Практикалық жұмыс биология сайыс

БИОЛОГИЯ. 7 сынып ІІ-тур

A

Мына анықтамаларға байланысты терминдерді тауып жазу керек. Сіз тек керекті

терминдерді ғана жазасыз.

Саңырауқұлақтың жіпшелері мен жоғары сатыдағы өсімдіктердің тамырының симбиозы

(селбесуі )-----------------------------------------------------------------------------------------------------------

Саңырауқұлақты зерттейтін ғылым ---------------------------------------------------------------------------

Жануардың дене құрылысын зерттейтін ғылым------------------------------------------------------------

Жорғалаушылар мен Қосмекенділерді зерттейтін ғылым саласы---------------------------------------

Жапырақ сағағының түбінде орналасқан , әр түрлі пішінді майда жапырақшалар -----------------

Шар пішінді бактерия түрі--------------------------------------------------------------------------------------

Сыртқы ортаның температурасына тәуелді , дене температурасы тұрақты емес жануарлар-----------------------------------------------------------------------------------------------------------

Жабық тұқымды өсімдіктердің генеративті мүшелері ----------------------------------------------------

Балықтарды зерттейтін ғылым---------------------------------------------------------------------------------

Өсімдіктер дүниесін жіктеуде ең жоғары категорияларда тұратын, таксондардың бірі--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

В

Мына тапсырмаларды оқып алып, өз ойыңды тұжырымдайсың, келіссең, «иә», келіспесең

«жоқ» деп жауап беруің керек .

1. Орман жаңғағының тұқымы өнбес бұрын, сырты қатты қабықпен қапталған.

2. Крахмал дәндері - ол қорға крахмал жинаған лейкопластар.

3. Ұрықтанған соң, тұқымбүршігі тұқымға айналады.

4. Кіраікшелі кебісшені Қарапайымдар патшалығына жатқызады.

5. Барлық омыртқасыздар іштей ұрықтанады.

№1 №2 №3 №4 №5

№1

№2

№3

№4

№5

С

Еркін жауап беретін тапсырма

Балықтың даму сатысының логикалық тізбегі берілген. Көрсетілмеген стадиясын көрсет.

---------------, ұрық, дернәсіл ,--------------------, ересек балық

Д

Биологиялық терминдерге түсініктеме беріңдер:

А) Орнитология ------------------------------ Е) Гельминтология -----------------------------

Б) Герпетология ------------------------------ Ж) Маммалогия----------------------------------

В) Микология--------------------------------- З) Физиология -----------------------------------

Г) Зоология ----------------------------------- К) Лихенология------------------------------------

Д) Цитология ---------------------------------- У) Бриология --------------------------------------

БИОЛОГИЯ. 8 сынып ІІ-тур

А

Мына анықтамаларға байланысты терминдерді тауып жазу керек. Сіз тек керекті

терминдерді ғана жазасыз.

Адамның мойнында көмейдің алдыңғы жағында-------------------------------------орналасқан без.

Белгілі бір физиологиялық қызметі бойынша біріктірілген, шығу тегі бір, бірақ құрылысы әртүрлі мүшелер----------------------------------------------------------------------------------деп аталады .

Белгілі бір қызметті атқаратын жасушаның тұрақты құрылымы ----------------------деп аталады.

Адам анатомиясы , гистологиясы, цитологиясы, антропологиясы мен эмбриологиясы организмнің бітімі мен пішіні, құрылысы мен дамуы туралы ғылым --------------------------------------------------------------------------------------------------------деп аталады.

Шығу тегінің , тіршілік еткен ортасының , жалпы морфологиялық және физиологиялық, тұқымқуалаушылық ерекшеліктерінің , сондай-ақ салт-дәстүрлерінің ортақтығымен бірігіп, тарихи қалыптасқан адамдар тобы------------------------------------------------------------деп аталады.

Қарапайымдар типіне жататын жәндіктер--------------------------------------------------деп аталады.

Сұйық ұлпаға жататын-------------------------------------------------------------------------- деп аталады.

Ересек ағзаның жеке мүшелері қалыптасатын саты-------------------------------------- деп аталады.

Синантроптың қаңқа қалдығы табылған жер----------------------------------------------- деп аталады.

Жарықта жасыл өсімдіктер тәрізді, ал қараңғыда жануарлар тәрізді қоректенетін қарапайымдар--------------------------------------------------------------------------------------деп аталады.

В

Ойланып, жауап беріңдер:

Өсімдіктерге қарағанда жануарлар мен адамдар қозғала алады.Неліктен?

Жалпы тірі ағзалардың қозғалысы мен дене пішіні симметриясы арасында қандай да бір байланыс бар ма?

С

Билогиялық есептерді шығарыңдар:

Бір түп қайың 1 тәулікте 60 кг су буландырады.Мектеп ауласындағы 15 түп қайың 1 тәулікте қанша су буландырады? Шелектің сыйымдылығы10 кг болса, 15 түп қайың 1 тәулікте неше шелек су буландырады?

Д

Биологиялық терминдерге түсініктеме беріңдер:

А) Орнитология ------------------------------ Е) Гельминтология -----------------------------

Б) Герпетология ------------------------------ Ж) Маммалогия----------------------------------

В) Микология--------------------------------- З) Физиология -----------------------------------

Г) Зоология ----------------------------------- К) Лихенология------------------------------------

Д) Цитология ---------------------------------- У) Бриология --------------------------------------

БИОЛОГИЯ. 9 сынып ІІ-тур

А

Мына анықтамаларға байланысты терминдерді тауып жазу керек. Сіз тек керекті

терминдерді ғана жазасыз.

Бүйректі тексеріп емдейтін дәрігер ---------------------------------------------------------------------------

Маса арқылы жұғатын ауру-------------------------------------------------------------------------------------

Бейорганикалық заттарды сіңіріп, органикалық зат түзетін ағзалар -----------------------------------

Көз қарашығының орталығы - жұлынның орналасқан---------------------------------------------------

Эритроциттер түзіледі--------------------------------------------------------------------------------------------

Өт бөлетін без------------------------------------------------------------------------------------------------------

Құрылысы, атқаратын қызметі ұқсас жасушалар жиынтығы--------------------------------------------

Жасуша орталығының негізін құраушы----------------------------------------------------------------------

Зиготадан туғанға дейінгі ұрықтық даму процесі----------------------------------------------------------

Ми сауытына кіретін сүйектер---------------------------------------------------------------------------------

В

Биологиялық терминдерге түсініктеме беріңдер:

А) Орнитология ---------------------- Е) Гельминтология --------------------------------

Б) Герпетология -------------------- Ж) Маммалогия-------------------------------------

В) Микология ------------------------ З) Физиология--------------------------------------

Г) Зоология --------------------------- К) Лихенология--------------------------------------

Д) Цитология------------------------ У) Бриология -----------------------------------------

С

Билогиялық есептерді шығарыңдар:

Бір тәулікте адам тыныс алуға 430 г оттегін жұмсайды. 1 га орман 1 сағатта 200 адамға жетерлік оттегін бөледі. 1 га орман 1 сағатта қанша салмақты оттегін ауаға бөледі?

Д

Еркін жауап беретін тапсырма

1. Өсімдіктер жүйесінде көрсетілмеген таксонды көрсетіңіз.(таксондар реті төменге қарай

көрсетілген ):

--------------, класс ,----------, тұқымдас, туыс ,-----------

БИОЛОГИЯ. 10сынып ІІ-тур

А

Мына анықтамаларға байланысты терминдерді тауып жазу керек. Сіз тек керекті

терминдерді ғана жазасыз.

Оттегіне бай таза ауаны қажет ететін «өсімдік пионері» деп аталатын өсімдік---------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Маса арқылы жұғатын ауру ------------------------------------------------------------------------------------

Нуклеин қышқылдары түзіледі --------------------------------------------------------------------------------

Бүйректі тексеріп, емдейтін дәрігер---------------------------------------------------------------------------

Жыныс жасушасы------------------------------------------------------------------------------------------------

Туа біткен, түс айыра алмайтын көз алмайтын ауру ------------------------------------------------------

"Тіркесті тұқым қуалау" заңын ашқан ғалым---------------------------------------------------------------

Жасушаның бейорганикалық заты-----------------------------------------------------------------------------

Ми бағанасынан тарайтын жүйке саны-----------------------------------------------------------------------

Адамның жүрегінің бөлігі---------------------------------------------------------------------------------------

В

Ойланып, жауап беріңдер:

Бір оқушы би кешінде вальс билеп жүр . Би билеу кезінде оқушының қандай мүшелері мен жүйелері қатысады? Неліктен? Неге олар біртұтас қызмет атқарады?

С

Берілген гормондарды тиісті бездерге сәйкес бөліңіз.

1. кальцитонин 6. тимозин

2. глюкагон 7. Адреналин

3. инсулин 8. кортизон

4. соматотропин 9. эстрагены

5. тироксин 10. вазопрессин

Гипофиз

Ұйқы безі

Бүйрек безі

Жыныс

Қалқанша

Тимус

Д

Органикалық зат және оның қызметі арасындағы сәйкестікті орнатыңыз.

1. Саңырауқұлақтардың клеткалық қабырғасының компоненті

2. Өсімдіктердің клаткалық қабырғасының компоненті

3. Бактериялардың клаткалық қабырғасының компоненті

4. Өсімдіктердің қосымша полисахариді

5. Саңырауқұлақтардың қосымша полисахариді

А. Крахмал

Б. Гликоген

В. Целлюлоза

Г. Муреин

Д. Хитин

Функциялары

1

2

3

4

5

Зат

Д

В

Г

А

Б

БИОЛОГИЯ. 11сынып ІІ-тур

А Мына анықтамаларға байланысты терминдерді тауып жазу керек. Сіз тек керекті

терминдерді ғана жазасыз.

Минералды тыңайтқыштарға жататындар-------------------------------------------------------------------

Эволюциялық ілімнің негізін қалаушы ғалым-------------------------------------------------------------

Продуценттерге жататындар------------------------------------------------------------------------------------

Ұрықтың гаструла сатысындағы ішкі қабаты---------------------------------------------------------------

Оттегіне бай таза ауаны қажет ететін «өсімдік пионері» деп аталатын өсімдік---------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Ойлау процесі … байланысты----------------------------------------------------------------------------------

Энцефалит ауруын тарататын жәндік-------------------------------------------------------------------------

Сыртқы ортамен тікелей байланыс жасайтын мүше-------------------------------------------------------

Аналық без бұл-----------------------------------------------------------------------------------------------------

Адамның қалқанша безінің құрамына кіреді---------------------------------------------------------------

Ойланып, жауап беріңдер:

Миға операция жасау кезінде хирург орталық жүлгенің алдыңғы жағында орналасқан қыртыс бөлігіне тиіп кеткенде , неліктен ауру адам аяғын немесе қолын қимылдатады?

C

Еркін жауап беретін тапсырма

Балықтың даму сатысының логикалық тізбегі берілген. Көрсетілмеген стадиясын көрсет.

----------------, ұрық, дернәсіл , ------------------, ересек балық

Д

Берілген гормондарды тиісті бездерге сәйкес бөліңіз.

1. кальцитонин 6. тимозин

2. глюкагон 7. Адреналин

3. инсулин 8. кортизон

4. соматотропин 9. эстрагены

5. тироксин 10. вазопрессин

Гипофиз

Ұйқы безі

Бүйрек безі

Жыныс

Қалқанша

Тимус

БИОЛОГИЯ. 6сынып ІІ-тур

А Мына анықтамаларға байланысты терминдерді тауып жазу керек. Сіз тек керекті

терминдерді ғана жазасыз.

1. Қазақстанда «Қызыл кітап» тұнғыш рет ............ жылы жарық көрді.

2. Елімізде өсімдіктер мен жануарлары арнайы қорғалатын оныншы қорық..........................................................................................................................................

3. ............. жылы алғаш рет ағылшын ғалымы Роберт Гук өсімдік қабығының жұқа кесіндісін микроскоп пен қарап, оны жасуша деп атаған.

4. Өте тығыз, қалың, қатты, ыстық суда, басқада қосылыстарда ерімейтін мықты зат ....................................................................................................................................................

5. Жұмыртқаның ақуызына ұқсас мөлдір, желім тәрізді созылмалы қоймалжың тірі зат .....................................................................................................................................................

6. Тек .............................................................. ұлпаның ғана жасушалары бөлінуге қабілетті.

7. Атқаратын қызметіне байланысты негізгі ұлпалар - ………………., ................................ , ............................., ............................................................................................. деп бөлінеді.

8. .................. .......- өзіндік құрылысы бар белгілі бір қызмет атқаратын ағзаның бір бөлігі.

9. Бір өсімдікте болатын әр түрлі тамырлардың жиынтығын ........................................... деп атайды.

10. Тамыр бөлімдерін жаз-.............................................................................................................

В

Гүл құрылысын толық жазыңдар:

1------------------------------------

2------------------------------------

3------------------------------------

4------------------------------------

5------------------------------------

6------------------------------------

С

Гүл аналығының құрылысын жаз.

1------------------------------

2------------------------------

3------------------------------

БИОЛОГИЯ. 6сынып ІІ-тур

А Мына анықтамаларға байланысты терминдерді тауып жазу керек. Сіз тек керекті

терминдерді ғана жазасыз.

1. Қызыл кітаптың үшінші басылымы жарық көрді .........................................................жыл.

2. Жасуша қабықшасының өте жұқарған жерін - ....................... ..........................деп атайды.

3. 1590 - 1610 жылдардың аралығында әкелі - балалы .................... ...жарық микраскобын ойлап тапты.

4. ............................... цитоплазмада орналасады, сыртында қабықшасы бар, іші шырынға толы болатын бөлігі.

5. Өсімдікке жасыл түс береді............................ өсімдіктің жасыл мүшелерінде кездеседі.

6. Жабын ұлп - ............, ............., ................................................................ деп үшке бөлінеді.

7. Қоректік заттарды өсімдіктердің бір мүшесіне екінші мүшесіне өткізетін ұлпа .............................................................................................................................. деп аталады.

8. Өсімдіктің мүшелері ......................................................................................... (вегетативті) және ................................................................................(генеративті) болып екіге бөлінеді.

9. Өсімдіктің өсімді мүшелеріне ..........., ...................., ................................................жатады.

10. Тамырдың өсу бөлімінен кейін орналасқан, қалың түктері бар бөлімі .......................... деп аталады.

В

Тамыр бөлімдерін жаз:

1-------------------------------------

2------------------------------------

3-------------------------------------

4-------------------------------------

C

Гүл аналығының құрылысын жаз. 1--------------------------------

2---------------------------------

7 сынып

ІІ .1-иә, 2-иә, 3-иә, 4-иә, 5-жоқ.

2)уылдырық , ұрық, дернәсіл, шабақ, ересек балық.

1. (Микориза2. (Микология)

3.(Анатомия)4. (Герпетология)5. (бөбешік)6. (кокки)7. (пойкилотермді немесе салқынқанды 8.(гүл, жеміс)9. (Ихтиология)10. (Бөлім)

9 сынып

уролог Безгек Өсімдіктер Арқа бөлігінде Сүйектің қызыл кемігінде Бауыр Ұлпа Центроильдар эмбриогенез Төбе, самай, маңдай, шүйде (қарақұс)

2. Шешуі. 1. 1 сағатта адам тыныс алуға неше гр оттегін қажет етеді?

430/24=17,9 г

2. 1 га орман 1 сағатта қанша оттегін бөледі?

17,9х200=3580г Жауабы.3,58 кг

Бөлім, класс, қатар,тұқымдас,туыс, түр.

8 Сынып

1. Қалқанша без.

2. Жүйе.

3.Органоид.

4.Адам морфологиясы .

5.Нәсіл

Кірпікшелі кебісше лимфа нейрула - Пекин Жасыл эвглена

в.бөлімі

1.Өсімдіктердің фотосинтез нәтижесінде түзілген органикалық заттарымен жануарлар мен адамдар қоректенеді, яғни қорекке зәру, пайдаланушылар.Осы қасиеті оны қорек іздеуге мәжбүрлейді.Сондықтан қозғалыс жасайды. Қозғалатын жануарлардың денесі 2 жақты симметриялы болса, аз қозғалатын немесе қозғалмайтын (бекініп) жануарлар сәулелі симметриялы болады .

.

сбөлімі

1.Шешуі. 1. 15 түп қайың 1 тәулікте неше кг буландырады?

60х15=900 кг

2.Судың бұл мөлшері неше шелек болады?

900/ 10=90 шелек.

Жауабы 15 түп қайың 90 шелек су буландырады.

д бөлімі

А) Орнитология - құстарды зерттейді

Е) Гельминтология -құрттарды зерттейді

Б) Герпетология - жорғалаушыларды зерттейді

Ж) Маммалогия- сүтқоректілерді зерттейді.

В) Микология - саңырауқұлақтарды зерттейді

З) Физиология -организмнің және оның жеке мүшелері мен жүйелерінің қызметін зерттейді

Г) Зоология - жануарларды зерттейді .

К) Лихенология-қыналарды зерттейді.

Д) Цитология - жасушаларды зерттейді.

У) Бриология -мүктерді зерттейді.

10

Қыналар Безгек ядрода уролог гамета дальтонизм Т.Морган Тұз: 12 жұп: 4

2.Адам ағзасы -бір-бірімен байланысқан мүшелер мен жүйелерден түратын біртұтас биологиялық түр.Би билегенде немесе кез келген қимыл -қозғалыс кезінде адам ағзасының барлық мүшелері мен жүйелері қатысады .Көптеген мүшелерден тұратын, жүйелер мен аппараттарға біріктірілген тірі ағза біртұтас болып тіршілік етеді және қызмет атқарады.

Адам денесіндегі мүшелер жүйесі бірлесіп,біртұтас ағза түзеді.Олардың жұмысы бір-бірімен тығыз байланыста, үйлесімді болғандықтан, ағза-біртұтас тіршілік иесі деп аталады.

ІІ .1-иә, 2-иә, 3-иә, 4-иә, 5-жоқ.

2)уылдырық , ұрық, дернәсіл, шабақ, ересек балық.

1. (Микориза2. (Микология)3.(Анатомия)4. (Герпетология)5. (бөбешік)6. (кокки) 7. (пойкилотермді немесе салқынқанд 8.(гүл, жеміс)9. (Ихтиология)10. (Бөлім)

11сынып

Селитра Дарвин Өсімдіктер энтодерма: Қыналар миға Тайга кенесі жұмыртқа жасуша Иод

3.Үлкен ми сыңарларында сенсорлық -сезімтал аймақтар орналасқан.Үлкен ми сыңарларының беті сұр заттан -қыртыстан түзіледі. Орталық жүлгенің алдында, маңдай бөлігінде қимыл-қозғалыс сезімтал аймағы орналасқан. Орталық жүлгенің артында тері-бұлшық ет сезімінің аймағы орналасқан.Сондықтан науқас аяқ -қолын еріксіз қимылдатады

2)уылдырық , ұрық, дернәсіл, шабақ, ересек балық.

Биология пәнінен Республикалық пәндік олимпиаданың бірінші турының тапсырмалары. 2010 жыл.

10 сынып.

I бөлім. Төрт мүмкін жауаптың біреуін ғана таңдауды қажет ететін тест тапсырмалары ұсынылады. Жинау қажет балдардың максималды саны- 34 (әр тест тапсырмасы үшін 1 балл).

1. Адамдардың ауруларының қоздырғыштары ... арасында кездеспейді:
   а) қыналардың; +
   б) вирустардың;
   в) қарапайымдардың;
   г) саңырауқұлақтардың.

2. Қаңдай балдырлардың жасушаларында қабатты ядролар жоқ:
   а) жасыл;
   б) қызыл;
   в) қоңыр;
   г) көк-жасыл. +

3. Саңырауқұлақтардың жасушаларында жоқ:
   а) вакуолдер;
   б) митохондриялар;
   в) пластидтер; +
   г) рибосомалар.

4. Гүлді өсімдіктердің эносперма клеткаларының ... бар:
   а) гаплоидтық хромосомалар жиынтығы; +
   б) диплоидтық хромосомалар жиынтығы;
   в) триплоидтық хромосомалар жиынтығы ;
   г) тетраплоидтық хромосомалар жиынтығы.

5. Гүл шоғыры ретінде шоқ ... бар:
   а) бақбақ;
   б) қызғалдақ;
   в) інжіргүл; +
   г) жолжелкен.

6. Адам қандай түсті орамжапырақтың органдарымен қоректенеді:
   а) үстіңгі бүршігін;
   б) қалын шалқан секілді сабағын;
   в) түрі өзгерген гүл шоғырын; +
   г) қабырлағалырнда орналасқан бүршектер.

7. Жеміс шоғыры болады:
   а) алмұртта;
   б) ананаста; +
   в) бананда;
   г) алмада.

8. Тамыртұқымдас өсімдіктерге жатады:
   а) алма ағашы;
   б) бидайық;
   в) көктерек;
   г) аталған өсімдіктердлің барлығы.+

9. Жұпар иісті ваниль - орхидея тұқымдас көпжылдық лиана. Оның ... кондитерлік өндірісте қолданады:
   а) сабақтарын;
   б) сабағы мен жапырағын;
   в) гүл шоғыры;
   г) жемістерін. +

10. Жалаңаш тұқымдас немесе қапталған тұқымдас өсімдіктердің жалпы сипаты қандай:
    а) споралардан дамуы;
    б) гүлдің болуы;
    в) тұқымнан дамуы; +
    г) спорофиттің редукциясы.

11. Паразиттік тіршілік салтын сақтанатын қарапайымдылар:
    а) тамыр аяқтылар;
    б) қыл аяқты;
    в) солнечниктер;
    г) споровиктер. +

12. Цеце масасы адамда ... тудыратын трипанозомның тасымалдаушысы болып табылады:
    а) ұйқы ауруын; +
    б) шығыс күйдіргісін ;
    в) малярияны;
    г) кокцидиозды.

13. Құстардың түсті көру спектрі:
    а) адамның түсті көру спектіріндей;
    б) спектрдің инфрақызыл бөлігіне жылжыған;
    в) гүл шоғыры;
    г) жемістерін. +

14. Жалаңаш тұқымдас немесе қапталған тұқымдас өсімдіктердің жалпы сипаты қандай:
    а) споралардан дамуы;
    б) гүлдің болуы;
    в) тұқымнан дамуы; +
    г) спорофиттің редукциясы.

15. Паразиттік тіршілік салтын сақтанатын қарапайымдылар:
    а) тамыр аяқтылар;
    б) қыл аяқты;
    в) солнечниктер;
    г) споровиктер. +

16. Цеце масасы адамда ... тудыратын трипанозомның тасымалдаушысы болып табылады:
    а) ұйқы ауруын; +
    б) шығыс күйдіргісін ;
    в) малярияны;
    г) кокцидиозды.

17. Құстардың түсті көру спектрі:
    а) адамның түсті көру спектіріндей;
    б) спектрдің инфрақызыл бөлігіне жылжыған;
    в) спектрдің ультракүлгін бөлігіне жылжыған; +
    г) адамның түсті көруіне қарағанда кең.

18. Дөңгелек құрттардан қарағанда тікенекті құрттардың ... пайда болады:
    а) ас қорыту жүйесі;
    б) бөліп шығару жүйесі;
    в) қан айналым жүйесі; +
    г) нерв жүйесі.

19. Құрт - құмырсқалардың қабаты ... арқа жағында болады:
    а) төс пен іштің;
    б) төстің; +
    в) бас төсі мен ішінің;
    г) бас төсінің.

20. Құстардың арасында ең үлкен ұяны қандай құстар салады:
    а) бүркіт;
    б) бірқазан;
    в) түйеқұс;
    г) африка ткачиктері. +

21. Берілген ағзалардың қайсысының құрылымы ең прогрессивтік сипатта:
    а) амеба;
    б) жауын құрты; +
    в) гидра;
    г) вольвокс.

22. Әлем мұхитының мекендеушілерінің көп түрлілігі байқалады:
    а) коралл рифтерінде; +
    б) тропиктерде ашық теңізде;
    в) поляр жанындағы аймақтарда;
    г) терең сулы ойпаттарда.

23. Адамның ішек-қарын жолына түскен целлюлоза:
    а) арнайы ферменттің жоқтығына байланысты ыдырамайды;
    б) тоқ ішекте бактериялармен жекеленген ыдырайды; +
    в) сілекеймен ыдырайды;
    г) панкреатикалық шырынмен ыдырайды.

24. Аш ішектің орта реакциясы қандай:
    а) аз қышқылды;
    б) нейтралды;
    в) аз нейтралды; +
    г) сілтілік.

25. Ферменттер ... болып табылады:
    а) ақуыздар;
    б) аминоқышқылдар;
    в) липидтер;
    г) көмірсутегілер. +

26. Ас қорыту үрдісінде ақуыздар ... дейін тез ериді:
    а) глицерол;
    б) май қышқылдары;
    в) моносахаридтер;
    г) аминоқышқылдар. +

27. Ауыз қуысының былжыр қабығы бұзылуы, терінің түсуі, еріндердің жарылуы, жастың көп шығуы, жарықтан қорқу секілді симптомдар ... жеткіліксіздігін көрсетеді:
    а) А;
    б) В₁;
    в) В₆; +
    г) В₂.

28. Ауруға елейтін тері рецепторлары:
    а) барорецепторлар;
    б) терморецепторлар;
    в) висцералды;
    г) ноцицепторлар. +

29. Вирусты ауруларға жатпайды:
    а) қызылша;
    б) кене энцефалиті;
    в) қызамық;
    г) дифтерия. +

26. Ас қорыту тізбегі:
а) әр элементі келесі элемент үшін ас болып табылатын табиғи қоғамдастықтағы ағзалардың бірізділігі; +
б) астың ас қорыту жолының түрлі бөлімдері бойынша бірізді өтуі;
в)өсімдіктердің шөп қоректі жануарларға, ал жануарлардың жыртқыштарға тәуелділігі;
г) экожүйеде барлық ас байланыстарының жиынтығы.

27. Адам тарапынан үнемі қатысу ... тіршілік етуі үшін қажет:
    а) тұщы су экожүйелерінің;
    б) құрлықтың табиғи экожүйелерінің;
    в) Әлемдік теңіздің экожүйелерінің;
    г) агроценоздардың. +

28. Табиғи жағдайда обаны қоздырғыштардың тасымалдаушылары:
    а) құстар;
    б) кеміргіштер; +
    в) тұяқтылар;
    г) адам.

29. Аталған ағзалардың ішінде прокариоттар дүниесіне қайсысы жатады:
    а) жасыл эвглена;
    б) инфузория-туфелька;
    в) амеба;
    г) стафилококк. +

30. Жер қабатында табылатын іздер мен тастанулар бойынша тірі табиғаттардың дамуын зерттейтін ғылым:
    а) систематика;
    б) тарих;
    в) палеонтология; +
    г) эволюция.

31. Эволюция барысында келесі үрдіс қалыптаспаған жағдайда әр ұрпақта жыныстық көбеюде хромосомалар саны еі есе артар еді:
    а) митоз;
    б) мейоз; +
    в) ұрықтану;
    г) тозаңдану.

32. Клеткалық теорияның ережелерінің бірі:
    а) бөліну кезінде хоромосомалардың клаткалары екі есе өсуге қабілетті;
    б) жаңа клеткалар бастапқы клеткалардың бөлінуі кезінде пайда болады; +
    в) клеткалардың цитоплазмасында түрлі оргоноидтар бар;
    г) клеткалар өсуге және зат алмасуға қабілетті.

33. Партеногенез кезінде азға:
    а) зиготадан;
    б) вегетативті клеткадан;
    в) соматикалық клеткадан;
    г) ұрықтанбаған жұмыртқа клеткалардан дамиды.

34. Вегетативті нерв жүйесі аталады:

а) соматикалық,

б) автономды,

в) жұлын және бас миы,

г) парасимпатикалық.

+

ІІ бөлім.Сіздерге пайымдаулар ретіндегі тест тапсырмалары беріледі, олардың әрқайсысын растау немесе олармен келіспеу қажет.жауаптарда «иә» немесе «жоқ» жауап нұсқаларын көрсетіңіздер. (Жинау қажет балдардың максималды саны - 25 балл)

1. Мүктердің гаметалары мейоз нәтижесінде пайда болады.

2. Алқа тұқымдастардың гүлдері шатыр тәрізді гүлдерге жиналған

3. Орман жаңғағының тұқымы өскенше дейін қауарған жеміссерікпен қорғалады. +

4. Ұрықтанудан кейін ұрықтар тұқымға, ал түйін жеміске айналады.

5. Омыртқасыз жануарлардың барлығының ұрықтануы сырттай болады.

6. Омыртқалы жануарлардың қаны қандай қызмет орныдаса, жәндіктердің де гемолимфасы сондай қызмет атқарады.

7. Барлық бауырмен жорғалаушылар өкілдерінің жүректері үш камералы.

8. Үй жануарларының бас миы олардың ата-бабаларының бас миынан қарағанда үлкен.

9. Бірінші қолтырауындар құрлықтағы рептилиялар болған. +

10. Барлық сүтқоректілердің ерекшелігі тірілей туу болып табылады.

11. Сүтқоректілердің көбісіне қарағанда адамда жеті мойын омыртқалары мен екі желке бұлшықтары бар.

12. Адамның асқазан -ішек жолында барлық ақуыздар аминоқышқылдарға дейін ериді.

13. Гипервитаминоз - дәрумендердің жетіспеушілігі. +

14. Адам миы мүшелердің бірі болып оттегінің жетіспеушілігін сезінеді.

15. Ауыр физикалық жұмыста ағза ойлау қызметіне жұмсалған энергия көлемін қажет етеді. +

16. Вирустық және бактериялық инфекциялармен әдетте антибиотиктердің көмегімен күреседі.

17. Радиоактивті маркерлерді табиғи немесе жасанды экожүйелерге енгізу арқылы нәрлі заттардың айналымын оқуға болады. +

18. Суккуленттер - құрғашлықыты жеңіл көтеретін өсімдіктер.

19. Орманды кесу екінші сукцессияның үлгісі болып табылады. +

20. Гендердің дрейфі эволюциялық факторлардың бірі болып табылады.

21. Адамның қолдарының тамырларының қабырғалары аяқ тамырларының қабырғаларына қарағанда қалың.

22. Шартты рефлекстердің рефлекторлық доғалар бас миында тұйықталуы мүмкін.

23. Нерв қылшығы неғұрлық қалың болса, ол нерв импульстерін соғұрлым баяу өткізеді.

24. Өтте ас қорыту ферменттері жоқ, ол майларды эмульгациялау үшін қызмет етеді.

25. Спирттік ашу түрлі жылдамдықпен анаэробты, аэробты жағдайларда өтуі мүмкін.

III бөлім.

1. Тізімде берілген мүшелер мен жүйелерді олардың эмбриогенездегі пайда болуына байланысты бөліңіз: (10 балл)

1. Өкпе

2. Сүйектер

3. Тоқ ішек

4. Жүйке жүйесі

5. Бүйрек

6. Тері

7. Бауыр

8. Қан

9. Сезу мүшелері

10. Бұлшық еттер.

Ұрық жапырақтары

Эктодерма

Энтодерма

Мезодерма

Мүшелері мен жүйелері

2. Берілген гормондарды тиісті бездерге сәйкес бөліңіз.

(10 балл)

1. кальцитонин 6. тимозин

2. глюкагон 7. адреналин

3. инсулин 8. кортизон

4. соматотропин 9. эстрагены

5. тироксин 10. вазопрессин

Гипофиз

Ұйқы безі

Бүйрек безі

Жыныс

Қалқанша

Тимус

3. Органикалық зат (А - Д) және оның қызметі (1 - 5) арасындағы сәйкестікті орнатыңыз. (5 бал)
   
   

1. Саңырауқұлақтардың клеткалық қабырғасының компоненті

2. Өсімдіктердің клаткалық қабырғасының компоненті

3. Бактериялардың клаткалық қабырғасының компоненті

4. Өсімдіктердің қосымша полисахариді

5. Саңырауқұлақтардың қосымша полисахариді

А. Крахмал

Б. Гликоген

В. Целлюлоза

Г. Муреин

Д. Хитин

Функциялары

1

2

3

4

5

Зат

Д

В

Г

А

Б

Оқушылардың биология бойынша Республикалық пәндік олимпиадасының 1 кезеңі

- 2011 жыл

Олимпиада тапсырмалары - 11 сынып

Тапсырма 1

Тест тапсырмалары бір жауап нұсқасымен ( макс. 60 ұпай - әр дұрыс жауапқа 1 ұпай).

1. Қозғалыссыз аталық жыныстық клеткалар - спермиялар ... бар:

а) көп клеткалы балдырларда б) мүктерде в) қырыққұлақтарда

г) гүлді өсімдіктерде в) қырықбуындарда г) сушырмауықтарда

2. Регенерация - жануардың ... қабілеті:

а) жыныстық жолмен көбею

б) зақымданған немесе жоғалған дене бөліктерін қалпына келтіру

в) бүршіктену

г) қоршаған ортаның әсеріне жауап беру

3. Мимикрия - бұл:

а) белсенді қорғаныс құралы

б) «қарулы» қорғаныс күштері бар түрлерге еліктеу

в) үркіту үшін бояу

г) дарақтың қоршаған фонмен ұқсастығын қамтамасыз ететін бояу

4. Бентос - бұл ... тіршілік ететін тірі ағзалар тобы

а) су қоймасының түбінде б) су қабатында в) су бетінде

г) басқа ағзаларда

5. Қарапайым амеба ... көмегімен қозғалады

а) талшықтар б) реактивті қозғалыс в) жалған аяқшалар г) кірпікшелер

6. Ішекқуыстылардың күйдіргіш клеткалары ... қызметін атқарады

а) ас қорыту

б) олжаны өлтіріп, ағзаны қорғау

в) қозуды қабылдайды

г) қоректің қорытылмаған қалдықтарын бөледі

7. Сүліктер ... құрттарына жатады

а) дөңгелек б) жалпақ в) тікенді г) қарын кірпікті

8. Олигохета - бұл ... құрт

а) көпқылтанды б) дөңгелек

в) азқылтанды г) жалпақ

9. Ұлулар ... тіршілік етеді

а) тұщы суларда б) тұщы сулар мен теңіздерде

в) құрлықта г) теңізде, тұщу суларда, құрлықта

10. Өрмекшілердің денесі ... тұрады

а) бас кеуде мен қарыннан б) бас, кеуде, қарыннан

в) денесі бөліктерден тұрмайды г) кеуде және қарыннан

11. Жәндіктерді зерттейтін ғылым

а) бриология б) энтомология

в) гельминтология г) ихтиология

12. Жәндіктердің қанаттары ... орналасқан

а) кеуде мен қарында б) кеудеде в) барлық денесінде г) бас кеудеде

13. Имаго - бұл

а) қабыршаққанаттылардың түрі б) жәндіктің дене бөлігі

в) дернәсіл г) ересек жәндік

14. Сары құмырсқа ... жатады

а)жарғаққанаттыларға б) қос қанаттыларға

6. Ішекқуыстылардың күйдіргіш клеткалары ... қызметін атқарады

а) ас қорыту

б) олжаны өлтіріп, ағзаны қорғау

в) қозуды қабылдайды

г) қоректің қорытылмаған қалдықтарын бөледі

7. Сүліктер ... құрттарына жатады

а) дөңгелек б) жалпақ в) тікенді г) қарын кірпікті

8. Олигохета - бұл ... құрт

а) көпқылтанды б) дөңгелек

в) азқылтанды г) жалпақ

9. Ұлулар ... тіршілік етеді

а) тұщы суларда б) тұщы сулар мен теңіздерде

в) құрлықта г) теңізде, тұщу суларда, құрлықта

10. Өрмекшілердің денесі ... тұрады

а) бас кеуде мен қарыннан б) бас, кеуде, қарыннан

в) денесі бөліктерден тұрмайды г) кеуде және қарыннан

11. Жәндіктерді зерттейтін ғылым

а) бриология б) энтомология

в) гельминтология г) ихтиология

12. Жәндіктердің қанаттары ... орналасқан

а) кеуде мен қарында б) кеудеде в) барлық денесінде г) бас кеудеде

13. Имаго - бұл

а) қабыршаққанаттылардың түрі б) жәндіктің дене бөлігі

в) дернәсіл г) ересек жәндік

14. Сары құмырсқа ... жатады

а)жарғаққанаттыларға б) қос қанаттыларға

в) қаттықанаттыларға г) қабыршаққанатттыларға

15. Ұлы Отан соғысында қандай мүк таңу құралы ретінде пайдаланылды?

а) көкек зығыры б) әр алуан маршанция в) сфагнум г) су фонтиналисі

16. Мүк, қырыққұлақтарда, ашықтұқымдыларда аналық жыныс клеткалары - жұмыртқа жасушалар пайда болатын мүше қалай аталады?

а) антеридий б) спорогон в) сорус г) архегоний

17. Жүйке жүйесінің құрылымдық және функционалдық бірлігі:

а) аксон б) нерв в) дендрит г) нейрон д) ганглий

18. Нерв ұлпаларының құрамына ... кіреді:

а) тромбоциттер б) эритроциттер в) фагоциттер

г) нейроглия клеткалары д) лимфоциттер

19. Жұлындағы нейрон денелерінің жинақталуы ... тудырады:

а) сұр затты б) синапсты в) нерв орталығын

г) жұлын сұйықтығын д) ақ затты

20. Нерв ұлпасына тән қасиет:

а) қаттылық б) инерттілік в) жиырылғыштық

г) қозушылық д) секрециялық

21. Сөйлеуді басқаратын мүшелер жүйесі:

а) репродуктивті б) бөлу в) нервтік

г) қан тасымалдау д) тыныс алу

22. Екі нейронның байланысу орны:

а) анализатор б) рефлекс в) синапс

г) дендрит д) рефлекторлық доға

23. Еркін төменгі аяқтардың сүйегі:

а) жауырын б) бұғана в) төс г) иық д) жамбас

24. Жауырынды қандай типке жатқызады?

а) жазық сүйек б) аралас сүйек в) жамбас сүйек

г) қысқа құбырлы сүйек д) ұзын құбырлы сүйек

25. Жіліншік ... пайда болады:

а) жіліншік сүйектерінен

б) иық сүйектерінен

в) табан сүйектерінен

г) қанат сүйектерінің бөлігінен

д) жіліншік және табан сүйектерінен

26. Ағзалардың функциясын зерттейтін ғылым:

а) гигиена б) зоология в) ботаника

г) физиология д) анатомия

27. Инсулиинің жетіспеуі кезінде пайда болатын ауру:

а) диабет б) цирроз в) рахит

г) колит д) гастрит

28. Өсу гормонын ... бөледі:

а) жыныс бездері

б) ұйқы безі

в) бүйрек бездері

г) гипофиз

д) қалқанша без

29.Қандай ұлпа ағзадағы мүшелерлі байланыстырады және аралықты толтырады?

а) қосушы б) эпителий ұлпасы в) көлденең-жолақты

г) нерв д) шеміршекті

30.Эпидермис ... ұлпасымен жасалады:

а) қосушы б) май в) бұлшық етті

г) нерв д) эпителий

31 . Адам денесінің клеткаларында қанша хромосома бар?

а) 42 б) 48 в) 44 г) 46 д) 40

32. Клеткалардың аталған органоидтарының ішінен ДНҚ-сы барларды таңдаңдар:

а) ядро б) рибосомалар в) лизосомалар г) вакуолдер

33. Соңғы зәрдің болуында ... үрдісі болады

а) реабсорбция б) пиноцитоз в) фильтрация

г) детоксикация д) қорыту

34. Ацетилхолин .... медиатр болып табылады

а) асқорыту жүйесінде

б) тыныс алу жүйесінде

в) эндокрин жүйесінде

г) тірек-қозғалтқыш жүйесінде

д) нерв жүйесінің нервтік-бұлшықтық синапстарда

35. Жүректегі күре тамырлар тек ... болады:

а) бауырмен жорғалаушыларда

б) балықтарда

в) қос мекенділерде

г) құстарда

36. Бауырмен жорғалаушылардың көбісінде тыныс алу қоғалыстары ... бұлшық еттерінің жиырылуы арқылы болады:

а) кеуде;

б) диафрагма;

в) көмей;

г) ауыз-көмей қуысы.

37. Қайсының аортасының тек оң доғасы ғана қызмет етеді:

а) қос мекенділер;

б) бауырмен жорғалаушылар;

в) құстар;

г) сүтқоректілер.

38. Өсімдік ұрықтарының жануарлар арқылы таралуы:

а) анемохория;

б) зоохория;

в) автохория;

г) гидрохория.

39. Аталғандардың ішінде қайсысы жыртқыш өсімдіктерге жатады?

а) бөдене шөп

б) ормандық алабота

в) непентес

г) шатырлы теңгебас.

40. Нағыз балдырларға қарағанда көк-жасыл балдырлардың ...:

а) ядросы жоқ;

б) схлорофиллі бар;

в) дара клеткалар және отарлық формалары бар;

г) топырақта ғана тіршілік етеді.

41. Дала қырықбуынының тіршілік циклі көкек зығырынан қандай айырмашылығы бар?

а) гаметофиттің басым болуы;

б) ұрық жасаудың жоқтығы;

в) 18 жыл ұзақтық;

г) спорофиттің басым болуы.

42. Бауырдың кедергілік рөлі:

а) қанға сіңген уларды жояды

б) оның жолдары тоқ ішекке ашылады

в) өт борасынды өт қабы бар

г) өт бөледі

б) зоохория;

в) автохория;

г) гидрохория.

39. Аталғандардың ішінде қайсысы жыртқыш өсімдіктерге жатады?

а) бөдене шөп

б) ормандық алабота

в) непентес

г) шатырлы теңгебас.

40. Нағыз балдырларға қарағанда көк-жасыл балдырлардың ...:

а) ядросы жоқ;

б) схлорофиллі бар;

в) дара клеткалар және отарлық формалары бар;

г) топырақта ғана тіршілік етеді.

41. Дала қырықбуынының тіршілік циклі көкек зығырынан қандай айырмашылығы бар?

а) гаметофиттің басым болуы;

б) ұрық жасаудың жоқтығы;

в) 18 жыл ұзақтық;

г) спорофиттің басым болуы.

42. Бауырдың кедергілік рөлі:

а) қанға сіңген уларды жояды

б) оның жолдары тоқ ішекке ашылады

в) өт борасынды өт қабы бар

г) өт бөледі

43. Судың көп бөлігі адамда ... арқылы сіңіріледі:

а) соқыр ішек

б) ащы ішек

в) асқазан

г) тоқ ішек

44. Ішек қуысының инфекциялық ауруларына жатады:

а) тұмау

б) тырысқақ

в) баспа

г) туберкулез

45. Пластикалық алмасу ... деп аталады

а) анаболизм.

б) гликолиз.

в) метаболизм.

г) катаболизм.

46. Ұрықтану нәтижесінде зигота жасалады, онда:

а) хромосомалардың триплоидты жиынтығы жасалады

б) хромосомалардың тетраплоидты жиынтығы жасалады

в) хромосомалардың диплоидты жиынтығы қалпына келеді

г) хромосомалар саны өзгермейді

д) хромосомалардың гаплоидты жиынтығы жасалады

47. Ұзына бойы бағытындағы зиготаның бөлінуі кезінде пайда болатын екі бірдей клеткалар:

а) ұрық клеткалары

б) бластомерлер

в) гаструламалар

г) ұрықтар

д) бластулалар

48. Клетканың бөлінуге дайындығы ... жүзеге асырылады:

а) интерфазада

б) профазада

в) анафазада

г) телофазада

д) метафазада

49. Гаструланың ішкі қабаты:

а) эктодерма

б) эпидермис

в) мезодерма

г) эпителий

д) энтодерма

50. Гаметогенез -...:

а) клеткалардың бөлінуі

б) гаметалардың жасалуы

в) гаметалардың көбеюі

г) клеткалардың митотикалық бөлінуі

д) гаметалардың қосылуы

51. Жыныссыз көбеюге жатады:

а) партеногенез

б) бүршіктену

в) вегетативті көбею

г) дараклеткалы ағзалар клеткаларының бөлінуі

д) спора жасалу

52. Қашыр ненің гибриді:

а) есек пен сиырдың

б) арқар мен жылқының

в) жылқы мен тау бұқасының

а) интерфазада

б) профазада

в) анафазада

г) телофазада

д) метафазада

49. Гаструланың ішкі қабаты:

а) эктодерма

б) эпидермис

в) мезодерма

г) эпителий

д) энтодерма

50. Гаметогенез -...:

а) клеткалардың бөлінуі

б) гаметалардың жасалуы

в) гаметалардың көбеюі

г) клеткалардың митотикалық бөлінуі

д) гаметалардың қосылуы

51. Жыныссыз көбеюге жатады:

а) партеногенез

б) бүршіктену

в) вегетативті көбею

г) дараклеткалы ағзалар клеткаларының бөлінуі

д) спора жасалу

52. Қашыр ненің гибриді:

а) есек пен сиырдың

б) арқар мен жылқының

в) жылқы мен тау бұқасының

г) есек пен арқардың

д) есек пен жылқының

53. Жұптық хромосомалар:

а) аллельді

б) гаплоидті

в) гомологиялық

г) диплоидты

д) гомологиялық емес

54. Онтогенезде эктодермадан ... қалыптасады

а) ішектер

б) хорда

в) нерв жүйесі

г) бұлшық еттер

д) бөлу жүйесі

55. Адамның аналық ағзасындағы жыныс клеткаларында хромосомалар қанша

а) 44 аутосомдар + ХУ

б) 44 аутосомдар + ХХ

в) 46 аутосом

г) 22 аутосомдар + Х

д) 22 аутосомдар + У

56. Энергетикалық алмасудың оттексіз дәрежесіне синтезделеді:

а) АТФ 2 молекуласы

б) АТФ 6 молекуласы

в) АТФ 38 молекуласы

г) АТФ 18 молекуласы

д) АТФ 36 молекуласы

57. Терморегуляция үрдістеріне қатысады және ағзамен қорға жинақталады:

а) аминоқышқылдар

б) минералды тұздар

в) майлар

г) микроэлементтер

д) дәрумендер

58. Клеткалардағы АТФ синтезі үшін энергиямен басты жабдықтаушы:

а) аминоқышқылдар б) оттегі в) глюкоза

г) дәрумендер д) минералды тұздар

59. Оттегінің қатысуынсыз өтетін биологиялық қышқылдану:

а) аэробты гликолиз

б) қараңғы гликолиз

в) жарық гликолиз

г) биологиялық гликолиз

д) анаэробты гликолиз

60. Бұршақ өсімдігі мен жасыл тегіс тұқымдармен генотипі ( А- сары тұқымдар, а - жасыл тұқымдар, В - тегіс тұқымдар, в - қыртысты тұқымдар).

а) АаВВ

б) ааВв

в) АаВв

г) аавв

д) ААВВ

Тапсырма 3. макс. - 20 ұпай (әр тапсырма үшін 5 ұпай)

Генетикалық есептерді шешіңіз:

1 тапсырма

Адамның рецессивті аллель b саңырау пен мылқаулықты шарттайды, доминантнты аллель B - қалыпты есту. Саңырау және мылқау әйелм және қалыпты естейтін еркекпен некеден саңырау пен мылқау бала туылады. Ата-аналардың генотипін анықтаңдар.

2 тапсырма

Адамның қолында алты саусақ бар. Екі ата-ана да гетерозиготалы болғанда, отбасыда қалыпты балалардың туылу мүмкіндігін анықтаңдар.

3 тапсырма

ДНҚ молекуласының фрагменті 560 тимидилді нуклеотидтерден тұрады, бұл жалпы құрамның 28%-ын құрайды. Анықтау қажет:

Берілген фрагментте қанша аденилді, гуанилді және цитидилді нуклеотидтер бар? Нуклеотидтердің жалпы саны?

4 тапсырма

Комплементарлық жағдайында ДНҚ молекуласындағы қателерді табыңдар, оларды түзетіп, онда РНК синтездеңдер. Бір тізбектегі нуклеотидтер және амин қышқылдардың санын, телімнің ұзындығын есептеңдер?

ДНК А-Г-А-Т-Т-Ц-Ц-А-Т- Г-Ц-Г-А-Т-А

ДНК Т-Г-Т-А-Т- Г- Г-Т-А-Т-Г-Ц-Т-Т-Т

Жасушалар бір-бірімен … арқылы байланысады жасушааралық заттар

Күн жылынғанда егілетін тұқым: Қауын

Балықтардың кұбейіп, даму циклы - Уылдырық - ұрық - дернәсіл - шабақ - ересек балық.

Көз қарашығының орталығы - жұлынның … орналасқан Арқа бөлігінде

Сілекей безінің қызметін зерттеген: И.П.Павлов

Топырақты құрғақ тыңайтқанда қосылатын- Күл

Жуашығымен(пиязшығымен) көбейетін өсімдік Қызғалдақ

Жоғары сатыдағы өсімдіктердің ең көнесі Шаңжапырақ

Спораның өніп тіршілікке бейімделіп бактерияға айналауы: барлық қажетті қолайлы жағдайлар жеткілікті болғанда

Гидраның қорегі: Ұсақ шаянтәрізділер , балық шабағы, бунақдене дернәсілі.

Шұбалшаңның қызғылт түсті болуы: Денені жақсы жабдықтайтын қанының болуы

Сүтқоректілердің паразиті: Бүрге

Адамның омыртқа саны: 33-34

Жеке адамның іс-әрекетін жинақтап сақтау және оны қайта ми арқылы елестетіп айту: Ес

Күрделігүлділер тұқымдасына жататындар: түймедағы

Денесі созылыңқы тұрақты пішінді талшықты жәндік: жасыл эвглена

Адам ағзасы мүшелері қызметіне қарай бөлінеді - 12 мүшеге

Тамаққа тәбеті шаппай, тершіл болу ауруының белгісі: туберкулез

Өсімдік май мен көкөністе болатын дәрумен жетіспесе жыныс бездері әлсізденеді - Е

Бүйректі тексеріп емдейтін дәрігер уролог

Бөбек кезеңі 1 жасқа дейін

Органикалық заттардың жасушада түзілуі үшін қажет болатындар. Энергия

Тіршілік етуге барынша қолайлы фактор: Оптималды

Жер ғаламшарының құрылысына жатпайды: индосфера

Ұлудың ас қорыту жүйесінде шұбалшаңмен салыстырғанда пайда болған жаңа мүше: Бауыр

Дифтерия (ішсүзек) ауруына қарсы егілетіні: емдік сарысу

Құлық бөлетін құлақ бөлімдері бездерінің орналасуы Сыртқы дыбыс жолында

Постэмбриондық даму кезеңдері: туған сәттен басталады

Айқас тозаңданатын өсімдіктер селекциясында әр түрлі тармақтары өзара тозаңдандыру: Линияаралық гибридтер

Жас ғалым А. Уоллес пен Ч. Дарвиннің тұжырымы табиғи сұрыпталу жүреді

Хлоропластың қызметі : Өсімдікке жасыл түс беру

Бидай тұқымының қор заттарын жинайтын бөлігі: Эндосперм

Орталық жүйке жүйесінде шоғырланып ақ зат түзеді Аксон

Тісті зерттейтін ғылым : Стоматология

Өсімдік тің жер асты қоректену мүшесінің ең ұшы : Тамыр оймақшасы

Гүлдегі аналықтың төменгі кеңейген жері: Жатын (түйін)

Хламидомонаданың қозғалуы : Талшықтары арқылы

Тамақ өнеркәсібінде пайдаланатын бактериялар: Сүтқышқыл бактериялары

Шала пісірілген және шала қуырылған финкасы бар еттен жұғатын ауру Финноз

Өрмекші өрмекауды пайдаланады: қорегін аулауға

Адамның омыртқа жотасы немесе омыртқа бағанасындағы дұрыс орналасу бөліктерін қөрсетіңіз:Мойын, арқа, бел, сегізкөз, құйымшақ

Эмоция: Қуану

Топырақта азот қосылыстарын жинаушы бактериялар аталады: Нитрлеуші

Дәнді дақылды өсімдіктер біріктірілген тұқымдас: Астық

Маса арқылы жұғатын ауру Безгек

Әр адамның жеке қасиеттерін зерттейтін ғылым Психология

Көпіршіктер орналасқан тыныс мүшелері: өкпе

Тәулігіне адамға қажетті көмірсу 400г-500г

Терінің сыртқы қабаты құралады: Эпителийден

Жамбас қуысында орналасқан құты тәрізді ұрық дамитын жер … жатыр

Көз алмасы қабаттары 3

Бейорганикалық заттардан органикалық заттарды синтездейтіндер: Автотрофтар

Адамдағы бір,екі,үш жұмыртқа жасуша бірден ұрықтану белгілерін анықтайтын генетикалық әдіс: егіздік

Шоғырланып, қозғалмай тіршілік ететін көпаяқты жәндік: Қызыл маржан

Тоспа ұлуының қан айналым жүйесі: ашық

Лимфаның түзілуі: ұлпа сұйықтығынан

Ұрық жапырақшылары пайда болатын саты гаструла

Жануарлардың дене пішіні мен түсі қоршаған ортаның заттарымен сәйкес келетін бейімделушілік:Жасырынғыш

Тірі ағзада жүретін химиялық процесс … байланысты сыртқы және ішкі температураға

Жасуша дегеніміз: Ағзаның ең кіші бөлшегі

Бейорганикалық заттарды сіңіріп, органикалық зат түзетін ағзалар: Өсімдіктер

Эритроциттер түзіледі: Сүйектің қызыл кемігінде

Қорытылған ас сіңірледі : Аш ішекте

Топыраққа күзде себілетін тыңайтқыш Суперфосфат

Тозаң түзіледі Тозаңқапта

Лалагүл тұқымдасындағы жеке ірі гүлі бар өсімдік: Қызғалдақ (жауқазын)

Ағзаның жасушаларынан органикалық заттарды сорып қоректенетін бактериялар Паразиттер

Ішекқуыстылардың денесі- екі қабатты

Сүлікті медицинада қолдану себебі: Көктамыр бітелгенде, миға қан құйылғанда

Өзен шаянның қорғаныш және қорегін аулайтын мүшесі: қысқыштары

Қаңқаның дұрыс дамуына қажетті дәрумені: Д дәрумені

Ұйқы рефлексін зерттеген ғалым: И.П.Павлов

Дене сыртын көптеген кірпікше басқан жәндік: кірпішелі кебісше

Нәсілдік, тұқымқуалаушының белгілерді сақтап, ұрпақша беруші хромосомалар

Көру аймағы мидың бөлімінде орналасқан : шүйдеде

Тыныш отырғанда адамның жұтатын ауа мөлшері : 500 см³

Бауыр және бұлшық ет мүшелерде глюкозадан түрленеді гликоген

Күбіртке - тырнақ көбесінің іріңдеп қабынуы

Ұрықтану дегеніміз аталық пен аналық жыныс жасушаларының қосылуы

Жасушада ең көбі … Оттек

"Тіркесті тұқым қуалау" заңын ашқан ғалым: Т.Морган

Биосфера тіршілігін тұңғыш рет 1802 жылы енгізген Ж.Б.Ламарк

Аршаның бүрінен: Дәрі жасалады

Былқылдақденелілердің сыртқы қаңқасы: Бақалшақ

Жарық қабылдайтын жасушалардың орналасуы : Тор қабықша ішіндегі таяқшалар

Екінші спермия ұрықтану нәтижесінде зиготадағы өзгерістер: триплоидты жиынтығы бар жасуша қалыптасуы

Табиғат біртұтас, ондағы даму қарапайымнан күрделіге қарай жүреді деген пікір айтқан А.Н. Радищев

Даралар арасында бір-бірімен тығыз байланыста болатын түрлер тізбегі: Қоректік

Шеміршекті балық: Қазықұйрық

Жасыл мен қызыл түсті ажырата алмауы аталады: Дальтонизм

Жер шарындағы құрлықтың беткі қыртысы қатты қабығы ол: Литосфера

Қазақстандағы мемлекеттік қорықтар саны: 9

Көкнарда көп тұқым болу себебі Аналық санына

Сәндік үшін өсірілетін бұршақ тұқымдас өсімдік- Ақ қараған

Қыналарға ең қажетті жағдай: Оттегіне бай таза ауа

Адамның және жас баланың тік ішегінде паразиттік тіршілік ететін жұмыр құрттардың бірі- Үшкірқұрт

Толық түрленіп дамитын бунақденелілердің отряды: Бүргелер

Сүйек түз ілетін ұлпа : дәнекер

Жүректің бұлшықетті қабаты: Миокард

Шылым түтінінің ішінде болады: Улы газ, шаң, қүйе

Кіндік тамыр жүйесі бар өсімдік: Бақ-бақ

Паразиттік тіршілік ететін бір жасушалы Лейшмания

Жиырылуға қабілетті ұлпа: Бұлшықет

Адамның дүниетаным қаблеті … байланысты: сезу аймағымен

Ақуызға (нәруызға) жатпайтын зат: глюкоза

Құты тәрізді мүше - қуық

Кәмелет жас - 18

Адам ұйқысы қанғанда Минерал заттар көптеп бөліне бастайды

РНҚ молекуласының тізбегі: 1

Продуценттер дегеніміз: өсімдіктер

Шыршаның жасы 120-300

Кеме үшін қауіпті, бірақ әк өндірілетін аралдар: Рифтер түзген маржан қаңқалары

Тілі болмайтын ұлулар- Айқұлақ

Валеология ғылымы үйретпейді Ән айту

Түрленбей дамитын омыртқасыз жануарларға жататындар- Өрмекшілер

Физиологиялық критерийдің негізгі ерекшелігі: Ағзалардың тіршілік әрекеттері мен қасиеттері

Қос жарнақты өсімдік: Үрмебұршақ

Ағза зертханасы деп аталады: Бауыр

Тері бетінде қездесетін қара, қызыл түйінді өсінді ол: Мең

Екі немесе бірнеше аллельді емес доминантты гендердің бірін- бірі толықтырып жаңа белгіні жарыққа шығаруы аталады: Комплементі

Органикалық заттармен қоректенетін бактериялар аталады: Сапрофитті

Жабайы өсімдіктерге жатады Табиғатта өздігінен өсетіндер

Жапырақтары арқылы көбейетін бөлме өсімдігі- Бегония

Барлық гүлді өсімдіктер екі үлкен класқа біріктіріледі: даражарнақтылар және қосжарнақтылар

Жеуге жарамды саңырауқұлақтар арышқұлақ, көктерек саңырауқұлағы, қозықұйрық

Дене пішіні ұршыққа ұқсас бір немесе одан да көп талшықтары бар біржасушалы қарапайым жәндіктерді атайды: Талшықтылар

Қыршаянның шаншары- Құрсағының соңғы буынында

Адамдағы кеуде сүйегіндегі қабырғалар саны: 12 жұп

Тыныс алуға жатпайтын мүше: бауыр

Ең алғаш жасушаны ашқан: Р.Гук

Қызғалдақтың түрін өзгерткен жер асты өркені: Пиязшық

Сілекей ферменттерінің әсерінен ыдырайтын: Көмірсулар

Ішкі және сыртқы секреция бездерінің қызметін қатар атқарады Ұйқы безі

Қан айналу жүйесінің негізгі қызметі: заттарды тасылмалдау, тіршілік әрекеттерін реттеу

Балаларда мешел ауруының дамуы мына витаминнің (дәруменнің) жетіспеуінен болады- Д

Жыныс бездері жатады: аралас бездерге

Туа біткен, түс айыра алмайтын көз ауруы дальтонизм

Организмдердің табиғи ортаға бейімделуі: Акклиматизация (жерсіндіру)

Зиготадан туғанға дейінгі ұрықтық даму процесі: эмбриогенез

1735 жылы адамды сүтқоректілер класы приматтар тобына жатқызған ғалым К. Линней

Шыршаның биіктігі 30-40 м

Ішекқуыстылардың дернәсілі: Планула

Адамға бөсір ауруын тудыратын жұмыр құрт: ішексорғы

Тағам ретінде пайдаланатын былқылдақденелілер (ұлулар): Каракатица

Жүрек жұмысын бәсеңдететін жүйке жүйе бөлімі: Парас импатикалық

Биогеоценоз: тірі ағза мен орта бірлестігі

Лейкопластардың қызметі: Қор затын жинауға қатысу

Жүгері өсімдігінің гүлшоғыры: Собық пен шашақ

Шоғырланып сұр зат түзеді Дендрит

Қылқан жапырақты өсімдік Арша

Қарағайлы ормандарда өсетін қына Бұта қына

Еркін тіршілік ететін ішекқуысты жәндік: Медуза

Шұбалшаңдардың класы- азқылтанды құрттар

Шаянтәрізділердің тыныс алу мүшесі: Желбезектер

Желбезек: тыныс алу мүшесі

Тамақтан улану кезінде бірінші іс-әрекет ауызды, асқазанды жуу

Автотрофты қоректенетін ағзалар: Өсімдіктер

Жасыл эвглена жарықты қалай сезеді: көзшесімен

Адам жасушаның энергия көзі митохондрий

Қаны бірінші топқа жататын адамға қай топтағы қанды құяды: тек бірінші топтағы

Тұқым қуалайтын өкпе ауруы: туберкулез

Тері бездері арқылы сыртқа шығарылатын заттар: Су мен тұз

Ірі жасуша: жұмыртқа клеткасы

Ұстаның жұмысын көрінбесе де анықтау Есту мүшесі

Даралардың айналадағы әр түрлі күрделі орта жағдайларымен қарым-қатынасын Ч.Дарвин … деп атады тіршілік үшін күрес

Жер ғаламшасының пайда болу кезеңі - 4,55 млрд жыл бұрын

Тұмау тигенде түтінін иіскеуге болады Арша

Бақалшақсыз, басаяқты жыртқыш былқылдақденелілер: Кальмар

Жас адамның сүйегінің өсуін реттейтін: гипофиз

Мейоз дегеніміз: пісіп жетілу аймағындағы жыныс жасушасының бөлінуі

Комбинативтік өзгергіштік дегеніміз: гаметалардың кездейсоқ қосылып, жаңа үйлесімдердің түзілуі

Қыста орамжапырақ (қырыққабат) көбелегі - Қуыршақ күйінде қыстап шығады

Өсімдікте лейкопластар орналасқан мүшесі: Тамырында, тұқымда

Гүлшоғырдың биологиялық маңызы : Тозаңданып ұрықтануға

Қарапайымдар типіне жататын жәндіктер: Кірпікшелі кебісше

Былқылдақденелілер типіне жататын класс: Бауыраяқтылар

Бауыр , ұйқыбезінің өзектері ашылатын мүше : Ұлтабарұшы

Органикалық тыңайтқыштардың ішінде көбірек қолданылатыны- Көң (қи), қарашірік

Бір тұқымжарнағы бар өсімдік Бидай

Талшығынан арқан жіп,себет тоқылады: Қызғалдақ

Сиыр цепенінің көзі: Дамымаған

Өзен шаянының жүрегі: Бес бұрышты қалта

Жүрегі төрт бөлікті жорғалаушы: қолтырауын

Бұлшықеттің жұмысына энергия көзі болып саналатын: органикалық заттар

Эмоциалық еске жатпайды Ренжу

Ақуыз (нәруыз) құрамына кіретін: Аминқышқылы

Жасыл мүктің топырақтан минералды заттарды сіңіретін мүшесі: Ризоидтары

Қына денесін құрайтын жасушалар тобы: саңырауқұлақ және балдыр жасушалары

Жабын ұлпасының түрлері борпылдақ, тығыз, безді, кірпікшелі

Ағзаның тіршілік ортасының жағдайына бейімделуі байланысты жүйке жүйесіне

Тыныс алу мүшелеріне жатпайды бүйрек

1 гр ақуыз ыдырағанда бөлінетін жылу мөлшері: 17,6 кДж

Адамның дене t ⁰ - нан жоғарғы t ⁰ - лы жерде тіршілік етуіне әсер ете т ін : Тердің көп бөлінуі

Жыныс жасушасы гамета

Агрономиялық әдіске жатпайды канал салу

Тірі ағзалар жиынтығы жер бетінде құрайды ғаламшар биомассасын

Ішекқуыстылардың еркін жүзетін, кірпікшелі дернәсілі Планула

Қанның ұйығыштығы : ақуыз талшығының фибринге айналуынан

Заттың пішіні мен түсін ажырататын көздің … тор қабықшасы ішіндегі құтыша

100 Cұрақ

Адамдағы бір,екі,үш жұмыртқа жасуша бірден ұрықтану белгілерін анықтайтын генетикалық әдіс: егіздік

Жер ғаламшарының құрылысына жатпайды: индосфера

Ішекқуыстылардың ертедегі шоғырлы бір жасушалардан шыққандығын көрсететін дәлелдемелер- бір ғана ұрықтанған жасушадан дамуы

Былқылдақденелілердің сыртқы қаңқасы: Бақалшақ

Жас адамның сүйегінің өсуін реттейтін: гипофиз

Постэмбриондық даму кезеңдері: туған сәттен басталады

Жас ғалым А. Уоллес пен Ч. Дарвиннің тұжырымы табиғи сұрыпталу жүреді

Қыста орамжапырақ (қырыққабат) көбелегі - Қуыршақ күйінде қыстап шығады

Хлоропластың қызметі : Өсімдікке жасыл түс беру

Орталық жүйке жүйесінде шоғырланып ақ зат түзеді Аксон

Үлкен қан айналым шеңбері дегеніміз- Сол жақ қарыншадан шығып, бүкіл мүшелерге таралып, оң жақ құлақшаға келу жолы

Тері бетінде қездесетін қара, қызыл түйінді өсінді ол: Мең

Топыраққа күзде себілетін тыңайтқыш Суперфосфат

Бір тұқымжарнағы бар өсімдік Бидай

Талшығынан арқан жіп,себет тоқылады: Қызғалдақ

Дене пішіні ұршыққа ұқсас бір немесе одан да көп талшықтары бар біржасушалы қарапайым жәндіктерді атайды: Талшықтылар

Шала пісірілген және шала қуырылған финкасы бар еттен жұғатын ауру Финноз

Қыршаянның шаншары- Құрсағының соңғы буынында

Жүрегі төрт бөлікті жорғалаушы: қолтырауын

Жұмыртқа жасушасымен қосылатын сперматозоид саны- Біреу

Тамақтан улану кезінде бірінші іс-әрекет ауызды, асқазанды жуу

Пиязшық арқылы көбейетін өсімдік: Лалагүл

Көкек мүгі өсімдігінің споралар дамитын бөлігі: қауашағы

Қына денесін құрайтын жасушалар тобы: саңырауқұлақ және балдыр жасушалары

Шоғырлы маржандар- қызыл маржандар

Әр адамның жеке қасиеттерін зерттейтін ғылым Психология

Көпіршіктер орналасқан тыныс мүшелері: өкпе

Бауыр және бұлшық ет мүшелерде глюкозадан түрленеді гликоген

Бейорганикалық заттардан органикалық заттарды синтездейтіндер: Автотрофтар

"Тіркесті тұқым қуалау" заңын ашқан ғалым: Т.Морган

Биосфера тіршілігін тұңғыш рет 1802 жылы енгізген Ж.Б.Ламарк

Тілі болмайтын ұлулар- Айқұлақ

Ми сауытына кіретін сүйектер: Төбе, самай, маңдай, шүйде (қарақұс)

Бас терісі гигиенасына жатпайды: Шашын химиялық әдіспен бояу

Ұрық жапырақшылары пайда болатын саты гаструла

Жануарлардың дене пішіні мен түсі қоршаған ортаның заттарымен сәйкес келетін бейімделушілік:Жасырынғыш

Астық дақылдарының биогеоценозы: агроценоз

Қарапайымдар типіне жататын жәндіктер: Кірпікшелі кебісше

Шоғырланып сұр зат түзеді Дендрит

Шала піскен еттен, жұғады: Сиыр цепені

Аяз әсерінен теріде болады: Үсік

Жеміс қабы мен тұқымы бір-бірімен бітісіп кеткен бір тұқымды құрғақ жеміс Бидай

Хламидомонаданы ң қозғалуы : Талшықтары арқылы

Гидра дағы бүршіктенуі: жыныссыз көбеюі

Сүлікті медицинада қолдану себебі: Көктамыр бітелгенде, миға қан құйылғанда

Шаянтәрізділер дің тыныс алу мүшесі: Желбезектер

Алғашқыда сәбидің денесі қапталады: Қағанақпен

Эмоциалық еске жатпайды Ренжу

Ең алғаш жасушаны ашқан: Р.Гук

Топырақта азот қосылыстарын жинаушы бактериялар аталады: Нитрлеуші

Бірүйлі өсімдік: қияр

Тұқым өнбестен бұрын … белгілі мөлшерін бойына сіңіріп, бөртеді Судың

Күрделігүлділер тұқымдасына жататындар: түймедағы

Лакмус алынатын өсімдік Қына

Латимерия келесі балықтар өкілі не жатады : Саусаққанатты балықтарға

Нәсілдік, тұқымқуалаушының белгілерді сақтап, ұрпақша беруші хромосомалар

Үлкен қанайналым шеңбері басталатын жүрек бөлігі: Сол жақ қарынша

Тыныш отырғанда адамның жұтатын ауа мөлшері: 500 см³

Ақуызға (нәруызға) жатпайтын зат: глюкоза

Ішкі және сыртқы белгілердің жиынтығы: фенотип

Тағам ретінде пайдаланатын былқылдақденелілер (ұлулар) : Каракатица

Қимыл нейрондары арқылы импульстер … өтеді жұлыннан бұлшық еттерге

Көз алмасының қасаң қабықшасы жарық сәулесін еркін өткізеді

Түрленбей дамитын омыртқасыз жануарларға жататындар- Өрмекшілер

Табиғат біртұтас, ондағы даму қарапайымнан күрделіге қарай жүреді деген пікір айтқан А.Н. Радищев

Автотрофты ағзалар тізбегі: мақта, күріш, алма ағашы

100 Cұрақ

Кроссинговер дегеніміз: гомологтық хромосомалардың бөліну кезінде айқасуы

Анд (Оңтүстік Америка) орталығы … отаны картоптың

Адамдағы атавизм белгілері- Қалың түктілігі

Тұқым себетін топырақ : Ауа еркін өтетін болу қажет

Сырттан қарағанда жәндіктен де өсімдікке көбірек ұқсайтын көпжасушалы ағза: Тұщы су гидрасы

Үлкен қан айналым шеңбері дегеніміз- Сол жақ қарыншадан шығып, бүкіл мүшелерге таралып, оң жақ құлақшаға келу жолы

Өт бөлетін без: Бауыр

Жеміс қабы мен тұқымы бір-бірімен бітісіп кеткен бір тұқымды құрғақ жеміс Бидай

Тек су бетінде қалқып өсетін шаңжапырақ Сальвиния

Саңырауқұлақтың жемісті денесінің жіпшумақтан өсіп дамуы: Ауа, ылғал, жылу жеткілікті болғанда

Кесірткенің терісі: қабыршақты, құрғақ

Адам өкпе бөлігінің саны: 2

Сүтқоректілердің зәр шығару мүшесі: Бүйрек

Бір-біріне ұқсас егіздер дамыған жасушаның саны: Екі

Митоз жолымен бөлінетін бөлшектер зигота

Жердің геологиялық қабығы биосфера : Тірі организмдерден тұрады

Тамыр қалемшесі арқылы көбейе алады Ақжелкен

Жазда жас балауса күйінде пайдаланатын орамжапырақ Ерте пісетін

Құстарға зиян келтіретін бунақдене: Мамықжегі

Жүйке жасушаларында қажетсіз улы жасушыларды сіңіреді лизосома

Заттар ыдырауынан пайда болатын өнімдеріне жатпайтынын анықтаңыз: Жас

Шартты рефлекс Иіскеу

Хромосомалардың бар жері: Ядро

Ішкі және сыртқы белгілердің жиынтығы: фенотип

Австралопитектердің қаңқа қалдықтары табылған аймақ - Оңтүстік Африка

Көпшілік ағзаларға тән маусымдық өзгерістің негізгі себептері: күннің ұзаруы

Аш ішекте және өт жолында тіршілік ететін паразит қарапайым жәндік: лямблия

Ағзадағы мүше де геніміз : Белгілі құрылысы бар, үйлесімді қызмет атқаратын дене бөлігі.

Бақалшақсыз былқылдақденелі жәндік Каракатица

Жүйке жүйесінің шеткі бөліміне жататын- Жүйкелер мен жүйке түйіндері

Бұлшық еттер сезгіш нейрондар арқылы қозуды өткізеді: Терідегі, бұлшық еттердегі, сіңірлердегі рецепторлардан орталық жүйке жүйесіне

Көру мүшесінің көмекші бөлігіне жататындар Қабақ

Жасуша қабықшасының қызметі: Зат алмасу

Басы жойылып кеткендіктен, денесі тұлға мен аяқтан құралған қосжақтаулылар классының өкілі:Айқұлақ

Тыныс алу мүшелерін белгілеңіз: Мұрын куысы, қеңсірік, көмей, кеңірдек, ауатамыр, өкпе.

Сабақ қалемшесінен көбейетін өсімдік: Традесканция

Жасушада фотосинтез процесіне қатысатын : Хлоропластар

Паразит саңырауқұлақтарға жататындар: қаракүйе

Ыстық елдерде ұйқы ауруын таратушы Трипаносома

Ішекқуыстылардың атпа жасушалары тән тек: Барлық ішекқуыстыларға

Ми сауытына жатпайтын сүйек: жақ

Ыстықтан, қайнаған су мен ыстық темір, от және химиялық заттардан болады: Күйік

Жұмыртқа жасушасымен қосылатын сперматозоид саны- Біреу

Өсімдіктің азот жинақтаушы-түйнек бактериялары орналасқан орны: Тамырда

Ауыл шаруашылық зиянкестеріне қарсы қолданылады Сарымсақ

Шұбалшаң дардың қозғалуы: Сақиналы, бірыңғай салалы бұлшықеттердің жиырылуынан.

Шаянтәрізділердің есту және тепе-теңдік мүшесі: Екі қысқа мұртша.

Латимерия келесі балықтар өкілі не жатады : Саусаққанатты балықтарға

Әр түрлі тұздар мен органикалық заттардан құрылған дәнекер ұлпа: Бұлшықет

Үлкен қанайналым шеңбері басталатын жүрек бөлігі: Сол жақ қарынша

Сүйек пен тіс мықтылығын жақсартатын, әртүрлі жұқпалы ауруларға ағза қарсылығын арттырады - С

Жануардағы жоғары дәрежелі жүйке жүйесінің мінез-құлық физиологиялық негізін қалаушы ғалым:И.П.Павлов

Қандай төрт элемент жасушаның негізгі химиялық құрамы болады: көміртегі, оттегі, азот, сутегі.

Аллополиплондия: әр түрлі түр және туыстардың тұтас геномдарын қосу

Қағаз алуға қолданылады Шырша

Дәрумендердің (витаминдердің) нашар сіңуінен болатын өзгеріс- Ақыл-есінің және денесінің қалыпты дамуын тежейді

Бас терісі гигиенасына жатпайды: Шашын химиялық әдіспен бояу

Мейоздық кезеңде хромосомалар жиынтығы: екі есе азаяды

Ағзалардың белгілі бір ортаға өзінің тіршілігін сақтап бейімделуі ол … табиғи сұрыпталу

Астық дақылдарының биогеоценозы: агроценоз

Оттегіне бай таза ауаны қажет ететін «өсімдік пионері» деп аталатын өсімдік: Қыналар

Жарықта жасыл өсімдіктер тәрізді, ал қараңғыда жануарлар тәрізді қоректенетін қарапайымдар: Жасыл эвглена

Аяқтары буын арқылы жақсы қимылдайтын бірнеше бунақтардан тұратын жәндіктер типі: Буынаяқтылар

Шала піскен еттен, жұғады: Сиыр цепені

Тіршіліктің ең жоғары денгейі аталады: Биосфера

Картопқа ерекше көп қажет тыңайтқыш Калий

Өсімді мүшелері арқылы көбейеді Традесканция

Шөлге төзімді, суды көп қажет етпейтін өсімдік: Сексеуіл

Гүлді өсімдіктердің кластары: Екі

Судың қалың қабатында жүзіп жүретін ішекқуыстылар- медузалар

Тірек-қимыл жүйесінің қызметін атқаратын мүше : Сүйек, бұлшықет

Тұмауды қоздырушылар- Вирустар

1863 жылы баспадан кітап болып шыққан «Ми рефлекстері» ғылыми еңбектің авторы: И.М. Сеченов

Дайын органикалық заттармен қоректенетін ағзалар: Гетеротрофтар

Тұқымдары жел арқылы таралатын өсімдік : Терек

Көкек мүгі өсімдігінің споралар дамитын бөлігі: қауашағы

Цистицеркоз ауруының әсерінен: Көз көрмей қалады

Балықтар дың судың бағытын , ағын күшін қабылдайтын мүшесі : бүйір сызығы

Нуклеин қышқылдары түзіледі ядрода

Ағзадағы заттардың ыдырауы диссимиляция

Тері эпидермисін түзетін ұлпа: Эпителий

Аналық без бұл: жұмыртқа жасуша

Көз рецепторларының түрлері құтышалар, таяқшалар

Егер аналықта 12 хромосома болғанда мейоздық бөліну кезеңінен соң жасушадағы хромосома жиынтығы: 6

Тоспа ұлуы бақалшағының бұрала иірленуі- 4-5 бұрама

Соматикалық жүйке жүйесінің нейрон денесі: жұлын түйіндерінде

1мм³ қанда эритроцит саны: бес млн-ға жақын

Гетерозиготалы ағзада бір ғана белгісі бойынша түзілетін жұп гаметасы: 2

Тірі табиғат өлшемі «түр» - деген ағылшын ботанигі Джон Рей

Автотрофты ағзалар тізбегі: мақта, күріш, алма ағашы

Былқылдақденелілер типіне жататын класс: Қосжақтаулылар

Жүйке жүйелерін емдейтін медицина ғылымының саласы: Невропатология

Адамның қалқанша безінің құрамына кіреді: Иод

Аяз әсерінен теріде болады: Үсік

Шірнеліктер жататын ұлпа: Бөліп шығарушы

Күнбағыстың жемісі- Тұқымша

Қырық буынның көбеюі- Спорамен

Хитинді жабынның атқаратын қызметі: Қорғаныш

Жорға лаушыларға жататын : кесірткелер

Жасушаның бейорганикалық заты: Тұз

100 Cұрақ

Қан жасушаларын бөліп алғанда қалатындар: Плазма

Есте сақтау байланысты: Үлкен ми сыңары қыртысы қызметіне

Жасушадағы бейорганикалық зат: Су

Інжугүлдің түрі өзгерген жер асты өркені: Тамырсабақ

Пиязшық арқылы көбейетін өсімдік: Лалагүл

Тұқым өнбестен бұрын … белгілі мөлшерін бойына сіңіріп, бөртеді Судың

Лакмус алынатын өсімдік. Қына

Су планктондарының және балық шабақтарының қорегі: кірпікшелі кебісше

Мұрын қуысының сілемейлі қабықшасының қабынуын атаңыз: Тұмау

Ұрықтың дамуы - 280 күн

Рецессивті гомозиготалық белгіні анықта: aa

Продуценттерге жататындар: Өсімдіктер

Топырақтану ғылымының негізін салушы ғалым: В.В. Докучаев

Арал мен Каспий де кездесетін гүлге ұқсас көп аяқты: Актиния

Шұбалшаңның жүйке жүйесі: Жұтқыншақүсті, жұтқыншақасты түйін және құрсақ тізбекшесінен тұрады

Ми сауытына кіретін сүйектер: Төбе, самай, маңдай, шүйде (қарақұс)

Көз алмасының қасаң қабықшасы жарық сәулесін еркін өткізеді

Мейоздық жолмен бөлінетіндер: жыныс жасушалары

Эритроциттер мен сперматозоид құрылысын 1683 ж. жан - жақты зерттеген. А. Левенгук

Өсімдіктерге түс беретін органоид: Пластид

Ақуызды ыдырататын фермент : Пепсин

Бұлшық ет пен жүйке жүйесінің жұмысына әсер етеді: В дәрумені

Ауаның қызуын, ылғалдылығын, жауын-шашынды, желді, радиосезімталдықты … сезеді Тері

Организмнің қорғаныш тежелуі: Ұйқы

Минералды тыңайтқыштарға жататындар- Селитра

Ауа қабатына алғаш көтерілген жәндіктер тобы: Бунақденелілер

Клоакасы бар жануар: бақа

Кеуде қуысын құрсақ қуысынан бөліп тұратын: Көкет

Жүректен шыққан қанды денеге тарататын тамыр: Салатамыр

Dдәрумені сақтандыратын ауру : Мешел

Ұлдың екінші реттік жыныс белгілерінің дамуына жатады: Мұрты өсіп, дауысы жуандап, бойы өседі.

Ұрықтанған жасуша аталады: Зигота

Эволюциялық ілімнің негізін қалаушы ғалым: Ч. Дарвин

Бірүйлі өсімдік: қияр

Тұқым кіндігі дегеніміз- Тұқымның жеміске бекінген жері.

Лалагүл тұқымдасына жататын дәрілік өсімдік Сарымсақ

Минералды тыңайтқыштарға жататындар- Селитра

Эволюциялық ілімнің негізін қалаушы ғалым: Ч. Дарвин

Продуценттерге жататындар: Өсімдіктер

Ұрықтың гаструла сатысындағы ішкі қабаты: энтодерма

Оттегіне бай таза ауаны қажет ететін «өсімдік пионері» деп аталатын өсімдік: Қыналар

Ойлау процесі … байланысты миға

Энцефалит ауруын тарататын жәндік: Тайга кенесі

Сыртқы ортамен тікелей байланыс жасайтын мүше: сезім мүшелері

Аналық без бұл: жұмыртқа жасуша

Адамның қалқанша безінің құрамына кіреді: Иод

Бунақталған тамырсабағы бар споралы өсімдік: Қырықбуын

Бактериялар дегеніміз : Біржасушалы, ядросы толық қалыптаспаған ағзалар.

Амебалар класының атауы: плазмалылар (жалғанаяқтылар)

Мұрынның иіс сезімталдығын төмендететін жұқпалы ауру: тұмау

ДНҚ құрамындағы нуклеотидтердің азот негіздері: Аденин, гуанин, цитозин, тимин

Агроценоздар - Жасанды биогеоценоздар

Суда тіршілік ететін ағзаларды атайды: Гидробионттар

Су астында риф жартастарын түзетін ішекқуысты: Көпаяқты маржан

Балық, қос мекенді және сүт қоректілердің ішкі мүшелерінде паразиттік тіршілік ететін құрттар:трематодтар

Аузы аяғының түбіне жақын орналасқан ұлу- айқұлақ

Сыртқы ортамен тікелей байланыс жасайтын мүше: сезім мүшелері

Бұлшықет жұмысына қажетті энергияның босап шығуы: органикалық заттардың ыдырауынан

Қызыл гүлді ас бұршағын (генотипі АА) гүлі ақ түсті дарамен будандастырғанда (генотипі аа) бірінші ұрпағында (F1) алынатын гибридтері: 100% қызыл гүлділер.

Автотомия дегеніміз: Өздігінен құйрығын үзу

Тері , тырнақ , шаш жатады Эпителий ұлпасына

Ішқұрт ауруының алдын алу: Тазалық сақтау

Генотипте бірдей доминанты немесе рецессивті гендермен көрсетілген болса, ондай ағза аталады:Гомозиготалы

Биосфера жайындағы тұтас ілімнің негізін салды: И.В. Вернадский

Бидайдың дәнегінде қоректік заттар қорының жиналуы : Эндоспермде

Қозықұйрықтың боз арамқұлақтан ерекшелігі: Қалпақшасының асты қызғылт түсті , түбіртегінде сақинасы болмайды

Гидраның тіршілік ететін мекені- тұщы су

Тез жиырылатын бұлшық еттер: Жүректің

Бір тәуліктегі ересек адамға қажетті майдың мөлшері: 100 гр

Алғашқыда сәбидің денесі қапталады: Қағанақпен

Ұрықтың гаструла сатысындағы ішкі қабаты: энтодерма

Түрді латын тілінде қос атпен атауды ғылымға ұсынған ғалым: К.Линней

Алакөл қорығы Алматы облысында

Белгілі бір құрылысы және атқаратын қызметі бар дене бөлігі: Мүше

Май алынатын бұршақ тұқымдас Соя

Бір жасушалы, талшықты балдыр : Хламидомонада

Топырақтағы өсімдіктің шіріген қалдығымен қоректенеді Шұбалшаң

Қазақ халқының жыл атауына енген жәндік Ұлу

Энцефалит ауруын тарататын жәндік: Тайга кенесі

Жасуша серіктері- Нейронды қоршап орналасқан жасушалар

Жүрек қабырғасы … тұрады : көлденең жолақты бұлшықет ұлпасы нан

Рибосоманың атқаратын қызметі: Ақуызды синтездейді

Ұрықтанған тұқымбастамадан дамиды Тұқым

Ішектің қабырғасындағы сілемей қабықшаны бүлдіріп, жара қылады Қантышқақ амеба

Қан ұю үшін керекті дәрумен: К

Ойлау процесі … байланысты миға

Экожүйе түрлердің тұрақты деңгейі

Тұқымның өнуіне қажет емес жағдай: Жел

Бауыраяқтылар класына жататын жәндік: Үлкен тоспаұлу

Бунақденелілер класына жататын жәндіктер: Тарақандар

Адамның денесіндегі қозғалмайтын сүйектер: Бас және жамбас

Ішінде бір ғана тұқымы бар шырынды жеміс- Сүйекті

Споралар арқылы көбейетін өсімдік: Шаңжапырақ

Паразиттік тіршілік ететін амебаның түрі: қантышқақ

Жауынқұрттың денесіндегі қылтанының атқаратын қызыметі: Денені орнықты ұстау

Ми бағанасынан тарайтын жүйке саны: 12 жұп

Адамның жүрегінің бөлігі: 4

Тыныс алатын ауаны жылытып, залалсыздандыратын мүше: мұрын қуысы

Ақуыз (нәруыз) молекуласының мономерлері: Аминқышқылдар

Әр тозаңда болатын ауа қапшығы 2

Құрбақаның қаңқасы: сүйекті

Адам жасушасындағы жұп аутосом хромосомалар: 23

Бүйректің сыртқы қабаты: қыртыс қабат

Құлақ қалқаны - ауадағы дыбыс тербелістерін сыртқы дыбыс жолына бағыттайды.

Жоғары дәрежелі нерв қызметінің негізін қалаушы ғалым: И.П.Павлов

Ұрықтанбаған жұмыртқа жасушадан жаңа аналық ағзаның дамуы Партеногенез

Дриопитектердің адамнан айырмашылығы төрт аяқпен жүрген, ми сауыты кішкене, еңбек құралы болмаған

Минералды заттар мен суды сору және тірек қызметін атқаратын тамырдың - Сору аймағы

Қалпақшалы саңырауқұлақтың жер бетіндегі жемісті денесін үзіп алған соң топырақта қалатыныЖіпшумағы

Ішекқуыстылардың ертедегі шоғырлы бір жасушалардан шыққандығын көрсететін дәлелдемелер- бір ғана ұрықтанған жасушадан дамуы

Әр түрге жататын ағзалардың өзара жағдай туғыза отырып тіршілік етуі: Селбесу

100 Cұрақ

Жер бетінде органикалық зат түзеді: продуценттер

Денесі бір ғана жасушадан тұратын балдыр: Хламидомонада

Оба вибрионының топырақта сақталу мерзімі (күні) 25

Балықтардың мекен ету ортасы: Су

Сүйекті-шырынды жемісі бар өсімдік- Алхор

Тірі жасушалардан тұратын саңылаулар - жасымықшалар ағаш сабағының … орналасқан Тоз қабатта

Ұрықтанудан кейін түйіннен … пайда болады Жеміс

Суда тіршілік ететін қарапайымдылардың тыныс алуы: еріген оттегімен

Гидра дағы бүршіктенуі: жыныссыз көбеюі

Шеткі жүйке жүйесінің бөлімі: жүйкелер , жүйке түйінділері

Шеміршекті жарты сақинадан құралған тыныс алу мүшесі: кеңірдек

Қазақстан аркар- меринос қойын шығаруға қатысқан ғалым: Ә.Есенжолов

Бұршақ тұқымдасына жатпайды Қарақат

Шаянтәрізділердің су қоймаларында атқаратын рөлі - Балық шабақтарының қорегі болады

Ұйқы безі бөлетін гормондардың қызметі: Көмірсу алмасуын реттейді

Балық бауырында , етінде , жұмыртқада болатын ағзада калий мен фосфор тұздарының алмасуын реттейтін дәрумен - D

Тері қан тамырларының рефлексті түрде тарылу себебі : Қоршаған ортаның t ⁰ төмендегенде

Мектепке дайындық кезеңі: 3-6 жас

Ортаңғы құлақтың бөлімдері дыбыс сүйекшелер

Адам өмірінің ұйқымен өтуі: Жартысы

Жасушадағы бейорганикалық қосылыстар: Су, тұздар

Табиғатта эволюциялық процестің басты факторы - Табиғи сұрыпталу

Жалпақ құрттар типінің қатарынан дара жынысты түрін белгіленіз: Қаншыл сорғыш (айырдене)

Үлкен тоспа ұлуының жүйке жүйесі: Бес жұп

Қимыл нейрондары арқылы импульстер … өтеді жұлыннан бұлшық еттерге

Сұйық ұлпаға жататын : лимфа

Ересек ағзаның жеке мүшелері қалыптасатын саты нейрула

Мекендейтін иесінің қоректік заттарын пайдаланып, тіршілік ету: Паразиттік

Эритроциттерді бұзады, сөйтіп оттегін нашар тасымалдайтын зат- Алкоголь

Тыныс алу мүшелерінің ауруын белгілеңіз: Туберкулез

Шылым шегу , алкогольдің нәтижесі : Қарын жарасы

Зат алмасудың тұтас құбылысына жатады: Ассимиляция мен диссимиляция

И.П. Павлов … тәжірибе жасау арқылы шартты рефлекстерді зерттеді Итке

Тас көмірдің бетінде ізі қалған өсімдік Шаңжапырақ

Саңырауқұлақтардың басқа өсімдіктерден айырмашылығы Жасушаларында хлорофилдері болмайды

Шұбалшаңға тән емес белгілер : Паразиттік тіршілік етуі

Кәдімгі тоспа ұлуының тіршілік ортасы- тоғандар мен өзендер

Өрмекші тәрізділерге жататындар: кенелер

Ескек аяқтылар отрядына жататындар: морждар, тюленьдер

Бүйректен әр 5 минут сайын ересек адамда сүзіле тін қанның мөлшері 5л

Гуанинге комплементарлы нуклеотид: Цитозин

Қазақстанның " Қызыл кітабының " бірінші бөлімініѕ шықќан жылы 1978

Жапырақ тақтасын сабақпен жалғастырады: Сағақ

Тұқымбастаманың орналасқан орны- Жатын қуысында

Бұршақ тұқымдастарының тостағаншасы 5 біріккен

Cпорамен көбейетіндер тобына жатады Құртамыш

Нейронның қысқа өсіндісі дендрит

Жыныс бездерінің ішкі секрециялық бөлу қызметі: гормон

Таяқшалар сезімталдығы байланысты родопсинге

Өзі мекен ететін иесін ауруға шалдықтырып, тіршілік етуі: Паразиттік

Биосфераны өзгертетін қуатты фактор - Адам

Гидраның жынысты көбеюі: Күзде

Жараның жазылуы, сынықтың бітуі жасушаның мына әрекетіне байланысты: Көбеюге

Буынның бүгілу әрекетінің жүзеге асуы : бүгілдіргіш еттің жиырылуы жұмыс істеу дәрежесінің кемуі

Гомологиялық хромосомалардың бір-біріне жақындауы: Коньюгация

Жануарлар селекциясында депрессияға ұшырататын әдістер: Жақын, туыстар арасындағы сұрыптау

Синантроптың қаңқа қалдығы табылған жер - Пекин

Жас өркеннің сыртқы қабаты: Өң

Ішекқуыстылар типінің өкілі: Тұщы су гидрасы

Үш түбірлі тістер: Үстіңгі азу

Ағзадағы зәр жиналады: Қуықта

Информасоманы ашып, оның биологиялық маңызын түсіндіруге қатысқан: М. Айтхожин

Cуды көп қажет етпейтін өсімдік Жантақ

Ағза мүшелерінің қызметін зерттейтін ғылым: Физиология

Менингит … қабынуы ми қабығының

Шайнау және бет - қимыл бұлшық еттеріне жатады: Бас бұлшық еттері

Адам бұлшық етінде түзілетін ақуыз: Миозин

Көзге зиян келтірмейді - Қатты жарыққа қарағанда көзілдірік кию

Жануарлардағы шартсыз тітіркендіргіш бұл: тамақ

Түрдің критерилеріне жатпайтын Цитогенетикалық

Күннің ультра күлгін сәулелерінен қорғайды: озон

Құрғақшылыққа төзімді өсімдік- Шеңгел

Қызыл кітапқа енгізілген лалагүл тұқымдасына жататын өсімдік: Інжугүл

Көпқылтанды құрттарға тән емес белгі: Топырақ құнарлылығын арттыру

Кеңістікті бағдарлау кезінде ультра дыбыстар шығаратын сүтқоректілер: қолқанаттылар

Зат алмасу жүретін, өте ұсақ тамырлар: Қылтамыр

Нәресте үйге келгендегі алғашқы тойы шілдехана

Митоздық бөліну кезінде аналық хромосома 16 болған жағдайдағы саны: 32

Хромосомдық мутацияларға жатпайтынын аңықтаңыз: Полиплоидия

Адамның іс-әрекетінің ағзаларға әсер ету факторы: Антропогендік

Арал теңізінің солтүстік бөлігінде орналасқан қорық: Барсакелмес

Жүгерінің гүлдері: Дара жынысты

Амебаның қорегін қармауы Жалған аяқтарымен

Айқұлақ ұрықтанғаннан кейін жұмыртқада … дамиды Дернәсіл

Суда бунақтанған құрсағын лезде бүгіп, құйрық жүзбеқанатын қатты серпу арқылы жүзетін жәндік: Өзен шаяны

Оксигемоглобин түзіледі: Өкпе көпіршіктердегі отттегі қылтамырдың қабырғасындағы гемоглобинге қосылып

Күн жылынғанда егілетін тұқым: Қауын

Көз қарашығының орталығы - жұлынның … орналасқан Арқа бөлігінде

Эритроциттер түзіледі: Сүйектің қызыл кемігінде

Тері бетінде қездесетін қара, қызыл түйінді өсінді ол: Мең

Жер шарындағы құрлықтың беткі қыртысы қатты қабығы ол: Литосфера

Жеміс қабы мен тұқымы бір-бірімен бітісіп кеткен бір тұқымды құрғақ жеміс Бидай

Топырақты құрғақ тыңайтқанда қосылатын- Күл

Жуашығымен(пиязшығымен) көбейетін өсімдік Қызғалдақ

Лалагүл тұқымдасындағы жеке ірі гүлі бар өсімдік: Қызғалдақ (жауқазын)

Қыналарға ең қажетті жағдай: Оттегіне бай таза ауа

Адамның және жас баланың тік ішегінде паразиттік тіршілік ететін жұмыр құрттардың бірі- Үшкірқұрт

Сүтқоректілердің паразиті: Бүрге

Адамның омыртқа саны: 33-34

Эмоция: Қуану

100 Cұрақ

Жасыл мүктің топырақтан минералды заттарды сіңіретін мүшесі: Ризоидтары

Маса арқылы жұғатын ауру Безгек

Сілекей ферменттерінің әсерінен ыдырайтын: Көмірсулар

Нәсілдік, тұқымқуалаушының белгілерді сақтап, ұрпақша беруші хромосомалар

Ас қорыту жүйесінде суды көбірек сіңіретін мүше: Тоқ ішек

Тәулігіне адамға қажетті көмірсу 400г-500г

Бөбек кезеңі 1 жасқа дейін

Көз алмасы қабаттары 3

Органикалық заттардың жасушада түзілуі үшін қажет болатындар Энергия

Тіршілік етуге барынша қолайлы фактор: Оптималды

Шоғырланып, қозғалмай тіршілік ететін көпаяқты жәндік: Қызыл маржан

Ұлудың ас қорыту жүйесінде шұбалшаңмен салыстырғанда пайда болған жаңа мүше: Бауыр

Қан ұю үшін керекті дәрумен: К

Постэмбриондық даму кезеңдері: туған сәттен басталады

Айқас тозаңданатын өсімдіктер селекциясында әр түрлі тармақтары өзара тозаңдандыру: Линияаралық гибридтер

Жас ғалым А. Уоллес пен Ч. Дарвиннің тұжырымы табиғи сұрыпталу жүреді

Бейорганикалық заттарды сіңіріп, органикалық зат түзетін ағзалар: Өсімдіктер

Орталық жүйке жүйесінде шоғырланып ақ зат түзеді Аксон

Жасыл мен қызыл түсті ажырата алмауы аталады: Дальтонизм

Органикалық заттармен қоректенетін бактериялар аталады: Сапрофитті

Шірнеліктер жататын ұлпа: Бөліп шығарушы

Өсімдіктің жер асты қоректену мүшесінің ең ұшы: Тамыр оймақшасы

Гүлдегі аналықтың төменгі кеңейген жері: Жатын (түйін)

Барлық гүлді өсімдіктер екі үлкен класқа біріктіріледі: даражарнақтылар және қосжарнақтылар

Өзен шаянның қорғаныш және қорегін аулайтын мүшесі: қысқыштары

Желбезек: тыныс алу мүшесі

Адамның омыртқа жотасы немесе омыртқа бағанасындағы дұрыс орналасу бөліктерін қөрсетіңіз:Мойын, арқа, бел, сегізкөз, құйымшақ

Шылым түтінінің ішінде болады: Улы газ, шаң, қүйе

Ұйқы рефлексін зерттеген ғалым: И.П.Павлов

Көкек мүгі өсімдігінің споралар дамитын бөлігі: қауашағы

Қына денесін құрайтын жасушалар тобы: саңырауқұлақ және балдыр жасушалары

Шұбалшаңдардың қозғалуы: Сақиналы, бірыңғай салалы бұлшықеттердің жиырылуынан

Адам жасушаның энергия көзі митохондрий

Үлкен қанайналым шеңбері басталатын жүрек бөлігі: Сол жақ қарынша

Бауыр және бұлшық ет мүшелерде глюкозадан түрленеді гликоген

Ұрықтану дегеніміз аталық пен аналық жыныс жасушаларының қосылуы

Туа біткен, түс айыра алмайтын көз ауруы дальтонизм

РНҚ молекуласының тізбегі: 1

Продуценттер дегеніміз: өсімдіктер

Аш ішекте және өт жолында тіршілік ететін паразит қарапайым жәндік: лямблия

Кеме үшін қауіпті, бірақ әк өндірілетін аралдар: Рифтер түзген маржан қаңқалары

Тоспа ұлуының қан айналым жүйесі: ашық

Қанда адреналиннің көбеюі жылудың түзілуін: Күшейтеді

Ұрық жапырақшылары пайда болатын саты гаструла

Табиғат біртұтас, ондағы даму қарапайымнан күрделіге қарай жүреді деген пікір айтқан А.Н. Радищев

Қарапайымдар типіне жататын жәндіктер: Кірпікшелі кебісше

Тыныс алу мүшелерін белгілеңіз: Мұрын куысы, қеңсірік, көмей, кеңірдек, ауатамыр, өкпе

Бір түбірлі тістер: Иттіс, күректіс

Аяз әсерінен теріде болады: Үсік

Тіршіліктің ең жоғары денгейі аталады: Биосфера

Топыраққа күзде себілетін тыңайтқыш Суперфосфат

Жоғары сатыдағы өсімдіктердің ең көнесі Шаңжапырақ

Жеуге жарамды саңырауқұлақтар арышқұлақ, көктерек саңырауқұлағы, қозықұйрық

Толық түрленіп дамитын бунақденелілердің отряды: Бүргелер

Қаңқаның дұрыс дамуына қажетті дәрумені: Д дәрумені

Жүректің бұлшықетті қабаты: Миокард

Тамақтан улану кезінде бірінші іс-әрекет ауызды, асқазанды жуу

Ең алғаш жасушаны ашқан: Р.Гук

Тұқымдары жел арқылы таралатын өсімдік : Терек

Тамыр қалемшесі арқылы көбейе алады Ақжелкен

Тұқым өнбестен бұрын … белгілі мөлшерін бойына сіңіріп, бөртеді Судың

Латимерия келесі балықтар өкілі не жатады : Саусаққанатты балықтарға

Жүйке жасушаларында қажетсіз улы жасушыларды сіңіреді лизосома

Ақуызға (нәруызға) жатпайтын зат: глюкоза

Ірі жасуша: жұмыртқа клеткасы

Ұстаның жұмысын көрінбесе де анықтау Есту мүшесі

Адамдағы бір,екі,үш жұмыртқа жасуша бірден ұрықтану белгілерін анықтайтын генетикалық әдіс: егіздік

Агрономиялық әдіске жатпайды канал салу

Ішекқуыстылардың дернәсілі: Планула

Адамға бөсір ауруын тудыратын жұмыр құрт: ішексорғы

Былқылдақденелілердің сыртқы қаңқасы: Бақалшақ

Дәрумендердің (витаминдердің) нашар сіңуінен болатын өзгеріс- Ақыл-есінің және денесінің қалыпты дамуын тежейді

Екінші спермия ұрықтану нәтижесінде зиготадағы өзгерістер: триплоидты жиынтығы бар жасуша қалыптасуы

Адамдағы атавизм белгілері- Қалың түктілігі

Бейорганикалық заттарды сіңіріп, органикалық зат түзетін ағзалар: Өсімдіктер

Көз қарашығының орталығы - жұлынның … орналасқан Арқа бөлігінде

Эритроциттер түзіледі: Сүйектің қызыл кемігінде

Органикалық заттармен қоректенетін бактериялар аталады: Сапрофитті

Шірнеліктер жататын ұлпа: Бөліп шығарушы

Өсімдік тің жер асты қоректену мүшесінің ең ұшы : Тамыр оймақшасы

Гүлдегі аналықтың төменгі кеңейген жері: Жатын (түйін)

Хламидомонаданың қозғалуы : Талшықтары арқылы

Қарағайлы ормандарда өсетін қына Бұта қына

Дене пішіні ұршыққа ұқсас бір немесе одан да көп талшықтары бар біржасушалы қарапайым жәндіктерді атайды: Талшықтылар

Желбезек: тыныс алу мүшесі

Тамақтан улану кезінде бірінші іс-әрекет ауызды, асқазанды жуу

Автотрофты қоректенетін ағзалар: Өсімдіктер

Күрделігүлділер тұқымдасына жататындар: түймедағы

Цистицеркоз ауруының әсерінен: Көз көрмей қалады

Шаянтәрізділердің есту және тепе-теңдік мүшесі: Екі қысқа мұртша

Нуклеин қышқылдары түзіледі ядрода

Бүйректі тексеріп емдейтін дәрігер уролог

Жыныс жасушасы гамета

Туа біткен, түс айыра алмайтын көз ауруы дальтонизм

"Тіркесті тұқым қуалау" заңын ашқан ғалым: Т.Морган

Агрономиялық әдіске жатпайды канал салу

Ішекқуыстылардың еркін жүзетін, кірпікшелі дернәсілі Планула

Тілі болмайтын ұлулар- Айқұлақ

Жас адамның сүйегінің өсуін реттейтін: гипофиз

Қан ұю үшін керекті дәрумен: К

100 Cұрақ

Түрленбей дамитын омыртқасыз жануарларға жататындар- Өрмекшілер

Тірі табиғат өлшемі «түр» - деген ағылшын ботанигі Джон Рей

Шоғырланып сұр зат түзеді Дендрит

Тыныс алу мүшелерін белгілеңіз: Мұрын куысы, қеңсірік, көмей, кеңірдек, ауатамыр, өкпе.

Тісті зерттейтін ғылым : Стоматология

Тері бетінде қездесетін қара, қызыл түйінді өсінді ол: Мең

Ішінде бір ғана тұқымы бар шырынды жеміс- Сүйекті

Жапырақтары арқылы көбейетін бөлме өсімдігі- Бегония

Тек су бетінде қалқып өсетін шаңжапырақ Сальвиния

Саңырауқұлақтың жемісті денесінің жіпшумақтан өсіп дамуы: Ауа, ылғал, жылу жеткілікті болғанда

Паразиттік тіршілік ететін амебаның түрі: қантышқақ

Қыршаянның шаншары- Құрсағының соңғы буынында

Жүрегі төрт бөлікті жорғалаушы: қолтырауын

Сүйек түзілетін ұлпа: дәнекер

Жердің геологиялық қабығы биосфера: Тірі организмдерден тұрады

Кіндік тамыр жүйесі бар өсімдік: Бақ-бақ

Дәнді дақылды өсімдіктер біріктірілген тұқымдас: Астық

Көпқылтанды құрттарға тән емес белгі: Топырақ құнарлылығын арттыру

Жүрек қабырғасы … тұрады : көлденең жолақты бұлшықет ұлпасы нан

Заттар ыдырауынан пайда болатын өнімдеріне жатпайтынын анықтаңыз: Жас

Ұрықтың дамуы - 280 күн

Адам ұйқысы қанғанда Минерал заттар көптеп бөліне бастайды

ДНҚ құрамындағы нуклеотидтердің азот негіздері: Аденин, гуанин, цитозин, тимин

Ішкі және сыртқы белгілердің жиынтығы: фенотип

Көпшілік ағзаларға тән маусымдық өзгерістің негізгі себептері: күннің ұзаруы

Арал мен Каспий де кездесетін гүлге ұқсас көп аяқты: Актиния

Тағам ретінде пайдаланатын былқылдақденелілер (ұлулар): Каракатица

Жараның жазылуы, сынықтың бітуі жасушаның мына әрекетіне байланысты: Көбеюге

Жарық қабылдайтын жасушалардың орналасуы : Тор қабықша ішіндегі таяқшалар

Мейоз дегеніміз: пісіп жетілу аймағындағы жыныс жасушасының бөлінуі

Эритроциттер мен сперматозоид құрылысын 1683 ж. жан - жақты зерттеген А. Левенгук

Тері, тырнақ, шаш жатады Эпителий ұлпасына

Үлкен қан айналым шеңбері дегеніміз- Сол жақ қарыншадан шығып, бүкіл мүшелерге таралып, оң жақ құлақшаға келу жолы

Қорытылған ас сіңірледі: Аш ішекте

Адамның қалқанша безінің құрамына кіреді: Иод

Аяз әсерінен теріде болады: Үсік

Сүйекті-шырынды жемісі бар өсімдік- Алхор

Қылқан жапырақты өсімдік Арша

Бір тұқымжарнағы бар өсімдік Бидай

Гидраның қорегі: Ұсақ шаянтәрізділер , балық шабағы, бунақдене дернәсілі

Шаянтәрізділердің тыныс алу мүшесі: Желбезектер

Кесірткенің терісі: қабыршақты, құрғақ

Адамдағы кеуде сүйегіндегі қабырғалар саны: 12 жұп

Эмоциалық еске жатпайды Ренжу

Жердің қатты қабығы- Литосфера

Пиязшық арқылы көбейетін өсімдік: Лалагүл

Жазда жас балауса күйінде пайдаланатын орамжапырақ Ерте пісетін

Бунақталған тамырсабағы бар споралы өсімдік: Қырықбуын

Лакмус алынатын өсімдік Қына

Паразиттік тіршілік ететін бір жасушалы Лейшмания

Көру аймағы мидың бөлімінде орналасқан: шүйдеде

Сірі қауыз бен өкпе арасында болады серозды сұйықтық

Жасушадағы бейорганикалық қосылыстар: Су, тұздар

Продуценттерге жататындар: Өсімдіктер

Балық, қос мекенді және сүт қоректілердің ішкі мүшелерінде паразиттік тіршілік ететін құрттар: трем атодтар

Бақалшақсыз, басаяқты жыртқыш былқылдақденелілер: Кальмар

Валеология ғылымы үйретпейді Ән айту

Кроссинговер дегеніміз: гомологтық хромосомалардың бөліну кезінде айқасуы

Комбинативтік өзгергіштік дегеніміз: гаметалардың кездейсоқ қосылып, жаңа үйлесімдердің түзілуі

Синантроптың қаңқа қалдығы табылған жер - Пекин

Жарықта жасыл өсімдіктер тәрізді, ал қараңғыда жануарлар тәрізді қоректенетін қарапайымдар: Жасыл эвглена

Зат алмасудың тұтас құбылысына жатады: Ассимиляция мен диссимиляция

Информасоманы ашып, оның биологиялық маңызын түсіндіруге қатысқан: М. Айтхожин

Тіршіліктің ең жоғары денгейі аталады: Биосфера

Органикалық тыңайтқыштардың ішінде көбірек қолданылатыны- Көң (қи), қарашірік

Сабақ қалемшесінен көбейетін өсімдік: Традесканция

Ішекқуыстылардың атпа жасушалары тән тек: Барлық ішекқуыстыларға

Өзен шаянының жүрегі: Бес бұрышты қалта

Ми сауытына жатпайтын сүйек: жақ

Жүректен шыққан қанды денеге тарататын тамыр: Салатамыр

Тұмауды қоздырушылар- Вирустар

Бір-біріне ұқсас егіздер дамыған жасушаның саны: Бір

1863 жылы баспадан кітап болып шыққан «Ми рефлекстері» ғылыми еңбектің авторы: И.М. Сеченов

Тұқымдары жел арқылы таралатын өсімдік : Терек

Тұқым кіндігі дегеніміз- Тұқымның жеміске бекінген жері

Ауыл шаруашылық зиянкестеріне қарсы қолданылады Сарымсақ

Бактериялар дегеніміз : Біржасушалы, ядросы толық қалыптаспаған ағзалар

Балықтардың судың бағытын, ағын күшін қабылдайтын мүшесі: бүйір сызығы

Адам жасушасындағы жұп аутосом хромосомалар: 23

Адамның дүниетаным қаблеті … байланысты: сезу аймағымен

Құты тәрізді мүше - қуық

Көз рецепторларының түрлері құтышалар, таяқшалар

Даралардың айналадағы әр түрлі күрделі орта жағдайларымен қарым-қатынасын Ч.Дарвин … деп атады тіршілік үшін күрес

Аршаның бүрінен: Дәрі жасалады

Жауынқұрттың қан айналым жүйесі: Арқа құрсақ қантамырлары мен « жүрекше»

Бақалшақсыз былқылдақденелі жәндік Каракатица

Мейоздық кезеңде хромосомалар жиынтығы: екі есе азаяды

Анд (Оңтүстік Америка) орталығы … отаны картоптың

Тірі ағзада жүретін химиялық процесс … байланысты сыртқы және ішкі температураға

Сырттан қарағанда жәндіктен де өсімдікке көбірек ұқсайтын көпжасушалы ағза: Тұщы су гидрасы

Былқылдақденелілер типіне жататын класс: Бауыраяқтылар

Бір жасушада …дейін ақуыздың түрі болады 1000- ға

Жүйке жүйелерін емдейтін медицина ғылымының саласы: Невропатология

Ағза зертханасы деп аталады: Бауыр

Картопқа ерекше көп қажет тыңайтқыш Калий

Өсімді мүшелері арқылы көбейеді Традесканция

Паразит саңырауқұлақтарға жататындар: қаракүйе

Шұбалшаңдардың класы- азқылтанды құрттар

100 Cұрақ

Ыстықтан, қайнаған су мен ыстық темір, от және химиялық заттардан болады: Күйік

Жұмыртқа жасушасымен қосылатын сперматозоид саны- Біреу

Есте сақтау байланысты: Үлкен ми сыңары қыртысы қызметіне

Дайын органикалық заттармен қоректенетін ағзалар: Гетеротрофтар

Түрді латын тілінде қос атпен атауды ғылымға ұсынған ғалым: К.Линней

Қостанайдың далалық аймағында орналасқан қорық: Наурызым

Құрғақшылыққа төзімді өсімдік- Шеңгел

Лалагүл тұқымдасына жататын дәрілік өсімдік Сарымсақ

Энцефалит ауруын тарататын жәндік: Тайга кенесі

Құрбақаның қаңқасы: сүйекті

Зат алмасу жүретін, өте ұсақ тамырлар: Қылтамыр

Өкпе қабынуы пневмония

Ағзадағы заттардың ыдырауы диссимиляция

Құлақ қалқаны - ауадағы дыбыс тербелістерін сыртқы дыбыс жолына бағыттайды

Хромосомдық мутацияларға жатпайтынын аңықтаңыз: Полиплоидия

Шыршаның жасы 120-300

Ішектің қабырғасындағы сілемей қабықшаны бүлдіріп, жара қылады Қантышқақ амеба

Бұлшық еттер сезгіш нейрондар арқылы қозуды өткізеді: Терідегі, бұлшық еттердегі, сіңірлердегі рецепторлардан орталық жүйке жүйесіне

Мейоздық жолмен бөлінетіндер: жыныс жасушалары

Даралар арасында бір-бірімен тығыз байланыста болатын түрлер тізбегі: Қоректік

Көміртегінің топырақта жинақталуы- Органикалық қосылыстар түрінде

Жасушалар өте ірі, қоректік қоры жиналатын … ұлпа Қор жинаушы

Басы жойылып кеткендіктен, денесі тұлға мен аяқтан құралған қосжақтаулылар классының өкілі:Айқұлақ

Тыныс алу мүшелерінің ауруын белгілеңіз: Туберкулез

Екі немесе бірнеше аллельді емес доминантты гендердің бірін- бірі толықтырып жаңа белгіні жарыққа шығаруы аталады: Комплементі

Бидайдың дәнегінде қоректік заттар қорының жиналуы: Эндоспермде

Талшығынан арқан жіп,себет тоқылады: Қызғалдақ

Хитинді жабынның атқаратын қызметі: Қорғаныш

Жорға лаушыларға жататын : кесірткелер

Бір тәуліктегі ересек адамға қажетті майдың мөлшері: 100 гр

Фотосинтез әрекеті өтеді: Хлоропласта

Белгілі бір құрылысы және атқаратын қызметі бар дене бөлігі: Мүше

Бірүйлі өсімдік: қияр

Бір жасушалы, талшықты балдыр: Хламидомонада

Cпорамен көбейетіндер тобына жатады Құртамыш

Түсі қошқыл қоңыр, құмнан ін қазып тіршілік ететін көпқылтанды құрт: құмқазар

Бүйректің сыртқы қабаты: қыртыс қабат

Мектепке дайындық кезеңі: 3-6 жас

Организмдердің табиғи ортаға бейімделуі: Акклиматизация (жерсіндіру)

Биосфера энергияны … алады күн сәулесінен

Су астында риф жартастарын түзетін ішекқуысты: Көпаяқты маржан

Ми сауытына кіретін сүйектер: Төбе, самай, маңдай, шүйде (қарақұс)

Заттың пішіні мен түсін ажырататын көздің … тор қабықшасы ішіндегі құтыша

Ересек ағзаның жеке мүшелері қалыптасатын саты нейрула

Түрлер арасында қоректері біркелкі болған жағдайда туындайтын: Тіршілік үшін күрес

Биогеоценоз: тірі ағза мен орта бірлестігі

Оттегіне бай таза ауаны қажет ететін «өсімдік пионері» деп аталатын өсімдік: Қыналар

Эритроциттерді бұзады, сөйтіп оттегін нашар тасымалдайтын зат- Алкоголь

Бауыр, ұйқыбезінің өзектері ашылатын мүше: Ұлтабарұшы

Организмнің қорғаныш тежелуі: Ұйқы

Суда тіршілік ететін қарапайымдылардың тыныс алуы: еріген оттегімен

Сиыр цепенінің дене мөлшері: 1 м - 10 м

Кәдімгі тоспа ұлуының тіршілік ортасы- тоғандар мен өзендер

Клоакасы бар жануар: бақа

Шеткі жүйке жүйесінің бөлімі: жүйкелер , жүйке түйінділері

Адам бұлшық етінде түзілетін ақуыз: Миозин

Бүйректен әр 5 минут сайын ересек адамда сүзілетін қанның мөлшері 5л

Алғашқыда сәбидің денесі қапталады: Қағанақпен

Гидросфераның ең терең жері: Мариан қазаншұңқыры

Жапырақ тақтасын сабақпен жалғастырады: Сағақ

Аталық және аналық жыныс жасушаларының қосылуы Ұрықтану

Қызыл кітапқа енгізілген лалагүл тұқымдасына жататын өсімдік: Інжугүл

Шоғырлы маржандар- қызыл маржандар

Шаянтәрізділердің су қоймаларында атқаратын рөлі - Балық шабақтарының қорегі болады

Құрылысы, атқаратын қызметі ұқсас жасушалар жиынтығы: Ұлпа

Жасуша орталығының негізін құраушы: Центроильдар

Зиготадан туғанға дейінгі ұрықтық даму процесі: эмбриогенез

Табиғатта эволюциялық процестің басты факторы - Табиғи сұрыпталу

Агроценоздар - Жасанды биогеоценоздар

Арал теңізінің солтүстік бөлігінде орналасқан қорық: Барсакелмес

Шыршаның биіктігі 30-40 м

Бұлшықет жұмысына қажетті энергияның босап шығуы: органикалық заттардың ыдырауынан

Оксигемоглобин түзіледі: Өкпе көпіршіктердегі отттегі қылтамырдың қабырғасындағы гемоглобинге қосылып

Көру мүшесінің көмекші бөлігіне жататындар Қабақ

Гетерозиготалы ағзада бір ғана белгісі бойынша түзілетін жұп гаметасы: 2

Жасушалар бір-бірімен … арқылы байланысады жасушааралық заттар

Бейорганикалық заттарды сіңіріп, органикалық зат түзетін ағзалар: Өсімдіктер

Көз қарашығының орталығы - жұлынның … орналасқан Арқа бөлігінде

Эритроциттер түзіледі: Сүйектің қызыл кемігінде

Өт бөлетін без: Бауыр

Өсімдік тің жер асты қоректену мүшесінің ең ұшы : Тамыр оймақшасы

Лалагүл тұқымдасындағы жеке ірі гүлі бар өсімдік: Қызғалдақ (жауқазын)

Қыналарға ең қажетті жағдай: Оттегіне бай таза ауа

Шұбалшаңның қызғылт түсті болуы: Денені жақсы жабдықтайтын қанының болуы

Өзен шаянның қорғаныш және қорегін аулайтын мүшесі: қысқыштары

Желбезек: тыныс алу мүшесі

Ыстықтан, қайнаған су мен ыстық темір, от және химиялық заттардан болады: Күйік

Бір-біріне ұқсас егіздер дамыған жасушаның саны: Бір

Эмоция: Қуану

Тамыр қалемшесі арқылы көбейе алады Ақжелкен

Жасыл мүктің топырақтан минералды заттарды сіңіретін мүшесі: Ризоидтары

Маса арқылы жұғатын ауру Безгек

Адам ағзасы мүшелері қызметіне қарай бөлінеді - 12 мүшеге

Тамаққа тәбеті шаппай, тершіл болу ауруының белгісі: туберкулез

Тәулігіне адамға қажетті көмірсу 400г-500г

Туа біткен, түс айыра алмайтын көз ауруы дальтонизм

Органикалық заттардың жасушада түзілуі үшін қажет болатындар Энергия