«PISA типтік тапсырмаларын дайындауда пәнаралық байланыстарды қолдану»

«Степногорск қаласы білім бөлімі»ММ

С.Сейфуллин атындағы №5 көпсалалы мектеп-лицей

«PISA типтік тапсырмаларын дайындауда пәнаралық байланыстарды қолдану»

Дайындаған: Мусина Б.Ж.

Степногорск 2015

«PISA типтік тапсырмаларын дайындауда пәнаралық байланыстарды қолдану»

Мақсаты:

PISA тапсырмаларын құрастыруда пәнаралық байланыстарын анықтау

Міндеттері:

1)Оқушыларға функционалдық сауаттылығын арттыруда пәнаралық тапсырмалардың әсері

2)Әр пәнге ортақ тапсырма құрастыру

3)Тапсырмаларды әріптестерімен бөлісу

Туындаған мәселенің шешімі:

Жоспарлан мемлекеттік стандарттың аясында тапсырмаларды ұтымды пайдаланады.

Тиімділігі:

Бүгінгі таңда, Қазақстандық білім беру жүйесінің алдында білім сапасының бәсекелестігін арттыру, шынайы өмірлік кезеңдерге бейімделендіру мәселелері тұр, өйткені адам қоғамда түрлі өмірлік мәселелерге байланысты дұрыс шешімдер қабылдау, жоғары кәсіптілік пен интеллектуалдық әрекеттерді қажет ететін жағдайларда заман талабына сай өмір сүруге үйретеді.

Нақты тұжырымға келу

PISA типтегі тапсырмаларды оқушыларға ұсына отырып, оқушылардың білім деңгейін халықаралық деңгейге жеткізу.

«Адамзат үшін ХХІ ғасыр - жаңа технологиялар ғасыры болмақ, ал осы жаңа технологияларды жүзеге асырып, өмірге енгізу, игеру және жетілдіру - ұстаздардың қолында»-деп Елбасы Н.Ә.Назарбаев атап көрсетті.

Бұл көмекші құрал мұғалімдерге арналған. Жаратылыстану пәндері барысында,яғни жаңа тақырыпты өту кезеңінде немесе мағынаны тану сатысында қолдануға арналған. Ол оқу барысында меңгерген білімдері мен дағдыларын өмірлік жағдайларда қолдана білу ептіліктерін бағалауға бағытталған. Оқушылар алған білімдерін күнделікті өмірде қолдана алу жағы бізде қиындық тудырып жатады.Сондықтан да Әр сабақты өту барысында өмірмен тікелей байлданысты немесе өмірде болған оқиғи және де табиғи құбылысты оқушылардың өздеріне талдата отырып сабақ түсіндірсе,ондай сабақтың нәтижесінің тиімді болары сөзсіз.

PISA халықаралық зерттеуі барлық білім беру ұйымдарындағы оқушылардың оқу, математика және жаратылыстанудан білім жетістіктерін анықтауды мақсат етіп қояды. Зерттеу оқушылардың қабілеттерін емес, ол оқу барысында меңгерген білімдері мен дағдыларын өмірлік жағдайларда қолдана білу ептіліктері.

Кәзіргі мектеп бағдарламасында өмірлік жағдайлармен байланысты тапсырмалар жоқ деп айтуға болады.

Оқушылармен жұмыс істеу барысында үйге тапсырма беріп табиғи құбылысты бақылаңдар деген тапсырмаларда оқушылар өте қатты қиналады.

Сондықтан да әр тақырыпты өтпес бұрын тақырыптың өмірмен байланысын талқылап алсақ,сабақ барысын өмірмен байланыстыру оқушылыр үшін оңай болары сөзсіз.

Осылайша балаларды ХХI ғасырда және кейінгі ғасырларда да өмір сүру үшін қажетті дағдылар мен қасиеттермен қаруландыру мұғалімдер үшін ынталандырушы күш болып табылады. Балалар күннен күнге қолжетімділік артып келе жатқан анағұрлым кең коммуникациялық үдерістерге тиімді және ойдағыдай қатысуға мүмкіндік беретін сыни тұрғыдан ойлау мен зерттеу дағдыларын дамытуы керек. Осылайша сыни тұрғыдан ойлауды дамытудағы әдіс-тәсілдерді қолдану сабақта көп нәтиже береді. Оқушының жеке басын дамыту үшін мынандай қағидаларды есте үнемі ұстап отырдым.

1.Баланың бойындағы құмарлығын, қызығушылығын жойып алмай оны үнемі алға жылжуға деген талап тілектерін, сұраныс пен мұқтаждарын ескеру, шығармашылығын жетілдіру.

2. Білімді өз бетімен іздену арқылы ойлауға жағдай жасау.

3. Өзін-өзі қалыптастыратын тұлға қалыптастыру

Тапсырмалар

1 тапсырма

Жойқын күші бар торнадо соғып кеткенде оның кеселіне ұшырағандардың ішінде жүні жұлынып,жұрдай болған тауықтар тірі қалады.

Тауықтың тірі қалу себептерін дәлелде

Мүмкін болу жауаптары:А) атмосфералық қысымның әсері

Ә) түлеуге бейім болғандықтан

2 тапсырма

1202 жыл. Жылнамашы сопы түнде көрген ғаламатын таң сәріде қолы дірілдеп былай деп жазып қалдырған: «Түнгі сағат бесте аспан әлемінде түгелдей жұлдыздар аға бастады, жұлдыздар аспаннан құлап жерге түсіп жатты.» Ал Новоградта кіші діндер шіркеу мұнарасына шығып тұрған кезінде «жұлдыз» жаңбырын былайша көреді. Ол төмен түскенінде жұртқа ұрейленіп былай дейді. : «Көптеген періште от шашып,оқ атты,бұл оқтар бұлттан шығып жерге жаңбырша жауды.»

Жұлдыздың жерге құлауы мүмкін бе? Жауабыңды дәлелде?

Мүмкін болу жауаптары; А) кеңістіктегі құбылыс

Ә) метеоридтер атмосфера қабатындағы оттегі

әсерінен жана бастайды

Б) метеоридтер жердің тартылыс күштеріне

енгенде аса үлкен жылдамдықпен жерге құлайды

3 тапсырма

Астана қаласының көшелерінде көлік өте көп. Көктем және күз айларында ауа райының үнемі өзгеруіне байланысты жолдарға тұз себіледі.

Себілген тұздың әсерін анықта

Мүмкін болу жауаптары; А) Булану әсерінен ауаға таралады

Ә) Коммуникация құралдарына зиянды әсерін

тигізеді (шірітеді,коррозия)

Б)Жол шетіндегі топырақтың құнарлығын

кемітеді.

4 тапсырма

Қазақстанда темірдің бай қоры бар,ол Торғай темір кенді бассейінде және Орталық Қазақстанды орналасқан. Қазіргі кезде елімізде темірдің жүздеген кен орындары мен кен жылғалары белгілі болып отыр. Көптеген кен орындарындағы кеннің жер бетіне жақын жатуы оны арзан,ашық әдіспен өндіруге мүмкіндік береді.

Темір кен орынының маңыздылығын дәлелде

Мүмкін болу жауаптары: А) темір тірі организімде қан құрамында болады

Ә) жер қыртысының 4,2% тиесілі

Б) метеориттер темірден тұрады

В)электромагниттік қасиеті өте жоғары

5тапсырма

Егер Жер бетін суық жайлап ауа температурасы -196 градусқа төмендесе табиғат қандай өзгеріске ұшырайды?

Мүмкін болу жауаптары: А) оттегі сұйық күйге айналады

Ә) тірі ағзалар тіршілігін жояды

Б) биосфера,атмосфера қабаты жойылады

6тапсырма

Әлемнің бірқатар елдерінде оба ауруы белең алды. Кқршілес елдер аталған аурудың алдан алу мақсатында жаппай вакцина жүргізді.

Вакцинаны жүргізу керек пе?

Мүмкін болу жауаптары: А) керек, жүре пайда болатын қолдан жасалған иммунитетті көбейту

7тапсырма

Арал табанынан ұшқан тұздар Жетісу Алатауы шыңдарынан табылып отыр.

Табиғатта қандай өзгерістер әкеледі? Неліктен

Мүмкін болу жауаптары: А) Тұз мұздықтарды қасиетіне байланысты ерітеді.

8тапсырма

Қатты қысқы аяздар кезінде ауа температурасы -40градус болғандықтан, ұшатын құстар ұша алмайды. Неліктен.

Мүмкін болу жауаптары: А) Құстардың қанының ағымы баяулайды,қоюланады.

Б) ауа қапшықтарының температурасы төмендейді.

9 тапсырма

Радиоэлектронды аспаптарлағы электр түйсіндері күмістен немесе алтыннан жасалады. Бұдан басқа арзандау металды неге қолданбайды?

Мүмкін болу жауаптары: А) электр өткізгіштігі жоғары.

10 тапсырма

Адамның жалпы температурасы 36,7 градус болады. Ал неге асқазанның температурасы 38,5 градус болады,

Мүмкін болатын жауаптары: Ішкі және сыртқы температуралары әртүрлі

Құзыреттілікті қалыптастыруға бағытталған тапсырмаларды орындау

Химия. 8-сынып. «Су. Ерітінділер. Негіздер» тақырыбы

«Қиярды тұздаудағы химиялық процестер»

Зертханалық және өндірістік тәжірибе нәтижелері мына мәліметтерді қарастырады: суық суда тұздалған қиярдың салмағы ортаға байланысты азып және көбейіп отыруы мүмкін. Жаңа піскен қиырдың құрамында 95-96% су болады. Қалған 4-5% ерімейтін қосылыстардан тұрады. Сұйыққа батырылған жаға піскен қияр - ол физика-химиялық жүйе болып табылады. Табиғат заңына сәйкес ерімей қалған әр қосылыстар қияр бойымен біркелкі таралады, яғни барлық аймақта оның концентрациясы біркелкі болады. А деген адамның саяжай учаскесінде биыл көкөніс өте көп мөлшерде жиналып алынды. Қысқа дайындық жасау үшін А қиярды тұздауды ойластырды. Ол қиярды тұздау үшін тұзды ерітінді дайындау керек болды.

Сұрақ - 1: Табиғатзаңынасәйкесерімейқалғанәрқосылыстарқиярбойыменбіркелкітаралады, яғнибарлықаймақтаоныңконцентрациясыбіркелкіболадыдегентүсініккеқалайжауапберередің?

А. Бұл процесс химиялық реакция жылдамдығынакеледі.

В. Бұл диффузия құбылысынакеледі.

С. Бұлешбіржауаптықажететпейді.

D. Бұл тек табиғизаңдылық.

Сұрақ - 2: Қиярдытұздауға 500г 7%-тіерітіндідайындауүшінқажеттітұз бен судыңмассасынесептеңіздер. Ас тұзыныңформуласынжазыңыздар.

А m(су) = ω ^. m_ерт = 500г^. 0,07 = 35г, m(тұз) = 500 - 35 = 465г, КCl

В m(тұз) = ω ^. m_ерт = 500г^. 0,07 = 35г, m(су) = 500 - 35 = 465г, NaCl

С m(тұз) = ω ^. m_ерт = 50г^. 0,07 = 3,5г, m(су) = 50 - 35 = 15г, NaCl

D m(тұз) = ω ^. m_ерт = 5г^. 0,07 = 0, 35г, m(су) = 50 - 35 = 25г, КCl

Бір тармақ ретінде ұпай жинау сұрақтары (Иә\жоқ )

1. Жерден басқы планеталарда «су» бар ма?

А) иә

Б) жоқ

2. Айда тірішілік етуге бола ма?

А) иә

Б) жоқ

3. Күн мен айды бір мезгілде көре аламыз ба?

А) иә

Б) жоқ

4. Өзен кері аға ма?

А) иә

Б) жоқ

5. Аусыз жерде тіршілік ету мүмкін бе?

А) иә

Б) жоқ

6.Жұлдыздар жерге құлай ма?

А) иә

Б) жоқ

7. Аспанда жол бар ма?

А) иә

Б) жоқ

8. Басқа планеталарда адам өмір сүре ала ма?

А) иә

Б) жоқ

9. Мұхит суымен адам қоректене ала ма?

А) иә

Б) жоқ

10. Мәңгі тон еруі мүмкін бе?

А) иә

Б) жоқ

\

Қорытынды

Бұл жобада PISA халықаралық бағдарламасы бойынша бала қасиеттерінің үлкендер өміріне көшуі кезеңіне сәйкес пәнаралық байланысты негізге алынып тапсырмалар құрастырылды.

Алғашқы бес тапсырма оқушылардың жаратылыстану сауаттылығын арттыру үшін табиғаттағы түрлі өзгерістерді, яғни құбылыстарды ғылыми тұрғыдан түсіндіру арқылы олардың болашақта болатын өзгерістерді болжап, білуіне негізделген.

Кейінгі бес сұрақ жекеленген пән бойынша құрастырылған тапсырмалар.

Соңғы бөлім «Бір тармақ ретінде ұпай жинау сұрақтарына (Иә\жоқ )» құрастырылды.

Оқушылар жоғарыдағы тапсырмаларды орындай отырып, шығармашылық қабілеті шыңдалып, өзіндік білімі қалыптасады. Сын тұрғысынан ойлау дағдылары артады.

Мазмұны

1.Түсініктеме............................................................................................................3

2.Кіріспе....................................................................................................................4

3.Тапсырмалар.........................................................................................................6

4.Бір тармақты тапсырмалар................................................................................10

5.Қорытынды.........................................................................................................11

6.Пайдаланған әдебиеттер....................................................................................13

Пайдаланған әдебиеттер

1. В.Усиков, Т.Казановская, А.Усикова, Г.Зәбенова

«Қазақстанның экономикалық және әлеуметтік географиясы» 9-сынып

Алматы «Атамұра»2013

2. Р.Әлімқұлова, Р.Сәттімбеков, А.Соловьева

Биология 8-сынып

Алматы «Атамұра» 2012

3. Н.Нұрахметов, К.Сарманова, К.Жексембина

Химия 8-сынып

Алматы «Мектеп» 2008

1. Н.Нұрахметов, К.Сарманова, К.Жексембина

Н.Заграничная, Ә. Темірболатова

Химия 9-сынып

Алматы «Мектеп» 2013

12