6 сыныпқа арналған зертханалық дәптерге түсінік хат

«Темиртау қаласы №4 ЖББОМ» КММ

Жаратылыстану бағыты

Биология

( ботаника)

6 сыныпқа арналған зертханалық жұмыс дәптері

Құрастырған №4 ЖББОМ биология пән

мұғалімі А.С.Рахимова

2014-2015 оқу жылы

Кіріспе

Негізгі орта білім деңгейінде «Биология» пәнін оқыту табиғат заңдылықтары туралы және адамның табиғатпен үйлесімді қарым-қатынасы туралы білім қалыптастыруға, экологиялық мәселелерді танып білуге бағытталған.

6-сыныпта биологияны оқытудың ерекшелігі «Өсімдіктер» бөлімін оқыту болып табылады. 6- сыныпың оқу материалы Өсімдіктер дүниесінің маңызы және Жер бетіндегі өсімдіктер әлемінің көптүрлілігі, өсімдіктердің табиғаттағы және адам өміріндегі маңызы, өсімдіктердің жасушалық құрылысы туралы пікір қалыптастыруға бағытталған. Оқушылар ауылшаруашылығы өсімдіктерінің көптүрлілігімен, олардың экологияға әсерімен, сонымен қатар өсімдіктердің жүйелеуімен және жер бетіндегі органикалық дүниенің көптүрлілігімен- вирустар, бактериялар, саңырауқұлақтар, қыналармен танысады. Оқу материалын игеру барысында өсімдіктерді зерттеу бойынша бақылау және практикалық, зертханалық жұмыстар жүргізу арқылы оқушылардың зияткерлік, шығармашылық қабілеттері дамиды.

Сабақ барысында үй тапсырмасы тексеріліп, жаңа тақырып түсіндіріліп, оған байланысты зертханалық жұмыс жазба түрінде орындалу керек . Оқушылардың зертханалық жұмысты орындауында күні, тақырыбы, мақсаты, құрал-жабдықтары, жұмыс барысы және нәтижесі дәптеріне жазылуы керек.

Осының бәріне көп уақыт кетеді, оқушы кейде жазып үлгермейді. Сол себептен зертханалық дәптер ұсынып отырмыз және бұл дәптер қол жетімді (арзан).

6 сыныпқа арналған «Биология » курсында І жарты жылдықта 17, ІІ жарты жылдықта 18, барлығы 35 зертханалық жұмыстар енгізілген. Зертханалық дәптерде арнайы күн жазылатын жері, сурет салатын 6х6см көлемі, орындалатын тапсырмалары, қорытынды жазатын жері көрсетілген. Мұғалім бұл дәптердің көмегімен оқушылардың түрлі мәлімет көздерімен жұмыс істеу дағдыларының даму қарқынын бақылай алады және оқушының уақытты үнемделіп, тақырыпты жақсы түсінуіне көмектеседі. Зертханалық жұмысты бағалау мұғалімнің шешімі бойынша бағаланады және сынып журналына қойылады.

Биология пәнін оқыту арнайы кабинетте, оқу-көрнекілік құралдар мен жабдықтар, көрсетілімдік және зертханалық аспаптар, электронды оқулық, ғаламтор, интерактивті тақта, техникалық оқыту құралдармен жабдықталған жағдайда жүзеге асырылады.

Орта мектеп бағдарламасының биологиялық тараулары

Ескерту. (Зертханалық жұмыстарды орындауға қажетті құрал-жабдықтар болмаған жағдайда көрсетулермен немесе электрондық нұсқалармен алмастыруға болады.).

І.«Кіріспе» (1 сағат).

1. «Өсімдіктер мен жалпы танысу» (3 сағат). Зертханалық жұмыс: «Споралы жəне тұқымды (ашық тұқымды жəне жабық тұқымды) өсімдіктермен танысу: көкек мүгі, қырықжапырақ, кəдімгі қарағай, қызанақ».

2. «Өсімдік жасушасының құрылысы» (5 сағат). Зертханалық жұмыстар: «Ұлғайтқыш құралдармен жəне зертханалық құрал-саймандармен танысу», «Пияз өңінің, жапырақ эпидермисінің микропрепаратында ярлау», «Осы микропрепараттарды ұлғайтқыш құралдар арқылы, қарап өсімiдік жасушасының құрылысын зерттеп білу».

3. «Гүлді өсімдіктердің мүшелері, жемістер жəне тұқымдар» (14 сағат):

1) «Тұқым» (2 сағат). Зертханалық жұмыс: Даражарнақты жəне қосжарнақты өсімдік тұқымдарының құрылысы. Көкөніс дақылдарының алуан түрлі тұқымдары мен танысу;

2) «Тамыр» (3 сағат). Зертханалық жұмыстар: Түрлі өскіндерден тамырдың сыртқы құрылысын зерттеп білу (ас бұршақтың, асқабақтың, үрмебұршақтың жəне бидайдың). Тамырдың өсу (созылу) аймағын тауып анықтау. Тамырдың түрөзгерістері;

3) «Өркен» (5 сағат). Зертханалық жұмыстар: Вегетативтік жəне гүл бүршіктерінің құрылысы. Жапырақтың сыртқы құрылысы. Жапырақтағы лептесіктерді табу. Жапырақтың ішкі құрылысы. Жапырақтың түр өзгерістері. Ағаштың көлденең кесіндісіндегі жылдық сақиналарды табу. Тамыр сабақтың түйнектің жəне пиязшықтың құрылысын қарау.

4) «Гүл, жеміс» (4 сағат). Зертханалық жұмыстар: Гүлдің құрылысы мен танысу.

Бунақденелілермен жəне желмен тозаңданатын өсімдіктердің гүлдерін салыстыру.

4. «Өсімдіктердің негізгі тіршілік əрекеттері» (6 сағат). Зертханалық жұмыс: Бөлме өсімдіктерін қалемшелеу.

5.«Өсімдіктер дүниесінің негізгі бөлімдері» (21 сағат):

Зертханалық жұмыстар: «Бір жасушалы жəне көпжасушалы балдырлардың микроскоптық жəне сыртқы құрылысы, «Мүктердің сыртқы құрылысы», «Қырықжапырақ тəрізділердің сыртқы құрылысы», «Ашықтұқымдылардың сыртқы құрылсы», «Қылқанжыпырақты өсімдіктердің бүрлері мен тұқымдарының құрылысын зерттеп білу», «Шаршыгүлділер тұқымдасы өсімдіктерінің гүлдері мен жемістерінің құрылысы», «Раушангүлділер тұқымдасы өсімдіктерінің гүлдері мен жемістерінің құрылысы», «Алқа тұқымдасы өсімдіктерінің гүлдері мен жемістерінің құрылысы», «Бұршақ тұқымдасы өсімдіктерінің гүлдері мен жемістерінің құрылысы», «Күрделігүлділер тұқымдасы өсімдіктерінің гүлдері мен жемістерініңқұрылысы», «Лалагүлділертұқымдасы өсімдіктерініңгүлдерімен жемістерінің құрылысы», «Пияз тұқымдасы өсімдіктерінің гүлдері мен жемістерінің құрылысы», «Астық тұқымдасы. өсімдіктерінің гүлдері мен жемістерінің құрылысы».

6. «Жердегі өсімдіктер əлемі көптүрлілігінің тарихи дамуы» (3 сағат).

7. «Вирустар дүниесі»

8. «Бактериялар дүниесі» (3 сағат). Зертханалық жұмыстар: «Пішен таяқшасы бактериясын микроскоп астында қарап, сыртқы құрылысымен танысу», «Бұршақ өсімдіктерінің тамырындағы түйнек бактерияларын

Микроскоп астында қарап құрылыс ерекшеліктерімен танысу».

9. «Саңырауқұлақтар дүниесі». Қыналар - ерекше, симбиоздық

организмдер тобы (4 сағат).

Зертханалық жұмыстар: «Микроскоптық мукор саңырауқұлағының сыртқы құрылысын зерттеп білу», «Түтікшелі жəне қатпарлы қалпақты саңырауқұлақтардың жемісті денесінің құрылысы», «Қабық(қаспақ) тəрізді қынаныңжемісті денесінің сыртқықұрылысынзерттеп білу», «Қыналардың екі-үш өкілдерінің құрылыс ерекшелігімен танысу».

10. «Табиғи бірлестіктер» (6 сағат).