Биология: Алдыңғы мидың үлкен ми сыңарлары. Жүйке жүйесінің гигиенасы. 8 сынып. Алматы облысы Көксу ауданы. «Талапты» жалпы орта мектебі

Алматы облысы

Көксу ауданы. Талапты ауылы.

«Талапты» жалпы орта мектебі биология пәнінің мұғалімі

Даутова Шолпан Сарсембаевна

Тақырыбы: Алдыңғы мидың үлкен ми сыңарлары. Жүйке жүйесінің гигенасы.

Сабақтың мақсаты:

1.Білімділік. Үлкен ми сыңарларының құрылысы мен қызметі туралы оқушыларға білім беру. Жоғары жүйке қызметінің топтары туралы түсінік беру әрекетін ұйымдастыру.

2.Дамытушылық. Оқулық мәтінімен сызбанұчқалармен және кестелермен жұмыс істеу икемдігін дамыту. Жоғары жүйке қызметінің топтарымен таныстыра отырып, жүйке жүйесінің гигенасын сақтай білуге баулу.

3.Тәрбиелік. Ұйымдастырушылыққа, жауапкершілікке тәрбиелеу.

Көрнекілігі: Үлкен ми сыңарларының құрылысының суреті, плакаттар, тірек - сызбалар, бас сұйек муляжы

Сабақтың түрі: жаңа сабақты түсіндіру.

Сабақ беру әдісі: сұрақ - жауап, баяндау, түсіндіру

Іс - әрекет түрлері: жұптық жұмыс, тест жұмысы, биологиялық диктант, тірек сызбалар, кестелер

Сабақтың барысы. 1.Ұйымдастыру.

Оқушыларды түгелдеу, сабаққа әзірлігін тексеру.

2.Үй тапсырмасын сұрау І. Қызығушылықты ояту

Өтілген материалға ауызша сұрақтар арқылы шолу;

Мидың құрылысы, бөлімдері тақырыбы бойынша сұрақ-жауап әдісі.

-Ми бөлімдерін атаңдар?

-Ортаңғы ми қайда орналасқан , ол қандай қызмет атқарады?

-Мидың құрылысы мен адам өміріндегі қызметі қандай ?

-Мидың қай бөлігі артқы ми деп аталады?

-Сопақша миды неліктен жұлынның жалғасы дейді?

-Мишық пен ми көпірі мидың қай бөліміне жатады?

-Сопақша ми арқылы жүзеге асатын рефлекстерді ата?

2. Биологиялық диктант

3. Берілген тірек - сызбаны толықтыру.

Жаңа сабақ. II. Мағынаны танып білу:

Алдыңғы ми. Адамда алдыңғы мидың үлкен ми сыңарлары басқа бөлімдерінен әлдеқайда жақсы дамыған. Алдыңғы миды кейде соңғы ми деп атайды. Үлкен ми сыңарлары оң жақ және сол жақ сыңарлардан тұрады. Әрбір ми сыңары сұр және ақ заттан тұрады. Үлкен ми сыңарлары сопақша мидың азғана бөлігі мен мишықтан басқа мидың барлық бөлімдерін жауып тұрады. Ми сыңарларының беті тегіс болмай, жүлгелі, қатпарлы болады. Жүлгелердің арасы қатпарлы болып келеді. Әрбір ми сыңарларында 4 бөлік болады.

Ми сыңарлары.

Маңдай самай шүйде төбе

Ми сыңарларының іші ми сұйықтығынан толы 2 қуыс бар.

Маңдай, самай, шүйде, төбе бөліктерінің атқаратын қызметтері

Сезу -қимыл аймағы маңдай, төбе бөліктеріне орналасқан. Мұнда аяқ, тұлға, қол, мойын, тіл ,бет, сөйлеу орталығы болады.

Жүйке ауруларын емдейтін дәрігерді невропотолог дейді.

Мидан 12 жұп жүйке тарайды. Оның алдыңғы екеуі үлкен қалғаны 10 жұбы басқа бөлімдерінің сұр затынан басталады.

Ми қыртысының аймақтары.

1-2 ойлауға және мінкз-қылыққа жауапты.

3- дәл жүру аймағы

4-қимылдатқыш аймақ

5- негізгі сезімтал аймақ

6-сөйлеу аймағы

7-есту аймағы

8-көріп, білу

9-вертуалдық аймақ

10-көру аймағы

Жүйке жүйесінің гигенасы.

Адамның барлық іс-әрекеті жүйке жүйесіне байланысты болғандықтан,оның гигенасын сақтауға міндеттіміз.

Жүйке жүйесінің сақтау үшін мына ережелерді орындау керек.

*Мектептен келген соң бірден үй тапсырмасын орындамай, тынығу.

*Үй тапсырмасын бір мезгілде орындауға әдетке айналдыру.

*Тапсырманы алдымен жазбаша жұмыстан бастау.

№3 зертханалық жұмыс

Жүйке жүйесімен танысып талдау.

1.Жұлын мен мидың орналасуы кесте бойынша , оқулықтағы суретімен салыстырып талдау.

2. Нақпішіннен, кестеден жұлынның пішініне, орналасуына көңіл аудару.

3.Кестеден , нақпішіннен ми бөлімдерін, үлкен ми сыңарлары қыртысының ерекшеліктерін талдау.

Сөзжұмбақ. «Жүйке жүйесі»

Ж

Ү

Й

К

Е

Ж

Ү

Й

Е

С

І

1.Орталық жүйке жүйесіне жатады? Жұлын

2. Ми сыңарының бір бөлігі? Шүйде

3. Маңдай, төбе бөліктерінде орналасқан орталық ? мойын

4. Шүйде бөлігінде орналасқан аймақ? Көру

5. Ми сыңарларының бір бөлігінің атауы? Төбе

6. Ми сыңарларының жеке бөліктерге бөліп тұрады? Жүлгелер

7. Сопақша ми арқылы жүзеге асатын рефлекс ? түшкіру

8. Жүйке жасушасын не деп атайды? Нейрон

9. Жүйке ауруларын емдейтін дәрігер? Нервопатолог

10. Жүйке жүйкесінің қаңқа бұлшық еттерінің жұмысын реттейтін бөлігі? Сомалы

11. Жүйке жүйесіне кері әсер ететін улы зат? Ішімдік.

Қорытынды. Рефлексия

1. Бүгін сабақта ми туралы қандай жаңа ақпараттар білдіңіз?

2. Бүгінгі сабақта сіз үшін ең пайдалы болғаны не?

3. Қандай ақпарат сіз үшін күтпеген болды?

Бағалау.

Үйге тапсырма.

Кесте .Кестенің бос жеріне ми бөлімдерінің атқаратын қызметін қысқаша толтыру