Урок по биологии Сүйек типтері және олардың байланысуы. Байламдар созылғанда буын шыққанда және сүйек сынғанда көрсетілетін алғашқы көмек

Сабақтың тақырыбы: Сүйек типтері және олардың байланысуы. Байламдар

созылғанда буын шыққанда және сүйек сынғанда

көрсетілетін алғашқы көмек.

Сабақтың мақсаттары:

1. Оқушыларға сүйектердің жіктелулері, байланысулары және сүйек сынғанда, буын шыққанда, байламдар созылғанда көрсетілетін алғашқы көмек туралы білімдерін қалыптастыру.

2. Денсаулықтарын сақтауға, салауатты өмір салтын қалыптастыруға, аурулардын алдын алуға, ұқыптылыққа тәрбиелеу.

3. Өмірде кездесетін сүйек, буын аурулары туралы білімдерін дамыту.

Сабақтың типі: жаңа ұғымды меңгерту

Сабақтың түрі: дәстүрлі сабақ

Оқыту әдісі: сұрақ - жауап, түсіндірмелі, баяндау.

Көрнекіліктер: тірек-сызбалар мен суреттер, қаңқа муляжы

Сабақтың барысы:

І. Ұйымдастыру кезеңі

Оқушылармен амандасу, түгендеу, сабаққа қатысымдары, дайындықтары тексеріледі. Төс белгілері бойынша топқа бөлу, топқа ат қою, бағалау парағына топ мүшелерін жаздыру.

ІІ. Үй тапсырмасын сұрау «кім жылдам» ойыны

Өтілген тақырып бойынша сұрақтарға жауап бере отырып жасырын сөздерді табу арқылы жаңа сабақтың тақырыбын ашу.

1. Адамда қанша сүйек бар? (200 - ден астам)

2. Сүйектер қандай бөліктерді құрайды? (бас, тұлға, аяқ, қол, омыртқа жотасы, иық, жамбас)

3. Омыртқа жотасы қанша омыртқадан тұрады? (33 - 34)

4. Омыртқа жотасы неше жерден иіледі? (4)

5. Бас сүйегі қандай бөлімдерден тұрады? (ми сауыты, бет сүйегі)

6. Ми мен жұлын қандай сүйек арқылы жалғасады? (шүйде немесе қарақұс тесігі)

7. Ми сауыты сүйектерін ата?

8. Бет бөлімінің сүйектерін ата? (үстіңгі және астыңғы жық, танау, таңдай көз ұясы, кеңсірік, тіл асты)

9. Тұлға қаңқасы қандай сүйектерден тұрады? (омыртқа жотасы, қабырғалар, төстік)

10. Омыртқа жотасы қандай бөлімдерден тұрады? (мойын омыртқа - 7, арқа - 12, бел - 7, сегізкөз - 5, құйымшақ4-5)

11. Қабырға саны? 12

12. Омыртқа жотасының бірінші омыртқасы не деп аталады? (ауыз омыртқа)

13. Иық белдеуі қандай сүйектерден тұрады? (бұғана және жауырын)

14. Қол сүйектерін ата?

15. Жамбас белдеуі? (жамбастан, аяқ жіліктері мен табан сүйектерден

ІІІ. Жаңа сабақ (постер жасау)

1. Сүйектің құрылысы

2. Сүйектің құрамы

3. Сүйектердің байланыс

Сүйектердің типтері

Қысқа Жалпақ Ұзын

Омыртқа, алақан,

білезік сүйектері

Жауырын, бас сүйектің ми

және бет сүйектері, қабыр-

ғалар,жамбас сүйектері

Жілік сүйектері

Сүйектердің байланысуы

Қозғалмайтын

Қозғалатын (буынды)

Жартылай қозғалатын

Ми сауыты аяқ-қол сүиектерінің

Сегізкөз байланысы

тұтасып байланысқан

Омыртқаның шеміршек

арқылы байланысуы

Қалыпты табан қаңқасы және оның

жалпақтабандылық кезінде өзгеруі

Қалыпты табан

Жалпақтабандылық

Жалпақ табандылықтан пайда болатын аурулар

Буын аурулары (суреттер)

Омыртқа жотасының бұзылуы

Дұрыс отырмағанда омыртқа жотасының қисаюы сколиоз ауруын тудырады

Рахит ауруы

Сүйек сынғанда және буын шыққанда

көрсетілетін алғашқы жәрдем

• Байламдар созылғанда көрсетілетін алғашқы көмек

• Буын шыққанда көрсетілетін алғашқы көмек

• Сүйек сынғанда көрсетілетін алғашқы көмек

• Кеуде қуысы сүйектері сынғанда көрсетілетін алғашқы көмек

(Суреттер бойынша түсіндіру)

ІҮ. Жаңа сабақты пысықтау

1. Суретке қараңдар. Суретте бейнеленген сүйектерді және олардың байланысуын атаңдар.

2. Семантикалық карта толтыру.

Сүйектер

Орналасуына қарай Құрылысына қарай Байланысуы

Бас

Тұлға

Қол - аяқ

Ұзын

Қысқа

Жалпақ

Қозғал-

майтын

Қозғал-

малы

Аз қоз-

ғалатын

Ортан жілік

+

+

+

Омыртқа

+

+

+

Жамбас

+

+

+

Самай

+

+

+

Қабырға

+

+

+

Тоқпан жілік

+

+

+

3. «Шеміршек» тақырыбында сөзжұмбақ шешу.

Ш

Е

М

І

Р

Ш

Е

К

Т

І

О

С

С

Е

И

Н

Қ

О

З

Ғ

А

Л

М

А

Й

Т

Ы

Н

И

І

Л

Г

І

Ш

Т

І

К

Д

Ә

Н

Е

К

Е

Р

Ш

А

М

А

Л

Ы

Б

Е

Й

А

Ғ

З

А

Л

Ы

Қ

С

Ү

Й

Е

К

Қ

А

П

1. Сүйектің екі шетіндегі қандай қабат жасушаларының бөлінуінен сүйек ұзарып өседі?

2. Нәруыз тектес ағзалық зат?

3. Қандай байланысқа ми сауыты сүйектері мен сегізкөз жатады?

4. Құрамында минералды заты көп сүйектер қандай қасиетінен айырылады?

5. Буынның сыртын қаптайтын ұлпа?

6. Омыртқалардың бірімен - бірі шеміршектер арқылы және қабырғалармен байланысуы?

7. Ересек адамның сүйегінің үштен екі бөлігін не құрайды?

8. Сүйектің сыртында сүйек заты мен тұтасып кеткен ... болады?

4. Сүйек сынғанда, буын шыққанда, сіңір созылғанда көрсетілетін алғашқы жәрдем

(оқушылар тақтаға шығып көрсетуі керек).

ҮІ .Үйге тапсырма беру

§25, §26 мазмұндау.

«Сүйек және буын аурулары» туралы мәнжазба жазып келу

ҮІІ. Бағалау (фармативті және сумативті бағалау).

Бағалау парағы

Оқушының аты - жөні

Кім жылдам

Постер жасау

Суретпен жұмыс

Семантикалық карта

Сөзжұмбақ шешу

Алғашқы жәрдем

Жинақтық балы

Қорытынды баға

Бағалау жүйесі Бағалау шкаласы

10 - 7 (5) 5 - 3 (3) 0 - 3

7 - 5 (4) 3 - 1 (2)

ҮІІІ. Рефлексия. Оқушылар өтілген сабақ бойынша өз ойларын стикерге жазып тақтаға іледі.