Урок по биологии на темуОрганикалық дүниенің алуантүрлілігі (9класс)

Келісілді:

Күні:

Сыныбы:9

Сабақтың тақырыбы: Органикалық дүниенің алуантүрлілігі

Сабақтың мақсаты:

макроэволюция және оның бағыттарына байланысы ұғымдарды пысықтау және тіршілік дамуындағы бес заман туралы жалпы түсінік қалыптастыру;

сабақта әр түрлі жұмыс түрлерін ұйымдастыру арқылы оқушылардың интеллектуалды қабілеттерін дамытып, салыстыру, талдау өзіндік ой қорытындысын жасауға жаттықтыру;

оқушыларды геохронологиялық кестені пайдалана отырып, органикалық дүниенің бірлігі мен даму тарихы, ағзалық әлем эволюциясының дәлелдерімен байланыстар мысалдары арқылы дүниеге ғылыми көзқарастарын қалыптастыру;

сабақта қолданылған оқыту әдістерін меңгеруге қызығушылығын тудыру, бағалау өлшемдерін меңгерту, өзіне сыни көзқараспен қарауға тәрбиелеу.

Сабақтың типі: Білімді бекіту

Сабақтың түрі: Практика

Сабақтың технологиясы, әдіс - тәсілдері: Дамыта оқыту технологиясы және проблемалық оқыту технологиясы элементтері, эвристикалық әңгіме, оқулықпен және өзіндік жұмыс, жаттығу әдісі, проблема шешу, тест,тірек-сызбалармен жұмыс, кесте толтыру

Қолданылатын көрнекіліктер: Геохронологиялық кесте «органикалық дүниенің даму тарихы», тірек-сызбалар, «архей заманындағы ороморфоздар», «мезозой заманыдағы органикалық дүниенің дамуы», суреттер: «органикалық дүниенің даму тарихы» оқулықтың алғашықы және соңғы мұқабасы, ақпарат материалдары, тест тапсырмалары, қосымша және негізгі оқулықтар

Сабақтың барысы:

І.Ұйымдастыру кезеңі.

ІІ.Тірек білімдерді өзектілеу:

1) БЛИЦ - сұрау:

• Биологиялық прогресс және биологиялық регресс дегеніміз?

• Ароморфоз, дигенерация және идиоадаптация ұғымдарына сипаттама беріңдер

• Органикалық дүниенің қандай дәлелдемелері бар?

• Тіршіліктің пайда болуы жөнінде қандай теорияларды білесіңдар т/б

ІІІ. Жаңа сабақты түсіндіру.

1. Архей және протерозой заманы

2. Полезой және мезозой заманы

3. Кайнозой заманы

1. Архей және протерозой заманы

Органикалық дүниенің даму тарихы

Архей заманы

Протерозой заманы

Ағзалардың жынысты көбеюге қабілеттілігі пайда болды

Жануарларда екі жақты семметирия қалыптасты

Орпталық жүйке жүйесі қалыптаса бастады

Ағзалардың құрылысы күрделене бастады

Фотосинтездің пайда болуы тірі ағзаларды екі топқа бөлді

Желілілер типінің алғашқы өкілдері шықты

Желбезек түріндегі тынысалу мүшелері қалыптасы

Полеозой және мезозой заманы

Органикалық дүниенің даму тарихы

Полезой заманы

Мезазой заманы

Кембрий кезеңі

Өсімдіктер құрлыққа шықты, псилофиттер пайда болды, трилобиттер кең тарады

Ордовик кезеңі

Силур кезеңі

Девон кезеңі

Тас көмір кезеңі

Пермь кезеңі

Маржан рифтері түзілді, басаяқты және бауыраяқтылар көбірек дамыды

Климат өзгеріп, тау түзілу әрекеті жүре бастадыалғашқы құрлық жәндігі өрмекші шықты

Шөл және шөлейт жерлер пайда боды, қосмекенділер құрлыққа шықты

Жорғалаушылар пайда болды, шаңжапырақтар, плпундар, қырықбуындар қаулап өсті

Тыныс алу өкпе арқылы жүзеге асты, жалаңаш-тұқымды өсімдіктер шықты,климат суытты

Кембрий кезеңі

Кембрий кезеңі

Кембрий кезеңі

Жорғалаушылар заманы болды.Құрлықта шөпқоректіжәне жыртқыш динозаврлар, теңізде ихтиозалар тіршілік етті.

Жорғалаушылар біртіндеп ауа кеңестігін игере бастады, ұшуға беймделген бунақденеқоректілер шықтыархеоптерикс құстардың шығуына жол ашты

Жабықтұқымды өсімдіктер пайда болды, климаттың салқындауы-нан ежелгі жорғалаушылар жойылып, орнына құстар мен сүтқоректілер келді.

Кайнозой заманы

Кайназой заманы

Үштік кезең

Төрттік кезең

Ашық далалы жерлер пайда болды

Бірнеше мұз басулар болды.

Ірі-ірі сүтқоректілер жаппай қырыла

бастады

Адамдар пайда болды

Мәңгі жасыл ормандар жойылды

Астық тұқымдас өсімдіктер кең тарады

Сүтқоректілер қатаң климатқа биімделе бастады

ІV. Жаңа сабақты бекіту .

Мақсаты: оқушылардың жаңа тақырып бойынша білім деңгейін тексеру, білімді қолдана білу білігін тексеру, бақылау және бағалау.

1. Тақтада графопроектордан оқушыларға 15 сұрақтан құралған тест сұрақтары беріледі,(қосымша қолдарына таратылады), белгіленген 15 минут уақыттан соң экранға жауап эталоны ілінеді. Оқушылар өз-өздерін бағалап, нәтижесін оқытушыға хабарлайды.(үй тапсырмасы бойынша)

2) Замандар мен кезеңдер арасындағы сәйкестікті анықтаңдар:

Архей ------------------------------------------------------------------------------

Мезозой ---------------------------------------------------------------------------

Кайназой -------------------------------------------------------------------------

Протерозой ----------------------------------------------------------------------

1-кембрий 7- пермь

2-карбон 8- девон

3-мел 9- палегон

4-ордовик 10- венд

5-неоген 11-триас

6-силур 12-юра

3) Оқулықпен жұмыс:

саластырмалы кестені толтырыңдар.

Үдеріс

Қандай жүйелі санаттар түзіледі

Негізгі қозғаушы күштері

Өту мерзімі

Амалдары не бағыт жолдары

Биологиялық нәтиже

Микроэволюция

Макроэволюция

5) Сендердің ойларыңша жануарлар мен өсімдіктер ароморфоздарның қайсысы маңызды екнін көрсетіңдер.Олар қашан пайда болы?

Өсімдік

Заман

Кезең

Жануар

Заман

Кезең

6) Ұсынылып отырған тірек-сызбаның бос көздерін толтырып, түсініктеме беріңіздер:

Күн тарихының кезеңдері мен замандары

Палезой заманы

Протерозой заманы

Мезазой заманы

Кайназой заманы

Топтың жұмысына сипаттама беру, рефлексия жүргізу.

- Сабақ материалы сіз үшін қызықты болды ма?

- Не түсініксіз қалды?

- Алдағы сабақтарда толығырақ білгіңіз келетін мәселе туралы айтарыңыз бар ма?

V. Бағалау кезеңі

Сабаққа белсене араласып отырған , үй тапсырмасын толық орындаған және қосымша сұрақтарға жауап берген оқушыларды мадақтай отырып бағалаймын, бағасын журналға түсіремін.

VІ. Үйге тапсырма беру

* § 57 Органикалық дүниенің даму тарихы тақырыбын оқу,тақырып мазмұны бойынша лекция материалын толықтыру, ақпарат материалын жинақтау;

* Практикалық тапсырма:

Геохронологиялық кестені пайдалана отырып, органикалық дүниенің дамуына сипаттама беріңдер:

А) Архей заманындағы ароморфоздар

В) Өсімдіктердің құрлыққа шығуына себеп болған ароморфоздар

С) Жануарлардың құрлыққа шығуына себеп болға ароморфоздар

Д) Мезозой заманындағы органикалық дүниенің дамуы

* Оқулықтағы 235 бетте берілген 2 және 3 кестені толтыру.

* СӨЖ «Органикалық дүниенің алуантүрлілігі»