Асқорытудың маңызы. Тістің құрылысы. 8 сынып

8 сынып биология

Сабақтың тақырыбы: «Ас қорытудың маңызы. Тістің құрылысы»

Сабақтың мақсаты: Ас қотыру, тағамдық заттардың құрамы жайлы түсінік қалыптастыру; тістің құрылысы және олардың ас қорытудағы маңызымен натысу.

Дамытушылық: оқушының өздігінен оқып, ой-өрісін тереңдетуге баулу, ізденіске жетелеу.

Тәрбиешілік: ауыз қуысының гигиеналық талабы, тіс күтіміне көңіл бөлу керектігіне тәрбиелеу.

Сабақтың түрі: ізденіс сабақ

Сабақтың әдістері: бес шумақ өлең, шаршы.

Сабақтың көрнекілігі; қанатты сөздер, тірек - сызба, «Ас қорыту мүшелері» , «Тістің құрылысы» суреттері.

Сабақтың барысы:

І. Ұйымдастыру

ІІ. Үй тапсырмасын тексеру. Балалар, үй жұмысын шаршыда берілген тапсырмалар бойынша таңдаймыз. Шаршыны ортаға тастаймыз да, әр топтың тапсырмасын анықтаймыз.

Кубизм әдісі:

1. Атаңыз (мақал-мәтел)

2. Шешіңіз (жұмбақ)

3. Ой толғау (темекінің зияны)

4. Талдау (тыныс алу мүшелерінің аурулары)

5. Салыстыру (алкогольдың зияны)

Жұппен, топпен ой бөлісіп, бір оқушы жауап береді.

Ал, енді темекі, туберкулез, денсаулық сөздеріне бес жолды өлең жазып келу тапсырылған.

Кім өлеңін оқығысы келеді? Бес шумақ өлең.

Мысалы: темекі улы, зиянды, уландырады, ауыртады, аздырады. Не деген жағымсыз ол - никотин.

ІІІ. Жаңа сабақ

Халқымыздың «тәннің ләззаты - саулығында, жанның ләззаты білімінде» деген нақыл сөз бар. Денсаулық - өмірдің негізі, ал білім ақыл - ойдың дамуы. Адам денені сау болып қалыптасуы үшін салауатты өмір сүруі қажет. Бүгінгі сабағымыздың тақырыбы «Ас қорытудың маңызы. Тістің құрылысы» (дәптерге жазу)

Мағынаны ажырату.

1. Адам организмді қаліпті өсіп, дамуы мен тіршілік әрекеті үшін ең негізді жағдай - дұрыс тамақтану.

Қоректік заттар - клеткалардың өсіп, өнуі, дамуы үшін, тіршілікке қажетті энергия көзі.

Мұғалім: Қоректік заттардың құрамына ақуыз, май, көмірсулар, минералды заттар және витеминдер кіреді.

Тапсырма: Әр топ қоректік заттар бойынша тапсырма алады да , оқулықтан екі минут уақыт ішінде өздеріне берілген бөліктерін өз түсінгендерін айтады.

Дәптермен жүмыс: Қоректік заттардың сызбасын сызады.

2. Ас қорыту жүйесіне қандай мүшелер жатады? (тақтадағы сызбадан мүшелерді көрсету)

Ас қорыту деп қоректік заттардың үрделі түрінен жай, суда еритін, қанның құрамына жеңіл өте алатын күйіне айналуын айтады.

Асқорыту - өте күрделі процесс, ал қорыту жүйесі ас қорыту жолынан және бездерден тұрады. Тағам тіс пен тіл арқылы ұнтақталады.

3. Тістің құрылысы. Сызба, сурет арқылы тістің құрылысымен танысу (дәптерге сызу)

4. Адамның денсаулығы оның барлық мүшелерінің бір қалыпты жұмыс істеуіне байланысты. Бұл жүйеде тіс қызметі елеулі орында. Қазір оқушылардың өздері дайындаған тістің маңызы, тіс аурулары, тіс күтімі жайлы жұмыстарын тыңдайық.

1. Сау тіс - денсаулық кепілі.

2. Кариес - тіс желісі.

3. Ті ауруларын емдеу.

4. Тіс күтімі.

5. Қазақ ыдымдары.

ІҮ. Жаңа сабақты бекіту.

а)Топпен жұмыс «Сөздерді орналастыр»

Ір топқа тістің мүйініне жазылған үлестірме беріледі.

1. Тісті қатты заттар қорғайтын ....... (кіреуке)

2. Тістің ақ бөлігі деп аталады. (кіреуке)

3. Тіс түбінде қантамырлар және ...... бар. (жүйке)

4. Кіреуке неден бұзылады? а) көп тәтті жесе, б) сүйек кеміргенде; в) ыссыдан салқын ішсе немесе керісінше.

5. Тістің құрылысы? (1 - кіреуке, 2 - дентин, 3 - мойны, 4 - ұлпа, 5 - жүйке қантамырлар жолы.)

ә) Сұрақтар

1. Тіс бізге не үшін керек?

2. Алғашқы тіс қашан шығады?

3. Нге тісті тірі ағза дейді?

4. Тістің неше бөлімін білесіңдер?

5. Адамда неше тіс болады?

б) Сен тісіңді қалай күтесің? Тісті күту ережелерін оқып, өзің орындайтын ереженің тұсына қосу белгісін, орындамайтын ереженің жанына алу белгісін қойып шық. Қосу мен алу дың санын салыстыр. Нәтижесінде тісіңді күтуге өзіңе не істеу керегін шеш.

Топ басшысы тапсырманың орындалуына баға береді.

в) Жұмбақтарды шешу.

1. Он екі жанында қаласы бар.

Бау - бақша, түрлі өсімдіктер,

Барлығының билеп тұрған анасы бар.

(адамның 62 тамыры, 12 мүшесі)

2. Жиырма баласы бар төртеуі ана,

Біреуі ұзын, бірі - қысқа, дара - дара

Қандайық іске қоссан ерінбейді,

Білімпаз мамандығы болған сара.

(2 аяқ, 2 қол, саусақтар)

3. Қызыл түлкі ықпайды,

Өз ісінен шықпайды.

(Тіл)

4. Көсеуім басы ақ күміс

Тапшыкәне көрелік

(саусақ пен тырнақ)

5. Сәуле артында жүз ине. 6. Күмбір - күмбір қарағым,

Десек сөзді жасырынды Қартайғанша жарадың.

Тапқыр болсаң тауып көр, Осы айтқан жұмбақты,

Қылығымды асырдым Дұрыс тапсаң жарадың

( кірпік) (құлақ)

Ү. Қорытынды. Оқушыларды бағалау.