушылар сергіту сағатын жасау арқылы ойларын азда болса тынықтырып сергіп қалады.

Әр топ сабақтың жетістік критерийлерін біле отырып өзара сұрақтар дайындайды

Тапсырмалары бар бланктармен жұмыс жасау

Оқушылар оның шешу жолын іздейді. Өзара талқыға салады.

2 минут

5 минут

2+3

5 минут.

5 минут

- коммуникативтік құзыреттілігінің дамуы;

- коммуникативтік құзыреттілігінің дамуы;

- жазбаша пәндік құзыреттілік.

3 кезең

Рефлексия кезеңі

бағалау

« Мен, біз және істелген іс» бойынша рефлексия. Балдар жинағы. Сабақты қорытындылау.

Қортындылау.

Өзіндік бағалау схемасымен жұмыс.

5-6 мин

- өзінің әрекетін және топ жұмысын талдау жасай алуы

Үй жұмысы

Жеке 12 балдық жүйемен бағаланады.Шығармашылық тапсырма «Ас- адамның арқауы» шағын эссе.

Бағалау парағы. ФИО_____________________________________________________

Сабақ барысындағы жұмыс түрлері

Бағалау критерилері

Ең жоғарғы балл

Оқушының алған балл саны

Тапсырма №1

«Ойланып көрейікші» сұрақ -жауап

Барлығы дұрыс

Жартылай жауап

1

0,5

Тапсырма№2

Мәтінмен жұмыс

белсене қатыстым

шамалы көмектестім

қатыспадым

4

2

0

Тапсырма №3

Топ аралық

Толық жауап

Жартылай жауап

2

1

Тапсырма№4

Сәйкестендіру тест, мүшелерді таңдап ал .

толық жауап ( жауапқа байланысты ұпай)

3 ( әр сұрақ 0,5 б)

Тапсырма№5

«Құзіреттілікке бағытталған тапсырма»

толық жауап ( жауапқа байланысты ұпай)

2 балл (әр сұрақ 0,5б)

Тапсырма №5

Шығармашылық бағыттағы тапсырма

Үй тапсырмасына жеке 12 балл. Эссе жазу. «Ас- адамның арқауы»

« Ойланып көрейікші» Тапсырма №1. Топпен жұмыс 1 балл

1. Тағам құрамындағы ағзалақ( органикалық) заттарға не жатады? ……….. .

2. Астың қорытылуы дегенді қалай түсінесіздер?

3. Не себептен құнарлы сорпаны тікелей қанға құюға болмайды?……………….

Тапсырма №2 «Мәтінмен жұмыс » 2 балл. Топтық жұмыс

Асқорыту мүшелерінің құрылысын талдау.

1 топ: Ауыз қуысы, жұтқыншақ

2 топ: Өңеш, қарын

3 топ: Тоқ ішек, аш ішек

Тапсырма №3 Топ аралық жұмыс. Әр топ сабақтың жетістік критерийлерін біле отырып, бір біріне 1 тапсырма дайындайды.

Асқорту жүйесінің маңызы ммен құрылысы

Асқорытудың маңызын,мүшелердің құрылысын білу.

Дағды

Жетістік критерийлері: Егер төмендегі жетістік критерийлері орындалса, оқушы оқу мақсатына жетеді.

Білу, түсіну, қолдану

Тапсырма №4 . 1

Ас қорыту мүшелерінің ерекшелігін, қызметін сәйкестендіріңіз. 3 балл(0,5б). Жеке жұмыс

№

Заттар

маңызы

1

Бауыр

Астың сіңіуі өтеді

2

Аш ішек

Ірі лимфа түйіндерінен түзіліп, қорғаныштық қызмет атқарады

3

Тоқ ішек

Ас ішектің қарыннан басталған бөлігі

4

Жұтқыншақ

Организм зертханасы

5

Аппендикс

Қорытылмаған заттардың өтуі

6

ұлтабар

7-8 см құрт пішінді тұйық өскін

Тапсырма №4. 2

«Мүшелерді таңып ал» 3 балл (0,5б). Жеке жұмыс

Сіз асқорту мүшелерінің қызметімен таныссыз. Берілген мәтінді оқи отырып, кестеге сәйкес сандарды жазыңыз.

Бауыр

Жұтқыншақ

Өңеш

Тоқ ішек

Асқазан

Аш ішек

1. Асқорыту жолының ең үлкен бөлімі. 2. Асқорыту жолының ұзын бөлімі.

3. Ең ірі асқорыту безі. 4. Асқорыту мен тыныс алудың ортақ бөлігі.

5. Жұтқыншақты асқазанмен қосатын мүше. 6. Аш ішектен екі есе жуан

Тапсырма №4.3 .Жедел тест

1.Ауыз қуысына неше жұп сілекей бездері ашылады?

А)4; ә) 2 б) 3.

2.Ас қорыту мүшелерін белгілеңіз?

А)ауыз қуысы,өкпе,асқазан; ә)жұтқыншақ,өңеш,жүрек; б)тоқ ішек, өңеш, асқазан.

3.Ас қорыту және тыныс алу мүшелері қай жерде қиылысады?

А)жұтқыншақ; ә) ауыз қуысында; б)өңеште.

4.Асқазаннан кейін қандай мүше орналасады?

А)аш ішек; ә)тоқ ішек; б)ұлтабар.

5.Тоқ ішектің бөлімдері:

А)аш ішек,жиек ішек, тік ішек;

Ә)соқырішек, бүйен, тік ішек.

Б)соқырішек, тік ішек, ұлтабар;

6.Ас қорыту мүшесінің бұл бөлімінде нәжіс қалыптасады:

А)аш ішекте; ә)тоқ ішекте; б)асқазанда.

Тапсырма №4.4 Жедел тест

1.Ас қорыту мүшелерін ретімен орналастырыңыз:

а)ауыз қуысы, асқазан, аш ішек, тоқ ішек, жұтқыншақ, өңеш;

ә)ауыз қуысы, жұтқыншақ, өңеш, асқазан, аш ішек, тоқ ішек;

б)жұтқыншақ,өңеш,ауыз қуысы,асқазан,аш ішек, тоқ ішек.

2.Ол мойын омыртқаларының алдыңғы жағында орналасқан ас қорыту мүшесі:

А)өңеш; ә)жұтқыншақ; б)асқазан

3.Аш ішектің бөлімдері:

А)ұлтабар, тік ішек, аш ішек;

Ә)ұлтабар, аш ішек, мықын ішек;

Б)соқыр ішек, жиек ішек, тік ішек.

4.Дәм сезу рецепторлары қайда орналасқан?

А)жұмсақ таңдайда; ә)ұрттың сілемейлі қабығында; б)тілде.

5. Аш ішектің қарыннан басталған жері:

А) ұлтабар Ә) бүйен Б) жұтқыншақ

6. Тоқ ішектің ұзындығы:

А) 3м Б) 1,5-2 м Б) 4м

Тапсырма №5 Құзіреттілікке бағытталған тапсырма . 1 топ

Негізгі құзіреттілік және аспект

Құзіреттілік: коммуникативтік

Аспект: топпен жұмыс, мәселені шешу

Ынта (тапсырманың контексіне толық кіргізеді,орындауға мүдде туғызады)

Қоректену - барлық тірі ағзаларға тән қасиет. Адам өсімдіктекті және жануартекті тағамды пайдаланады. Күнделікті тағам құрамында күрделі ағзалық заттар( нәруыз, май, көмірсу) бар.Тағамның маңыздылығы адам иммунитетін көтеруде ролі зор. Дұрыс тамақтанған адамның иммунитеті жоғары болып, кез келген вирустық ауруларға қарсы тұрады:

Есептің тұжырамдамасы

Түсіндіріңіз. Тұмау ауруын жұқтырмау үшін қандай тағамды пайдаланған жөн?

Тапсырма №5 Құзіреттілікке бағытталған тапсырма . 2 топ

Негізгі құзіреттілік және аспект

Құзіреттілік: коммуникативтік

Аспект: топпен жұмыс, мәселені шешу

Ынта (тапсырманың контексіне толық кіргізеді,орындауға мүдде туғызады)

Қоректену - барлық тірі ағзаларға тән қасиет. Адам өсімдіктекті және жануартекті тағамды пайдаланады. Күнделікті тағам құрамында күрделі ағзалық заттар( нәруыз, май, көмірсу) бар.Тағамның маңыздылығы адам иммунитетін көтеруде ролі зор. Дұрыс тамақтанған адамның иммунитеті жоғары болып, кез келген вирустық ауруларға қарсы тұрады:

Есептің тұжырамдамасы

Мына тағамдардың ішінен тұмаумен ауырмас үшін қандай тағамдарды пайдаланатыныңыз туралы тұжырым жасаңыз. Лимон, қырыққабат, шоколад, тәті шырын, ашытылған қырыққабат, сүт, какао, қарақат

«Мүшелерді таңып ал» 3 балл (0,5б). Жеке жұмыс

Сіз асқорту мүшелерінің қызметімен таныссыз. Берілген мәтінді оқи отырып, кестеге сәйкес сандарды жазыңыз.

Бауыр

Жұтқыншақ

Өңеш

Тоқ ішек

Асқазан

Аш ішек

1. Асқорыту жолының ең үлкен бөлімі. 2. Асқорыту жолының ұзын бөлімі.

3. Ең ірі асқорыту безі. 4. Асқорыту мен тыныс алудың ортақ бөлігі.

5. Жұтқыншақты асқазанмен қосатын мүше. 6. Аш ішектен екі есе жуан

ТОПҚА БӨЛУ:

1. Асты көрсең қадір тұт.

2. Арпа, бидай ас екен.

3. Таспен атқанды аспен ат.

Модельді жауап:

Тапсырма №4.1 Ас қорыту мүшелерінің ерекшелігін, қызметін сәйкестендіріңіз. 2 балл(0,5б). Жұптық жұмыс

№

Заттар

маңызы

1

Бауыр

Организм зертханасы

2

Аш ішек

Астың сіңіуі өтеді

3

Тоқ ішек

Қорытылмаған заттардың өтуі

4

Жұтқыншақ

Ірі лимфа түйіндерінен түзіліп, қорғаныштық қызмет атқарады

5

Аппендикс

7-8 см құрт пішінді тұйық өскін

6

ұлтабар

Ас ішектің қарыннан басталған бөлігі

Тапсырма №4,2 «Мүшелерді таңып ал» 4 балл (0,5б). Жеке жұмыс

Сіз медколеджде студентсіз. Анатомия сабағы . Сіз асқорту мүшелерінің қызметімен таныссыз Олай болса мына тапсырманы орындаңыз. Берілген мәтінді оқи отырып, кестеге сәйкес сандарды жазыңыз.

Бауыр

Жұтқыншақ

Өңеш

3

4

5

Тоқ ішек

Асқазан

Аш ішек

6

1

2

1. Асқорыту жолының ең үлкен бөлімі. 2. Асқорыту жолының ұзын бөлімі.

3. Ең ірі асқорыту безі. 4. Асқорыту мен тыныс алудың ортақ бөлігі.

5. Жұтқыншақты асқазанмен қосатын мүше. 6. Аш ішектен екі есе жуан

Тапсырма №4.3 Тест

1.Ауыз қуысына неше жұп сілекей бездері ашылады?

А)4; ә) 2 б) 3.

2.Ас қорыту мүшелерін белгілеңіз?

А)ауыз қуысы,өкпе,асқазан; ә)жұтқыншақ,өңеш,жүрек; б)тоқ ішек, өңеш, асқазан.

3.Ас қорыту және тыныс алу мүшелері қай жерде қиылысады?

А)жұтқыншақ; ә) ауыз қуысында; б)өңеште.

4.Асқазаннан кейін қандай мүше орналасады?

А)аш ішек; ә)тоқ ішек; б)ұлтабар.

5.Тоқ ішектің бөлімдері:

А)аш ішек,жиек ішек, тік ішек;

Ә)соқырішек, бүйен, тік ішек.

Б)соқырішек, тік ішек, ұлтабар;

6.Ас қорыту мүшесінің бұл бөлімінде нәжіс қалыптасады:

А)аш ішекте; ә)тоқ ішекте; б)асқазанда.

Тапсырма №4.4 тапсырма.

1.Ас қорыту мүшелерін ретімен орналастырыңыз:

а)ауыз қуысы, асқазан, аш ішек, тоқ ішек, жұтқыншақ, өңеш;

ә)ауыз қуысы, жұтқыншақ, өңеш, асқазан, аш ішек, тоқ ішек;

б)жұтқыншақ,өңеш,ауыз қуысы,асқазан,аш ішек, тоқ ішек.

2.Ол мойын омыртқаларының алдыңғы жағында орналасқан ас қорыту мүшесі:

А)өңеш; ә)жұтқыншақ; б)асқазан

3.Аш ішектің бөлімдері:

А)ұлтабар, тік ішек, аш ішек;

Ә)ұлтабар, аш ішек, мықын ішек;

Б)соқыр ішек, жиек ішек, тік ішек.

4.Дәм сезу рецепторлары қайда орналасқан?

А)жұмсақ таңдайда; ә)ұрттың сілемейлі қабығында; б)тілде.

5. Аш ішектің қарыннан басталған жері:

А) ұлтабар Ә) бүйен Б) жұтқыншақ

6. Тоқ ішектің ұзындығы:

А) 3м Б) 1,5-2 м Б) 4м