Органикалық молекулалардың абиогендік синтезі. Тіршіліктің пайда болуы туралы қазіргі көзқарастар. Қазіргі кезде жерде тіршіліктің пайда болуы мүмкін бе?

Пән: Биология

Сынып: 9 «А»

Күн: 25.02.2014 жыл

Сабақтың тақырыбы: §47. Органикалық молекулалардың абиогендік синтезі.Тіршіліктің пайда болуы туралы қазіргі көзқарастар.Қазіргі кезде жерде тіршіліктің пайда болуы мүмкін бе?

Сабақтың міндеттері:

А) Білімділік: Оқушыларға тіршіліктің пайда болуы туралы осы заманғы түсініктер жайында мағлұмат беру;

Ә) Дамытушылық: Оқыту кезінде оқушыларға тапсырмалар, деңгейлік сұрақтар пайдалана отырып, қызығушылықтарын, ой-өрістерін арттыру;

Б) Тәрбиелілік: Оқушыларды өз беттерінше жұмыс жасауға, бірін-бірі тыңдап, өз ойларын білдіре алуға, алған білімдерін іс-жүзінде қолдана білуге тәрбиелеу;

Сабақтың типі: Жаңа сабақ

Сабақтың түрі: Аралас

Сабақтың әдісі: баяндау, сұрақ-жауап, кесте

Сабақтың көрнекілігі: тест, т.б.

Сабақтың барысы:

І. Ұйымдастыру кезеңі: Оқушылармен сәлемдесу, түгелдеу, зейіндерін сабаққа аудару.

ІІ. Үй тапсырмасын сұрау:

Лездемелік сұрақтар:

1. Бір-біріне қарама-қарсы екі көзқарасты ата...

2. Биогенез қандай көзқарас?

3. Абиогенез қандай көзқарас?

4. Бақалар мен бунақденелілер ылғалды топырақтан пайда болады деп жазған ғалым кім?

5. Ф.Реди қандай болжам айтты?

6. 1809 жылы Жан Батист Ламарк қандай еңбек жазды?

7. Жұмыртқа жұмыртқадан шығады деген кім?

8. Виталистік теорияны қалай түсінесің?

9. Л.Спалланцанидің дәлелдеуінің нәтижесі не болды?

10. Луи Пастерге ұқсас етіп және сол мерзімде тәжірибе жасаған кім?

ІІІ. Жаңа сабақ:

Орыс биохимигі Александр Иванович Опарин 1922 жылы тіршіліктің Жер бетінде шығу тегінің табиғи теориясын тұжырымдады. Содан бері ол ең дұрыс және парнайы ғылым ретінде мойындаған тұжырым болып есептеледі. А.И.Опарин 1970 жылдан бастап тіршіліктің шығу тегін зерттеу жөніндегі Халықаралық қоғамды басқарды. А.И.Опарин коацерваттардың - сулы ерітіндідегі ағзалық заттардың тұрақты конгломераттарының пайда болу мүмкіндігін сынақтәжірибе арқылы дәлелдеді. Олар химиялық заттардың құрам бөлігі бола тұра кейбір тірі нәрсенің қасиеттерін көрсете алады. Сөйтіп коацерваттар протобионттар, яғни «тіршілік жолашары» деп атала бастады.

Ағылшын биологі Джон Холдейн 1925-1929 жылдары Опариннің ойын одан әрі дамытты. Ол коацерваттардың тұрақтылығын көрсетіп, ағзалық заттарды қалыптастырудағы тұрақтылығын көрсетіп, ағзалық заттарды қалыптастырудағы энергия көзі ретінде ультракүлкін сәуле шығарудың рөлі туралы болжам айтты.

Америкалық жас ғалым Стенли Миллер 1953 жылы Опарин мен Холдейннің болжамын сынықтәжірибе тексеру мақсатында тәжірибелер топтамасын жүзеге асырды.

Америкалық зерттеуші Сидней Фокс аминқышқылдардың құрғақ қоспасын 130⁰С-ге дейін қыздырып, 200-ге дейін аминқышқылы бар өте тұрақты полимер алды. Оны протеиноид деп атады.

Су көтерілген кезде даяр нәруыздар мұхитқа қосылды. Алынған протеиноидтардың кейбіреулерінде өршітпелі белсенділік болды, яғни дұрысырақ айтқанда, фермент десе де болады. Фокстан кейін өзге зерттеушілер де жоғары температура орнына төменгі температурада, өршіткінің орнына саз алып, ұқсас тәжірибелерді ойдағыдай қайталады. Мұндай полипептидті тізбектер ХХ ғасырдың метеориттік заттардағы өзге ағзалармен бірге табылды.

ІҮ. Жаңа сабақты бекіту:

Деңгейлік тапсырмалар:

А-1. Опарин теориясының мәні неде?

2. Опарин-Холдейн болжамын сынақтәжірибемен дәлелдеген кім?

В-1. Алғашқы ағзалық заттардың абиогендік синтезін қандай модельді тәжірибелер расқа шығарды?

2. С.Мюллер сынақтәжірибелерінің мақсаты неде?

С-1. Коацерваттар қандаай энергия көзін пайдаланады?

2. Миллер құтысы деген не?

Жаңа терминдермен жұмыс:

Биогенез -

Абиогенез -

Өзінен-өзі жаралу -

Коацерваттар -

Протобионттар -

Миллер құтысы -

Полипептидті тізбектер -

Протеноидтар -

Ү. Бағалау:

ҮІ. Үйге тапсырма: : §47. Органикалық молекулалардың абиогендік синтезі.Тіршіліктің пайда болуы туралы қазіргі көзқарастар.Қазіргі кезде жерде тіршіліктің пайда болуы мүмкін бе?