9-сыныпқа арналған биология пәнінен сабақ жоспары

Сабақ №33

Сынып: 9

Күні:

Пәні: Биология

Сабақтың тақырыбы: Туыстық шағылыстыру және оның селекциядағы маңызы

туралы түсінік беру;

Дамытушылық: оқушылардың логикалық өзіндік ойларын жеткізе білуге, салыстыруға қабілеттерін дамыту;

Тәрбиелік: оқушыларды адамгершілікке, өзін - өзі басқаруға, өздігінен ізденіп білім алуға тәрбиелеу;

Сабақтың типі: жаңа сабақты меңгеру

Сабақтың түрі: аралас
Сабақтың әдісі: ұжымдық ойлау, баяндау

Сабақтың көрнекілігі: кітаппен жұмыс, бор мен тақта, кестелер, сызба-нұсқамен жұмыс

Сабақтың барысы:

I.Ұйымдастыру кезеңі:

Оқушылармен амандасу

Оқушылардың тізімін тексеру

Оқушылардың оқу құралдарын тексеру

Оқушылардың сабаққа дайындығын тексеру

Сабақтың барысы:

ІІ. Үй тапсырмасын сұрау.

Кестені толтырыңыз:

Жануарлардың түрі

Жабайы ататек

Ит

Қасқыр

Қой

Азиялық муфлон

Ешкі

Жабайы ешкі

Шошқа

Жабайы қабан

Сиыр

Тур

Жылқы

Тарпан

Тауық

Банкив және қызыл тауықтар

Мысық

Жабайы мысық

Кестені толтырыңыз:

Жібек тұт көбелегі

Жабайы тұт көбелегі

Ара

Жабайы ара

Қаз

Сұр қаз

Үйрек

Жабайы үйрек

Қоян

Жабайы қоян

Күркетауық

Жабайы күркетауық

ІІІ. Жаңа сабақ. Селекцияның бастапқы кезеңі қолға үйрету, яғни жабайы жануарлар мен өсімдіктерді мәдени формаларға айналдыру әрекеті екені айтылады. Қолға үйретудің алғашқы кезеңдерінде адам алдына ешқандай мақсат қоймай, санасыз сұрыптау жүргізіледі. Ал кейін келе ол өзіне қажетті сапалы қасиеттері бар даралар алу үшін организмдердің бірқатар белгілерін өзгертуге бағытталған әдістемелік сұрыптау жүргізді. Мұның нәтижесінде мақсатқа сай қолтұқымдар мен іріктемелер алуға қол жеткізіледі.

Заманауи селекцияның әдістері:

1. Шаруашылыққа пайдалы жағымды белгілері бойынша бастапқы ата-аналық жұпты іріктеп алу.

2. Туыстық немесе туыстық емес будандастыру арқылы даралар алу. Будандастыру нәтижесінде гетерозис құбылысы байқалуы мүмкін.

3. Шаруашылыққа пайдалы белгілері бойынша жаппай немесе жеке сұрыптау жүргізу.

4. Сұрыптап алынған даралардың ұрпақтарына сынақ жүргізу, тұқым қуалау қасиеттерін бағалау.

Будандастыру

Туыстық будандастыру (инбридтнг)-туыстық жақындығы бар, яғни бір іріктеме ішідегі дараларды шағылыстыруболып табылады

Туыстық емес будандастыру (аутбридинг) іріктеме аралық, түаралық, туысаралық, генотиптері әртүрлі даралар пайдаланылады. Мұндағы мақсат- тіршілік қабілеті жоғары, өнімділігі мол, қолайсыз жағдайларға төзімді будандық ұрпақтар, жаңа іріктеме алу

Бекіту. тақырыпты қысқаша конспкетілеу

Үйге: тақырыпты оқу. Мазмұнын айту.

Оқушылардың білімін бағалау